PODSTAWY

PODSTAWY

PSYCHOPATOLOGI

PSYCHOPATOLOGI

I

I

PSYCHOPATOLOGIA

PSYCHOPATOLOGIA

OGÓLNA

OGÓLNA

Psychopatologia jest dziedziną wiedzy

Psychopatologia jest dziedziną wiedzy

zajmującą się

zajmującą się

-

o

o

pisywaniem

pisywaniem

-

i

i

nterpretowaniem

nterpretowaniem

-

w

w

yjaśnianiem

yjaśnianiem

-

klasyfikowaniem zjawisk

klasyfikowaniem zjawisk

psychicznych, które stanowią

psychicznych, które stanowią

odchylenie od prawidłowych

odchylenie od prawidłowych

czynności psychicznych

czynności psychicznych

Objawy

Objawy

i zespoły

i zespoły

psychopatologiczne

psychopatologiczne



Objawy psychopatologiczne

Objawy psychopatologiczne

są to zjawiska

są to zjawiska

dające się stwierdzić w wywiadzie, bezpośrednim

dające się stwierdzić w wywiadzie, bezpośrednim

badaniu lub obserwacji, które świadczą o

badaniu lub obserwacji, które świadczą o

nieprawidłowych funkcjach psychicznych

nieprawidłowych funkcjach psychicznych

,

,

przejawach życia psychicznego

przejawach życia psychicznego

i mają dla lekarza

i mają dla lekarza

wartość

wartość

diagnostyczną, prognostyczną i terapeutyczną

diagnostyczną, prognostyczną i terapeutyczną



Zespołami psychopatologicznymi

Zespołami psychopatologicznymi

nazywamy

nazywamy

określone stany zaburzeń psychicznych

określone stany zaburzeń psychicznych

składające się z objawów stałych, typowych i

składające się z objawów stałych, typowych i

ewentualnie objawów dodatkowych,

ewentualnie objawów dodatkowych,

charakteryzujące się określonym przebiegiem

charakteryzujące się określonym przebiegiem

(np. zespół depresyjny, paranoiczny, maniakalny)

(np. zespół depresyjny, paranoiczny, maniakalny)

Objawy psychopatologiczne

Objawy psychopatologiczne



Objawy homonomiczne

Objawy homonomiczne

różnią się od

różnią się od

przeżyć prawidłowych ilościowo czyli

przeżyć prawidłowych ilościowo czyli

nasileniem, czasem trwania, nadmiarowością

nasileniem, czasem trwania, nadmiarowością

lub nieadekwatnością do sytuacji, wpływem

lub nieadekwatnością do sytuacji, wpływem

na funkcjonowanie i mogą być źródłem

na funkcjonowanie i mogą być źródłem

cierpienia lub dyskomfortu (np. smutek-

cierpienia lub dyskomfortu (np. smutek-

nastrój

nastrój

obniżony w zab.

obniżony w zab.

depresyjny

depresyjny

m

m

)

)



Objawy heteronomiczne

Objawy heteronomiczne

różnią się od

różnią się od

przeżyć prawidłowych jakościowo, nie

przeżyć prawidłowych jakościowo, nie

występują u osób zdrowych psychicznie np.

występują u osób zdrowych psychicznie np.

urojenia i omamy (wyjątkiem są omamy

urojenia i omamy (wyjątkiem są omamy

hipnagogiczne i hipnopompiczne).

hipnagogiczne i hipnopompiczne).

Podział objawów psych

Podział objawów psych

opatolog

opatolog

icznych

icznych

Objawy zaburzeń czynności

Objawy zaburzeń czynności

poznawczych

poznawczych

Objawy zaburzeń czynności

Objawy zaburzeń czynności

emocjonalnych

emocjonalnych

i motywacyjnych

i motywacyjnych

Objawy zaburzeń integracji

Objawy zaburzeń integracji

czynności psychicznych

czynności psychicznych

C

C

zynności poznawcz

zynności poznawcz

e

e

C

C

zynności poznawcz

zynności poznawcz

e

e

pozwalają człowiekowi

pozwalają człowiekowi

-

-

rozpoznawać

rozpoznawać

zjawiska środowiska

zjawiska środowiska

zewnętrznego i własnego organizmu

zewnętrznego i własnego organizmu

(spostrzeganie i uwaga)

(spostrzeganie i uwaga)

-

-

utrwalać

utrwalać

je (pamięć)

je (pamięć)

-

-

scalać

scalać

w spójny system indywidualnej wiedzy

w spójny system indywidualnej wiedzy

o świecie (myślenie, język).

o świecie (myślenie, język).

Czynności te umożliwiają adekwatne

Czynności te umożliwiają adekwatne

reagowanie i wpływanie na zmieniające się

reagowanie i wpływanie na zmieniające się

warunki zewnętrzne i wewnętrzne.

warunki zewnętrzne i wewnętrzne.

C

C

zynności poznawcz

zynności poznawcz

e

e



Spostrzeganie

Spostrzeganie

– odzwierciedlanie przedmiotów

– odzwierciedlanie przedmiotów

za pomocą zmysłów.

za pomocą zmysłów.



Uwaga

Uwaga

– ukierunkowanie czynności poznawczych,

– ukierunkowanie czynności poznawczych,

mechanizm ograniczający nadmiar informacji.

mechanizm ograniczający nadmiar informacji.



Pamięć

Pamięć

– czynność poznawcza, która polega na

– czynność poznawcza, która polega na

utrwalaniu (zapamiętywanie), przechowywaniu,

utrwalaniu (zapamiętywanie), przechowywaniu,

rozpoznawaniu, odtwarzaniu informacji.

rozpoznawaniu, odtwarzaniu informacji.



Myślenie

Myślenie

– przetwarzanie informacji w

– przetwarzanie informacji w

wyobrażenia, pojęcia, zdania, oraz operowanie

wyobrażenia, pojęcia, zdania, oraz operowanie

nimi (analiza, wnioskowanie, abstrahowanie,

nimi (analiza, wnioskowanie, abstrahowanie,

uogólnianie

itd.)

a

zatem

tworzenie

uogólnianie

itd.)

a

zatem

tworzenie

indywidualnego systemu wiedzy o świecie, które

indywidualnego systemu wiedzy o świecie, które

umożliwia przystosowanie się do wymogów życia.

umożliwia przystosowanie się do wymogów życia.

Podział o

Podział o

bjaw

bjaw

ów

ów

zaburzeń

zaburzeń

czynności poznawczych

czynności poznawczych



Zaburzenia spostrzegania

Zaburzenia spostrzegania



Zaburzenia uwagi

Zaburzenia uwagi



Zaburzenia pamięci

Zaburzenia pamięci



Zaburzenia myślenia

Zaburzenia myślenia

Podział zaburzeń uwagi

Podział zaburzeń uwagi



nadmierna lub niedostateczna

nadmierna lub niedostateczna

przerzutność uwagi,

przerzutność uwagi,



zaburzenia skupieni

zaburzenia skupieni

a

a

uwagi

uwagi

(koncentracji),

(koncentracji),



niedostateczna trwałość uwagi,

niedostateczna trwałość uwagi,



nadmierna lub

nadmierna lub

niedostateczna

niedostateczna

podzielność uwagi,

podzielność uwagi,



niedostateczna rozpiętość uwagi

niedostateczna rozpiętość uwagi

(zakres).

(zakres).

Podział pamięci

Podział pamięci



Pamięć bezpośrednia (pamię

Pamięć bezpośrednia (pamię

ć

ć

sensoryczn

sensoryczn

a

a

)

)

-

-

informacja

informacja

zatrzymywana jest w pamięci na czas krótszy od sekundy.

zatrzymywana jest w pamięci na czas krótszy od sekundy.



Pamięć krótkotrwała (pamię

Pamięć krótkotrwała (pamię

ć

ć

pierwotn

pierwotn

a

a

lub operacyjn

lub operacyjn

a

a

)

)

ma

ma

ograniczoną pojemność ( zwykle obejmuje naraz 7+/- 2 elementy, np.

ograniczoną pojemność ( zwykle obejmuje naraz 7+/- 2 elementy, np.

numer telefonu). Informacje te zostają zwykle zapomniane po 15-30

numer telefonu). Informacje te zostają zwykle zapomniane po 15-30

sekundach, o ile nie są utrwalone lub przekształcone w pamięć

sekundach, o ile nie są utrwalone lub przekształcone w pamięć

długotrwałą.

długotrwałą.



W

W

pamięci długotrwałej (pamię

pamięci długotrwałej (pamię

ć

ć

wtórn

wtórn

a

a

)

)

przechowywane są

przechowywane są

wszystkie przetworzone i zrozumiane informacje, przez okres od kilku

wszystkie przetworzone i zrozumiane informacje, przez okres od kilku

minut do dziesiątek lat.

minut do dziesiątek lat.



D

D

zieli się na

zieli się na

pamięć świeżą

pamięć świeżą

dotyczącą informacji

dotyczącą informacji

zmagazynowanych w pamięci kilka minut, godzin, dni, tygodni lub

zmagazynowanych w pamięci kilka minut, godzin, dni, tygodni lub

miesięcy temu oraz

miesięcy temu oraz

p

p

amięć odległą

amięć odległą

obejmującą informacje

obejmującą informacje

zmagazynowane w wiele lat temu.

zmagazynowane w wiele lat temu.



Pamięć długotrwała może być

Pamięć długotrwała może być

jawna

jawna

lub

lub

ukryta

ukryta

.

.

Pamięć jawna

Pamięć jawna

(

(

pamię

pamię

ć

ć

deklaratywn

deklaratywn

a

a

) obejmuje wszystkie zapamiętane informacje,

) obejmuje wszystkie zapamiętane informacje,

które dostępne są świadomości i zatem mogą być przekazane innym.

które dostępne są świadomości i zatem mogą być przekazane innym.

Pamięć ukryta

Pamięć ukryta

(

(

pamię

pamię

ć

ć

proceduraln

proceduraln

a

a

) obejmuje wszystkie

) obejmuje wszystkie

informacje, które są przechowywane bez ich uświadomienia sobie, np.

informacje, które są przechowywane bez ich uświadomienia sobie, np.

umiejętność posługiwania się językiem lub jazdy na rowerze.

umiejętność posługiwania się językiem lub jazdy na rowerze.

Podział zaburzeń

Podział zaburzeń

pamięci

pamięci

 

 

A

A

 

 

Ilościowe

Ilościowe

czyli

czyli

dysmnezje

dysmnezje

dzielimy na

dzielimy na

:

:



hipermnezję

hipermnezję

(pamięć wzmożoną),

(pamięć wzmożoną),



hipomnezję

hipomnezję

(pamięć osłabioną, ograniczoną),

(pamięć osłabioną, ograniczoną),



a

a

mnezję

mnezję

-

-

utrat

utrat

a

a

możliwości przechowywania w

możliwości przechowywania w

pamięci nowych informacji lub odtwarzania informacji

pamięci nowych informacji lub odtwarzania informacji

wcześniej zmagazynowanych

wcześniej zmagazynowanych

;

;

może być spowodowana

może być spowodowana

chorobą mózgu (np. uraz głowy) lub czynnikami o

chorobą mózgu (np. uraz głowy) lub czynnikami o

charakterze stresorów emocjonalnych (np. amnezja

charakterze stresorów emocjonalnych (np. amnezja

dysocjalna)

dysocjalna)



ekmnezję

ekmnezję

(przeżywanie

przeszłości

jako

(przeżywanie

przeszłości

jako

teraźniejszości; tradycyjnie tym terminem określa się

teraźniejszości; tradycyjnie tym terminem określa się

też

znaczne

ograniczenie

pamięci

wydarzeń

też

znaczne

ograniczenie

pamięci

wydarzeń

niedawnych przy dość dobrze zachowanej pamięci

niedawnych przy dość dobrze zachowanej pamięci

wydarzeń wcześniejszych)

wydarzeń wcześniejszych)

B.

B.

Jakościowe

Jakościowe

czyli

czyli

paramnezje

paramnezje

dzielimy na

dzielimy na

:

:



pseudomnezje

pseudomnezje

:

:

omamy pamięciowe

omamy pamięciowe

(

(

fałszywe

fałszywe

wspomnienia

przeżywane

jako

rzeczywiste

wspomnienia

przeżywane

jako

rzeczywiste

)

)

,

,

konfabulacje

konfabulacje

(

(

fałszywe wspomnienia wypełniające

fałszywe wspomnienia wypełniające

aktualną lukę pamięciową),

aktualną lukę pamięciową),



Allomnezje

Allomnezje

:

:

złudzenia pamięciowe

złudzenia pamięciowe

(czyli

(czyli

iluzje

iluzje

pamięci

pamięci

-

-

zniekształcone wspomnienia

zniekształcone wspomnienia

)

)

,

,

kryptomnezje

kryptomnezje

(wspomnienia

bez

świadomego

poczucia

ich

(wspomnienia

bez

świadomego

poczucia

ich

odtwarzania, bez rozpoznania ich wtórności np.

odtwarzania, bez rozpoznania ich wtórności np.

nieświadomy

plagiat),

nieświadomy

plagiat),

złudzenia

utożsamiające

złudzenia

utożsamiające

(błędna identyfikacja w czasie aktualnie przeżywanej

(błędna identyfikacja w czasie aktualnie przeżywanej

sytuacji np. deja vu - już widziałem, deja vecu - już

sytuacji np. deja vu - już widziałem, deja vecu - już

przeżywałem, jamais vu -nigdy nie widziałem, jamais

przeżywałem, jamais vu -nigdy nie widziałem, jamais

vecu - nigdy nie przeżywałem).

vecu - nigdy nie przeżywałem).

Zaburzenia spostrzegania

Zaburzenia spostrzegania



Złudzenia (iluzje)

Złudzenia (iluzje)



Omamy (halucynacje)

Omamy (halucynacje)



Pseudoomamy (pseudohalucynacje)

Pseudoomamy (pseudohalucynacje)



Omamy rzekome

Omamy rzekome

Zaburzenia spostrzegania

Zaburzenia spostrzegania

Złudzenia (iluzje)

Złudzenia (iluzje)



zniekształcone spostrzeżenia, realnie istniejących

zniekształcone spostrzeżenia, realnie istniejących

zjawisk lub przedmiotów

zjawisk lub przedmiotów

mogą być

mogą być

:

:



fizjologiczne

fizjologiczne

, gdy występują

, gdy występują

w warunkach

w warunkach

utrudniających właściwe rozpoznanie bodźca np.

utrudniających właściwe rozpoznanie bodźca np.

pod wpływem strachu, zmęczenia, ciemności) i są

pod wpływem strachu, zmęczenia, ciemności) i są

korygowane

korygowane



patologiczne

patologiczne

, których przeżywający nie koryguje

, których przeżywający nie koryguje

mimo dowodów błędności.

mimo dowodów błędności.

Zaburzenia spostrzegania

Zaburzenia spostrzegania

Omamy (halucynacje)

Omamy (halucynacje)



spostrzeżenia powstające bez bodźców

spostrzeżenia powstające bez bodźców

działających z zewnątrz,

działających z zewnątrz,



są rzutowane na zewnątrz,

są rzutowane na zewnątrz,



towarzyszy im poczucie realności (błędny

towarzyszy im poczucie realności (błędny

sąd realizujący)

sąd realizujący)



m

m

ogą być wzrokowe, słuchowe, smakowe,

ogą być wzrokowe, słuchowe, smakowe,

węchowe, dotykowe, czucia ustrojowego

węchowe, dotykowe, czucia ustrojowego

Zaburzenia spostrzegania

Zaburzenia spostrzegania

Pseudoomamy (pseudohalucynacje

Pseudoomamy (pseudohalucynacje

,

,

omamy rzekome)

omamy rzekome)



spostrzeżenia powstające bez bodźców

spostrzeżenia powstające bez bodźców

działających z zewnątrz,

działających z zewnątrz,



lokalizowane są w przestrzeni

lokalizowane są w przestrzeni

wewnętrznej chorego,

wewnętrznej chorego,



towarzyszy im poczucie realności

towarzyszy im poczucie realności



np. pseudoomamy słuchowe - "głosy"

np. pseudoomamy słuchowe - "głosy"

mogą być umiejsc

mogą być umiejsc

o

o

wi

wi

o

o

ne

ne

przez chorego w

przez chorego w

obrębie własnego ciała, np. w głowie, w

obrębie własnego ciała, np. w głowie, w

klatce piersiowej, brzuchu

klatce piersiowej, brzuchu

Zaburzenia spostrzegania

Zaburzenia spostrzegania

Parahalucynacje (paraomamy,

Parahalucynacje (paraomamy,

halucynoidy)

halucynoidy)



spostrzeżenia powstające bez bodźców

spostrzeżenia powstające bez bodźców

działających z zewnątrz,

działających z zewnątrz,



są rzutowane na zewnątrz lub do

są rzutowane na zewnątrz lub do

przestrzeni wewnętrznej,

przestrzeni wewnętrznej,



nie towarzyszy im poczucie realności

nie towarzyszy im poczucie realności



Do zjawisk tych zalicza się automatyzmy

Do zjawisk tych zalicza się automatyzmy

sensoryczne (np. błyski, szmery, dziwny

sensoryczne (np. błyski, szmery, dziwny

smak lub zapach, pojedyncze słowa,

smak lub zapach, pojedyncze słowa,

melodie).

melodie).



Objawy te najczęściej występują napadowo

Objawy te najczęściej występują napadowo

i zwykle związane są z padaczką

i zwykle związane są z padaczką

Zaburzenia myślenia

Zaburzenia myślenia



Zaburzenia treści myślenia

Zaburzenia treści myślenia

urojenia, obsesje, idee

urojenia, obsesje, idee

nadwartościowe, myśli depresyjne,

nadwartościowe, myśli depresyjne,

wielkościowe, lękowe, zubożenie

wielkościowe, lękowe, zubożenie

myślenia

myślenia



Zaburzenia formy myślenia

Zaburzenia formy myślenia

:

:

zaburzenia toku myślenia, zaburzenia

zaburzenia toku myślenia, zaburzenia

struktury i funkcji myślenia

struktury i funkcji myślenia

Zaburzenia treści myślenia

Zaburzenia treści myślenia

:

:

Urojenia

Urojenia

– fałszywe sądy i przekonania niezgodne z

– fałszywe sądy i przekonania niezgodne z

rzeczywistością i/lub niezgodne z obowiązującymi w

rzeczywistością i/lub niezgodne z obowiązującymi w

danym środowisku poglądami i normami, które chory

danym środowisku poglądami i normami, które chory

wypowiada

z

głębokim

przekonaniem

o

ich

wypowiada

z

głębokim

przekonaniem

o

ich

prawdziwości i których nie koryguje, mimo oczywistych

prawdziwości i których nie koryguje, mimo oczywistych

dowodów błędności. Istotną cechą urojeń jest ich

dowodów błędności. Istotną cechą urojeń jest ich

chorobowy kontekst tj. występują zawsze z innymi

chorobowy kontekst tj. występują zawsze z innymi

objawami psychopatologicznymi (tym różnią się od

objawami psychopatologicznymi (tym różnią się od

kłamstwa, przesądu, omyłki, niewiedzy itp.)

kłamstwa, przesądu, omyłki, niewiedzy itp.)

Podział wg treści

Podział wg treści

:

:

urojenia prześladowcze, ksobne

urojenia prześladowcze, ksobne

(odnoszące), oddziaływania, wpływu, odsłonięcia,

(odnoszące), oddziaływania, wpływu, odsłonięcia,

owładnięcia, niewierności małżeńskiej,

owładnięcia, niewierności małżeńskiej,

depresyjne

depresyjne

(grzeszności,

winy,

poniżenia,

zubożenia,

(grzeszności,

winy,

poniżenia,

zubożenia,

hipochondryczne

hipochondryczne

,

,

nihilistyczne), wielkościowe,

nihilistyczne), wielkościowe,



Idea

nadwartościowa

Idea

nadwartościowa

–

wyizolowane

–

wyizolowane

usystematyzowane

przekonania,

często

usystematyzowane

przekonania,

często

dotyczące własnej osoby, jej szczególnej roli

dotyczące własnej osoby, jej szczególnej roli

lub misji do spełnienia, którym towarzyszy

lub misji do spełnienia, którym towarzyszy

silna tendencja do ich realizacji, przy dużym

silna tendencja do ich realizacji, przy dużym

zaangażowaniu emocjonalnym. Zachowanie

zaangażowaniu emocjonalnym. Zachowanie

jest mało elastyczne i dysfunkcjonalne.

jest mało elastyczne i dysfunkcjonalne.



Natrętne myśli (obsesje)

Natrętne myśli (obsesje)

– uporczywie

– uporczywie

narzucające

się

wbrew

woli

myśli,

narzucające

się

wbrew

woli

myśli,

wyobrażenia, wspomnienia lub impulsy do

wyobrażenia, wspomnienia lub impulsy do

działania, z towarzyszącym przekonaniem o

działania, z towarzyszącym przekonaniem o

ich niedorzeczności; oceniane krytycznie i

ich niedorzeczności; oceniane krytycznie i

traktowane jako własne

traktowane jako własne

Zaburzenia formy myślenia

Zaburzenia formy myślenia

Z

Z

aburzenia toku myślenia

aburzenia toku myślenia

:

:



spowolnienie,

zahamowanie

myślenia,

spowolnienie,

zahamowanie

myślenia,

otamowania,

otamowania,



przyspieszenie, gonitwa myślową,

przyspieszenie, gonitwa myślową,



rozwlekłość, lepkość myślenia,

rozwlekłość, lepkość myślenia,



perseweracje, werbigeracje, stereotypie,

perseweracje, werbigeracje, stereotypie,



mutyzm i słowotok.

mutyzm i słowotok.

Z

Z

aburzenia struktury

aburzenia struktury

i funkcji

i funkcji

myślenia

myślenia



Myślenie paralogiczne

Myślenie paralogiczne

: odstępstwa od obowiązujących

: odstępstwa od obowiązujących

reguł logiki, łączenie nieracjonalnymi związkami

reguł logiki, łączenie nieracjonalnymi związkami

pewnych wydarzeń, niezrozumiałe

pewnych wydarzeń, niezrozumiałe

,

,

stosowane przez

stosowane przez

pacjenta

pacjenta

zasady relacji logicznych (równoważności,

zasady relacji logicznych (równoważności,

sprzeczności, wynikania)

sprzeczności, wynikania)

Przykładami myślenia paralogicznego są

Przykładami myślenia paralogicznego są

:

:



myślenie

nadmiernie

konkretne/

nadmiernie

myślenie

nadmiernie

konkretne/

nadmiernie

abstrakcyjne,

abstrakcyjne,



nieprawidłowe gospodarowanie pojęciami (posługiwanie

nieprawidłowe gospodarowanie pojęciami (posługiwanie

się pojęciami o znaczeniu prywatnym np. neologizm,

się pojęciami o znaczeniu prywatnym np. neologizm,

kontaminacje

kontaminacje

)

)

,

,



niewłaściwe

wnioskowanie

niewłaściwe

wnioskowanie

np.ambisentencja,

np.ambisentencja,

ambitendencja),

ambitendencja),



myślenie

magiczne

myślenie

magiczne

(

(

przekonanie,

że

słowem,

przekonanie,

że

słowem,

spojrzeniem, gestem można wpływać na bieg zdarzeń

spojrzeniem, gestem można wpływać na bieg zdarzeń

)

)

,

,



myślenie symboliczne

myślenie symboliczne

(

(

przypisywanie pewnym znakom,

przypisywanie pewnym znakom,

przedmiotom, działaniom itp. szczególnego znaczenia

przedmiotom, działaniom itp. szczególnego znaczenia

)

)

.

.

Z

Z

aburzenia struktury

aburzenia struktury

i funkcji

i funkcji

myślenia

myślenia

(cd)

(cd)



Myślenie dereistyczne

Myślenie dereistyczne

- skrajnie oderwane od

- skrajnie oderwane od

rzeczywistości

rzeczywistości



Myślenie autystyczne

Myślenie autystyczne

-

-

skoncentowane na własnych

skoncentowane na własnych

przeżyciach wewnętrznych

przeżyciach wewnętrznych



Rozkojarzenie

Rozkojarzenie

-

-

różnego stopnia dezorganizacja

różnego stopnia dezorganizacja

myślenia,

niekomunikatywność

i

nieskładność

myślenia,

niekomunikatywność

i

nieskładność

myślenia, brak logiki; wątki nie są ze sobą powiązane,

myślenia, brak logiki; wątki nie są ze sobą powiązane,

wypowiedzi

porozrywane,

niegramatyczne,;

w

wypowiedzi

porozrywane,

niegramatyczne,;

w

skrajnych przypadkach stanowią zlepki słów lub

skrajnych przypadkach stanowią zlepki słów lub

głosek powiązanych np. podobieństwem dźwięku

głosek powiązanych np. podobieństwem dźwięku



Splątanie

Splątanie

-zupełnie porozrywane wątki myślowe,

-zupełnie porozrywane wątki myślowe,

wypowiedzi niekomunikatywne, nieskładne

wypowiedzi niekomunikatywne, nieskładne

EMOCJ

EMOCJ

E

E



Emocje

Emocje

wyrażają stosunek człowieka do innych

wyrażają stosunek człowieka do innych

osób, rzeczy, zjawisk, do siebie, swego

osób, rzeczy, zjawisk, do siebie, swego

organizmu lub własnego działania. Mają funkcję

organizmu lub własnego działania. Mają funkcję

informacyjną,

motywującą

do

działania

i

informacyjną,

motywującą

do

działania

i

energetyzującą, a więc nadają dynamikę i

energetyzującą, a więc nadają dynamikę i

kierunek przeżyciom i zachowaniom

kierunek przeżyciom i zachowaniom



Uczucie

Uczucie

określa emocje o bardziej złożonym i

określa emocje o bardziej złożonym i

subtelnym charakterze (np. uczucie miłości

subtelnym charakterze (np. uczucie miłości

,

,

przyjaźni, lekceważenia, pogardy

przyjaźni, lekceważenia, pogardy

)

)



Afektem

Afektem

tradycyjnie określano silniejsze i

tradycyjnie określano silniejsze i

prostsze emocje (np.

prostsze emocje (np.

radość, gniew, wściekłość,

radość, gniew, wściekłość,

pożądanie,

pożądanie,

złość

złość

, wstręt.

, wstręt.

Najczęściej afekt

Najczęściej afekt

w

w

kontekście oceny stanu psychicznego oznacza

kontekście oceny stanu psychicznego oznacza

obserwowaną, zewnętrzną ekspresję emocji,

obserwowaną, zewnętrzną ekspresję emocji,

odbieraną przez inną osobę.

odbieraną przez inną osobę.

Zaburzenia emocji

Zaburzenia emocji

dzielimy na

dzielimy na

:

:



     

     

Z

Z

aburze

aburze

nia

nia

nastroju

nastroju



     

     

Zaburzenia

Zaburzenia

afektu

afektu



    

    

Inne zaburzenia emocjonalne

Inne zaburzenia emocjonalne

Zaburzenia nastroju

Zaburzenia nastroju

N

N

astrój to dłużej utrzymująca się emocja, wyraźnie

astrój to dłużej utrzymująca się emocja, wyraźnie

zabarwiająca zachowanie i przeżywanie

zabarwiająca zachowanie i przeżywanie

Podział zaburzeń nastroju

Podział zaburzeń nastroju



podwyższony/ maniakalny,

podwyższony/ maniakalny,



obniżony / depresyjny,

obniżony / depresyjny,



drażliwy, dysforyczny,

drażliwy, dysforyczny,



e

e

uforyczny

uforyczny

/

/

moriatyczny

moriatyczny

/

/

ekstatyczny

ekstatyczny

Zaburzenia afektu

Zaburzenia afektu

zobojętnienie uczuciowe

zobojętnienie uczuciowe

(hipopatia lub apatia)-ograniczenie

(hipopatia lub apatia)-ograniczenie

przeżywania uczuć

przeżywania uczuć



hipertymia

hipertymia

- nadmierna ekspresja emocji

- nadmierna ekspresja emocji



spłycenie uczuciowe

spłycenie uczuciowe

(sztywność, bladość lub słabe

(sztywność, bladość lub słabe

modulowanie afektu)- ograniczenie intensywności, modulacji

modulowanie afektu)- ograniczenie intensywności, modulacji

reakcji emocjonalnych

reakcji emocjonalnych



zubożenie emocjonalne

zubożenie emocjonalne

-osłabienie uczuć wyższych przewaga

-osłabienie uczuć wyższych przewaga

elementarnych uczuć związanych z zaspokajaniem potrzeb

elementarnych uczuć związanych z zaspokajaniem potrzeb

biologicznych

biologicznych



zaleganie uczuć / lepkość uczuciow

zaleganie uczuć / lepkość uczuciow

a

a

- długotrwałe

- długotrwałe

utrzymywanie się stanów uczuciowych

utrzymywanie się stanów uczuciowych



chwiejność uczuciow

chwiejność uczuciow

a

a

-nadmierną zmienność, nietrwałość

-nadmierną zmienność, nietrwałość

emocji

emocji



nietrzymanie uczuć (afektu)-

nietrzymanie uczuć (afektu)-

zwiększona skłonność

zwiększona skłonność

do

do

występowania silnych emocji

występowania silnych emocji

,

,

osłabienie kontroli emocji

osłabienie kontroli emocji



niezgodności afektu z treścią przeżywań

niezgodności afektu z treścią przeżywań

- do zaburzeń tych

- do zaburzeń tych

zaliczamy paratymię, paramimi

zaliczamy paratymię, paramimi

ę

ę

 

 

Inne zaburzenia emocjonalne:

Inne zaburzenia emocjonalne:



Lęk patologiczny

Lęk patologiczny



Złość patologiczna

Złość patologiczna



Ambiwalencja uczuć

Ambiwalencja uczuć

Pojęcie l

Pojęcie l

ęk

ęk

u, strachu,

u, strachu,

obawy

obawy

Lękiem

Lękiem

określamy poczucie zagrożenia,

określamy poczucie zagrożenia,

trwożliwego oczekiwania, występujące w

trwożliwego oczekiwania, występujące w

sytuacji

sytuacji

kiedy jego źródło jest nieznane,

kiedy jego źródło jest nieznane,

nieuświadomione

lub

nie

stanowi

nieuświadomione

lub

nie

stanowi

realnego zagrożenia. Lęk może być

realnego zagrożenia. Lęk może być

fizjologiczny i pełnić funkcję adaptacyjną

fizjologiczny i pełnić funkcję adaptacyjną

Strach

Strach

występuje wobec bezpośredniego

występuje wobec bezpośredniego

zagrożenia

zagrożenia

Obawa

Obawa

– zagrożenie jest przewidywane

– zagrożenie jest przewidywane

Przeżywaniu lęku

Przeżywaniu lęku

,

,

strachu

strachu

, obawy

, obawy

towarzyszą objawy pobudzenia układu

towarzyszą objawy pobudzenia układu

wegetatywnego

wegetatywnego

Rodzaje lęku

Rodzaje lęku



lęk napadowy

lęk napadowy

- kr

- kr

ó

ó

tkotrwa

tkotrwa

ł

ł

y, nawracający o

y, nawracający o

znacznym nasileniu z intensywn

znacznym nasileniu z intensywn

y

y

mi objawami

mi objawami

wegetatywnymi oraz z poczuciem poważnego

wegetatywnymi oraz z poczuciem poważnego

zagrożenia zdrowia lub życia często z obawą

zagrożenia zdrowia lub życia często z obawą

utraty kontroli nad swoim zachowaniem (obawą

utraty kontroli nad swoim zachowaniem (obawą

przed "zwariowaniem")

przed "zwariowaniem")



fobiczny

fobiczny

- lęk, wobec zwierząt ,przedmiot

- lęk, wobec zwierząt ,przedmiot

ó

ó

w

w

lub w specyficznych sytuacjach, nie

lub w specyficznych sytuacjach, nie

stanowiących realnego zagrożenia z

stanowiących realnego zagrożenia z

towarzyszącym silnym pragnieniem unikania ich

towarzyszącym silnym pragnieniem unikania ich



lęk uog

lęk uog

ó

ó

lniony

lniony

- ciągły, wolnopłynący z

- ciągły, wolnopłynący z

objawami wegetatywnymi

objawami wegetatywnymi

,

,

z nadmiernym

z nadmiernym

poczuciem zagrożenia

poczuciem zagrożenia

, zamartwiania się,

, zamartwiania się,

obawami

obawami

w codziennych

w codziennych

sytuacjach

sytuacjach

życiowych

życiowych

Lęk jako cecha

Lęk jako cecha

obejmuje

obejmuje



stałe wszechogarniające uczucie napięcia i

stałe wszechogarniające uczucie napięcia i

zagrożenia

zagrożenia



częste przeżywanie uczucia zakłopotania,

częste przeżywanie uczucia zakłopotania,

niższości

niższości



dominującą potrzebę bycia lubianym i

dominującą potrzebę bycia lubianym i

akceptowanym

akceptowanym



nadwrażliwość na krytykę i odrzucenie

nadwrażliwość na krytykę i odrzucenie



unikanie wchodzenia w bliższe związki z innymi

unikanie wchodzenia w bliższe związki z innymi



tendencje do przesady w ocenianiu

tendencje do przesady w ocenianiu

potencjalnych zagrożeń

potencjalnych zagrożeń

Złość patologiczna (dysforia)

Złość patologiczna (dysforia)

N

N

egatywnie przeżywane wzburzenie, związane z

egatywnie przeżywane wzburzenie, związane z

poczuciem frustracji, z towarzyszącym

poczuciem frustracji, z towarzyszącym

poczuciem krzywdy, wzbudzeniem ruchowym i

poczuciem krzywdy, wzbudzeniem ruchowym i

wegetatywnym

wegetatywnym

Dysforia może mieć charakter

Dysforia może mieć charakter

:

:



wybuchów złości

wybuchów złości

(wściekłości)

(wściekłości)

– gwałtowne,

– gwałtowne,

intensywne, krótkotrwałe wyładowanie złości,

intensywne, krótkotrwałe wyładowanie złości,

zwykle z agresją lub autoagresją (nietrzymanie

zwykle z agresją lub autoagresją (nietrzymanie

afektu, utrata kontroli nad złością)

afektu, utrata kontroli nad złością)



złości uogólnionej (nastr

złości uogólnionej (nastr

ój

ój

dysforyczn

dysforyczn

y

y

)-

)-

dłużej utrzymujący się stan patologicznej złości,

dłużej utrzymujący się stan patologicznej złości,

głównie z dra

głównie z dra

ż

ż

liwością, ro

liwością, ro

z

z

żaleniem, agresją

żaleniem, agresją

słowną

słowną

Zaburzenia czynności motywacyjnych

Zaburzenia czynności motywacyjnych



Motywacja

Motywacja

– mechanizmy

– mechanizmy

zaangażowane w uruchomienie,

zaangażowane w uruchomienie,

ukierunkowanie, podtrzymanie i

ukierunkowanie, podtrzymanie i

zakończenie działania (wola, dążenie,

zakończenie działania (wola, dążenie,

działanie)

działanie)



Motywacje można przedstawić jako

Motywacje można przedstawić jako

zwiększenie lub zmniejszenie napędu

zwiększenie lub zmniejszenie napędu

psychomotorycznego

psychomotorycznego

Zaburzenia aktywności (czynności

Zaburzenia aktywności (czynności

motorycznych i motywacyjnych)

motorycznych i motywacyjnych)



Zaburzenia

Zaburzenia

aktywności ruchowej

aktywności ruchowej



Zaburzenia aktywności impulsywnej

Zaburzenia aktywności impulsywnej



Zaburzenia aktywności

Zaburzenia aktywności

złożonej

złożonej

Zmiany aktywności ruchowej

Zmiany aktywności ruchowej



spowolnienie, zahamowanie lub osłupienie,

spowolnienie, zahamowanie lub osłupienie,



przyspieszenie, pobudzenie, raptus,

przyspieszenie, pobudzenie, raptus,



stereotypie (powtarzanie czynności),

stereotypie (powtarzanie czynności),



manieryzmy ruchowe (mimowolne, nabyte

manieryzmy ruchowe (mimowolne, nabyte

powtarzalne ruchy),

powtarzalne ruchy),



natręctwa ruchowe (czyli kompulsje- przymus

natręctwa ruchowe (czyli kompulsje- przymus

wielokrotnego powtarzania czynności zgodnie z

wielokrotnego powtarzania czynności zgodnie z

natręctwami myślowymi lub sztywnym

natręctwami myślowymi lub sztywnym

podporządkowaniem się określonym regułom, w celu

podporządkowaniem się określonym regułom, w celu

uniknięcia przykrego zdarzenia w przyszłości, zwykle

uniknięcia przykrego zdarzenia w przyszłości, zwykle

przynoszą redukcję lęku),

przynoszą redukcję lęku),



parakinezy (niezwykłe formy aktywności ruchowej,

parakinezy (niezwykłe formy aktywności ruchowej,

typowe dla katatonii

typowe dla katatonii

np. katalepsja, akineza,

np. katalepsja, akineza,

hipokineza lub hiperkineza, zastyganie, giętkość

hipokineza lub hiperkineza, zastyganie, giętkość

woskowa)

woskowa)

Zaburzenia aktywności impulsywnej

Zaburzenia aktywności impulsywnej

Aktywność impulsywna

Aktywność impulsywna

– aktywność,

– aktywność,

na którą wpływ mają silne emocje,

na którą wpływ mają silne emocje,

popędy lub nawyki; w niewielkim

popędy lub nawyki; w niewielkim

stopniu zależy od woli, a także w

stopniu zależy od woli, a także w

ograniczonym stopniu podlega

ograniczonym stopniu podlega

świadomej kontroli

świadomej kontroli

Zaburzenia integracji czynności

Zaburzenia integracji czynności

psychicznych

psychicznych



Zaburzenia świadomości (ilościowe i jakościowe)

Zaburzenia świadomości (ilościowe i jakościowe)



Zaburzenia orientacji

Zaburzenia orientacji

auto i allopsychicznej

auto i allopsychicznej



Zaburzenia poczucia zdrowia/ choroby

Zaburzenia poczucia zdrowia/ choroby



Zaburzenia sprawności intelektualnej

Zaburzenia sprawności intelektualnej



Zaburzenia

Zaburzenia

osobowości

osobowości

Zaburzenia integracji czynności psychicznych

Zaburzenia integracji czynności psychicznych

prostych w bardziej złożone

prostych w bardziej złożone

zakłóca zachowanie i

zakłóca zachowanie i

przeżycia pacjenta

przeżycia pacjenta

,

,

ogranicza

ogranicza

ją takie właściwości

ją takie właściwości

jak: uporządkowanie, harmonijność, celowość,

jak: uporządkowanie, harmonijność, celowość,

utrudniając lub uniemożliwiając dostosowanie ich

utrudniając lub uniemożliwiając dostosowanie ich

do zmieniających się okoliczności i potrzeb.

do zmieniających się okoliczności i potrzeb.

Zaburzenia świadomości

Zaburzenia świadomości

(ilościowe i jakościowe)

(ilościowe i jakościowe)



Ilościowe zaburzenia świadomości (przytomności) to

Ilościowe zaburzenia świadomości (przytomności) to

:

:

-

-

senność patologiczna,

senność patologiczna,

-

-

sen głęboki (półśpiączka) z reaktywnością wyłącznie

sen głęboki (półśpiączka) z reaktywnością wyłącznie

na silne bodźce

na silne bodźce

-

-

śpiączka ze zniesieniem wszelkiej reaktywności.

śpiączka ze zniesieniem wszelkiej reaktywności.



J

J

akościow

akościow

e

e

zaburze

zaburze

nia

nia

świadomości

świadomości

:

:

-

-

przymglenie proste,

przymglenie proste,

-

-

zespół majaczeniowy,

zespół majaczeniowy,

-

-

zespół pomroczny albo zamroczeniowy,

zespół pomroczny albo zamroczeniowy,

-

-

splątanie (amencje)

splątanie (amencje)

Zaburzenia orientacji

Zaburzenia orientacji



Tradycyjny podział zaburzeń orientacji

Tradycyjny podział zaburzeń orientacji

obejmuje

obejmuje

1.

1.

zaburzenie orientacji autopsychicznej

zaburzenie orientacji autopsychicznej

(dezorientacja w zakresie postrzegania

(dezorientacja w zakresie postrzegania

własnej osoby, zaburzenia schematu ciała,

własnej osoby, zaburzenia schematu ciała,

depersonalizacja)

depersonalizacja)

2.

2.

zaburzenie orientacji allopsychicznej

zaburzenie orientacji allopsychicznej

(zaburzenia poczucia otoczenia, czasu,

(zaburzenia poczucia otoczenia, czasu,

miejsca, sytuacji oraz derealizacj

miejsca, sytuacji oraz derealizacj

a)

a)

Zaburzenia poczucia zdrowia/

Zaburzenia poczucia zdrowia/

choroby

choroby

Do zaburzeń poczucia zdrowia, choroby

Do zaburzeń poczucia zdrowia, choroby

możemy zaliczyć brak wglądu chorobowego,

możemy zaliczyć brak wglądu chorobowego,

nieuzasadnione poczucie choroby i udawanie

nieuzasadnione poczucie choroby i udawanie

choroby (np. pozorowanie choroby, symulację,

choroby (np. pozorowanie choroby, symulację,

metasymulację).

metasymulację).

Zaburzenia sprawności intelektualnej

Zaburzenia sprawności intelektualnej

Zaburzenia sprawności intelektualnej są głównymi

Zaburzenia sprawności intelektualnej są głównymi

objawami zespołów psychopatologicznych takich

objawami zespołów psychopatologicznych takich

jak

jak

:

:



Upośledzenie umysłowe

Upośledzenie umysłowe

to stan zahamowania lub

to stan zahamowania lub

niepełnego rozwoju umysłu charakteryzujący się

niepełnego rozwoju umysłu charakteryzujący się

uszkodzeniem umiejętności poznawczych, mowy,

uszkodzeniem umiejętności poznawczych, mowy,

ruchowych i społecznych; ujawnia się w okresie

ruchowych i społecznych; ujawnia się w okresie

rozwoju.

rozwoju.



Otępienie

Otępienie

jest zespołem spowodowanym chorobą

jest zespołem spowodowanym chorobą

mózgu, zwykle o charakterze przewlekłym, w

mózgu, zwykle o charakterze przewlekłym, w

którym zaburzone są funkcje poznawcze oraz

którym zaburzone są funkcje poznawcze oraz

zachowanie.

zachowanie.

Zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości to utrwalone

Zaburzenia osobowości to utrwalone

dezadaptacyjne wzorce wewnętrznego przeżywania

dezadaptacyjne wzorce wewnętrznego przeżywania

oraz zachowania społecznego - prowadzące do

oraz zachowania społecznego - prowadzące do

indywidualnego cierpienia lub konfliktów

indywidualnego cierpienia lub konfliktów

interpersonalnych (rozwijające się od wczesnego

interpersonalnych (rozwijające się od wczesnego

wieku lub w wyniku urazów psychicznych

wieku lub w wyniku urazów psychicznych

,

,

ewentualnie po zmianach organicznych UON u osób

ewentualnie po zmianach organicznych UON u osób

dorosłych)

dorosłych)

Zaburzenia osobowości dzielimy na

Zaburzenia osobowości dzielimy na

:

:



specyficzne typy zaburzeń osobowości

specyficzne typy zaburzeń osobowości



trwałe zmiany osobowości

trwałe zmiany osobowości

(np. po silnych albo

(np. po silnych albo

przewlekłych urazach psychicznych ewentualnie

przewlekłych urazach psychicznych ewentualnie

zmianach organicznych UON u osób dorosłych)

zmianach organicznych UON u osób dorosłych)



osobowość mnogą

osobowość mnogą



dezintegrację osobowości

dezintegrację osobowości

(rozszczepienie, rozpad)

(rozszczepienie, rozpad)