Objawy w chorobach 

układu oddechowego

Główne objawy 

w chorobach układu 

oddechowego:



duszność



kaszel 



krwioplucie



chrypka



ból w klatce piersiowej

Pozapłucne objawy chorób układu       
oddechowego



sinica



osteoartropatia przerostowa i palce pałeczkowate



gorączka

Duszność (dyspnoe)

   to subiektywne uczucie braku „tchu”
Jest wyrazem utrudnionego oddychania w wyniku chorób:



 układu oddechowego;



 układu krążenia;



 układu nerwowego;



zaburzeń psychogennych;



zaburzeń metabolicznych czy hormonalnych.

Może być spowodowana również:



zwiększonym zapotrzebowaniem w tlen (wysiłek fizyczny, 

gorączka);



zmniejszonym dowozem tlenu (niedokrwistość, duże 

wysokości)

Przyczyny duszności 

w chorobach układu 

oddechowego:



zaburzenia zaporowe-obturacyjne (obrzęk 
głośni, zwężenie tchawicy, oskrzeli, 
aspiracja ciała obcego);



zaburzenia restrykcyjne-choroby płuc i 
opłucnej (zapalenie płuc, odma opłucnowa, 
płyn w jamie opłucnowej, guzy i in.);



choroby klatki piersiowej/przepony 
(zniekształcenia, załamania żeber, wysokie 
ustawienie przepony).

Podział duszności:



 wysiłkowa i spoczynkowa;



stała i napadowa;



wdechowa, wydechowa i 
mieszana; 

Duszność



 

Podmiotowo: 



brak powietrza (tchu)



Przedmiotowo: 



bladość, sinica, poty;



przyspieszenie oddychania 
(tachypnoe);  



spłycenie/pogłębienie oddechów;



udział dodatkowych mięśni 
oddechowych;



zmiana długości poszczególnych faz      
oddychania;



zmiana pozycji ciała (ortopnoe).

Kaszel



Jest następstwem odruchu 

wywołanego drażnieniem dróg 

oddechowych (błona śluzowa 

nosa, krtani, tchawicy, oskrzeli i 

opłucnej ściennej). Może także 

powstać w wyniku mechanicznego 

pobudzenia receptorów uszu, 

przełyku, osierdzia i przepony.

   Przy analizie kaszlu należy wziąć 

pod uwagę: czas jego trwania, 

nasilenie i charakter.

Podział kaszlu:



Ostry i przewlekły



Produktywny (wilgotny- z 
odksztuszaniem wydzieliny 
oskrzelowej)  i nieproduktywny 
(suchy).

Ostry/napadowy kaszel 

wystepuje w:



Ostrych stanach zapalnych dróg 
oddechowych (płuc, oskrzeli, gardła, 
zatok);



w stanach nadreaktywności oskrzeli 
po ekspozycji na substancje 
drażniące (astma oskrzelowa);



zachłyśnięcie, ciało obce;



polekowy (ACE-I)

Kaszel przewlekły-

przyczyny:



przewlekłe zapalenie oskrzeli- najczęściej 

palacze tytoniu;



rozstrzenie oskrzeli; 



nowotwory płuc;



śródmiąższowe choroby płuc;



przewlekłe choroby infekcyjne płuc;



mukowiscydoza;



choroby zatok przynosowych;



refluks żołądkowo-przełykowy;

Kaszel suchy-

nieproduktywny

Występuje najczęściej w:



zapaleniu krtani;



zapaleniu tchawicy;



astmie oskrzelowej;



podrażnieniu opłucnej.

Kaszel wilgotny-

produktywny



Występuje w jednostkach chorobowych, 

w przebiegu których w drzewie 

oskrzelowym gromadzi się wydzielina:



przewlekłe zapalenie oskrzeli;



rozstrzenie oskrzeli;



rak oskrzelikowo-pęcherzykowy;



mukowiscydoza.

   

Plwocina



Stwierdzając występowanie u chorego kaszlu 
wilgotnego należy zwrócić uwagę na cechy 
plwociny.

   Plwocina jest wydzieliną z dróg oddechowych.
   Należy ocenić:



dobową ilość i rytm odpluwania;



rodzaj plwociny (śluzowa, ropna, śluzowo-ropna, 
surowicza, krwista);



woń i konsystencję plwociny;



barwę plwociny.

Krwioplucie



Jest to odksztusznie krwi lub wydzieliny z 
domieszką krwi z dróg oddechowych. 



Ilość krwi może wahać się od domieszki 
krwi w plwocinie do masywnego krwotoku.



Odksztuszana krew może pochodzić z:

    ---z krwawienia z jamy ustnej; 
    ---krwawienia z nosa;
    ---krwistych wymiotów.

Przyczyny krwioplucia:



zakażenia: gruźlica, grzybniak    kropidlakowy, 

przewlekłe zapalenie oskrzeli;



nowotwory płuc i górnych dróg oddechowych;



urazy dróg oddechowych;



choroby sercowo-naczyniowe:zatorowość płucna, 

wady serca, przetoka tętniczo-żylna;



skazy krwotoczne: samoistne i polekowe;



aspiracja ciała obcego;



hemosyderoza płuc;



zespół Goodpasture’a;



ziarniniak Wegenera.

Chrypka



Zmiana charakteru głosu

Przyczyny:



stany zapalne krtani;



rak krtani i rak dolnej części gardła;



niedoczynność tarczycy;



uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego: rak 

tarczycy, zabiegi operacyjne tarczycy, guzy 

śródpiersia 

   i płuc, tętniak aorty, powiększony lewy przedsionek;



choroby układu nerwowego.

   Utrzymywanie się chrypki ponad 3 tygodnie 

bezwzględnie wymaga przeprowadzenie diagnostyki

Bóle w klatce 

piersiowej:



choroby układu oddechowego;



choroby serca i osierdzia;



tętniak rozwarstwiający aorty;



choroby przewodu pokarmowego;



choroby układu kostnego;



uraz klatki piersiowej;



półpasiec;

Bóle  w chorobach układu 

oddechowego



zapalenie opłucnej /zapalenie płuc 
z odczynem opłucnowym (ból 
związany z oddychaniem i nasila 
się przy kaszlu);



odma opłucnowa;



zator tętnicy płucnej; 

Sinica

Sinawe zabarwienie skóry i błon 

śluzowych.



Podział:



sinica prawdziwa;



sinica rzekoma.

Sinica prawdziwa



Spowodowana jest nadmiernym 
odtlenowaniem hemoglobiny. 
Powstaje, gdy stężenie odtlenowanej 
hemoglobiny w naczyniach 
włosowatych przekroczy 5g/dl.

Podział sinicy 

prawdziwej:



Centralna: zmniejszone wysycenie tlenem 
krwi tętniczej: 

     --- choroby płuc (upośledzone  
          utlenowanie krwi w płucach);
     --- choroby serca (wady serca 
          z przeciekiem prawo-lewym).



Objawy: sine zabarwienie skóry, języka, błon 
śluzowych jamy ustnej, obecny objaw 
Lewisa.

Sinica centralna występuje w jednej 

z klinicznych postaci przewlekłej 

niewydolności oddechowej (typ B)

                           w przeciwieństwie
                             do tzw typu A
                             gdzie sinicy nie
                             stwierdza się

typ B-blue bloater                             typ A-pink puffer
„siny obrzęknięty”                             „różowy dyszący”

Podział sinicy-c.d.



Obwodowa- zwiększone miejscowe 
wykorzystanie tlenu w tkance skórno-
podskórnej i w błonach śluzowych. 
Nadmierne odtlenowanie krwi w naczyniach 
włosowatych może być spowodowane 
upośledzonym

   przepływem krwi i wazokonstrykcją (np. we 

wstrząsie)



Objawy: sinica dotyczy dystalnych części 
kończyn, nigdy języka i błony śluzowej jamy 
ustnej

          

Podział sinicy-c.d.



Sinica spowodowana 

methemoglobinemią. 

  Methemoglobina zawiera Fe 3+, co 

uniemożliwia jej przenoszenie tlenu.

  Przyczyny methemoglobinemii:
   ---wrodzone defekty enzymatyczne;
   ---zatrucie lekami lub substancjami    
        przemysłowymi.

Sinica rzekoma



Spowodowana jest anomaliami 
pigmentacji skóry lub odkładaniem 
się w skórze ciał obcych.

Osteoartropatia przerostowa 

płucna

  Polega na powstawaniu nawarstwień 

okostnowych dystalnych części kości 
przedramienia, podudzi i kości śródręcza, 
z odczynem zapalnym okolicznych 
stawów.

  
  Najczęściej występuje w:



raku płuca;



rozstrzeniach oskrzeli.

Palce pałeczkowate



 

Palce pałeczkowate występują 

w:



Rozstrzeniach oskrzeli;



Zwłóknieniu płuc;



Raku płuc;

Rzadziej



Ropniu płuca;



Ropniaku opłucnej czy śródbłoniaku. 

Oraz:



Siniczych wadach serca;



Podostrym bakteryjnym zapaleniu wsierdzia;



Marskości wątroby;



Przewlekłych nieswoistych zapaleniach jelit.



Znajomość poszczególnych 

objawów chorobowych i 

umiejętność ich interpretowania 

stanowi źródło nieodzownych 

informacji dla oceny stanu 

pacjenta, zaplanowania 

odpowiedniej diagnostyki i 

rozpoznania choroby.

Seminarium opracowano 

w oparciu o następujące 

źródła:



„

Diagnostyka ogólna chorób wewnętrznych” 

E. Szczeklik



„Ogólna diagnostyka internistyczna” J.Tatoń, 

A.Czech



„Badanie podmiotowe i przedmiotowe w 

chorobach wewnętrznych”  W.Król



„Interna” W.Januszewicz, F.Kokot

Ilustracje pochodzą z atlasu Nettera,
zdjęcia z internetu.