ZABURZENIA PO
STRESIE
TRAUMATYCZNYM
(PTSP)

DEFINICJA

PTSP

–

POURAZOWE ZABURZENIE STRESOW

(POST TRAUMATIC STRESS DISORDER)
TO LĘKOWE ZABURZENIA WYSTĘPUJĄCE PO ZDARZENIACH
KTÓRE BYŁY PSYCHICZNIE WYCZERPUJĄCE.DANA OSOBA

BYŁA SWIADKIEM LUB ZOSTAŁA SKONFRONTOWANA ZE
ZDARZENIAMI TJ. ŚMIERĆ ZAGROŻENIE ŻYCIA,POWAŻNE
ZRANIENIE- ZAGROŻENIE FIZYCZNEJ INTEGRALNOŚCI
WŁASNEJ LUB INNEJ OSOBY

STMPTOMY



PONOWNE ODTWARZANIE TRAUMY

-

POWRACAJĄCE SNY

-POWTARZAJĄCE SIĘ NATARCZYWE WSPOMNIENIA



OBJAWY ZWIAZANE Z UPORCZYWYM

UNIKANIEM I SPADKIEM OGÓLNEJ

REAKTYWNOŚCI

-UNIKANIE MYŚLI I UCZUĆ ZWIĄZANYCH Z TRAUMĄ



OBJAWY PSYCHOFIZJOLOGICZNEG

POBUBZENIA

-TRUDNOŚCI ZE SNEM , ZASYPIANIEM

MODEL FAZ REAKCJI POSTRESOWEJ

REAKCJE NORMALNE REAKCJA PATOLOGICZNA

ZDARZENIE PRZECIAŻENIE

FAZA KRZYKU PANIKA LUB
WYCZERPANIE

FAZA ZAPRZECZENIA
SKRAJNE UNIKANIE

FAZA INTRUZJI
REAKCJE

FAZA PRZEPRACOWAN PSYCHOSOMATYCZNE

ZAKONCZENIE ZNIEKSZTAŁCENIE
CHARAKTERU

FAZA KRZYKU

EMOCJONAKNY WYBUCH JEST BEZPOŚREDNIĄ

REAKCJĄ NA TRAUMATYCZNE WYDAŻENIE

-STRACH
-SMUTEK
-GNIEW

FAZA ZAPRZECZENIA



AMNEZJA - CZĘŚCIOWA LUB PEŁNA

FAZA INTRUZJI:

WIĄŻESIĘ Z :

-POWTARZAJĄCE SIĘ MYSLI , EMOCJE , ZACHOWANIA

-NADMIERNĄ CZUJNOSCIĄ
-REAKCJE PANIK

FAZA PRZEPRACOWANIA

:

CHARAKTERYZUJE SIĘ ZARÓWNO POMINIĘCIEM JAK I NADMIERN
ACJĄ KONCENTRACJĄ NA CZYMŚ.
NASTĘPUJA POWROTY DO PRZEJAWÓW TYPU ZAPRZECZENIA
I INTRUZJI CO WSPOMAGA STOPNIOWĄ ODBUBOWĘ RÓWNOWAGI
WEWNĘTRZNEJ,KTÓRA PRZY KOŃCU TEJ FAZY ZAZNACZA SIĘ
PRZEJŚCIEM W STAN WZGLĘDNEGO ZAKOŃCZENIA TRAUMY.

BIOLOGICZNE KONSEKWENCJE

STRESU TRAUMATYCZNEGO

ZABURZENIA
PSYCHOFIZJOLOGICZNE
EFEKTY NEUROHORMONALNE
ZMIANY DOTYCZĄCE PAMIĘCI
SKUTKI NEUROANATOMICZNE

ZABURZENIA PSYCHOFIZJOLOGICZNE

A.

SKRAJNIE SILNE REAKCJE ODRUCHOWE NA
BODZIEC KOJARZACY SIĘ Z TRAUMĄ

B.

NADWŻLIWOŚĆ NA SILNE ALE NEUTRALNE
BODZCE (UTRATA ZDOLNOŚCI DO SELEKCJI
DODZCA)

-TRUDNOSCI Z POHAMOWANIEM

REAKCJI NA NAGŁY BODZIEC

DZWIĘKOWY

-PODPROGOWA REAKCJA NA NATĘŻENIE

DZWIĘKU

-DOPISZ

EFEKTY

NEUROHORMONALNE

TO ZMIANY W POZIOMIE WYDZIELANIA

NEUROPRZEKAZNIKÓW NORADRENERGICZNYCH I
SEROTONINERGICZNYCH ORAZ OPIATÓW
ENDOGENNYCH



WZROST POZIOMU WYDZIELANIA KATECHOLAMIN



HAMOWANIE WYDZIELANIA MAO



DYSREGULACJA RECEPTORÓW ADRENERGICZNYCH



SPADEK WYDZIELANIA SEROTONINY



WZROST WYDZIELANIA OPIATÓW PRZY EKSPOZYCJI NA
BODZIEC PRZYPONINAJĄCY TRAUME

EFEKTY

NEUROHORMONALNE

TO ZMIANY W POZIOMIE WYDZIELANIA NEUROPRZEKAZNIKÓW

NORADRENERGICZNYCH I SEROTONINERGICZNYCH ORAZ
OPIATÓW ENDOGENNYCH

NOREPINEFRYNA I INNE KATECHOLAMINY

1. WZROST POZIOMU KATECHOLAMIN W MOCZU
2. WZROST POZIOMU PRODUKTÓW PRZEMIANY

NOREPINEFRYNY W OSOCZU

3. REGULACJA RECEPTORÓW ADRENERGICZNYCH

GLUKOKORTYKOIDY

1.SPADEK POZIOMU GLUKOKORTYKOIDÓW

2. OSŁOBIENIE REAKCJI GLUKOKORTYKOIDÓW

NA STRES

3.NADWRAŻLIWOŚĆ NA MAŁE DAWKI

DEKSOMETAZONU

 SEROTONINA

1.OBNIŻENIE AKTYWNOŚCI SEROTONINY
2. NAJWYŻSZA SKUTECZNOŚĆ INCHIBITORA
WYCHWYTU SEROTONINY

 ENDOGENNE OPIOIDY

1. NASILENIE REAKCJI OPIOIDÓW NA BODZIEC
KOJARZONY Z TRAUMĄ

SKUTKI

NEUROANATOMICZNE

Zmniejszenie efektywności pracy
hipokampu
Lateralizacja aktywności prawej półkuli
podczas traumatycznych wspomnień
Pobudzenie prawej strony ciała
migdałowatego podczas wspomnień

ZMIANY DOTYCZĄCE

PAMIĘCI

WZROST WYDZIELANIA:

UTRWALENIE WSPOMNIEŃ:
-NOREPINEFRYNA
- WAZOPRESYNA

AMNEZJA :

-OKSYTOCYNA
-ENDOGENNE OPIOIDY

ZABURZENIA PSYCHICZNE

1.NADUŻYWANIE SUBSTANCJI

PSYCHOSTYMULUJĄCYCH

2.DEPRESJA
3.ZABURZENIA OSOBOWOSCI
4.INNE ZABURZENIA ZACHOWANIA

PROWADZĄCE DO PTSP

RYZYKO WYSTĄPIENIA PTSP W

ZALEŻNOŚCI OD RODZARU TRAUMY

NAJWIĘKSZE RYZYKO ZWIĄZANE
JEST Z PRZEMOCĄ
INTERPERSONALNĄ
KONSEKWENCJE WIELOKROTNEJ
TRAUMY MOGĄ SIĘ KUMULOWAĆ

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA OBRAZ I

NASILENIE REAKCJI PO STRESIE

TRAUMATYCZNYM

WSPARCIE SPOŁECZNE
OSOBOWOŚĆ
INNE ZDARZENIA ŻYCIOWE
CECHY BIOLOGICZNE

STATYSTYKA

•

70% DOROSŁYCH W USA DOZNAŁO
TRAUMATYCZNEGO PRZEŻYCIA W CIĄGU
OSTATNIEGO ROKU ZCZEGO 20% CIERPI NA
PTSD

•

8% DOROSŁYCH W USA CHOROWAŁO NA PTSD

•

KOBIETY CHORUJĄ CZĘŚCIEJ( CO DZIESIĄ
KOBIETA W USA PRTZECHODZI PTSP)

•

17% MĘŻCZYZN I 13% KOBIET DOZNAŁO
TRAUMATYCZNEGO PRZEŻYCIA MINIMUM 3X W
CIĄGU ŻYCIA.

ROZPOWSZECHNIENIE

PTSP W POPULACJI

OK. 56% BADANYCH PRZEŻYŁO JEDNO LUB WIĘCEJ WYDAŻEŃ

TRAUMATYCZNYCH
10% MĘZCZYZN I 6% KOBIET RELACJONOWAŁO 4 LUB WIECEJ

WYDAŻEŃ TRAUMATYCZNYCH



25% BADANYCH BYŁO ŚWIADKIEM CZYJEGOŚ POWAZNEGO ZRANIENIA

LUB MORDERSTWA



19% BYŁO UCZESTNIKIEM ZAGRAŻAJĘCEGO

ŻYCIU WYPADKU

•

U KOBIET PTSD JEST NAJCZĘŚCIEJ SKUTKIEM:

-NAPASTOWANIA

-GWAŁTU

•

U MĘŻCZYZN JEST NAJCZĘŚCIEJ SKUTKIEM:

- PRZEMOCY FIZYCZNEJ
-WYPADKU

UWARUNKOWANIE WSPÓŁWYSTĘPOWANIA

PTSP

I

NADUŻYWANIA ALKOHOLU

DLA OSÓB KTÓRE DOZNAŁY EKSPOZYCJI NATRAUME ISTNIEJE ZWIEKSZONE
RYZYKO PROBLEMU ZWIAZANEGO Z ALKOHOLEM
NP.:WYKAZANO ŻE O30% WZROSŁA KONSUMPCJA ALKOHOLU U
MIESZKAŃCÓW REJONÓW ALKOHOLU U MIESZKAŃCÓW REJONÓW
POPOWODZIAWYCH

ALKOHOL JAKO FORMA AUTOFARMAKOTERAPII

- ZNOSZENOE KOSZMARÓW SENNYCH

-ZMNIEJSZENIE AKTYWNOSCI AUTOLOGICZNEGO UKŁADU NERWOWEGO

--TWORZENIE NIETRAUMATYCZNYCH FANTAZJI

DOWOLNA SUDSTANCJA KTÓRA TŁUMI
CENTRALNĄAKTYWNOŚC

ADRENERGICZNĄ JAK NP.: ALKOHOL BĘDZIE POWODOWAŁA
CZASOWA ULGĘ U OSOBY CIERPIĄCEJ NA PTSD CO
ZWIĄZANE

JEST Z BIOLOGICZNYMI ZAKŁÓCENIAMI W PTSP

- NADMIERNE POBUDZENIE
SYMPATYCZNEGO

UKŁADU NERWOWEGO

-CHRONICZNE OBNIŻENIE
POZIOMU

ENDOGENNEGOUKŁADU OPIOIDOWEGO

UZALEŻNIENIE: NORMALNE TRUDNOŚCI ZWIĄZANE Z
LECZENIEM

CHEMICZNEGO UZALEŻNIENIA SĄ
ZWIELOKROTNIONE

PRZEZ ZŁOŻONE RYZYKO ZAOSTRZENIA
SYMPTOMÓW

PTSD

Przykład reakcji

potraumatycznej

„

PSYCHOLOGIA OCALAŁEGO

”

„WDRUKOWANIE” ŚMIERCI
ODRĘTWIENIE PSYCHICZNE
ZAPOTRZEBOWANIE NA OPIEKĘ
USIŁOWANIE NADANIA SENSU,
PRZEFORMUŁOWANIE

„WRUKOWANIE ŚMIERCI”

„

Wdrukowanie śmierci”

polega na wdrukowaniu

obrazu, uczucia zagrożenia

lub utraty życia

Poczucie winy

Bolesne samopotępienie

wypływające z faktu, że się

ocalało, podczas gdy inni zginęli.

Poczucie winy może być na tyle

bolesne, że często jest ukrywane

pod postacią innych uczuć lub

wzrostu zachowań (złość, apatia)

Psychiczne odrętwienie i

obniżenie zdolności

odczuwania

Stanowią one centralny element

syndromu ocalałego. Jest obroną

organizmu przed wstrząsem

wywołanym silnym przeżyciem,

poczuciem winy, lękiem

Zamknięcie się w sobie

Zamknięciu w sobie mogą towarzyszyć

objawy psychosomatyczne:

- zmęczenie
- utrata apetytu
- zaburzenie funkcji przewodu

pokarmowego
- bóle i zaburzenia różnych

narządów

Odrętwienie i unikanie odczuć może

przekształcić się w nadmierną

aktywność

-

podejrzliwość, nieufność,

nieukierunkowany gniew

- konflikt między potrzebą

kontaktu a ciągłym podejrzeniem

fałszu

Ocalały przeżywa jednocześnie

uczucie słabości i potrzeby

opieki połączone z niechęcią z

powodu oferowanej opieki, jako

przypomnienie o swojej

słabości

Terapia potraumatyczna

Ogólne założenia

dotyczące terapii:

ZASADNICZY CEL- DOPROWADZE PACJĘTA

DO POZIOMU FUNKCJONOWANIA Z OKRESU

PRZED WYSTĄPIENIEM TRAUMY
TERAPIA POWINNA BYĆ PODJĘTA WCZEŚNIE
KRÓTKOTRWAŁA- SKONCENTROWANA NA

TRAUMATYCZNEJ SYTUACJI I REAKCJACH

PACJĘTA NA TRAUME
TERAPIA NIE CZĘŚCIEJ NIŻ 1X W TYGODNI

(NP.:1,5h x 5)

NORMALIZACJA

Pacjent przeżywa reakcje ,które w małym

stopniu rozumie.należy uświadomić pacjentowi

że z uwagi na okoliczności dane reakcje są

normalne.

Cel strategii:
Zapobieganie dalszej trałumatyzacji pacjenta

przez jego symptomy
Stworzenie pacjentowi atmosfery ,w której

miałby okazje wykorzystać swoje zasoby ,które

inaczej mogły by zostać nie spożytkowane

ZMNIEJSZENIE UNIKANIA

JEST TO CENTRALNA STRATEGIA

TERAPEŁTYCZNA

UNIKANIE MOŻE WYSTĘPOWAĆ NA

KILKU POZIOMACH:

•

UNIKANIE UCZUĆ(ODRĘTWIENIW)

•

UNIKANIE WIEDZY O ZDARZENIU(AMNEZJA)

•

UNIKANIE ROZMÓW O ZDARZENIU

•

REAKCJE FOBICZNE

TENDENCJA DO UNIKANIA MUSI BYĆ
ZMNIEJSZONA PONIEWARZ :

1.PACJĘT NIE MOŻE PRZETWORZYĆ TRAUMATYCZNEGO

DOŚWIADCZENIA JEŻELI UNIKA WSZYSTKIEGO CO

JEST Z TYM PRZEŻYCIEM ZKOJARZONE

ZDARZENIE POZOSTAJE

„TOKSYCZNE”

2.UNIKANIE STAJE SIĘ PROBLEMEM,KTÓRY
POGARSZA SYTUACJE. MOŻE PROWADZIĆ DO

PRZERWANIA KONTAKTÓW MIĘDZY CZŁONKAMI

RODZINY

ZMNIEJSZENIE ATRYBUCJI

DOTYCZĄCEJ ZNACZENIA TRAUMY

JEDNA Z GŁÓWNYCH STRATEGII

TERAPEUTYCZNYCH JEST ZMNIEJSZENIE

ZNACZENIA PRZYPISYWANEGO

TRAUMATYCZNEMU ZDARZENIU I JEGO

NASTĘPSTWOM POPRZEZ:



TRENING UODPORNIENIA NA STRES



TERAPIA RODZINNA



HIPNOZA



PRZENIESIENIE KONCENTRACJI PACJĘTA Z

PRZESZŁOŚCI NA PRZYSZŁOŚĆ

ROZPOWSZECHNIENIE

PTSP W POPULACJI

OK. 56% BADANYCH PRZEŻYŁO JEDNO LUB WIĘCEJ WYDAŻEŃ

TRAUMATYCZNYCH
10% MĘZCZYZN I 6% KOBIET RELACJONOWAŁO 4 LUB WIECEJ

WYDAŻEŃ TRAUMATYCZNYCH



25% BADANYCH BYŁO ŚWIADKIEM CZYJEGOŚ POWAZNEGO ZRANIENIA

LUB MORDERSTWA



19% BYŁO UCZESTNIKIEM ZAGRAŻAJĘCEGO

ŻYCIU WYPADKU

•

U KOBIET PTSD JEST NAJCZĘŚCIEJ SKUTKIEM:

-NAPASTOWANIA

-GWAŁTU

•

U MĘŻCZYZN JEST NAJCZĘŚCIEJ SKUTKIEM:

- PRZEMOCY FIZYCZNEJ
-WYPADKU

PROCES ADAPTACJI

POTRAUMATYCZNEJ

1.

OSTRA REAKCJA POURAZOWA

2.

CHRONICHNA REAKCJA NA
TRAUMATYCZNE ZDARZENIE

3.

ADAPTACJA JEDNOSTKI DO
KONIECZNOŚCI ZNOSZENIA
CHRONICZNEGO STANU PTSP