Roztwory lecznicze= solutiones medicinales
Solutiones ad usum internum; Solutiones ad
usum externum
Preparaty gotowe; recepturowe
1/Aerosole lecznicze= aeosolia medicamentosa
2/ Iniekcje =Iniectiones
3/Płyny infuzyjne = Infusiones guttatae
4/ Zawiesiny = Suspensiones /ad usum internum ; ad usum
externum/
5/Emulsje = Emulsiones
6/Krople = Guttae
7/Nalewki i intrakty = Tinctuae et intracta
8/ Wody aromatyczne = Aquae romaticae; Spirytusy aromatyczne
= Spiritus aromatici
9/ Syropy= Sirupi
10/Wyciągi =Extracta
11/ Zioła = Species
12/Mieszanki= Mixturae
13/Napary; odwar; maceracje= Infusa; Decocta; Macerationes
Roztwory
roztwór = solutio; Rp. solutionis ; Rp. in solutione
To płynne postaci leków, które otrzymujemy poprzez rozpuszczenie jednej lub kilku
substancji leczniczych stałych lub płynnych w rozpuszczalniku /woda, alkohol
etylowy, parafina ciekła, oleje roślinne: rycynowy, rzepakowy/
Podczas sporządzania roztworów substancji trudno rozpuszczalnych dodaje się
odpowiednie związki chemiczne ułatwiające proces rozpuszczania, są to tzw.
solubilizatory.
Roztwory mogą zawierać obok substancji leczniczych : solubilizatory, konserwanty,
przeciwutleniacze, substancje poprawiające smak i zapach
Roztwory wodne= solutiones aquosa /Aqua purificata/ /1ml=1g//1ml=20kropli/
Roztwory alkoholowe = solutiones spirituosae /Spiritus Vini //1g=50 kropli/
/zapisujemy 50-100g i max 100g spirytusu 95 st/
Roztwory olejowe = solutiones oleosae /Rapae oleum; Ricini oleum; Paraffinum
liquidum/
Zasady zapisywania roztworów stosowanych do wewnątrz
>Podać nazwy środków leczniczych w dopełniaczu
>Podać masę każdej substancji czynnej w gramach /iloczyn
dawki jednorazowej i liczby dawek/
>Określić rodzaj i ilość rozpuszczalnika /iloczyn zapisanych
dawek i miary objętości która będzie podawana/
>Aqua purificata =woda oczyszczona –najczęstszy
rozpuszczalnik
>Zwykle zapisujemy 50-250g
>Dopuszcza się dodanie syropu prostego =Sirupus simplex
jako korygującego smak
>W sygnaturze określić sposób i czas dawkowania
>łyżka stołowa= 15g; deserowa =10g; od herbaty= 5g
Zapisz roztwór do użytku wewnętrznego zawierający
pyralginę /Metamizolum natricum/ i efedrynę /Ephedrini
hydrochloridum/
Zapisz roztwór do użytku wewnętrznego zawierający:
Clorowodorek papaweryny/Papaverini hydrochloridum/;
Siarczan atropiny / Atropini sulfas/;Rozcieńczony
roztwór kwasu solnego /Acidum hydrochloricum
dilutum –zwykle jest to płyn 10 i 36 %/;
Bromek
sodu /Natrii bromidum/; Bromek potasu / Kalii
bromidum/; Bromek amonu / Ammoni bromidum/; Jodek
potasu Kalii iodidum/; Benzoesan sodu / Natrii benzoas/
Roztwory do użytku zewnętrznego
Podać:
- nazwę substancji leczniczej w dopełniaczu
- stężenie substancji czynnej przeliczone na całkowitą
ilość sporządzonego roztworu
- rodzaj rozpuszczalnika
- 100-500g ale gdy etanol jest rozpuszczalnikiem to
tylko 50-100g max 100g spirytusu 95
- W sygnaturze podać sposób dawkowania
Zapisz 5% roztwór ichtiolu /Ichtiolum = Ammonium
bituminosulfonas
Zapisz płyn Burowa = zasadowy octan glinu= Aluminii
subaceticum solutum------jako 2% roztwór
Woda utleniona =3%= Hydrogenii peroxydum /jest też
30%/
Woda mięty pieprzowej= Menthae piperitae aqua
Aerosole lecznicze= Aerosolia medicamentosa
Aerosolum/aerozol/ Rp.--- aerosoli; Rp. ----in
aerosolo
To układy koloidalne w których fazą rozpraszającą jest gaz,
natomiast fazą rozproszoną ciecz lub cząstki ciała stałego.
Mogą być stosowane na skórę
/antybiotyki, odkażające, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze/
/aerosol wydobywa się w postaci emulsji ,zawiesiny, roztworu
lub piany/
--------------------------na błony śluzowe dróg oddechowych /ta droga
skraca czas oczekiwania na efekty terapeutyczne, zmniejsz
stosowane dawki a tym samym ogranicza działania
niepożądane/
Przeciwwskazania do inhalacji: niewydolność serca,
gruźlica, nowotwory układu oddechowego
Atrovent=roztwór; Budesonid mitte=zawiesina; Serevent
Dysk=proszek
Nebula /nebulizacja/=mgła /cząsteczki o średnicy 7-15mm
wnikają do oskrzeli;3-5mm do oskrzelików; 1-2mm do
pęcherzyków płucnych
Zasady zapisania aerosoli:
>podać nazwę handlową bądź międzynarodową substancji
leczniczych
>określić stężenie , jeżeli występuje w kilku stężeniach
/dotyczy aerosoli stosowanych zewnętrznie/
> w przypadku aerosoli stosowanych wziewnie , należy
podać jednorazową dawkę inhalacyjną
Płyny do wstrzyknięć /iniekcje/=iniectiones.
Są postacią leku do podawania pozajelitowego
/tzn. bezpośrednio do tkanek
z pominięciem przewodu pokarmowego/
Są to jałowe preparaty zawierające płynną postać
substancji leczniczych. Występują pod postacią
ampułek, fiolek ,ampułko-strzykawek i najczęściej
zawierają jednorazową leczniczą dawkę
Ampullae /ampułki/ Rp.—ampullarum ; Rp.-----in
ampullis
Podane do naczyń nie podlegają efektowi pierwszego
przejścia, wywierają natychmiastowe działanie i jest ono
ok.. 3-krotnie silniejsze w porównaniu z podaniem
doustnym tej samej dawki
Stosowane w formie „depot” / o przedłużonym działaniu/
zapewniają terapeutyczne stężenie leku przez okres kilku lub
nawet kilkunastu dni.
Wszystkie fabrycznie produkowane iniekcje muszą być jałowe;
izotoniczne; izohydyrczne; klarowne; apirogenne
Właściwości fizykochemiczne iniekcji pozwalają podzielić je na:
roztwory wodne; olejowe; zawiesiny; suche substancje.
Wyróżniamy następujące drogi i sposoby podania leku do
wstrzyknięć:
Iniectio intramuscularis/roztwory wodne; olejowe/----iniectio
intravenosa /wyłącznie roztwory wodne/------------iniectio
subcutanea /podskóne/--------------iniectio intracutanea
/śródskórne np.. Próba tuberkulinowa/-----------iniectio
intraarticularis /dostawowo lub okołostawowo/
Zapisując iniekcję podaj liczbę jednostek dawkowania, tj.
Dentur tales doses No--/jest to bezpieczniejsze niż
podanie liczby opakowań np. 1op Biofuroxymu to 1 fiolka
a 1 opakowanie Metoclopramidu to 5 ampułek
• Zawiesiny= suspensiones
• Rp.---suspensionis
• Rp.-----in suspensione
Są płynną postacią leku przeznaczoną do użytku wewnętrznego
bądź zewnętrznego.
Stanowią układ dwóch równomiernie rozproszonych faz
---1/fazy rozproszonej /jednej lub kilku sproszkowanych
substancji leczniczych/----2/fazy rozpraszającej czyli cieczy
/najczęściej wody/-----czasami ale tylko w zawiesinach do
użytku wewnętrznego dodaje się substancji poprawiających
smak
Zawiesiny do użytku wewnętrznego = Suspensiones ad
usum internum
--podać nazwy łacińskie substancji leczniczych w
dopełniaczu
--określić dawki jednorazowe
--zwykle 50-250g
--jako fazy rozpraszającej używa się wody destylowanej lub
wód aromatycznych
--dozwolony jest Corrigens
--substancją zwiększającą lepkość /zagęszczającą/ jest
guma arabska /Gummi arabicum//powinna stanowić ok..
33% zawiesiny
--dopuszcza się dodanie nalewek
--sygnatura---wstrząsnąć
Zawiesiny do użytku zewnętrznego= Suspensiones ad
usum externum
--pudry płynne
--w tej formie zapisuje się substancje
1/wysuszające /Zinci oxydum, Talcum, Solani amylum/
2/bakteriobójcze /Gentamycini sulfas, Neomycini sulfas/
3/przeciwgrzybicze /Nystatinum/
4/dezynfekujące / Hydrargyri oxydum flavum/
5/ przeciwzapalnym i przeciwświądowym
/Hydrocortisonum/
6/znieczulającym miejscowo / Benzocainum; Lignocaini
hydrochloridum
7/ chłodzącym /Mentholum/
Przy zapisywaniu pudru płynnego podaj nazwy łacińskie
substancji leczniczych w dopełniaczu; określ stężenie substancji
czynnych; pamiętaj, że substancje proszkowe mogą stanowić do
50% całkowitej masy pudru; określ rodzaj podłoża
--podłożem może być woda, gliceryna/glicerol/ lub olej
--gdy podłożem jest woda , jako substancji zwiększającej
lepkość /zagęszczającej/
używa się glicerolu /ok..10-20%/ a jako substancji
zapobiegającej sedymentacji gumy arabskiej
--pudry przyrządza się w ilości do 250g
Emulsje =Emulsiones =są płynną postacią leku
Stanowią układ nie mieszających się ze sobą faz
ciekłych, które po zemulgowaniu stanowią
jednorodną i trwałą mieszaninę nie ulegającą
rozwarstwieniu
--jako emulgatora używa się
gumy arabskiej/ok.. 33%
emulsji/ bądź 2%
roztworu
metylocelulozy /do
80g/100g emulsji/
--przyrządza się w ilości 50-
250g
-fazę wodną w emulsji stanowi
woda bądź wodne roztwory
substancji leczniczych
-fazę olejową stanowią oleje
wraz z rozproszonymi w
nich substancjami
leczniczymi
-wyróżnia się emulsje woda w
oleju –W/O lub olej w
wodzie O/W
-emulgatory: metyloceluloza,
karboksymetyloceluloza,
guma arabska, żelatyna
Czopek = suppositorium ; czopki = suppositoria
Rp. suppsitorium lub Rp. in suppositoris
Są stałą postacią leku przeznaczoną do wprowadzenia do jam ciała
Zawierają podłożą lipidowe topiące się w temperaturze ciała ludzkiego
/masło kakaowe = Ccao butyri; tłuszcz ustalony = Adeps solidus/
lub podłoża hydrofilowe rozpuszczające się w wydzielinach błon śluzowych
/masa żelatynowo-glicrolowa = Gelatina glycerinata; lub glikol polioksyetylenowy/
Ilość środków leczniczych nie powinna przekraczać 10-30% ogólnej masy
czopka
Wyróżniamy :czopki doodbytnicze = Suppositoria analia; Suppoitoria rectalia/;
dopochwowe = Suppositoria vaginalia
docewkowe = Suppositoria urethralia lub inaczej
pręciki = Bacilli urethrales= Styli urethrales
W postaci czopków doodbytniczych podajemy: leki o działaniu miejscowym
/ściągające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeczyszczające/
lub ogólonoustrojowym /przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, spazmolityczne/
Wykaz najczęściej używanych w
recepturze skrótów nazw
łacińskich
Czopki
• doodbytnicze ( masa 1,0-3,0 g,
zazwyczaj 2,0 g, dla dzieci 1,0 g)
• dopochwowe ( masa 2,0-5,0 g,
zazwyczaj 4,0 g)
• Najczęstszym podłożem dla
czopków jest masło kakaowe.
Zapisz najmniejsza dawkę
diklofenaku w czopku
Rp.
Voltaren 0,025
supp. anale lag. orig. 1
S. 1 czopek wieczorem do kiszki
stolcowej
Zapisz specyfik luminalu
w czopkach
Rp.
Luminalum 0,015
supp. anale No 10 (dziesięć
czopków)
S. 1 czopek podczas napadu
padaczki do kiszki stolcowej
Zapisz 12 czopków zawierających
fosforan kodeiny i chlorowodorek
papaweryny
:
Rp.
Codeini phosphatis 0,02
(dwadzieścia
miligramów)
Papaverini hydrochloridi0,04
Cacao Olei ad 2,0
M. f. supp. anal. D.t.d. No 12
D.S. W razie bólu 1 czopek do
kiszki stolcowej
Zapisz 12 globulek zawierających
Nystatynę i Metronidazol
Rp.
Nystatyni 100000 j
Metronidazoli 0,25
Cacao Ol. q.s
M.f. glob.vag. D.t.d.No 12
D.S. Dopochwowo 3 razy dziennie
po 1 globulce