System polityczny Polski

System polityczny- dotychczasowa powojenna ekipa rządowa doprowadzila do decyzji odnośnie systemu politycznego w Polsce na konferencjach w Jałcie i Poczdamie.

Przeciąganie wyborów miało na celu likwidację opozycji.

1947- wybory do Sejmu ustawodawczego

System totalitarny- sys.stalinowski w Polsce jako jedyny w Polsce

System autorytarny- autorytet sprawujący władzę (PZPR)

Nie może funkcjonować żadna opozycja

1956-’79- nie można mówić o systemie totalitarnym

Funkcja Kościoła była formą opozycji wobec PZPR

Sys. władzy PZPR był systemem autorytetu

Autorytet PZPR- sys. partyjny zdominował sys.polityczny

Sejm w PZPR:

Władza wykonawcza Sejm Zjazd PZPR

Rząd Komitet Centralny

Wojewoda Komitet Wojewódzki ( I sekretarz KW)

1956-’89- autorytet PZPR nie jest jednolity, wykrystalizują się…….

Nomenklatura

Biurokracja

Autorytet jest silny dopóki ma słabą opozycję polityczną

W systemie autorytarnym mamy do czynienia ze zwiększającą się opozycją lub z silnym autorytetem

Społeczeństwo- grupa osób bardzo zróżnicowana, powiązana ze sobą wzajemnymi relacjami

Przemiany w Polsce inicjowane są na ziemiach, które do 1945r. nie były w granicach Polski, bo po II wojnie światowej obszar ten był wymieszany z powodu migracji.

Społeczeństwo postmigracyjne- jest przestrzennie mobilne, nie miało nic do stracenia, musiało wypracować wspólne wartości

I OKRES: 1944-1948- czas budowania systemu komunistycznego

W PPR, czyli partii rządzącej istniały tendencje totalitarne, ale jej polityka i polityka władz państwowych w podstawowych kwestiach była nietotalitarna, choć nie była także demokratyczna.

Do jesieni 1947r. istniała legalna opozycja dopuszczona do udziału w życiu politycznym. Stosunki władz państwowych z Kościołem katolickim układały się dobrze, mimo niewątpliwie antykomunistycznego nastawienia hierarchii kościelnej. Nauka, oświata i kultura rozwijały się w warunkach znacznej swobody i nie były poddawane ideologicznej kontroli.

W gospodarce obowiązywała koncepcja 3 sektorów:

- państwowego

- spółdzielczego

- prywatnego,

która stanowiła cechę polskiej „demokracji ludowej”.

Oficjalna doktryna PPR odrzucała ideę dyktatury proletariatu i traktowała demokrację ludową w Polsce jako syntezę radzieckiej dyktatury z zachodnią demokracją. Represje w ówczesnej Polsce skierowane były przeciw aktywnym środowiskom antykomunistycznym, i realizowane w warunkach walki, w której ginęli zarówno działacze opozycji, jak i obozu rządzącego. Aż do 1948r. przyszłość systemu pozostawała niewiadomą. Klucz do tej przyszłości znajdował się w Moskwie, w rękach Józefa Stalina.

Jego polityka w stosunku do Polski była zależna od strategii generalnej, a więc przede wszystkim od polityki wobec mocarstw zachodnich.

Zmiany nastąpiły w 1947r. Powołano Kominform, ogłoszono doktrynę o podziale świata na dwa przeciwstawne obozy, zlikwidowano niekomunistyczne rządy, wyeliminowano legalną opozycję, zapowiedziano kolektywizację rolnictwa i wprowadzono zasadę przymusowego powstania komunistycznej partii w ruchu robotniczym. Przez wielu politologów czas ten nazywany jest przedtotalitarnym systemem komunistycznym.

II OKRES: 1948- 1956 (tzw. drugi okres systemu politycznego) okres totalitarny

Wystąpiły w nim podstawowe cechy systemu totalitarnego:

- wysoki stopień personalnej sowietyzacji struktur władzy

- zanik dotychczasowych form pluralizmu politycznego, społecznego, gospodarczego, wyznaniowego i etnicznego

- powstanie hegemonicznej partii rządzącej- PZPR

PZPR= PPS+PPR 1948

ZSL= SL+PSL 1949

SD=SP+SD 1950

- ZSL i SD były stronnictwami (nie partiami) całkowicie uzależnionymi od partii rządzącej, a w ich kierownictwach działali oddelegowani tam komuniści

- likwidacja pluralizmu organizacji młodzieżowych- powstanie ZMP (Zwiazku Mlodziezy Polskiej)

- odrzucenie koncepcji trójsektorowości na rzecz budowania gospodarki uspołecznionej w pelni kontrolowanej przez państwo- kolektywizacja rolnictwa, nacjonalizacja przemyslu.

- odrzucenie pluralizmu w kulturze i nauce. Staly się one odcinkami frontu ideologicznego.

- marksizm- leninizm stal się oficjalnie obowiązującą podstawą nauk społecznych, humanistycznych i przyrodniczych- odejście od naturalnego stworzenia świata.

- obowiązkowa nauka języka rosyjskiego oraz kanony radzieckiego „realizmu socjalistycznego”

- proba podporządkowania przez władze Kościoła katolickiego- ograniczenie jego roli do wąsko pojętych spraw kultu- odejście uznawania przez Kościół katolicki nowej władzy po wystąpieniu prymasa Wyszyńskiego w 1953r.

Non possumus- wprowadzenie księży patriotów (współpracujących z komunistami)

- represje polityczne i policyjne, które przybrały postac masowego terroru wobec niewinnych.

Stalinizm w Polsce oparty zostal o nowe kadry wywodzące się z młodych ludzi z warstw ludowych uznających tzw. awans społeczny.