Hodowla odpornościowa na warunki

Hodowla odpornościowa na warunki

stresowe, choroby i szkodniki

stresowe, choroby i szkodniki

Hodowla odpornościowa na warunki

Hodowla odpornościowa na warunki

stresowe, choroby i szkodniki

stresowe, choroby i szkodniki

Hodowla na:

Zimotrwałość
Chłodoodporność
Suszę
Zasolenie (gleby kwaśne)
Choroby
Szkodniki

ŹRÓDŁA ODPORNOŚCI

TESTOWANIE

•Laboratoryjne

•Polowe

OKREŚLENIE

•rodzaju odporności

•poziomu odporności

ODPORNOŚĆ NA CHOROBY

ODPORNOŚĆ NA CHOROBY

Odporność typu niegospodarza

Odporność pełna - immunia

Odporność – pionowa

(czynna, szybka lokalizacja patogena, nekrozy, niewielkie straty tkanki
asymilacyjnej

1-kilku genów

)

Odporność – pozioma

(

bierna, niespecyficzna, stopniowe zmiany tkanki

,

poligeniczna

)

Fitoaleksyny

– niskocząsteczkowe związki hamujące rozwój mikroorganizmów

Odporność indukowana

– interferencja wirusowa (mało zjadliwy wirus

przeciw bardziej zjadliwemu wirusowi)

TERMINY:

Wirulencja

– łatwość wnikania

Agresywność

– tempo przemieszczania

Patogeniczność

– zdolność zakażania

Określanie rodzaju odporności.

Przy

niewielkich

plamach

wywołanych

porażeniem trudno jest z całą pewnością
stwierdzić, czy są one wynikiem odporności
pionowej, czy poziomej. Palmy typowe dla
odporności poziomej charakteryzują się
najczęściej stopniową zmianą barwy na
granicy między tkanką zniszczoną a zdrową.
Plamy nekrotyczne typowe dla odporności
pionowej, mają wyraźnie zaznaczone granice,
brak jest strefy przejściowej. Brązowo czarne
plamy nekrotyczne wyraźnie różnią się od
intensywnie zielonej tkanki zdrowej.

Typy reakcji w testach odpornościowych: a – roślina wrażliwa,
b- roślina o odporności poziomej, c – roślina o odporności pionowej, d –
reakcja niespecyficzna, e – brak porażenia, roślina immunna lub źle
infekowana

a

b

c

d

e

Skala oceny odporności poziomej liści ziemniaka na zarazę ziemniaka:
1

0

- porażenie całkowite, 9

0

– brak porażenia

Skala oceny odporności liści na mączniaka właściwego:

1

0

– porażenie całkowite,

9

0

– brak porażenia

POLAN F1

ŚREMSKI F1

PARYS F1

235 F1, 238 F1,
ALLADYN F1

Dynamika porażenia roślin w warunkach polowych najbardziej
tolerancyjnych mieszańców w porównaniu do wrażliwego wzorca
POLAN F1

Rośliny najbardziej tolerancyjnego mieszańca ALLADYN F1
wyhodowanego
w I.W. W Skierniewicach są porażane w tym samym tempie jak 2
mieszańców wyhodowanych w KGiHR (235 F1 i 238 F1). 17.08
rośliny odmian wrażliwych były w 100 % (9

0

) porażone i

zakończyły okres ploowania. Natomiast rośliny mieszańca 235 F1,
238 F1, ALLADYN F1 były porażone w 50 % (4

0

)

Porażenie roślin ogórka polowego w 1992 roku

Odporność

Odporność

na szkodniki

na szkodniki

Pozorna
Rzeczywista

Odporność rzeczywista:

Brak akceptacji

Antybioza (niekorzystny wpływ pokarmu

roślinnego na rozwój lub przeżywalność)

Tolerancja (niwelacja uszkodzeń przez

dalszy

wzrost lub odrastanie)

Wprowadzenie odmian odpornych

jako główna metoda ochrony danej

rośliny

Klasycznym przykładem zastosowania tej metody

było zwalczanie filoksery wińca (Phylloxera vitifoliae
Fitch.), groźnego szkodnika winorośli we Francji. W roku
1884 szkodnik ten zniszczył winnice na powierzchni 1200
tys. ha, co spowodowało straty określane na około 7200
milionów franków. Analiza zaatakowania europejskich i
amerykańskich gatunków winorośli pozwoliła stwierdzić,
że pewne gatunki amerykańskie są wysoce odporne na
filokserę

w

porównaniu

do

wrażliwych

odmian

europejskich,

wyhodowanych

z

Vitis

vinifera

L.

Wykorzystanie odmian odpornych pozwoliło opracować
metodę ochrony winorośli, która do dnia dzisiejszego jest
najważniejszym sposobem ochrony winnic przed tą
mszycą.

Uzyskanie w USA odmian pszenicy odpornych na
przyszczarka heskiego (Mayctiola destructor Say) przez
współpracujących ze sobą entomologów, hodowców i
agronomów pozwoliło w wielu stanach na skreślenie tego
szkodnika z listy owadów powodujących duże straty
ekonomiczne. Pierwszą odporną na przyszczarka odmianę
pszenicy wprowadzono do produkcji w stanie Kansas
(jeden ze stanów pasa uprawy pszenicy w USA) w 1943 r. W
roku 1949 stała się ona główną odmianą pszenicy na
terenie całych Stanów Zjednoczonych. W próbach
pobranych z pól produkcyjnych z trudnością można było
stwierdzić występowanie tego szkodnika. W roku 1950
wzrost plonów odpornej pszenicy Pawnee w stosunku do
plonów odmian poprzedni uprawianych przyniósł 12
milionów dolarów. Poza tym nastąpił 30-85% wzrost
plonów odmian wrażliwych spowodowany tym, że
wprowadzenie odmian odpornych obniżyło liczebność
populacji szkodnika na terenie całego regionu uprawy
pszenicy. Całkowity wzrost produkcji w wyniku uprawy
odmiany Pawnee w stanie Kansas w ciągu 1 roku pokrył 20-
letnie wydatki zwiazane z działalnością rolniczych stacji
doświadczalnych tego stanu.

Zachowanie się

owadów

Bodźce działające

pozytywnie

negatywnie

Wyszukiwanie rośliny

atraktanty

repelenty

Siadanie na roślinie

związki

zatrzymujące

(arestanty)

repelenty

Wstępne żerowanie
(nakłuwanie,
nadgryzanie)

czynniki wywołujące

wstępne żerowanie

(fagoincytanty

czynniki

zapobiegające

żerowaniu

(fagosupresany

)

Kontynuowanie

żerowania

stymulatory

żerowania

(fagostymulatory)

czynniki

hamujące

żerowanie

(fagodeterenty)

Klasyfikacja bodźców wywołujących

instynktowne

reakcje związane z żerowaniem owadów

Lot inwazyjny

Lot inwazyjny

Odnalezienie owocu

Odnalezienie owocu

Akceptacja podłoża

Akceptacja podłoża

Penetracja miąższu

Penetracja miąższu

Osiadanie

Osiadanie

Penetracja nasion

Penetracja nasion

Żerowanie, składanie jaj

Żerowanie, składanie jaj

Schemat łańcucha czynności instynktowych związanych z
wyborem właściwej rośliny żywicielskiej przez Stephanoderes
hampei Ferr., szkodnika owoców krzewów kawowych

p

rz

y

p

a

d

e

k

ż

e

ro

w

a

n

ia

n

a

m

ło

d

y

c

h

o

w

o

c

a

c

h

bodźce wizualne i
zapachowe

bodźce dotykowe

bodźce mechaniczne

czynniki związane z dojrzałością
owocu, zawartością wody w
roślinach

Droga przebyta przez samice
śmietki kapuścianej (Phorbia
brassicae Bche.) w różnych
fazach zachowania się
związanego ze składaniem jaj

:

A

– siadanie na liściu,

B

– ruchy rozpoznawcze, silne

reagowanie na bodźce
chemiczne,odbierane
prawdopodobnie przez komórki
czuciowe na stopach,

C i D

– schodzenie po blaszce

liściowej i po łodydze,

E

– krążenie wokół szyjki

korzeniowej,

F

– poruszanie się po glebie

(reagowanie na strukturę i
wilgotność podłoża),

G

– ocena przydatności podłoża

do składania jaj (wpuszczanie
pokładełka w glebę),

H

– składanie jaj.

Czynniki wpływające na zachowanie się i płodność
przędziorka owocowca na roślinach żywicielskich

Wpływ rośliny żywicielskiej na płodność samic stonki
ziemniaczanej.
Obserwacje prowadzono w czerwcu

P

ło

d

n

o

ś

ć

s

a

m

ic

(

li

c

zb

a

j

a

j)

Wpływ odporności malin na mszycę malinowo-jeżynową
Amphorophora rubi Kalt. Na poziom porażenia ich wirusami
przenoszonymi przez tego szkodnika:

1

- wrażliwe odmianyLloyd George i Malling Jewel,

2

- umiarkowanie odporne odmiany Glen Clova i Norfolk Giant,

3 -

odporne odmiany Malling Orion i M 888/49

1

1

2

2

3

3

Kolejne lata obserwacji

P

o

ra

ż

e

n

ie

w

ir

u

s

e

m

Dynamika populacji przędziorka owocowca na wybranych
odmianach jabłoni w Sadzie Pomologicznym SGGW w Wolicy w
sezonie wegetacyjnym 1976
Odmiany jabłoni: 1 – Red Delicious, 2 – McIntosh, 3 – Jonathan,
4 – mieszaniec KurskaxLinda (wg Bielak, 1979)

Termin obserwacji

L

ic

zb

a

p

rz

ę

d

zi

o

rk

ó

w

/1

0

0

l

iś

c

i

1

1

2

2

3

3

4

4

Wykład 10.

Hodowla odpornościowa na

warunki stresowe, choroby i szkodniki.

1.

Typy odporności na choroby. Czy warto prowadzić
hodowlę odpornościową na choroby ( podaj przykład)?

2.

Typy odporności na szkodniki. Czy warto prowadzić
hodowlę odpornościową na szkodniki (podaj przykład)?

3.

Omów schemat współdziałania typu gen-na-gen.

4.

Za i przeciw wprowadzaniu odporności pionowej i
poziomej.

5.

Jakie typy odporności można wyprowadzać z gatunków
dzikich do pomidora uprawnego?

6.

Omów problemy hodowli odpornościowej na
przykładzie mączniaka rzekomego u ogórka.

7.

Porównaj metodę hodowli odpornościowej na choroby i
na szkodniki.