Schorzenia

Schorzenia

chirurgiczne

chirurgiczne

wymagające

wymagające

intensywnej

intensywnej

terapii

terapii

Jakub Wiszniewski

Ból

(łac. - dolor, gr. - algos, odyne) -

to subiektywne przykre i negatywne

wrażenie zmysłowe i emocjonalne powstające pod wpływem bodźców
uszkadzających tkankę (tzw. nocyceptywnych) lub zagrażających ich
uszkodzeniem.

Należy podkreślić, że ból jest odczuciem subiektywnym, dlatego jest
nim wszystko to, co chory w ten sposób nazywa, bez względu na
obiektywne objawy z nim związane. Receptorami bólowymi są
nocyceptory.

Definicja bólu:

Bóle głowy

nadciśnienie tętnicze

Przyczyn
a:

Ból głowy występuje szczególnie wtedy, gdy ciśnienie rośnie skokowo lub jego wartość

jest bardzo wysoka.

Odczuwany jest zwykle w godzinach rannych, zwykle w okolicy potylicy.

Nierzadko dolegliwość ustępuje, gdy przyjmiemy pozycję stojącą.
Podobne podłoże mają bóle głowy, które powstają przy współistnieniu guzów nadnerczy.
Schorzenie to bowiem prowadzi do podwyższenia ciśnienia krwi.

W terapii nadciśnienia tętniczego stosuje się szeroką gamę leków hipotensyjnych

Najczęściej są to:

 inhibitory ACE (ACE-I)

 antagoniści receptora angiotensynowego (sartany, ARB)

 β-blokery (β-adrenolityki) (obecnie pojawiły się wątpliwości, czy leki beta-

adrenolityczne powinny być stosowane jako leki I rzutu w terapii nadciśnienie
tętniczego.

 blokery kanału wapniowego (antagoniści wapnia)

 diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne (grupa leków moczopędnych)

Bóle głowy

zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Przyczyn
a:

Choroba zaczyna się od silnego bólu głowy.

Towarzyszy mu na ogół sztywność karku - określana przez lekarzy w badaniu
neurologicznym jako objaw oponowy.

W chorobie występuje też wysoka gorączka, dreszcze, nudności i wymioty.

Leczenie:
przeciwwirusowo: leczenie objawowe, ogólnie podtrzymujące, w skrajnie
ciężkich przypadkach gancyklowir i interferon

przeciwbakteryjnie: antybiotyki, np. ampicylina, aminoglikozydy,
cefalosporyny III generacji (np. ceftriakson, ceftazydym)

przeciwgruźliczo: streptomycyna, pirazynamid, rifampicyna,
izoniazyd, etambutol

przeciwgrzybiczo: amfoterycyna B, flukonazol, itrakonazol

Bóle głowy

guzy mózgu

Przyczyn
a:

Guzy mózgu najczęściej zaczynają się od innych objawów niż ból głowy, np.
od porażeń, trwałych zaburzeń wzroku lub napadów epilepsji.

Jednak niektóre objawy mogą wskazywać na guz mózgu u osoby skarżącej się
na bóle głowy.

Należy do nich pojawianie się nagłego bólu u ludzi po 40. r. ż. oraz wymioty.

Leczenie:
Zabieg chirurgiczny
Stosuje się również chemioterapię, radioterapię (brachyterapia i
teleradioterapia, w tym gamma knife) oraz terapie eksperymentalne - m.in.
terapie genowe, immunoterapie czy wirusoterapie.

Bóle głowy

nerwobóle nerwów czaszkowych

Przyczyn
a:

Wszystkie nerwy głowy i szyi mogą powodować bóle wzdłuż przebiegu tych
nerwów.

Wynikają one z ich zapalenia lub uszkodzenia.

Dwa schorzenia są szczególnie charakterystyczne

Bóle głowy

neuralgia nerwu twarzowego

Przyczyn
a:

Występuje częściej u kobiet.

Objawia się silnymi napadowymi bólami jednej strony twarzy, które trwają 1-
2 minuty i powtarzają się kilka razy dziennie (czasem nawet 40 razy);

Bóle głowy

neuralgia Arnolda

Przyczyn
a:

Dotyczy nerwu Arnolda, który zaczyna się w wyższej części karku, z prawej
lub lewej strony, i biegnie przez czubek głowy aż po brew.

Ból przypomina krótkie wyładowania elektryczne występujące na tle stałego
bólu.

Bóle głowy

urazy czaszki

Przyczyn
a:

Ból głowy może być również spowodowany przez urazy czaszki, np. w
wypadku samochodowym.

Może on się pojawić zaraz po zdarzeniu lub dopiero po kilku tygodniach czy
miesiącach.

Bóle głowy

zapalenie tętnicy skroniowej

Przyczyn
a:

(niekiedy nazwane chorobą Hortona).

Pochodzenie tej choroby jest nieznane.

Objawia się zmianami zapalnymi w obrębie naczyń głowy, głównie w okolicy
skroniowej.

Bóle głowy

ostre zapalenie zatok

Przyczyn
a:

Zdarza się, że gdy przemarzniemy lub gdy przebywamy na dworze przy
hulającym wietrze pojawia się katar, któremu zaczyna towarzyszyć
uporczywy ból głowy umiejscowiony w okolicach zatok.
Zmiany zapalne błony śluzowej zatok przynosowych mogą powstać bowiem w
wyniku zakażenia wirusowego lub bakteryjnego.
Zaczyna nas wówczas tępo boleć głowa z charakterystycznym uczuciem
ucisku.

Objawy są szczególnie dotkliwie odczuwane w godzinach przedpołudniowych.

Po kilku dniach wydzielina z nosa robi się gęsta, a ból głowy nie ustępuje,
choć popołudniami może nieco maleć.

Bóle głowy

Zaburzenia wzroku

Przyczyn
a:

Nie rozpoznane wady wzroku często są przyczyną bólów głowy.
Szczególnie przykre bóle głowy pojawiają się w przypadku nie leczonej jaskry.

Bóle głowy w wyniku zmian zwyrodnieniowych w obrębie szyi i karku.

Tym bólom głowy towarzyszą także bóle karku oraz zawroty głowy.
Zazwyczaj występują między 40. a 60. rokiem życia.

Niekiedy chorzy określają go jako ból promieniujący.
Zaczyna się zwykle po wykonaniu czynności związanych z odchyleniem głowy
ku tyłowi.

Bóle głowy

Przyczyny stomatologiczne

Bóle głowy mogą być skutkiem przejścia procesu zapalnego z sąsiedztwa.

Najczęściej dotyczy to bólu umiejscowionego przy zatoce szczękowej, z którą
sąsiadują zęby trzonowe.

Głównie zmiany ropne lub zgorzel zębów mogą dawać objawy bólowe w
obrębie głowy

Bóle głowy

Bóle głowy pochodzenia toksycznego

Pojawia się w przypadku różnego rodzaju zatruć, stosowania używek.

Należy wymienić tu szczególnie szkodliwe substancje jak tlenek węgla,
benzen, nitrobenzen (farby, lakiery), alkohol etylowy, metylowy, nikotynę
oraz przewlekłe zatrucia ołowiem.

Bóle klatki piersiowej

• Pojawiają się zwykle u osób słabych fizycznie, nie przyzwyczajonych

do wysiłku.

• Mogą też wystąpić po długotrwałym kaszlu lub wymiotach.

• Ich charakter może czasami imitować dolegliwości wieńcowe,

tymczasem są to głównie bóle pochodzące z mięśni klatki piersiowej.

• Typową cechą bólu jest jego nasilanie się przy ruchach i ustępowanie

wkrótce po zaprzestaniu wysiłku.

• Nie wymagają leczenia, a jedynie wypoczynku.

Bóle związane z wysiłkiem fizycznym

Bóle klatki piersiowej

• Typowym jego umiejscowieniem jest środkowa, zamostkowa

część klatki piersiowej.

• Może promieniować do szyi i żuchwy, do ramion, między

łopatki oraz do lewej kończyny górnej.

• Ma charakter uciskający, dławiący, opasujący.

• Często chorzy skarżą się na uczucie ciężaru za mostkiem.

• Trwa krótko, najczęściej kilka minut i ustępuje po

odpoczynku lub podaniu leków rozszerzających naczynia.

• Jest zazwyczaj związany z wysiłkiem lub stresem, które

wyzwalają i nasilają bóle.

• Silne, długotrwałe bóle, nie ustępujące wkrótce po zażyciu

leków mogą sugerować zawał mięśnia sercowego, który

wymaga natychmiastowej, fachowej pomocy w warunkach

szpitalnych.

Ból wieńcowy

Bóle klatki piersiowej

• Można je scharakteryzować prosto - serce nie jest chore, a

boli.

• Psychogenne tło rzutuje bezpośrednio na dramatyczny opis

dolegliwości bólowych.

• Chory określa je jako kłujące, zlokalizowane często na

koniuszku serca.

• Oprócz bólu, pacjenci skarżą się na kołatanie serca,

dławienie w gardle, drętwienie, mrowienie i ziębnięcie

kończyn.

• Bóle są niezależne od wysiłku fizycznego.

• Często, gdy pacjent jest czymś intensywnie zajęty, wcale

nie odczuwa dolegliwości.

• Po postawieniu diagnozy bóle leczymy środkami

uspokajającymi i psychoterapią.

Bóle czynnościowe - tzw. nerwica serca

Bóle klatki piersiowej

• Objawiają się jako dokuczliwe, długotrwałe, najczęściej

jednostronne bóle, nasilające się przy kaszlu, głębokich wdechach,
ruchach klatki piersiowej, ucisku na mostek lub miejsce urazu.

• Wskazane jest wykonanie RTG. klatki piersiowej w celu wykluczenia

obecności krwiaka i odmy opłucnowej.

• Po wykluczeniu tych powikłań można stwierdzić, że bóle są

dokuczliwe, ale niegroźne dla pacjenta.

• W leczeniu stosuje się środki przeciwzapalne i przeciwbólowe, np.

Tramal, Majamil, Naproxen.

Urazy klatki piersiowej i złamania żeber

Bóle klatki piersiowej

• Ból występuje zwykle po jednej stronie klatki piersiowej, na

obszarze unerwionym przez zajęty chorobowo nerw.

• Ma charakter piekący, może się utrzymywać przez wiele tygodni, a

niekiedy napadowo nawraca jako dokuczliwy nerwoból półpaścowy.

• Trudności diagnostyczne co do przyczyn bólu mogą pojawić się na

początku, do momentu wystąpienia zmian skórnych pod postacią

pęcherzyków wypełnionych surowiczym płynem.

• Podaje się leki przeciwwirusowe, np. Acyclovir, przeciwbólowe i

przeciwzapalne, np. Olfen.

Półpasiec

Bóle klatki piersiowej

• Ból może mieć charakter miejscowy, jednak w razie ucisku

korzeni nerwowych w miejscu ich przechodzenia przez otwory

międzykręgowe może dawać tzw. objawy korzeniowe, czyli

pojawiać się w miejscach odległych od punktu ucisku

unerwianych przez uciśnięty nerw.

• Bóle miejscowe nie są zazwyczaj bardzo dokuczliwe.

Natomiast bóle korzeniowe (jednostronne lub całej klatki

piersiowej) bywają długotrwałe, niezwykle silne.

• Nasilają je ruchy, kaszel, a nawet głębokie wdechy.

• Chorym podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne,

przeciwbólowe oraz środki redukujące wzmożone napięcie

mięśni szkieletowych, np. Mydocalm, Baclofen, Myolastan.

Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa

Bóle klatki piersiowej

• Jest chorobą znacznie częstszą niż to się rozpoznaje. Przyczyną jest zamknięcie

jednej z tętnic płucnych przez zakrzep, który przywędrował z krwią.

• Ból w klatce piersiowej pojawia się nagle, może promieniować w kierunku

podprzeponowym, towarzyszy mu duszność, przyspieszona czynność serca,

kaszel, krwioplucie i niepokój.

• Leczenie - tylko w warunkach szpitalnych.

• Gdy zawiodą metody zachowawcze, konieczne jest leczenie operacyjne -

embolektomia płucna.

• Zatorom płucnym należy zapobiegać przez: wczesne uruchamianie po

zabiegach operacyjnych i zawale mięśnia serca, intensywne leczenie

zakrzepowego zapalenia żył i chirurgiczne leczenie żylaków.

Zator płuc

Bóle klatki piersiowej

• Bóle związane są z zarzucaniem kwaśnej treści żołądkowej do przełyku dalszego.

• Przyczyną jest niesprawność zwieracza przełyku.

• Ból ma charakter pieczenia za mostkiem (tzw. zgaga), w nadbrzuszu, w okolicy

międzyłopatkowej, a niekiedy na szyi.

• Bólowi mogą towarzyszyć puste odbijania, nudności, wymioty, trudności w połykaniu.

• Nasila go płaskie ułożenie ciała i nachylanie się, zwłaszcza po posiłkach.

• Niewielkie dolegliwości można usunąć przez normalizację masy ciała, małe,

skąpotłuszczowe posiłki, unikanie jedzenia późnym wieczorem, wysokie ułożenie

klatki piersiowej podczas snu.

• Bardziej dokuczliwe dolegliwości wymagają leczenia farmakologicznego. Najbardziej

skutecznymi lekami są inhibitory pompy protonowej (np. Controloc, Losec, Polprazol).

• Jeśli nie dają spodziewanych rezultatów, stosuje się dodatkowo leki przyspieszające

opróżnianie żołądka i jego motorykę (np. Metoclopramid, Gasprid).

• Gdy leczenie zachowawcze nie pomaga, należy rozważyć możliwość leczenia

chirurgicznego.

Choroba refluksowa

Bóle klatki piersiowej

• Ból może być niewielki lub też w ogóle nie występować, jeśli nie doszło

do ostrego rozwarstwienia ścian aorty.

• Zmianę stwierdza się przypadkowo podczas badania RTG. lub USG.

serca.

• W typowym przypadku tętniaka rozwarstwiającego początek choroby

objawia się nagłym i silnym bólem zamostkowym, który może

promieniować do pleców i kończyn górnych.

• Często towarzyszą mu objawy wstrząsu.
• Metodą leczenia jest tylko pilny zabieg chirurgiczny.

Tętniak rozwarstwiający aorty

Bóle klatki piersiowej

• Jest najczęściej przejawem choroby płuc toczącej się

równolegle (np. zapalenie płuc, gruźlica, choroba

nowotworowa).

• Niekiedy przyczyną zapalenia opłucnowej jest uraz.

• Ból jest jednostronny, kłujący, nasila go kaszel, wdechy i ruch

klatki piersiowej, a nawet ucisk podczas badania.

• Bywa tak silny, że pacjent oddycha szybko, ale płytko,

oszczędzając zajętą zapaleniem połowę klatki piersiowej.

• Chorobie towarzyszy gorączka i różnie nasilony kaszel.

• Leczenie jest uzależnione od choroby podstawowej.

Zapalenie opłucnej

Bóle klatki piersiowej

• Jej przyczyną jest przedostanie się powietrza do wnętrza

jamy opłucnej.

• Odma samoistna u osób młodych powstaje najczęściej z

przyczyn nieznanych, natomiast u osób z chorobami płuc

powodem jest pęknięcie pęcherza rozedmowego.

• Objawy dużej odmy bywają gwałtowne i zagrażające życiu,

a niewielkiej odmy prawie zupełnie niezauważone przez

chorego.

• Typowymi objawami jest nagły, kłujący ból w klatce

piersiowej, nagła duszność i suchy kaszel.

• Mała odma opłucnowa wymaga jedynie leczenia

spoczynkowego, ale w warunkach szpitalnych.

• Chory powinien leżeć na boku po stronie odmy, co sprzyja

rozprężaniu płuca.

• Duże odmy leczy się stosując stały drenaż jamy opłucnowej.

• Osoby, które przebyły odmę powinny unikać wysiłków

fizycznych oraz lotów na dużych wysokościach.

Odma opłucnowa - samoistna

Bóle klatki piersiowej

• Może być wywołany przez zapalenie osierdzia.
• Ból jest zależny od pozycji ciała (słabnie, gdy pacjent nachyla się

do przodu) i towarzyszą mu: gorączka, suchy kaszel i duszność.

• Badaniami potwierdzającymi zapalenie osierdzia jest EKG,

zdjęcia radiologiczne klatki piersiowej oraz echokardiografia.

Silny ból nasilający się podczas wdechu

Bóle klatki piersiowej

• Towarzyszy zwykle zapaleniu tchawicy i oskrzeli.
• Kaszel jest uporczywy, może być suchy lub z odkrztuszaniem

plwociny.

• Występują również inne cechy ostrej infekcji dróg oddechowych:

złe samopoczucie, gorączka, bóle kostno-stawowe.

Tępy ból wysoko za mostkiem podczas kaszlu

Bóle klatki piersiowej

• Jego przyczyną może być zwężenie przełyku.

    

• Narastające trudności z połykaniem, które dotyczą najpierw

potraw stałych, później również płynnych, świadczą o

postępującym procesie chorobowym takim, jak np. nowotwór.

• Jeśli zaburzenia połykania dotyczą zarówno pokarmów

stałych, jak i płynów, to prawdopodobną ich przyczyną są

zaburzenia kurczliwości przełyku.

• Najlepszą metodą diagnostyczną zaburzeń połykania jest

badanie endoskopowe z biopsją.

Ból w klatce piersiowej podczas połykania z towarzyszeniem uczucia przeszkody

Bóle klatki piersiowej

• Są dobrze zlokalizowane i ostre.

• Ich przyczyną są stłuczenia lub złamania kości klatki piersiowej (tj.

żebra, mostek, obojczyki, kręgosłup i łopatki).

• Bóle w klatce piersiowej po urazie nasilające się pod wpływem

oddychania lub ruchów mogą świadczyć o złamaniu żebra.

• Charakterystyczna jest żywa bolesność przy ucisku oraz wyczuwalne

pod palcami „trzeszczenie” złamanych żeber.

• Ból może po kilku lub kilkunastu dniach nasilać się. Jest to objaw

pourazowego zapalenia okostnej lub ochrzęstnej czyli błony

pokrywającej kości i chrząstki.

• Silny ból i duszność, które występują po urazie w okolicę mostka

(np. uderzenie o kierownicę samochodu w czasie zderzenia

samochodów) sugerują, że mogło dojść do jego złamania.

• Czasem widoczne jest zniekształcenie mostka i jego trzeszczenie

przy dotyku.

• Złamanie obojczyka (najczęściej w połowie długości) powoduje

zniekształcenie jego zarysu. Badaniami umożliwiającymi wykrycie

złamania kości są zdjęcia radiologiczne.

Bóle pourazowe

Bóle klatki piersiowej

• Jest związany ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa

piersiowego.

• Często towarzyszy mu ograniczenie ruchomości kręgosłupa.
• Może mieć zróżnicowany charakter i lokalizację.
• Gdy promieniuje do przodu w okolicę mostka, to trzeba go

zróżnicować z bólem sercowym.

• Diagnostykę zaczyna się od zdjęć radiologicznych klatki

piersiowej i kręgosłupa piersiowego oraz EKG.

Nasilony tępy ból pleców w godzinach porannych po obudzeniu

Bóle klatki piersiowej

• Związane są z zespołem Tietza czyli zapaleniem chrzęstnych

części żeber.

• Jest to jedną z częstszych przyczyn bólu w klatce piersiowej.
• Rozpoznanie można ustalić na podstawie punktowej bolesności

uciskowej chrząstek żebrowych oraz ich obrzmienia.

Bóle nad II, III i IV żebrem przy mostku pojawiające się

po urazie lub wysiłku fizycznym, czasem po zakażeniu

wirusowym

Bóle klatki piersiowej

• Czasem u osób zdrowych, zwłaszcza młodych, pojawia się w

czasie wysiłku fizycznego krótkotrwały ostry ból w okolicy
jednego z łuków żebrowych.

• Wystarczy jednak zrobić krótką przerwę na odpoczynek, a

ból przechodzi samoistnie.

• Ból ten wywołany jest obkurczaniem się jelit, w których w

trakcie wysiłku fizycznego zmniejsza się przepływ krwi na
rzecz pracujących mięśni.

Kłucie pod żebrami

Bóle klatki piersiowej

• W napadzie kolki żółciowej na tle kamicy pęcherzyka żółciowego

bóle promieniują do pleców, zwłaszcza do prawej łopatki.

• Wrzód żołądka drążący do trzustki również wywołuje bóle

promieniujące do pleców, a choroby trzustki mogą powodować

bóle opasujące tułów.

• Badaniami pomagającymi w rozpoznaniu są: ultrasonografia

jamy brzusznej, badania radiologiczne górnego odcinka

przewodu pokarmowego, gastrofiberoskopia oraz zdjęcie

radiologiczne klatki piersiowej.

Bóle pochodzące od narządów położonych w górnej części jamy brzusznej:

Bóle klatki piersiowej

• Czasem bóle w klatce piersiowej są następstwem różnych

stanów psychicznych.

• Towarzyszą im z reguły różne objawy wegetatywne takie,

jak: bicia serca, ściskania serca, szybkie męczenie, senność,

bóle i zawroty głowy, pocenie się rak i stóp oraz stany

napięcia emocjonalnego, lękowe lub niepokój.

• Rozpoznanie bólów w klatce piersiowej jako psychogennych

wymaga uprzedniego wykluczenia innych przyczyn bólu w
klatce piersiowej

Bóle o zmiennym charakterze i zmiennej lokalizacji

Bóle brzucha

• Jest to jedna z najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych

i może być związana zarówno z zapaleniem, chorobą

wrzodową jaki z nowotworami tych narządów.

• Często dolegliwości jakie zgłaszają chorzy są podobne, choć

powodują je różne choroby przewodu pokarmowego.

• Jednak istnieją pewne charakterystyczne cechy, pozwalające

wstępnie ustalić przyczynę bólów. I tak w chorobach przełyku

często występuje zgaga, pieczenie, kwaśne odbijanie,
nasilenie dolegliwości po pochyleniu do przodu

Choroby żołądka i dwunastnicy

• W zapaleniu żołądka bóle są raczej tępe, umiejscowione w

nadbrzuszu, ale niezbyt dokładnie zlokalizowane. Natomiast w

chorobie wrzodowej ból jest dokładniej umiejscowiony: we wrzodzie

żołądka w nadbrzuszu po stronie lewej od linii środkowej ciała, we

wrzodzie dwunastnicy po stronie prawej od tej linii.

Bóle wywołane wrzodem stopniowo narastają, z reguły nie są

związane z nudnościami i brakiem apetytu, pojawiają się na czczo,

w nocy lub 2 - 3 godziny po spożyciu posiłków, przeważnie są

odczuwane tylko w jednym miejscu (mogą promieniować np. w

przypadku wrzodu drążącego do trzustki - w kierunku kręgosłupa).

Zaznaczyć należy, że z reguły bóle nie są związane z wczesnymi

postaciami raka żołądka - pojawiają się raczej w bardziej

zawansowanych fazach rozwoju nowotworu (wcześniej występują

takie objawy jak chudnięcie, osłabienie, brak apetytu,

niedokrwistość).

W/w bóle są zawiązane z konkretnymi chorobami żołądka i

dwunastnicy, pamiętać jednak należy, że istnieją też tzw. bóle

czynnościowe żołądka. Są one związane z zaburzeniami perystaltyki

przewodu pokarmowego, nasilają się po spożyciu pokarmów, mogą

towarzyszyć im wymioty lub nudności, brak łaknienia. W

odróżnieniu od poprzednio opisywanych dolegliwości bóle

czynnościowe są niegroźne i poza nieprzyjemnymi doznaniami nie

zagrażają zdrowiu i życiu pacjenta

Bóle brzucha

• Jest to liczna grupa dolegliwości wywołanych czynnikami

zakaźnymi (np. lamblioza, pałzakowica, włośnica), niezakaźnymi

(wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna,

zapalenie uchyłków), chorobami nowotworowymi, zmianami

immunologicznymi, zaburzeniami metabolicznymi,

endokrynologicznymi, zatruciami i innymi.

• Jedną z najczęstszych przyczyn bólów związanych z jelitem

grubym jest zespół jelita drażliwego (colon irritabile)- zaburzenia

czynności skurczowej jelit charakteryzujące się bólami brzucha o

zmiennej lokalizacji (głównie w godzinach rannych),

wzmożonego parcia na stolec, zaburzeniami wypróżnienie i

konsystencji stolca, nudności, wzdęcia, śluz w stolcu.

• Dolegliwości trwają miesiącami i nie powodują pogorszenia

stanu ogólnego zdrowia pacjenta.

• Rozpoznanie colon irritabile opiera się głównie na wykluczeniu

innych możliwych przyczyn chorób jelit.

Choroby jelita grubego i cienkiego

Bóle brzucha

• Częstą chorobą tego narządu jest przewlekłe lub

nawracające zapalenie, wywołujące silne bóle nadbrzusza,
głównie po stronie lewej.

• Często jest wywołane spożyciem tłustego posiłku i

utrzymuje się kilka godzin lub dni. Innymi chorobami trzustki
wywołującymi bóle są torbiele lub nowotwory trzustki

Choroby trzustki

Bóle brzucha

• Skurcze lub ból brzucha, nudności, biegunka, wymioty, gorączka,

osłabienie.

• Dużo pij, by nie dopuścić do odwodnienia.

• Po 2-3 dniach, gdy ustąpią wymioty, jedz gotowane ziemniaki, ryż,

lekki rosół.

• Wypoczywaj, ucinaj sobie drzemki.

• Grypa żołądkowa to wirusowe zakażenie przewodu pokarmowego i

zwykle mija po kilku dniach.

• Gdyby nasilały się bóle czy wymioty - zgłoś się do lekarza.

Uwaga! Jeśli do objawów dołącza się podwójne widzenie, trudności w

mówieniu i przełykaniu, to może być zatrucie jadem kiełbasianym -

stan, który zagraża życiu

.

Grypa żołądkowa, zatrucie pokarmowe

Bóle brzucha

• Ból w górnej prawej ćwiartce brzucha, nasilający się z upływem

dni, zmęczenie, gorączka, nudności i wymioty.

• Czasami ciemny mocz, jasny stolec, zażółcenie białek oczu i skóry.
• Szybko zgłoś się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.

Zapalenie wątroby, rak trzustki

Bóle brzucha

• Silny kurczowy ból w środkowej części brzucha, promieniujący do

prawego boku lub pleców (często pojawia się w nocy), nudności,
wymioty i gazy.

• Jak najszybciej zgłoś się do lekarza (wezwij pogotowie).
• Do czasu kontaktu z lekarzem nic nie pij ani nie jedz.

Atak kolki żółciowej

Bóle brzucha

• Silny ból w dolnej części pleców, który promieniuje do

pachwiny lub brzucha, częste bolesne oddawanie moczu

albo jego zatrzymanie, mocz jest ciemny, cuchnący albo

krwisty, nudności i wymioty, nadmierne pocenie się.

• Weź środek przeciwbólowy, ale nie aspirynę. I jak

najszybciej zgłoś się do lekarza.

• Pij dużo wody, żeby ułatwić wydalenie kamienia.

Atak kolki lub kamicy nerkowej

 

Bóle brzucha

• Ból lub skurcze, biegunka, ropa w stolcu, krwiste stolce,

gorączka, chudnięcie.

• Nie dopuśić do odwodnienia organizmu ani niedoboru

substancji odżywczych, unikaj potraw, które drażnią jelito

(pikantnych, z dużą ilością błonnika, produktów pszennych,

nabiału, jaj, alkoholu, kawy), nie przyjmuj niesteroidowych

leków przeciwzapalnych, zredukuj stres.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego

Bóle brzucha

• Bóle i skurcze po wypiciu mleka, wzdęcia i gazy, biegunka,

“dudnienie” w brzuchu.

• Nie pij mleka, nie jedz niczego, co zawiera mleko krowie.
• Pij mleko sojowe, kefiry, jogurty.
• Skuteczne bywa stosowanie laktazy.

Nietolerancja laktozy (białka w mleku krowy)

Bóle brzucha

• Bóle brzucha z biegunką lub zaparciem, smugi śluzu w stolcu,

wzdęcia, gazy, nudności po posiłkach, zmęczenie

• Zgłoś się do lekarza, aby zlecił wykonanie badań.
• Zapisuj, co jesz, by stwierdzić, co (może np. brokuły, kapusta,

pikantne potrawy, słodziki) wywołuje niepożądane objawy.

• Ogranicz spożycie tłuszczów.
• Jedz 4-5 posiłków dziennie, by ułatwić trawienie.
• Nie pal papierosów.
• Jeżeli przyczyną kłopotów jest stres, postaraj się zrelaksować.

Zespół nadwrażliwości jelita grubego, silny stres

Bóle brzucha

• Kurczowe bóle brzucha i ból nasilający się przy uciskaniu

chorego miejsca, często silniejszy po stronie lewej,

nudności, gorączka, dreszcze, biegunka, zaparcia, cienkie,

ołówkowe stolce.

• W przypadku zaparć nie stosuj lewatywy.

• Nie przyjmuj leków przeczyszczających.

• Nie pal papierosów, unikaj kawy i alkoholu.

• By problem się nie nasilał, jedz produkty bogate w błonnik

(pieczywo pełnoziarniste, otręby zbożowe, owoce i

warzywa).

• Taką dietę wprowadzaj stopniowo.

• Pij minimum 8 szklanek dziennie.

• Unikaj potraw ciężkostrawnych (orzechów, kukurydzy).

• Gimnastykuj się codziennie, by ułatwić regularne

wypróżnienia.

Zapalenie uchyłków jelita grubego

Bóle brzucha

• Tkliwość lub ból brzucha (albo/i pachwiny) w czasie unoszenia się,

pochylania do przodu, uwypuklenie lub guz wyczuwany pod skórą

na brzuchu (w pachwinie).

• Niektóre rodzaje przepuklin trzeba szybko operować.

• Nie naprężaj się ani nie dźwigaj ciężkich przedmiotów.

• Jeżeli przepuklina nie wymaga operacji natychmiast, zadbaj o

prawidłową wagę, by zmniejszyć nacisk na mięśnie brzucha.

• Jeżeli masz kłopoty z wypróżnieniem, poproś lekarza o środek

przeczyszczający.

• Nie pal papierosów, unikaj zadymionych pomieszczeń.

• Kaszel sprzyja rozszerzaniu się przepukliny i jej nawrotom.

• Ćwicz, by wzmocnić mięśnie brzucha - ale zestaw ćwiczeń może

wskazać tylko lekarz.

Przepuklina

Bóle pleców

• Uporczywy ból, nasilający się w nocy z towarzyszącym mrowieniem

i drętwieniem kończyn, męczliwością mięśni, a także w
zaawansowanych przypadkach nietrzymaniem moczu i kału

Guz rdzenia kręgowego

Bóle pleców

• Silny ból w okolicy lędźwiowej narastający przy próbach skrętów,

zginania się, przy kaszlu i podnoszeniu ciężarów.

• Połóż się i to najlepiej na twardym materacu, weź środek

przeciwbólowy oraz zamów wizytę lekarza ortopedy

Wypadnięcie dysku międzykręgowego

Bóle pleców

• Nawracający ból lędźwi, który może nasilać się w nocy z

towarzyszącą sztywnością i bólem okolicy biodra, lędźwi lub karku, a
także szybkie męczenie się, utrata wagi i apetytu, nawracające
stany podgorączkowe i zaburzenia widzenia.

• Fizykoterapia, masaż, ćwiczenia rozciągające i środki

przeciwbólowe.

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa

Bóle pleców

• Sztywność oraz dolegliwości bólowe w okolicy lędźwi, pośladków

oraz kończyn dolnych i górnych, kłopoty z poruszaniem się i

zginaniem, nierzadko obrzęki drobnych stawów.

• Na obrzęknięte stawy stosuj zimne okłady, gimnastykuj się,
• Możesz spróbować kremów zawierających salicylany, które

zmniejszą ból lub środki przeciwbólowe w tabletkach, ale raczej te

przyjazne żołądkowi (powlekane),

• Bądź pod kontrolą lekarza reumatologa.

Zapalenie stawów

Bóle pleców

• Bóle lędźwi z towarzyszącymi częstymi złamaniami (np.

nadgarstka czy biodra), zmiany w posturze występujące u kobiet

• Stosować dietę bogatą w wapń, uzupełnianą wapniem (min.

1500 mg dziennie) i magnezem w tabletkach, gimnastykuj się,
bądź pod kontrolą lekarza.

Zrzeszotnienie kości

(osteoporoza spowodowana odwapnieniem w wyniku niedoboru estrogenu w

okresie przekwitania)

Bóle pleców

• Ból lędźwi u kobiet ciężarnych powyżej 4-tego miesiąca (silny ból

może być oznaką wczesnego porodu)

• Unikać długiego stania, spać na twardym materacu, siadać na

krześle dobrze podpierającym lędźwie, unikać butów na wysokim
obcasie,

• W celu zmniejszenia bólu zamiast tabletek stosować ciepłe okłady

na plecy.

Ucisk zwiększonego ciężaru na lędźwie i kręgosłup

Bóle pleców

• Ból po jednej stronie pleców, tuż powyżej pasa z

towarzyszącym złym samopoczuciem i gorączką.

• Konieczna jest analiza moczu i leczenie antybiotykami.

Ostre infekcyjne zapalenie nerek