1

Powiększenie węzłów

chłonnych u dzieci

Oddział Kliniczny

Interny Dziecięcej i

Alergologii

2

Węzły chłonne - definicja



węzły chłonne wraz ze śledzioną, migdałkami

i kępkami Peyera stanowią wysoko zróżnicowane

centra komórek immunokompetentnych



ich zadaniem jest wychwytywanie antygenów z
płynów pozakomórkowych



węzły chłonne mają szczególną zdolność do

częstych zmian swoich wymiarów



zanik węzłów chłonnych rozpoczyna się w

okresie pokwitania i przebiega przez całe życie

3

Węzły chłonne - wielkość



Węzły chłonne są wyczuwalne u dzieci od
urodzenia do okresu pokwitania



Fizjologicznie wyczuwalne są węzły:



Podżuchwowe – do 2 cm średnicy



Przednie szyjne – do 2 cm średnicy



Pachowe – do 1 cm średnicy



Pachwinowe – do 1,5 cm średnicy



UWAGA!



Wyczuwalne węzły chłonne nadobojczykowe,
wymagają zawsze weryfikacji histopatologicznej

4

Najczęstsze przyczyny uogólnionego

powiększenia węzłów chłonnych u

dzieci



Uogólniona limfadenopatia – powiększenie

przynajmniej dwóch niezwiązanych ze sobą

grup

węzłów chłonnych



Przyczyny infekcyjne



Choroby rozrostowe



Choroby potencjalnie nowotworowe



Choroby autoimmunologiczne



Alergia



Choroby spichrzeniowe



Przyczyny jatrogenne



Inne

5

Infekcyjne przyczyny uogólnionego

powiększenia węzłów chłonnych



Infekcje wirusowe



Wysypkowe choroby wieku dziecięcego



Mononukleoza zakaźna



Świnka



Cytomegalia



HIV



Infekcje bakteryjne



Posocznica



Salmonelloza



Borelioza



Gruźlica

6

Infekcyjne przyczyny uogólnionego

powiększenia węzłów chłonnych c.d.



Zakażenia pierwotniakowe



Toxoplazmoza



Zakażenia grzybicze



histoplazmoza



Robaczyce



włośnica



Inne



Zakażenie chlamydia



kiła

7

Nieinfekcyjne przyczyny powiększenia

węzłów chłonnych



Choroby rozrostowe



Ostre białaczki



Chłoniaki nieziarnicze i ziarnicze



Histiocytoza X



Przerzuty nowotworowe do węzłów chłonnych



Choroby potencjalnie nowotworowe



Hiperplazja angiofolikularna



Limfadenopatia angioimmunoblastyczna

8

Nieinfekcyjne przyczyny powiększenia

węzłów chłonnych c.d.



Choroby autoimmunologiczne



Młodzieńcze zapalenie stawów



Toczeń układowy



Zapalenie skórno-mięśniowe



Alergia



Choroby spichrzeniowe



Choroba Gauchera



Choroba Niemanna-Picka

9

Nieinfekcyjne przyczyny powiększenia

węzłów chłonnych c.d.



Jatrogenne powiększenie wezłów chłonnych



Poszczepienne



Choroba posurowicza



Nadwrażliwość na leki (pochodne fenotiazyny,

pyrimetaminy, fenylbutazonu, allopurinol i isoniazyd)



Choroba ”przeszczep przeciwko gospodarzowi”



Inne



Sarkoidoza



Przewlekłe zapalenie skóry



Zespół Kawasaki



Przewlekła choroba ziarniniakowa

10

Najczęstsze przyczyny miejscowego

powiększenia węzłów chłonnych u

dzieci



Szyjne



Wirusowe infekcje dróg oddechowych



Mononukleoza zakaźna



Różyczka



Choroba kociego pazura



Angina

11

Najczęstsze przyczyny miejscowego

powiększenia węzłów chłonnych u

dzieci



Podżuchwowe



Infekcje j. ustnej i zębów



Ostre zapalenie węzłów chłonnych

12

Najczęstsze przyczyny miejscowego

powiększenia węzłów chłonnych u

dzieci



Potyliczne



Wszawica



Ostre bakteryjne zap. węzłów chłonnych



Toxoplazmoza



Tbc



Ostra białaczka



Chłoniaki



Neuroblastoma



Rhabdomyosarcoma



Choroba Kawasaki



Grzybica skóry głowy



Miejscowe zakażenia skóry



Różyczka

13

Najczęstsze przyczyny miejscowego

powiększenia węzłów chłonnych u

dzieci



Przeduszne



Miejscowe zakażenia skóry



Przewlekłe zakażenia oczne



Choroba kociego pazura

14

Najczęstsze przyczyny miejscowego

powiększenia węzłów chłonnych u

dzieci



Śródpiersiowe



Ostra białaczka



Chłoniaki (najcześciej ziarnica lub

limfoblastyczny T)



Sarkoidoza



tbc



Grzybica

15

Najczęstsze przyczyny miejscowego

powiększenia węzłów chłonnych u

dzieci



Nadobojczykowe



Chłoniaki (najcześciej ziarnica lub

limfoblastyczny T)



tbc



Grzybica

16

Najczęstsze przyczyny miejscowego

powiększenia węzłów chłonnych u

dzieci



Pachowe



Miejscowe zakażenia



Choroba kociego pazura



Brucelloza



Reakcje poszczepienne



Chłoniaki



Młodzieńcze zap. stawów

17

Najczęstsze przyczyny miejscowego

powiększenia węzłów chłonnych u

dzieci



Brzuszne



Zapalenie węzłów krezkowych



Chłoniaki (najczęściej Burkitta)



Pachwinowe



Miejscowe zakażenia



„Pieluszkowe” zap. skóry



Ugryzienia owadów



Kiła

18

Stany naśladujące powiększenie

węzłów chłonnych



Obrzęk ślinianek



Torbiel przewodu tarczowo-językowego



Torbiel boczna szyi



Tłuszczaki



Naczyniaki jamiste



Guzy nowotworowe



Promienica

19

Diagnostyka



Wywiad



Badanie przedmiotowe



Badania

laboratoryjne



Badania obrazowe



Badanie histopatologiczne

20

Wywiad



Czas trwania limfadenopatii



<15 dni – zazwyczaj tło infekcyjne



>15 dni – toxoplazmoza, gruźlica, nowotwory

(węzły powiększają się stopniowo)



>1 roku – zazwyczaj niespecyficzna

limfadenopatia



Towarzyszące objawy

:



Gorączka



Osłabienie



Utrata masy ciała, nocne poty, świąd skóry (HL)



Bóle stawowe, kostne, mięśniowe

21

Wywiad – c.d.



Wysypki skórne



Przebyte infekcje



Używane leki



Szczepienia



Dieta



Kontakt ze zwierzętami



Podróże

22

Badanie przedmiotowe



Lokalizacja zmienionych wezłów



Wymiary



Cechy węzłów



Bolesność



Ruchomość względem podłoża



Symetria



Ucieplenie i zaczerwienienie skóry na

powierzchni



Tworzenie pakietów

23

Badanie przedmiotowe – c.d.



Powiększenie wątroby i śledziony



Zmiany skórne (wysypki, wybroczyny,

żółtaczka)



Badanie laryngologiczne



Stan zębów

24

Charakterystyczne cechy węzłów

chłonnych zmienionych



Nowotworowo

:



Niebolesne



Twarde



Nieprzesuwalne

względem podłoża



Skóra na powierzchni

niezmieniona



Tworzą pakiety



Często

niesymetryczne



Odczynowo

:



Często bolesne



Sprężyste, miękkie



Przesuwalne

względem podłoża



Czasem skóra

zmieniona zapalnie



Nie tworzą pakietów



Często symetryczne

25

Badania laboratoryjne



Morfologia krwi obwodowej



Wskaźniki ostrej fazy (OB, CRP)



Niespecyficzne markery nowotworowe



(LDH, kw. moczowy)



Specyficzne testy serologiczne



(EBV, CMV, toxoplazmoza itp.)



Testy skórne (tbc, grzybica)



Badania w kierunku kolagenoz



(ANA, RF)



Posiewy (gardło, ucho itp.)



Mielogram

26

Badania obrazowe



USG węzłów chłonnych obwodowych



RTG klatki piersiowej (PA i ew. boczne)



USG jamy brzusznej



Ew. tomografia komputerowa lub rezonans

magnetyczny wybranej okolicy

27

Badanie histopatologiczne



Preferuje się pobranie wycinka lub całego
węzła chłonnego do badania
histopatologicznego



Biopsja cienkoigłowa – ryzyko błędu

diagnostycznego

28

Postępowanie terapeutyczne



PODEJRZENIE CHOROBY NOWOTWOROWEJ!!!

–



natychmiastowe skierowanie dziecka do ośrodka

specjalistycznego – oddział onkologii dziecięcej



WĄTPLIWOŚCI???

–



także skierowanie dziecka do ośrodka

onkologicznego



Węzły chłonne odczynowe



leczenie przyczynowe



Limfadenopatia

nieswoista



obserwacja dziecka,



postawa wyczekująca

29

W wielu przypadkach odczynowego

powiększenia węzłów chłonnych nie udaje

się ustalić czynnika wywoławczego –

niespecyficzna limfadenopatia

Ma ona jednak charakter łagodny i nie

wymaga postępowania leczniczego