System polityczny

Rosji

Centrum decyzyjne – kto jest
najważniejszy



Rosyjscy politolodzy:



„Kształtowanie stosunków zagranicznych

pozostaje w rękach elity”, lecz w sferze tej

„elita tradycyjnie próbuje postępować zgodnie

z wyznaczonymi przez cara (sekretarza

generalnego, prezydenta) priorytetami”



VLADIMIR PUTIN TRIBUTE

Prezydent FR

Rząd

Parlament



Uprawnienia prezydenta:



literalne nie zaliczenie go do żadnej z trzech władz

państwowych!



nałożenie na prezydenta obowiązku czuwania nad

prawidłowym funkcjonowaniem systemu podziału władz



skupia w swym ręku władzę wykonawczą i prawodawczą



głowa państwa i naczelny organ władzy



gwarant Konstytucji Federacji Rosyjskiej, praw i wolności

człowieka i obywatela



zapewnia także harmonijne funkcjonowanie i

współdziałanie organów władzy państwowej



dominującym ośrodek prowadzenia polityki zagranicznej



„Prezydent Federacji Rosyjskiej zgodnie z Konstytucją

Federacji Rosyjskiej i ustawami federalnymi określa

podstawowe kierunki wewnętrznej i zagranicznej polityki

państwa”



Prezydent FR za zgodą Dumy Państwowej powołuje

Przewodniczącego Rządu Federacji Rosyjskiej



Ma prawo przewodniczyć posiedzeniom Rządu Federacji Rosyjskiej,

podejmuje decyzje w sprawie dymisji rządu



Na wniosek premiera powołuje na stanowisko i odwołuje ze

stanowiska zastępców Przewodniczącego Rządu Federacji

Rosyjskiej oraz ministrów federalnych



wymóg akceptacji przez Dumę zaproponowanego przez prezydenta

premiera



Prezydent tworzy i przewodniczy Radzie Bezpieczeństwa FR,

Administracji Prezydenta.



Prezydent zatwierdza doktrynę wojskową państwa, powołuje i

odwołuje najwyższe dowództwo Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej.



Powołuje i odwołuje po konsultacji z właściwymi komitetami lub

komisjami izb Zgromadzenia Federalnego przedstawicieli

dyplomatycznych FR w państwach obcych oraz organizacjach

międzynarodowych



W zakresie polityki zagranicznej:



art. 86 - prezydent kieruje polityką
zagraniczną państwa, prowadzi rokowania i
podpisuje umowy międzynarodowe,
podpisuje listy ratyfikacyjne, przyjmuje listy
uwierzytelniające i odwołujące
akredytowanych przy nim przedstawicieli
dyplomatycznych

W dziedzinie polityki zagranicznej państwa szczególnie

ważną rolę odgrywają następujące instytucje:



Rada Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej, składająca się z

premiera, ministrów, szefa Banku Centralnego, szefa Służby

Wywiadu Zagranicznego oraz sekretarza Rady Bezpieczeństwa

FR i jego zastępcy. Przewodniczącym Rady Bezpieczeństwa jest

prezydent.



Rada Prezydencka – organ mający charakter konsultacyjny.

Składa się ona z osób powoływanych przez prezydenta i

cieszących się odpowiednim autorytetem i zaufaniem.



Doradcy Prezydenta – w liczbie dziesięciu, wśród nich są

miedzy innymi doradca do spraw bezpieczeństwa i spraw

zagranicznych.



Komisje wspólne, zasiadają w nich przedstawiciele

poszczególnych organów władzy, a ich głównym zadaniem jest

wypracowywanie wspólnego stanowiska w najważniejszych dla

państwa sprawach. Najważniejszą rolę odgrywają tu komisja do

spraw zagranicznych i komisja do spraw bezpieczeństwa

Najważniejsze organy Dumy Państwowej

w zakresie polityki zagranicznej to:



komitet do spraw obrony,



komitet do spraw bezpieczeństwa



komitet do spraw międzynarodowych,



komitet do spraw geopolityki.

Funkcjonowanie systemu



Centralna rola prezydenta i osobiście
Putina



Putin – podstawowe znaczenie dla
systemu politycznego Rosji.



To jego osoba decyduje o charakterze
Rosji.



Wciąż w Rosji, jak i za jej granicami
trwają dyskusje o demokratyczności lub
nie Putina.



Putin nie ma cech wodza-wizjonera. Jego
polityka ma charakter reaktywny.



Porwu za Putina! – Rozedrę za Putina!



I. Topolski: wnętrze politycznego ośrodka decyzyjnego FR,

stwarza poważne problemy badaczowi. Najważniejsze:



a. występowanie niejasności odnośnie umiejscowienia

nieformalnych ośrodków decyzyjnych w systemie

politycznym



b. częste zmiany i rotacje elit władzy w FR



c. trudności w określaniu stopnia wywierania wpływu na

decyzje polityczne



d. brak możliwości określania mechanizmów

funkcjonowania nieformalnych ośrodków i ich powiązań z

konstytucyjnym ośrodkiem decyzyjnym



e. brak materiałów źródłowych oraz wątpliwości co do

„pełnej obiektywności i prawdziwości” charakterystyki

nieoficjalnych ośrodków



Andrew Monaghan



Prezydent jest centralną i najważniejszą
figurą w Rosji, dzierżącym władzę nad
rządem i formułowaniem i implementacją
polityki.



tzw. władza wertykalna (budowana od 2000
r.)



Administracja Prezydencka (AP) pełni rolę

kierownictwa politycznego.



Rząd koordynuje rutynowe działania

administracyjne.



Konstytucja FR, inne akty prawne i tradycja

polityczna przewidują, że ponad 2/3

urzędników szczebla federalnego podlega

ośrodkowi prezydenckiemu, a nie rządowi



są to nie tylko instytucje „siłowe”, ale również MSZ,

Prokuratura Generalna, Centralna Komisja Wyborcza

czy Bank Centralny.



Upubliczniona lista nominacji
rządowych do rad nadzorczych 22
wielkich spółek, w 2008 r.,



„ekipa putinowskia” –koncerny kontrolujące
w sumie około 40 proc. gospodarki



Keir Giles:



Rada Bezpieczeństwa FR determinuje aktualnie

główne kierunki polityki wewnętrznej i zagranicznej



Organ powołany jako ciało przygotowujące

rekomendacje i propozycje oraz projekty

prezydenckich decyzji, dotyczących spraw

bezpieczeństwa.



zajmuje się zarówno problematyką wewnętrzną, jak

i zagraniczną



Za Władimira Putina, Rada Bezpieczeństwa zaczęła

odgrywać dużą rolę w polityce państwa, jako bliski

krąg strategicznych doradców i współtowarzyszy.



W okresie prezydentury Dimitrija Miedwiediewa

Rada Bezpieczeństwa FR skupiła się w

większym stopniu na sprawach wewnętrznych



czego świadectwem było dokooptowanie szefa

Federalnej Służby Kontroli nad Narkotykami, Wiktora

Iwanowa oraz dyrektora Federalnej Służby Granicznej,

podległej FSB, Władimira Proniczewa



zabrakło w składzie RB FR członków rządu

odpowiedzialnych za strategiczne gałęzie gospodarki,

przede wszystkim Igora Sieczina (sektor naftowo-

gazowy i rezerwy strategiczne państwa) i Siergieja

Iwanowa (kompleks wojskowo-przemysłowy



Rząd - podległość ośrodkowi
prezydenckiemu.



Putin w okresie prezydentury umiejętnie
dbał, by rząd na czele z premierem nie stali
się jego konkurencją we władzy.



Np. Michaił Kasjanow (dymisja w 2004 r.),
Michaiła Fradkow, Wiktor Zubkow



Rola i wpływ parlamentu



Zmniejszenie znaczenia parlamentu z
momentem dojścia do władzy Władimira
Putina.



Po wyborach 1999 r. – podporządkowanie
parlamentu



instytucję parlamentu sprowadzono do roli
ciała w pełni akceptującego i popierającego
politykę Kremla.



Wybory z 19 grudnia 1999 r.



Komuniści - 24% głosów,



„Jedność” powyżej 23%,



„Ojczyzna-Cała Rosja” 13%,



Sojusz Sił Prawicowych 8,5%,



blok Żyrinowskiego



„Jabłoko” po około 5,9%

Partie polityczne

Elity



O. Krysztanowska:



generalnie wśród osób obejmujących nowe

urzędy na szczeblach centralnych w Rosji od

maja 2008 r. dominowały osoby blisko

związane z Putinem



jego przyjaciele lub doradcy, albo neutralni

profesjonaliści.



nowi i lojalni Miedwiediewowi ludzie to przypadki

jednostkowe.



Miedwiediew nie posiadał własnego zaplecza, a

sam był (wraz ze swym otoczeniem) był częścią

zaplecza Putina



Gienadij Aszin

:



elita polityczna to przedstawiciele klasy

panującej, jeśli klasa ta wypełnia funkcję

zarządzania społeczeństwem. Elita zatem

artykułuje i wyraża interesy tej klasy oraz

dprowadza do ich realizacji



Olga Krysztanowska i Stephen White:



„Pod słowem „elita” rozumiemy grupę rządzącą w

społeczeństwie, składającą się z ludzi, którzy

podejmują decyzje o znaczeniu ogólnonarodowym”



Franciszek Ryszka:



elita władzy to zbiór osób, które uczestniczą realnie

w podejmowaniu decyzji państwowych

Specyfika elity politycznej
Rosji



O. Krysztanowska:



„militaryzacja” władzy



„siłowiki” w elicie rządzącejw różnych jej
grupach to 15-70%



teza: ma to daleko idące konsekwencje dla
polityki państwa



S. i D. Rivera:



Metodologiczne błędy Krysztanowskiej



„siłowiki” w 2003 r. to około 13,9% - nie 25,1%



wykształcenie:



ludzie z ekonomicznym wykształceniem i
prawniczym - 25%,



z wojskowym - 9%



doświadczenie pracy:



w sektorze prywatnym - 17%



w strukturach siłowych - 11%



Bettina Renz i Jarosław Ćwiek-
Karpowicz:



Czynniki dominujące w polityce kadrowej
Putna:



osobiste kontakty



lojalność



wewnątrz elity szerokie spektrum postaw: od
skrajnie nacjonalistycznych i wrogich wobec Europy
do prodemokratycznych i reformatorskich,
nastawionych na przyszłą integrację z UE.



mimo różnicy poglądów, większość osób całkowicie
wspiera w relacjach z UE linię wyznaczoną przez
prezydenta.



osoba prezydenta - czynnik spajający różnice zdań



nie pozwala na wykształcenie się silnych obozów
przeciwników bądź stronników głębszych relacji z UE i
krajami Europy



Roman Bäcker



Jedinaja Rossija to nie partia rządząca, lecz
będąca jedynie narzędziem, zasobem i
specyficzną instytucją fasadową dla
głównego ośrodka sprawowania władzy



W więzieniach przebywa około 1 mln ludzi



Ogromny alkoholizm – z powodu przepicia rocznie umiera

35 tys. Ludzi



Ogromna liczna osób chorych, także na choroby

cywilizacyjne.



Około 10 mln ludzi w Rosji stale lub okresowo cierpi na

głód.