Życie w kosmosie

Ryby z eustariów*

Przydenki Żebrowate (Fundulus heteroclitus) to prawdziwi terminatorzy w świecie ryb.

Zagrzebki te przeżywają w wodzie zasolonej 3 razy bardziej niż morska, oraz w
zupełnie słodkiej! W ich zdolności wchodzi również umiejętność letargu- w czasie
susz/nagłych zmian warunków zakopuje się w mule i modyfikuje swoje tkanki w taki
sposób by czerwone krwinki wiązały więcej tlenu, potrafi dzięki przetrwać w takim
stanie nawet największe tarapaty. W 1973 roku na amerykańskiej stacji Skylab
nauczyły się pływać w nieważkości(Wysłane zostały również satelitą Cosmos-
782,gdzie ich możliwości przystosowawcze znów się sprawdziły). Po testach które
sprawdzających jak działa ich ciało które potrafi momentalnie przystosować się do
warunków chemicznych wody dowiedziono że szok osmotyczny(słodka woda starała
się wpłynąć w ich organizm i rozcieńczyć krew), zabijający inne ryby po nagłej
zmianie warunków, występuje tutaj tylko 24h. Okazało się, ze ryby radzą sobie dzięki
osmolitom - substancjom wydzielanym prze komórki skrzeli. Wraz z osmolitami
przydenka mogła pozbyć się nadmiaru wody. Dodatkowe działanie miały akwaporyny-
białka, które łączyły się z błonami komórkowymi i wyrzucały wodę na zewnątrz.
Aktywność genu dla akwaporyny -3 zwiększyła się 16-krotnie w ciągu 6 godzin. W
sumie w ciągu 72 godzin włączyło się lub wyłączyło 498 genów. Dalsze badania
ujawniły, że by radzić sobie z zatrutą wodą przydenki uruchamiały inne geny - w
sumie około 20 procent wszystkich. Same zagrzebki rozmnożyły się podczas misji.

-Eustaria to wody słodko-słone przy
ujściach rzek do mórz i oceanów.

Przydenki, samiec po lewej. ---------

Gekony

Taak, o tych sympatycznych gadach wysłanych satelitą przez Rosjan było naprawdę głośno!

Jednakże smuci mnie fakt że musiałem udać się do angielskiej strony internetu by
dowiedzieć się cokolwiek więcej niż samego faktu wydarzenia. W każdym razie-
powróciłem, oraz mogę przedstawić wam nie tylko rodzaj, ale również powód dlaczego
został wybrany akurat on, oraz co poszło nie tak.

Gekony, to jaszczurki które są bardzo ciekawymi stworzeniami. Potrafią one chodzić po

gładkich powierzchniach, wydawać dźwięki a nawet łączyć się w stadka,parki lub
haremy,oprócz tego są po prostu małe. Wszystkie te cechy ułatwiły wysłanie ich na
misję. Do Fotonu-4 trafił cały mikro-eko-system- rośliny, muszki owocówki(z powodu
małej wielkości gekonów naukowcy nie musieli ryzykować owadów karmowych pokroju
świerszczy które mogą atakować w nocy nasze jaszczurki, a oprócz tego hodowla
muszek owocówek gdy zastosujemy odpowiednią pożywkę jest całkiem
samowystarczalna,oraz nie mamy tu wielkiego ryzyka powstania pleśni),
mikroorganizmy,jaja jedwabników oraz same gwiazdy- czyli gekony, a dokładniej harem
złożony z jednego samca oraz pięciu samic. Z powodu braku dostępu do dokładnego
opisu misji i mając tylko zdjęcia stwierdzam że są to Felsumy, jednakże nie przytoczę
dokładnej nazwy gatunkowej. W każdym razie, nasze jaszczurki szybko przystosowując
się do braku grawitacji oraz innych zmian fizycznych zaczęły normalnie polować,biegać
a nawet kopulować. Możemy zauważyć, że organizmy są naprawdę plastyczne i
spełniając pewne miniumum możemy przetrwać i normalnie funkcjonować. Problemem
stało się zachwianie parametrów na satelicie, przez utratę z nią kontaktu który
spowodował późniejszy powrót. Przez to nie wystarczyło energii by gekony ogrzać oraz
oświetlić specjalną świetlówką UVB która umożliwia im syntezę wapna, co jest
szczególnie ważne u tak małych,delikatnych jaszczurek które wykonują karkołomne
czynności,gdzie nawet lekka krzywica może zdyskwalifikować je jako drapieżników.

Ryby słodkowodne

Japończycy również nie chcieli okazać się gorsi, wysłali oni samowystarczalne akwarium

wraz z żywym inwentarzem- Ryżankami (a jakże) Japońskimi. Są to małe,
przezroczyste rybki, które rozmnażają się z łatwością, a do tego nie szkodzi im chów
wsobny! Przedstawiciele Oryzias sp. Są poznane naukowo-przeprowadzano na nich
eksperymenty, przez co wszelkie mutacje mogą zostać łatwo zbadane i porówane ze
stanem normalnym. W samowystarczalnym akwarium został zamontowany
karmnik,filtr, oraz moduł z diód LED które symulowały pory księżyca(dzięki którym
wraz z plastikową siatką mającą zastąpić rośliny Oryzias’y były stymulowane do
tarła). Ryby przeżyły trójmiesięczną misję, a podczas tego okresu na świat przyszły 3
pokolenia.

Dla ciekawskich

•

Dwa mechanizmy pozwalają rybie na Ziemi "odgadywać" gdzie jest 'góra. a gdzie dół'. W

pierwszym drobne, swobodnie poruszające się w płynie ucha wewnętrznego cząsteczki

opadając pod wpływem ciążenia grawitacyjnego dają sygnał właściwym komórkom

receptorowym na przesłanie sygnału umożliwiające podjęcie decyzji. Genialnie proste

wykorzystanie elementarnego efektu fizycznego. To tzw. "vestibular righting response" -

przedsionkowe odpowiedzi prostujące. Drugie w spektakularny sposób zaobsewowano w

warunkach zerowej grawitacji w Kosmosie.

Pierwszy raz badano zachowania ryb w watunkach nieważkości na pokładzie Skylaba w

1973 roku. Rybki umieszczone w foliowej torbie były całkowicie zdezorientowane i przez

pierwsze trzy dni pływały w pętli lub korkociągu. Ale dlaczego pętli i korkociągu i w

dodatku czemu w kierunku zgodnie z ruchem zegara? Nie wiadomo. Sam charakter ruchu

może sugerować próbę znalezienia jakichś statystycznych danych pozwalających na

podjęcie decyzji. To jak szukanie po omacku. I wtedy zadziałał drugi mechanizm. Rybki

uznały, że powierzchna wody jest tam skąd dochodzi światło. Też genialnie prosta

konstatacja obserwacji. Umożliwia to (nie jest to specjalny organ, po prostu grupa komórek

o określonych właściwościach) odpowiednik pręgi bocznej np. u rekinów, pozwalającej na

wykrywanie drobnych przemieszczeń wody, wynikłych z ruchu innych stworzeń - pręga

grzbietowa (dorsal light response - grzbietowa odpowiedź na światło). Po około 20 dniach u

rybek, które znalazły odpowiedź na pytanie "góra-dół" wróciło dobre samopoczucie i

nabrały chęci na rozmnażanie. Narybek, który wykluł się z ikry od początku nie wykazywał

dezorientacji. Po powrocie na Ziemię, część rybek miało ponownie problemy z adaptacją

do grawitacji. Doświadczenia prowadzono próbując rozwiązać problem "kosmicznej

choroby lokomocyjnej" u kosmonautów, którzy przez pierwsze dni pobytu w

Kosmosie mają typową "chorobę morską", kiedy doświadczenia wzrokowe całkowicie kłócą

się z doznaniami fizycznymi. Konsekwencje "kosmicznej" choroby morskiej mają równie

przykre konsekwencje jak na Ziemi: torsje, nudności, bóle głowy.

Apropo’s „nauki” pływania w nieważkości

Document Outline