Odmienne systemy
mierzenia czasu
Kalendarze na świecie
Kalendarze na świecie
• Kalendarz aztecki;
• babiloński;
• bizantyjski;
• chiński;
• egipski;
• etiopski;
• juliański;
• gregoriański;
• Majów;
• Żydowski;
• muzułmański;
• szamijski:
• libijski;
• tunezyjski;
• dżahilijski.
Kalendarze na świecie
Kalendarz przedmuzułmański
Arabski kalendarz epoki przedmuzułmańskiej (Dżahilija) miał
miesiące oparte na obrotach Księżyca wokół Ziemi, natomiast
lata opierały się na obrotach Ziemi wokół Słońca.
Rok zawierał 12 miesięcy księżycowych, liczących po 29 lub 30
dni. Odpowiadało to pełnemu obrotowi Księżyca wokół Ziemi
(29 dni 12 godz. 44 min. 3,8 s.). Powstała różnica pomiędzy
rokiem księżycowym, a słonecznym wyrównywana była
poprzez dodawanie kolejnego, 13 miesiąca, zawierającego 5
do 6 dni, zwanych ajjam an-nasi (dni uzupełniające).
Pozostałe miesiące dzieliły się na tygodnie zawierające po 7
dni. Do czasów islamu nie liczono lat od jakiejś konkretnej
daty, lecz brały one swoje nazwy od najważniejszych
wydarzeń w nich występujących – np. rok w którym urodził
się Mahomet (570 n.e.) nazwano Rokiem Słonia, ponieważ
nastąpił w nim najazd wojsk etiopskich na Półwysep Arabski,
a używały one słoni bojowych.
Kalendarze na świecie
Reforma Mahometa i nazwy miesięcy
Mahomet zreformował kalendarz odrzucając trzynasty, dodatkowy
miesiąc, a więc odchodząc od kalendarza księżycowo-
słonecznego, jakim był dawny kalendarz arabski, na rzecz
prostego kalendarza księżycowego. Miało to ten skutek, że od
tego momentu miesiące przestały odpowiadać tym samym
porom roku. Miesiące zachowały jednak swoje stare nazwy,
związane z czasami przedmuzułmańskimi
Kalendarze na świecie
Kolejne miesiące:
1.
Muharram al.-haram (Muharram) (arab. ّمررح م), czyli 'zakazany' – wywodzi swoją nazwę
stąd, że przed islamem obowiązywał w tym okresie zakaz prowadzenia walk plemiennych.
Nazwa tego miesiąca znaczy „zakazany” – „święty”. Był to jeden z miesięcy, w którym
zakazane było prowadzenie walk. Pierwszego muharrama zaczyna się nowy rok
muzułmański. Na dziesiąty dzień tego miesiąca przypada najważniejsze szyickie święto
Aszura, obchodzone dla upamiętnienia śmierci Al-Husayna w 680 r.
2.
Safar (arab. رفصصص), czyli 'żółty' – wywodzi swą nazwę od żółtaczki, na którą najczęściej
zapadano właśnie w tym miesiącu, który przed reformą Mahometa przypadał w lecie. Drugi
miesiąc safar (29 dni) to "żółty" miesiąc. Został tak prawdopodobnie tak nazwany od
żółtaczki, na którą zapadano najczęściej właśnie w tym miesiącu. W miesiącu safar
obchodzono też niegdyś święto powrotu pielgrzymów z Mekki.
3.
Rabi al-awwal(Rabi I) (arab. أولصصا عيبر), czyli 'wiosna pierwsza' – dawniej przypadał na
jesień, a słowo 'rabi' oznaczało w czasach przedmuzułmańskich zarówno wiosnę jak i jesień.
Trzeci miesiąc rabi al-allal (30 dni), czyli "wiosna pierwsza". W tym miesiącu przypada
święto Narodzin Muhammada obchodzone w świecie muzułmańskim od 1207 roku. Według
tradycji muzułmańskiej Muhammad urodził się dwunastego dnia tego miesiąca w Roku
Słonia, tuż przed ukazaniem się na niebie planety Wenus.
4.
Rabi al - achira (lub Rabi as -sani) (Rabi’II) (arab.ناثلصصا عيبر أوأ رآخلصصا عيبر), czyli 'wiosna
druga' – pochodzenie nazwy analogiczne do miesiąca poprzedniego. Czwarty miesiąc to
rabi al-sani (29 dni) czyli "wiosna druga".
5.
Dzumada al- ula (Dżumada I) (arab.أولصصا ىدامج), czyli 'krzepnięcie pierwsze' – miesiąc
zimowy, swą nazwę wywodzący od zamarzania wody. Piąty miesiąc to dżumada al-ula (30
dni). Termin „dżumada” oznacza „twardnieć”, „zamarzać”.
6.
Dżumada al.-achira (lub Dżumada as - sani) (Dżumada II) (arab.ىدامج أوأ رآخلصصا ىدامج
ناثلصصا), czyli 'krzepnięcie drugie' - pochodzenie nazwy analogiczne do miesiąca poprzedniego.
Szósty miesiąc to dżumada al-ahira (29 dni). Miesiąc ten przypadał na okres chłodów.
Kalendarze na świecie
7. Radżab (arab.
بجر), czyli 'wstrzymać się' – podobnie jak muharram był miesiącem
nakazanego pokoju, i stąd jego nazwa. Siódmy miesiąc radżab (30 dni) -
"bezpieczny", był jednym z miesięcy, w których obowiązywał zakaz walk. W czasach
przedmuzułmańskich powstrzymywano się wówczas od wojen i wypraw grabieżczych.
8. Szaban (arab. نابعصصش) czyli 'rozchodzenie się' – nazwa wzięła się stąd, że miesiąc ten w
czasach przedmuzułmańskich poświęcony był wojnom i napadom grabieżczym. Ósmy
miesiąc kalendarza muzułmańskiego to szaban (29 dni). Był to czas kiedy plemiona
arabskie prowadziły wojny międzyplemienne.
9. Ramadan (arab. ناضمر), czyli 'palący' – nazwany tak od dokuczliwych upałów Dziewiąty
miesiąc to ramadan (30 dni). Na miesiąc ten przypada obowiązkowy post
muzułmański. Według tradycji muzułmańskiej w tym miesiącu objawiony został
Kur'an (Koran).
10. Szawwal (arab.
لصصاورصصش), czyli 'powodujący powstawanie, dosiadanie wielbłądów' –
nazwany tak ponieważ w tym miesiącu koczownicy opuszczali swoje czasowe
obozowiska. Dziesiąty miesiąc to szallal (29 dni). Nazwa oznacza "wyruszać na
wędrówkę". Na pierwszy dzień tego miesiąca przypada święto zakończenia postu
zwane Id al-Fitr (tureckie seker bayram).
11.Zu al – kada (arab. ةد عقلصصا أوذ), czyli '[miesiąc] postoju' – nazwany tak ponieważ w tym
miesiącu koczownicy zaprzestawali wędrówek. Jedenastym miesiącem kalendarza
muzułmańskiego jest miesiąc zu al-kada (30 dni). Nazwa ta oznacza „siedzenie”,
„przebywanie w jednym miejscu”. W okresie przedmuzułmańskim był czasem
zaprzestania wędrówek.
12.Zu al.-hidżdża (arab. ةجحلصصا أوذ), czyli '[miesiąc] pielgrzymki – nazwany tak ponieważ
był poświęcony pielgrzymce do centrum pogańskiego kultu plemion arabskich, Kaaby.
Ostatnim, dwunastym miesiącem jest zu al-hidżdża (29 dni). Nazwa pochodzi od
terminu „hadżdż” – „pielgrzymka”, w tym bowiem miesiącu ma miejsce rytualna
pielgrzymka do Mekki. Dziesiątego dnia kończy się pielgrzymka i na ten dzień
przypada największe święto muzułmanów Id al-Adha, Święto Ofiarowania.
Mahomet zachował znaczenie miesiąca pielgrzymki, ponieważ ostatecznie uznał świętość
Kaaby. Miesiąc ramadan uznał zaś za miesiąc postu.
Kalendarze na świecie
Arabski tydzień zaczyna się w niedzielę, która nosi nazwę al-
ahad (dzień pierwszy). I tak mamy kolejno:
1.
Al-ahad – dzień pierwszy (niedziela).
2.
Jaum al-isnajn – dzień drugi (poniedziałek)
3.
Jaum as-salasa– dzień trzeci (wtorek).
4.
Jaum al-arbaa – dzień czwarty (środa).
5.
Jaum al-chamis – dzień piąty (czwartek).
6.
Jaum al-dżuma– dzień zgromadzenia (piątek), który jest
świętym dniem muzułmanów, a swoją nazwę zawdzięcza
temu że w ten dzień gromadzą się oni na wspólnej
modlitwie.
7.
Jaum as-sabt – dzień sabatu (sobota), wywodzący swą
nazwę od dawnej nazwy semickiej.
Kalendarze na świecie
Zmiana w kalendarzu:
Pierwsi kalifowie po śmierci Mahometa kontynuowali reformę
kalendarza zapoczątkowaną przez niego.
Przede wszystkim wprowadzono ustanowienie nowej ery, na wzór
ery chrześcijańskiej, przez kalifa Umara. Nową erę muzułmańską
wprowadzono 17 roku hidżry (638 r.) za panowania tegoż kalifa
Umara (Umara ibn al-Chattaba), panującego w latach 634-644.
Pierwszy dzień ery muzułmańskiej został jednak ze względów
praktycznych przesunięty do najbliższego nowiu księżyca, tj. 16
lipca 622 roku. Za radą Alego ibn Abi Taliba uznano ten dzień,
pierwszy dzień roku księżycowego w którym odbyła się hidżra,
czyli emigracja, wyjście Mahometa z Mekki do Medyny, czyli 15
lub 16 lipca 622 roku (właściwy dzień hidżry to 24 września) za
pierwszy dzień ery muzułmańskiej. . Kolejne lata liczone są
zatem od tego roku, a dla odróżnienia od ery chrześcijańskiej są
one dzisiaj oznaczane jako A.H. (łac. Anno Hegirae). W roku
2008 kalendarza gregoriańskiego skończył się rok 1428 A.H. i
rozpoczął się rok 1429 A.H. Ponieważ długość roku wynosi
354,36 dnia, zatem początek roku przesuwa się w stosunku do
kalendarza gregoriańskiego, w cyklach po około 33 lata.
Kalendarze na świecie
W celu przeliczenia daty kalendarza muzułmańskiego na datę
kalendarza gregoriańskiego używa się następującego wzoru:
gdzie R jest datą kalendarza gregoriańskiego, H datą kalendarza
muzułmańskiego, zaś liczba 33 wyraża liczbę lat księżycowych,
podczas których kalendarz muzułmański wyprzedza
chrześcijański o jeden rok. Chcąc przeliczyć daty kalendarza
gregoriańskiego na datę kalendarza muzułmańskiego używa się
następującego wzoru:
Wzory te pozwalają przeliczyć daty z tolerancją do jednego roku, w
celu uzyskania dat zsynchronizowanych z dokładnością co do
dnia tygodnia potrzebne są specjalne tablice.
Kalendarze na świecie
Wykorzystano:
1.
Nazwy miesięcy podane są za: Jerzy Hauziński, Burzliwe dzieje kalifatu
bagdadzkiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa - Kraków, 1993,
s. 11, który stosował uproszczoną pisownię imion, nazw i terminów
arabskich zaproponowaną przez Bogusława R. Zagórskiego w: "Przegląd
kartograficzny", 172 nr 4, s. 157-164, chyba najczęściej stosowaną w
polskojęzycznych publikacjach poświęconych tematyce arabskiej.
Niemniej istnieją też inne transkrypcje, dla przykładu podaję tę
zastosowaną w: Jerzy Bielawski (red. nauk.) Mały słownik kultury świata
arabskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa 1971. Oto ona: muharram,
safar, rabi' al-awwal, rabi' ath-thani, dżumada al-ula, dżumada al-achira,
radżab, sza'ban, ramadan, szawwal, dhu 'l-ka'da, dhu 'l-hidżdża.
2.
Józef Bielawski (red. nauk.) Mały słownik kultury świata arabskiego,
Wiedza Powszechna, Warszawa 1971.
3.
Jerzy Hauziński, Burzliwe dzieje kalifatu bagdadzkiego, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa - Kraków, 1993, ISBN 83-01-10988-2
4.
Danuta Madeyska, Historia świata arabskiego. Okres klasyczny od
starożytności do końca epoki Umajjadów (750), Wydawnictwa
Uniwersytetu Warszawskiego 1999, ISBN 83-235-0096-7
Kalendarze na świecie
Kalendarz półónocnokoreański-
kalendarz Dżucze
Jest to kalendarz używany w Korei Północnej, oparty jest na
kalendarzu gregoriańskim. Lata w tym kalendarzu liczy się
począwszy od daty urodzenia Kim Ir Sena - 15. kwietnia
1912 roku - roku pierwszego Dżucze (nie ma roku
zerowego).
Kalendarz ten wprowadzono w roku 1997.
Data w kalendarzu Dżucze podawana jest za datą w
standardzie międzynarodowym.
Dla przykładu 25 lipca 2005 roku zapisywany jest jako 25
lipca 2005 roku Dżucze 94.
W koreańskich tekstach rok Dżucze podawany jest też na
początku daty.
Kalendarze na świecie
Kalendarz libijski
Kalendarz ten używany jest w Libii począwszy
od 1978 roku, kiedy to za początek rachuby
lat tego kalendarza uznano śmierć proroka
Mahometa (a nie "hidżrę" z 622 AD) czyli
datę 8 czerwca 632 roku.
Nazwy miesięcy to imiona wybitnych
osobistości historycznych (np. Hannibal,
Naser), elementy przyrody (np. ptak, woda)
czy nazwy pór roku (np. wiosna, lato).
Kalendarze na świecie
Kalendarz etiopski
Kalendarz etiopski - nazywany też kalendarzem gyyz –
jest to kalendarz używany w Etiopii także jako kalendarz liturgiczny w
Erytrei: przez prawosławny kościół erytrejski, tamtejszych wschodnich
katolików i luterański Ewangelicki Kościół Etiopii Mekane Yesus.
Erę liczy się od daty narodzenia Jezusa – podobnie jak w erze
chrześcijańskiej, wyliczonej przez Annianusa z Aleksandrii na 9 r. n.e.
Zatem 12 września 2007r. w kalendarzu etiopskim rozpoczął się rok 2000.
Na oznaczenie daty wg systemu etiopskiego stosuje się skrót AM (od
ahmarskiego Amätä Məhrät - "rok łaski, rok miłosierdzia") i tak np.
oznaczenie 2002 AM oznacza gregoriańskie lata 2009/10.
Kalendarz etiopski bazuje na kalendarzu koptyjskim, który z kolei opiera
się na kalendarzu egipskim.
Wg kalendarza etiopskiego rok składa się z 12 miesięcy, liczących po 30
dni oraz jednego miesiąca grupującego pozostałe 5 dni (w roku
przestępnym 6 dni).
Doba zaczyna się nie o północy, a ze wschodem słońca.
Kalendarze na świecie
Kalendarz hinduski
Został opracowany przez specjalny komitet reformy
kalendarza. Zadanie komitetu polegało na ujednoliceniu
bardzo licznych systemów liczenia czasu występujących w
Indiach.
Kalendarz jest częścią Indian Ephemeris and Nautical
Almanac, kompendium zawierającego informacje
astronomiczne. Są w nim również dane i wzory pozwalające
określić czas potrzebny do sporządzenia religijnego
kalendarza hinduistycznego.
Oficjalnym początkiem kalendarza był 1 Chaitra, 1879 ery
Saka (Shaka), czyli 22 marca 1957 roku.
Lata liczy się według ery Saka ( od nazwy plemion plemion
Saków ), która zaczęła się (rok 0) w 78 r. Aby określić, czy
rok jest przestępny należy dodać 78 do roku ery Saka - w
rezultacie, jeśli rok jest rokiem przestępnym w kalendarzu
gregoriańskim, to jest przestępnym w erze Saka.
Kalendarze na świecie
Indyjski zreformowany kalendarz narodowy - jest oficjalnym,
urzędowym kalendarzem stosowanym w Indiach Jest
używany obok kalendarza gregoriańskiego przez Gazette of
India, w wiadomościach nadawanych przez radiostację All
India Radio oraz w komunikatach publikowanych przez rząd
Indii.
Jest to kalendarz słoneczny, w którym rok ma 365 dni (w
latach przestępnych 366 dni).
W latach przestępnych Chaitra ma 31 dni i zaczyna się 21
marca. Podobnie jak w kalendarzu perskim wszystkie
miesiące pierwszej połowy roku mają 31 dni, co odpowiada
wolniejszemu ruchowi Słońca po ekliptyce w tym okresie.
Nazwy miesięcy pochodzą ze zreformowanego kalendarza
księżycowo-słonecznego ery Wikrama z pewnymi różnicami
w ich wymowie, co bywa przyczyną niejasności, do którego
należą kalendarza .
Kalendarze na świecie
Kalendarz żydowski, lub hebrajski
Jest to kalendarz księżycowy (obecnie księżycowo-słoneczny),
używany był przez plemiona semickie od czasów
przedhistorycznych. Ostateczną formę uzyskał mu w roku
359 Sanhedryn pod przewodnictwem Hillela II.
Wg tego kalendarza rok hebrajski dzieli się na 12 miesięcy
liczących po 29 lub 30 dni, ponadto co dwa lub trzy lata dla
zrównania cyklu słonecznego z księżycowym dodawany jest
trzynasty miesiąc zwany adar bet, adar szeni (adar II) lub
weadar mający 29 dni. Drugi adar dodawany jest w ramach
19-letniego okresu, obejmującego następujące po sobie
lata, a dodawany jest zawsze do 3, 6, 8, 11, 14, 17 i 19 roku
tego okresu.
Kalendarze na świecie
Długość roku zwykłego wg kalendarza żydowskiego
może wynosić 354, 355 lub 356 dni.
Długość roku przestępnego może wynosić 383, 384
lub 385 dni.
Są to lata odpowiednio: ułomne, zwykłe i pełne.
W roku ułomnym heszwan ma jeden dzień mniej.
W roku pełnym kislew ma jeden dzień więcej.
Kalendarze na świecie
W kalendarzu tym rachuba lat zaczyna się od dnia
stworzenia świata 6 dni , które wg ustaleń
żydowskich autorytetów religijnych nastąpiło
6 października 3761 p.n.e., stąd np. w roku 2009
rozpoczyna się żydowski rok 5769/5770.
Około 360 roku Żydzi przyjęli rok 3761 p.n.e. jako
rok stworzenia świata. Ta metoda rachuby
pochodziła od kalendarza księżycowego
opracowanego w piątym stuleciu naszej ery przez
greckiego poganina Meton`a. Wcześniej stosowali
między innymi metody liczenia czasu Józefusa.
Kalendarze na świecie
Poszczególne miesiące roku, oraz czas ich
trwania:
--
tiszrej ------- /wrzesień/październik/ ------ 30 dni
--- cheszwan --- /październik/listopad/ ------- 29 lub 30 dni
--- kislew ------- /listopad/grudzień/ ---------- 29 lub 30 dni
--- tejwet ------- /grudzień/styczeń/ ---------- 29 dni
--- szwat -------- /styczeń/luty/ --------------- 30 dni
--- adar --------- /luty/marzec/ --------------- 29 dni
--- nisan -------- /marzec/kwiecień/ ---------- 30 dni
--- ijar ---------- /kwiecień/maj/ -------------- 29 dni
--- sywan ------- /maj/czerwiec/ -------------- 30 dni
--- tamuz ------- /czerwiec/lipiec/ ------------- 29 dni
--- aw ----------- /lipiec/sierpień/ ------------- 30 dni
--- elul ---------- /sierpień/wrzesień/ --------- 29 dni
Kalendarze na świecie
Wykorzystano:
1.Alan Unterman "Encyklopedia tradycji i legend żydowskich", Książka i Wiedza
1994; BIM;
2. Joanna Brańska "Na Dobry Rok bądźcie zapisani", Warszawa 1997;
3. Leszek Hońdo "Święta żydowskie w interpretacji Franza Rosenzweiga".
4. Louis Goldberg "Our Jewish friends";
5. Małgorzata Naimska "Najważniejsze biblijne święta żydowskie", 1983/84;
6. Mieczysław Siemiański "Księga świąt i obyczajów żydowskich", Interpress 1993;
7. Modlitewnik hebrajsko-polski w tłum. Salomona Spitzera, Warszawa 1991;
8. Viktor Buksbazen "The Gospel in the Feasts of Israel".
Kalendarze na świecie
Kalendarz tunezyjski
W kalendarzu tunezyjskim przyjęto nazwy miesięcy
zapożyczone z języka francuskiego.
Kalendarze na świecie
Kalendarz szamijski (wschodni)
Kalendarz ten używany jest w Syrii, Libanie,
Palestynie, Jordanii
(z dawnymi semickimi nazwami miesięcy).
Podobne nazwy co w kalendarzu szamijskim
występują w kalendarzu żydowskim.
Kalendarze na świecie
Kalendarz chiński
Chiński kalendarz składa się z
sześćdziesięcioletnich cykli, które stanowią
kombinację dwunastu Ziemskich Gałęzi
(Ziemskich Konarów) reprezentowanych przez 12
zwierząt i pięciu Niebiańskich Pni ukazywanych
przez 5 żywiołów: wodę, ziemię, drewno, ogień,
metal – każdy w wariancie ying lub yang.
Kalendarz ten opiera się na precyzyjnej obserwacji
wysokości słońca oraz faz księżyca.
Według podań
kalendarz chiński wynalazł i ustanowił Żółty Cesarz w 2637
r. p.n.e.
Pory dnia Dzień Chińczycy dzielą na 12 części, a
każda z pór odpowiada jednemu zwierzęciu
(zwyczajowo pory te nazywane są godziną, mimo
że w rzeczywistości każda z nich trwa 120 minut):
• godzina szczura godz. 23-1
• godzina bawołu godz. 1-3
• godzina tygrysa godz. 3-5
• godzina królika godz. 5-7
• godzina smoka godz. 7-9
• godzina węża godz. 9-11
• godzina konia godz. 11-13
• godzina owcy godz. 13-15
• godzina małpy godz. 15-17
• godzina koguta godz. 17-19
• godzina psa godz. 19-21
• godzina świni godz. 21-23
Kalendarze na świecie
Kalendarz japoński
Od 1 stycznia 1873 w Japonii jest używany kalendarz
gregoriański, z lokalnymi nazwami miesięcy i w
większości stałymi świętami. Przed 1873 rokiem w
użyciu był kalendarz księżycowo-słoneczny,
stanowiący adaptację kalendarza chińskiego
W okresie od wprowadzenia kalendarza
gregoriańskiego w Japonii wykorzystywane były trzy
systemy rachuby lat:
• Zachodnie oznaczenie lat;
• Ery japońskie oparte na rządach danego cesarza
(rok 2005 to był Heisei 17);
• Rok imperialny oparty na mitologicznym założeniu
Japonii przez cesarza Jimmu w 660 r. p.n.e.
Dwa pierwsze sposoby rachuby lat nadal są w użyciu.
Kalendarz imperialny był w użyciu do zakończenia II
wojny światowej
Kalendarze na świecie
Miesiące
Współczesne japońskie nazwy miesięcy oznaczają
dosłownie "pierwszy miesiąc", "drugi miesiąc" itd.
Odpowiedni liczebnik jest łączony z przyrostkiem
-gatsu (miesiąc):
styczeń – (ichigatsu)
luty – (nigatsu)
marzec – (sangatsu)
kwiecień – (shigatsu)
maj – (gogatsu)
czerwiec – (rokugatsu)
lipiec – (shichigatsu)
sierpień – (hachigatsu)
wrzesień – (kugatsu)
październik – (jūgatsu)
listopad – (jūichigatsu)
grudzień – (jūnigatsu)
Kalendarze na świecie
Chiński Nowy Rok to dosłownie Święto Wiosny
Jest to najważniejsze święto w tradycyjnym kalendarzu chińskim
przypadające między końcem stycznia, a końcem lutego.
Od najdawniejszych czasów jest w Chinach najważniejszym
świętem publicznym i prywatnym, zapożyczyły je również
zamieszkujące w Chinach mniejszości narodowe.
Ostateczny kształt Święta Wiosny ukształtował się na początku
naszej ery w wyniku złączenia się kilku świąt. Tradycyjnie
trwa ono piętnaście dni i kończy się Świętem Latarni. Do dziś
pozostało najważniejszym świętem, pomimo wprowadzenia w
1912 roku w Chinach kalendarza gregoriańskiego. W
Chińskiej Republice Ludowej pierwsze 3 dni chińskiego
Nowego Roku są dniami wolnymi od pracy.
Wykorzystano:
Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.
Wiesław Olszewski: Chiny. Zarys kultury. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2003. ISBN 83-232-1272-4
Kalendarze na świecie
Noworoczny targ w Singapurze
Chinese new year copenhagen 2006. JPG znajduje się w Wikimedia Commons
Kalendarze na świecie
Tradycyjny noworoczny korowód ze smokiem
Chinese new year copenhagen 2006. JPG znajduje się w Wikimedia Commons
Kalendarze na świecie
Japoński Nowy Rok (Shogatsu Sangaichi) poprzedzają generalne
porządki domowe, przydomowe, a nawet na stanowisku pracy.
Japończycy starają się pozamykać wszystkie sprawy, by nie
przenieść ich na nadchodzący rok. Zgodnie z tradycją
przystrajają swoje domy kodomatsu, czyli dekoracjami z
bambusa i sosny, oraz shimenawa, wykonaną ze słomy ryżowej
i papieru. Ustawione lub powieszone przy wejściu, mają chronić
dom przed wtargnięciem zła i sprowadzić dobrobyt. Bardzo
popularny jest zwyczaj palenia figurek Darumy lub
domalowywania mu oka.
Wigilię Nowego Roku Japończycy spędzają w gronie
rodzinnym, oczekując na dźwięk Joya no Kane o północy, czyli
na sto osiem uderzeń w buddyjskie, świątynne dzwony, które
symbolizują złe ludzkie skłonności, od których bicie w dzwony
ma człowieka uwolnić. O północy lub w noworoczny poranek
większość Japończyków wybiera się do świątyni. W tym dniu
zazwyczaj obowiązują kimona i tradycyjne stroje. W Nowy Rok
zjadane są Osechi, czyli zestaw specjalnych potraw na zimno, i
Ozoni, czyli zupa podawana z ryżowymi kluskami mochi.
Japończycy wysyłają ogromne ilości noworocznych kart z
życzeniami, które dostarczane są w noworoczny poranek.
Dzieci wraz z życzeniami otrzymują koperty z pieniędzmi
(otoshi-dama) od rodziców i rodziny, a nawet bliskich sąsiadów.
Dobry sen z 1 na 2 stycznia wróży Japończykom udany rok.
Kalendarze na świecie
Hinduski Nowy Rok
W różnych rejonach Indii rozpoczęcie Nowego Roku różnie jest
celebrowane, jakkolwiek wszędzie bardzo uroczyście i z fanfarami,
przy bogato zastawionych stołach. Święto Ugadi, lub gdzie indziej
Gudi Padwa, oznacza rozpoczęcie Nowego Roku. Po rytualnej
kąpieli i modlitwach tradycja nakazuje spróbować specjalnej
mieszanki sześciu smaków jako symbolu przyjemności i cierpienia
w życiu, które muszą być przyjęte ze spokojem umysłu. W skład
tej mieszanki wchodzą pąki Neem (gorzkie), cukier, niedojrzałe
mango (cierpkie), sok z tamaryndy (kwaśny), sól, zielona papryka
(ostra). Następnie, zgodnie z tradycją, wszyscy gromadzą się, by
wysłuchać recytacji religijnego almanachu, prognoz i przepowiedni
na nadchodzący rok, oraz by czekać na błogosławieństwo.
Obecnie, szczególnie w miastach, ludzie zamiast udać się do
świątyni, częściej włączają telewizor. Telewizja oferuje tego
wieczora poezję, dyskusje o literaturze i rozmaite programy
kulturalne.
Kalendarze na świecie
Hinduski Nowy Rok jest świętem ruchomym, które teoretycznie
trwa pięć dni. Jednakże jego charakter powoduje, iż święto trwa
od przełomu września i października do przełomu października i
listopada. W ten czas, bowiem Hindusi odwiedzają wszystkich
swoich krewnych rozproszonych po całym kontynencie. Obchody
Nowego Roku można uznać za zakończone, gdy każdy członek
rodziny zostanie obdarowany słodyczami. Dipwali zwane też
Diwali, to w dosłownym tłumaczeniu rząd lamp, od słów: dipa -
lampa, awali – rząd, tłumaczone jest także jako Festiwal Światła.
W każdym regionie Indii Diwali świętuje się inaczej, jest jednak
jedna rzecz, która je łączy: oświetlanie migającymi lampkami
domów i ogrodów oraz zapalanie małych, glinianych lampek
oliwnych jako symbolu zwycięstwa światła dobroci i wiedzy nad
ciemnością zła i ignorancji. Jednocześnie zapalanie światła jest
ukazaniem wdzięczności za całe dobro, jakie spotyka Hindusów
w życiu, jest także oddaniem hołdu bogini Lakszmi.
Źródło:
Hinduski Nowy Rok
Sylwester w Indiach
Kalendarze na świecie
Nowy Rok żydowski to święto Rosz Hasazana, celebrowane
przez dwa dni i upamiętniające stworzenie świata, a także
przypominające o sądzie Bożym. W ten dzień synagogę
odwiedzają niemal wszyscy Żydzi, nawet ci na co dzień
obojętni religijnie.
Naród żydowski staje ze skruchą przed Bogiem, oczekując
przebaczenia i miłosierdzia, podczas gdy Szatan
przedstawia dowody grzechów Izraela. W tym czasie Bóg
otwiera księgi, w których zapisane są wszystkie czyny
człowieka, by wydać na niego wyrok.
Żydzi składają sobie więc życzenia: "Abyście byli zapisani
na dobry rok". Podczas świąt odmawiane są dodatkowe
modlitwy Musaf i dmie się kilkakrotnie w szofar (róg barani).
Gdy nadchodzi wieczór rozpoczynający święto, podobnie jak
w szabat, w domach zapala się świece świąteczne, odmawia
odpowiednie błogosławieństwo i zasiada do uroczystej
kolacji złożonej z symbolicznych potraw. Podczas święta nie
wolno wykonywać żadnych codziennych prac. W niektórych
środowiskach następnego dnia obchodzony jest taszlich,
czyli symboliczne strząsanie do wody swoich grzechów.
Kalendarze na świecie
Rosz HaSzana upamiętnia także dzieło stworzenia, gdyż według
judaizmu Bóg rozpoczął dzieło stwarzania nieba i ziemi 1 Tiszri.
Święto jest uważane za jom tov, obowiązuje więc zakaz pracy, z
wyjątkiem czynności niezbędnych do przyrządzania posiłku.
Obchodzi się go pierwszego i drugiego dnia miesiąca Tiszri
(wrzesień/październik w kalendarzu gregoriańskim). Swym
charakterem jednak zdecydowanie różni się od Nowego Roku
powszechnie obchodzonego niemal wszędzie na świecie w
styczniu. Atmosfera radości miesza się tu z atmosferą grozy i
trwogi oraz skruchy przed Bogiem, zwanej tszuwa.
Rosz HaSzana rozpoczyna Dziesięć Dni Pokuty (Aseret Yemei
T'szuwa), które mają za zadanie przygotować duchowo na
święto Jom Kippur przypadające 10-tego Tiszri. Tradycyjne
życzenia noworoczne: "Obyś został zapisany na dobry rok" mają
ścisły związek z faktem, że Rosz HaSzana jest uważany za Dzień
Sądu, a od osądu Boga, który zostaje zapisany w Jego Księdze
pamięci- zależy pomyślność i błogosławieństwo w przyszłym
roku. Dlatego Rosz HaSzana wraz z następującymi po nim
dniami i świętem Jom Kippur jest nazywane Jamim Noraim -
Dni Strachu
Kalendarze na świecie
Muzułmański Nowy Rok
Nowy Rok 1429 rozpoczął się 10 stycznia 2008, a kolejny 2009
rok rozpoczął się w grudniu, chociaż dokładne ustalenie
daty Nowego Roku jest uzależnione od pojawienia się
księżyca po nowiu, tradycyjnie więc nie podaje się jej z
wyprzedzeniem. Początek Nowego Roku zbiega się z
początkiem roku liturgicznego i obchodzi się go raczej w
ciszy i skupieniu, na modlitwach i czytaniach oraz refleksji
nad wędrówką Mahometa. Ostatnio w niektórych kręgach
ludzie przesyłają sobie kartki z życzeniami i wymieniają
podarunki z tej okazji.