Charakterystyka

Charakterystyka

rozrodu u bydła

rozrodu u bydła

►

Rozród wpływa zasadniczo na efekty

Rozród wpływa zasadniczo na efekty

ekonomiczne chowu bydła mlecznego i

ekonomiczne chowu bydła mlecznego i

mięsnego, poprzez uzyskiwanie od krów

mięsnego, poprzez uzyskiwanie od krów

regularnie mleka (po każdym wycieleniu)

regularnie mleka (po każdym wycieleniu)

i potomstwa przeznaczonego do

i potomstwa przeznaczonego do

dalszego wychowu lub na opas.

dalszego wychowu lub na opas.

►

Obecnie w rozmnażaniu bydła duże

Obecnie w rozmnażaniu bydła duże

znaczenie ma sztuczna inseminacja, a

znaczenie ma sztuczna inseminacja, a

mniejsze krycie naturalne.

mniejsze krycie naturalne.

►

Użytkowanie rozpłodowe młodego bydła

Użytkowanie rozpłodowe młodego bydła

zapoczątkowuje się w wieku, w którym

zapoczątkowuje się w wieku, w którym

zwierzęta obu płci są dostatecznie

zwierzęta obu płci są dostatecznie

wyrośnięte i rozwinięte fizycznie.

wyrośnięte i rozwinięte fizycznie.

►

Buhaje i jałówki rozpoczyna się

Buhaje i jałówki rozpoczyna się

użytkować rozpłodowo przeważnie w

użytkować rozpłodowo przeważnie w

wieku 15-19 miesięcy.

wieku 15-19 miesięcy.

►

Dojrzałość rozpłodowa zwierząt jest

Dojrzałość rozpłodowa zwierząt jest

poprzedzona dojrzałością płciową,

poprzedzona dojrzałością płciową,

przypadającą u bydła w wieku 6-8 miesięcy.

przypadającą u bydła w wieku 6-8 miesięcy.

►

Od tego czasu w jądrach buhajów

Od tego czasu w jądrach buhajów

permanentnie są wytwarzane plemniki, a

permanentnie są wytwarzane plemniki, a

u

u

jałówek cyklicznie, co 19-21 dni, owuluje

jałówek cyklicznie, co 19-21 dni, owuluje

zwykle jedna komórka jajowa.

zwykle jedna komórka jajowa.

►

Komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia

Komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia

tylko w krótkim okresie czasu, tj. ok. 20-24

tylko w krótkim okresie czasu, tj. ok. 20-24

godz. po owulacji.

godz. po owulacji.

►

Plemniki w drogach rodnych samicy

Plemniki w drogach rodnych samicy

zachowują zdolność do zapłodnienia

zachowują zdolność do zapłodnienia

komórek jajowych przez ok.

komórek jajowych przez ok.

24-30 godzin.

24-30 godzin.

W drogach rodnych samicy poruszają się

W drogach rodnych samicy poruszają się

one z szybkością 4 mm na minutę. W

one z szybkością 4 mm na minutę. W

związku z tym bardzo ważnym czynnikiem

związku z tym bardzo ważnym czynnikiem

warunkującym skuteczne pokrycie

warunkującym skuteczne pokrycie

(zapłodnienie) samicy jest odpowiedni

(zapłodnienie) samicy jest odpowiedni

moment jej krycia lub unasiennienia.

moment jej krycia lub unasiennienia.

►

Krowy i jałówki powinny być pokryte

Krowy i jałówki powinny być pokryte

12 - 18 godz. od początku rui.

12 - 18 godz. od początku rui.

►

Po zapłodnieniu komórki jajowej, co

Po zapłodnieniu komórki jajowej, co

odbywa się w górnym odcinku

odbywa się w górnym odcinku

jajowodu, rozpoczyna się

jajowodu, rozpoczyna się

ciąża, która

ciąża, która

trwa 270-289 dni

trwa 270-289 dni

; u szlachetnych ras

; u szlachetnych ras

europejskich wynosi średnio 278 dni.

europejskich wynosi średnio 278 dni.

►

U bydła za płodną uznaje się samicę

U bydła za płodną uznaje się samicę

rodzącą w roku jedno cielę, co

rodzącą w roku jedno cielę, co

oznacza, że okres między kolejnymi

oznacza, że okres między kolejnymi

wycieleniami powinien być zbliżony

wycieleniami powinien być zbliżony

365 dni.

365 dni.

►

Następne więc pokrycie lub

Następne więc pokrycie lub

unasiennienie powinno nastąpić

unasiennienie powinno nastąpić

między 50. a 90 dniem po porodzie.

między 50. a 90 dniem po porodzie.

►

Osiągnięcie dojrzałości płciowej oznacza

Osiągnięcie dojrzałości płciowej oznacza

fizjologiczną zdolność jałówek do zajścia w

fizjologiczną zdolność jałówek do zajścia w

ciążę.

ciążę.

►

Nie dopuszcza się jednak do tego ze względu

Nie dopuszcza się jednak do tego ze względu

na zbyt słaby rozwój fizyczny ich organizmów.

na zbyt słaby rozwój fizyczny ich organizmów.

►

Zbyt wczesna ciąża, a w zasadzie zbyt

Zbyt wczesna ciąża, a w zasadzie zbyt

wcześnie rozpoczęte użytkowanie mleczne,

wcześnie rozpoczęte użytkowanie mleczne,

może u nich spowo dować:

może u nich spowo dować:



osłabienie konstytucji i odporności,

osłabienie konstytucji i odporności,



niedorozwój fizyczny oraz urodzenie słabego

niedorozwój fizyczny oraz urodzenie słabego

potomstwa.

potomstwa.

►

Jałówki dopuszczane są do krycia lub

Jałówki dopuszczane są do krycia lub

sztucznego unasienniania po osiągnięciu

sztucznego unasienniania po osiągnięciu

przez nie dojrzałości rozpłodowej.

przez nie dojrzałości rozpłodowej.

►

Uważa się, że zdolna do rozpłodu jałówka

Uważa się, że zdolna do rozpłodu jałówka

powinna osiągnąć 65-70% masy ciała

powinna osiągnąć 65-70% masy ciała

dorosłej krowy danej rasy tj. 15-18 miesięcy i

dorosłej krowy danej rasy tj. 15-18 miesięcy i

masę ciała 350-400 kg.

masę ciała 350-400 kg.

►

Wynikiem skutecznego pokrycia jałówek w

Wynikiem skutecznego pokrycia jałówek w

wyżej podanym wieku są ich pierwsze

wyżej podanym wieku są ich pierwsze

wycielenia, przypadające w optymalnym

wycielenia, przypadające w optymalnym

wieku 24 - 27 miesięcy.

wieku 24 - 27 miesięcy.

►

Cykl rujowy u jałówek i krów trwa 19-21 dni (u jałówek

Cykl rujowy u jałówek i krów trwa 19-21 dni (u jałówek

- 20 dni, a u krów - 21 dni).

- 20 dni, a u krów - 21 dni).

►

U bydła ruję nazywa się latowaniem lub gonieniem.

U bydła ruję nazywa się latowaniem lub gonieniem.

►

Trwa ona od 18 do 36 godzin.

Trwa ona od 18 do 36 godzin.

►

Objawy rui

Objawy rui

–

–

FAZA PRZEDRUJOWA

FAZA PRZEDRUJOWA

,

,



1. Obwąchiwanie innych krów;

1. Obwąchiwanie innych krów;



2. Próby obskakiwania innych krów;

2. Próby obskakiwania innych krów;



3. Srom wilgotny, zaczerwieniony, lekko obrzmiały;

3. Srom wilgotny, zaczerwieniony, lekko obrzmiały;



4. Krowa nie stoi przy obskakiwaniu przez inne samice.

4. Krowa nie stoi przy obskakiwaniu przez inne samice.



5.

5.

Porykiwanie, spadek apetytu i obniżenie wydajności mleka,

Porykiwanie, spadek apetytu i obniżenie wydajności mleka,



6. Wyciek niewielkiej ilości bardzo rzadkiego, wodnistego

6. Wyciek niewielkiej ilości bardzo rzadkiego, wodnistego

śluzu.

śluzu.

►

Objawy rui -

Objawy rui -

FAZA RUI WŁAŚCIWEJ

FAZA RUI WŁAŚCIWEJ

,

,



1. Krowa jest niespokojna, często ryczy;

1. Krowa jest niespokojna, często ryczy;



2. Obwąchuje narządy płciowe innych krów, (lizanie ich)

2. Obwąchuje narządy płciowe innych krów, (lizanie ich)



3. Srom jest obrzmiały i zaczerwieniony;

3. Srom jest obrzmiały i zaczerwieniony;



4. Wypływ śluzu z pochwy - obfity wyciek przejrzystego,

4. Wypływ śluzu z pochwy - obfity wyciek przejrzystego,

bardzo ciągliwego śluzu rujowego, zwisającego w kształcie

bardzo ciągliwego śluzu rujowego, zwisającego w kształcie

sopla

sopla



5. Krowa przy obmacywaniu wygina grzbiet;

5. Krowa przy obmacywaniu wygina grzbiet;



6. Stoi nieruchomo przy obskakiwaniu; a także obskakuje

6. Stoi nieruchomo przy obskakiwaniu; a także obskakuje

inne krowy

inne krowy



7. Ma podwyższoną temperaturę ciała;

7. Ma podwyższoną temperaturę ciała;



8. Zmniejsza się apetyt i wydajność mleka. która

8. Zmniejsza się apetyt i wydajność mleka. która

charakteryzuje:

charakteryzuje:

►

Objawy rui –

Objawy rui –

FAZA PORUJOWA

FAZA PORUJOWA



1. Brak tolerancji na obskakiwanie przez inne

1. Brak tolerancji na obskakiwanie przez inne

krowy oraz chęci wspinania się na nie,

krowy oraz chęci wspinania się na nie,



2. Zanikający wyciek śluzu porujowego, który

2. Zanikający wyciek śluzu porujowego, który

jest mętny i bardzo lepki, czasem z

jest mętny i bardzo lepki, czasem z

domieszką krwi.

domieszką krwi.



3. Stopniowe zanikanie niepokoju i

3. Stopniowe zanikanie niepokoju i

pobudzenia, powrót apetytu,

pobudzenia, powrót apetytu,



4. Zmniejszanie się obrzmienia warg

4. Zmniejszanie się obrzmienia warg

sromowych i zaczerwienienia ścian

sromowych i zaczerwienienia ścian

przedsionka pochwy,

przedsionka pochwy,

►

U krów zdarzają się ruje bez wyraźnych

U krów zdarzają się ruje bez wyraźnych

objawów, tzw.

objawów, tzw.

ruje ciche

ruje ciche

.

.

►

Zwiększenie odsetka rui przebiegających

Zwiększenie odsetka rui przebiegających

bezobjawowo lub o słabej wyrazistości

bezobjawowo lub o słabej wyrazistości

występuje zwykle w okresie zimowym,

występuje zwykle w okresie zimowym,

zwłaszcza gdy krowy są żywione paszami

zwłaszcza gdy krowy są żywione paszami

ubogimi w sole mineralne i witaminy i nie

ubogimi w sole mineralne i witaminy i nie

korzystają z ruchu na świeżym powietrzu.

korzystają z ruchu na świeżym powietrzu.

►

U krów ze słabo zaznaczonymi objawami rui

U krów ze słabo zaznaczonymi objawami rui

jest trudno w praktyce ustalić jej początek, a

jest trudno w praktyce ustalić jej początek, a

tym samym wybrać właściwy moment na

tym samym wybrać właściwy moment na

dokonanie zabiegu inseminacyjne go.

dokonanie zabiegu inseminacyjne go.

►

Owulacja u krów zachodzi po około 14

Owulacja u krów zachodzi po około 14

godzinach po zakończeniu rui.

godzinach po zakończeniu rui.

►

Najwięcej owulacji występuje w godzinach

Najwięcej owulacji występuje w godzinach

popołudniowych i wieczornych, tj. między 14,

popołudniowych i wieczornych, tj. między 14,

a 20., rzadziej w nocy i rano.

a 20., rzadziej w nocy i rano.

►

Ogromną więc rolę dla skutecznego pokrycia

Ogromną więc rolę dla skutecznego pokrycia

lub unasiennienia samicy odgrywa moment

lub unasiennienia samicy odgrywa moment

dokonania krycia lub sztucznego

dokonania krycia lub sztucznego

unasiennienia.

unasiennienia.

►

Właściwy moment przypada między 12, a 18

Właściwy moment przypada między 12, a 18

godziną po rozpoczęciu rui.

godziną po rozpoczęciu rui.

►

Dla określenia właściwego momentu

Dla określenia właściwego momentu

inseminacji bardzo ważnym jest więc

inseminacji bardzo ważnym jest więc

zaobserwowanie początku rui.

zaobserwowanie początku rui.

►

W praktyce samice, u których stwierdzono

W praktyce samice, u których stwierdzono

ruję po południu i wieczorem inseminuje się

ruję po południu i wieczorem inseminuje się

rano następnego dnia, a samice

rano następnego dnia, a samice

rozpoczynające ruję rano i przed południem

rozpoczynające ruję rano i przed południem

unasiennia się wieczorem tego samego dnia.

unasiennia się wieczorem tego samego dnia.

►

Właściwe rozpoznanie początku rui jest

Właściwe rozpoznanie początku rui jest

podstawowym warunkiem powodzenia krycia

podstawowym warunkiem powodzenia krycia

lub unasienniania.

lub unasienniania.

DRAMIŃSKI

Wykrywacz Rui

dla bydła

Zastosowanie w

Elektronicznym

wykrywaczu rui

nowoczesnej

technologii

pozwala hodowcy

określić

dokładny moment

w czasie cyklu

płciowego, w

którym odbywa się

owulacja (również

przy cichej rui !!!).