Przed wychowaniem jako działaniem
planowym i intencjonalnym ludzie i
społeczeństwa zawsze stawiali i
stawiają pewne cele, które wychowanie
powinno realizować.
Jako cele wychowania przyjmuje się
określone wartości:
1. społeczne,
2. obywatelskie,
2. obywatelskie,
3. produkcyjne,
4. kulturowe,
5. religijne itp.
Z celów wychowania wynikają w stosunku
do instytucji wychowawczych i
wychowawców zadania szczegółowe,
które wyrażają się lub postulują szereg
konkretnych zabiegów i czynności
pedagogicznych umożliwiających
realizację uznanych celów i intencji.
Wychowanie jest to proces rozwijania zalet
moralnych, intelektualnych, artystycznych
i fizycznych, które dziecko (młody
człowiek) ma w stanie potencjalnym.
Wychowanie nie ma na celu zmieniania
natury ucznia, ale wspomaganie jego
rozwoju w harmonii z otoczeniem.
Wymaga znajomości potrzeb dziecka,
praw jego rozwoju fizycznego i
psychicznego: zależy również od
wyobrażenia, jakie ma się o człowieku
wychowawca musi odnosić się do wiedzy
o prawidłowościach rozwoju i wybranej
koncepcji człowieka (a więc do pewnych
wartości lub wzorców osobowych).
Wychowawca ma sprzyjać zarówno
pewnym naturalnym procesom
rozwojowym, jak też kształtować myślenie
i postawy dziecka w zgodzie z założeniami
filozoficznymi przyjętymi w naszej
kulturze.
Jest to więc pierwszy wymiar, na
którym można porządkować
oddziaływania wychowawcze:
WSPOMAGANIE
------------- KSZTAŁTOWANIE
Wychowanie jest bardzo skomplikowanym
procesem. Wychowawca ma do czynienia
z młodym człowiekiem, który jako
podmiot, aktywnie wchodzi w relacje,
manifestuje swoje uczucia i wolę. Można
tu zauważyć analogię, polegającą na tym,
że wspomaganie i kształtowanie nie
byłyby możliwe bez wzięcia pod uwagę
urazów z przeszłości (leczenie) i
przyszłych zagrożeń (profilaktyka)
Trzeba więc dołączyć nowy wymiar,
porządkujący myślenie o
oddziaływaniach wychowawczych:
KORYGOWANIE ------------ ZAPOBIEGANIE
Z powyższego wynika, że wychowanie
jako proces składa się z czterech
podstawowych elementów:
wspomagania,
kształtowania,
zapobiegania,
korygowania.
Wyodrębnienie tych elementów służy
uporządkowaniu myślenia zarówno o
programie wychowawczym szkoły, jak i
o diagnozie i planowaniu pracy
wychowawczej z pojedynczym
uczniem. Jest to pewna struktura
pomagająca wychowawcy dostrzegać
znaczenie celowych oddziaływań
wychowawczych i samej relacji
wychowawca – uczeń
Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z
dnia 2 kwietnia 1997 r.
Konwencja o Prawach Dziecka przyjęta
przez Zgromadzenie Ogólne Narodów
Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989
r.
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o
systemie oświaty z późniejszymi
zmianami.
Rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego
2002r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz
kształcenia ogólnego w poszczególnych
typach szkół.
Rozporządzenie Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu z dnia 30 kwietnia
2007r. w sprawie warunków i sposobu
oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów i słuchaczy oraz
przeprowadzania sprawdzianów i
egzaminów
Statut szkoły
Realizacja Programu Wychowawczego ma na celu
wspomaganie wszechstronnego rozwoju młodego
człowieka w oparciu o uniwersalne wartości.
W wyniku oddziaływań dydaktyczno –
wychowawczych, uczeń ma zdobyć wiedzę,
umiejętności, zastosować wiedzę w praktyce,
wyrobić w sobie umiejętność podejmowania
decyzji, zdobyć nawyk samodzielnej,
systematycznej i efektywnej pracy, zdobyć nawyk
troski o zdrowie, przyswoić uniwersalne zasady
współżycia ludzi, wykształcić poczucie
przynależności do społeczności lokalnej i kraju.
Program Wychowawczy kładzie nacisk na
kulturę osobistą i umiejętność współżycia w
grupie, kształtowanie postaw obywatelskich,
pogłębianie świadomości ekologicznej,
wychowanie estetyczne i zdrowotne,
poznawanie dziedzictwa kulturowego
naszego narodu, narodów Europy i świata.
Program zakłada spójność działań
wychowawczych rodziny i szkoły oraz
integralność wychowania z nauczaniem.
1. Kierunek działalności wychowawczej
nie może być sprzeczny z wolą
rodziców.
2. Nauczyciele nie ponoszą wyłącznej
odpowiedzialności za wszystkie
możliwe zadania wychowawcze.
1. Znajdowali w szkole środowisko
wszechstronnego rozwoju osobowego
(w wymiarze intelektualnym,
psychicznym, społecznym,
zdrowotnym, estetycznym, moralnym,
duchowym).
2. Rozwijali w sobie dociekliwość
3. Mieli świadomość życiowej
użyteczności zarówno poszczególnych
przedmiotów szkolnych, jak i całej edukacji
na danym etapie.
4. Stawali się coraz bardziej samodzielni
w dążeniu do dobra w jego wymiarze
indywidualnym i społecznym, godząc
umiejętnie dążenie do dobra własnego z
dobrem innych, odpowiedzialność za siebie
i odpowiedzialność za innych, wolność
własną z wolnością innych.
5. Poszukiwali, odkrywali i dążyli na
drodze rzetelnej prawdy do osiągania
wielkich celów życiowych i wartości ważnych
dla odnalezienia własnego miejsca w świecie.
6. Uczyli się szacunku dla dobra
wspólnego jako postawy życia społecznego
oraz przygotowali się do życia w rodzinie, w
społeczności lokalnej i w państwie w duchu
przekazu dziedzictwa kulturowego i
kształtowania postaw patriotycznych.
7. Przygotowali się do rozpoznawania
wartości moralnych, dokonywania wyborów
i hierarchizacji wartości oraz mieli
możliwość doskonalenia się.
8. Kształtowali w sobie postawę
dialogu, umiejętność słuchania innych i
rozumienia ich poglądów; umieli
współdziałać i współtworzyć w szkole
wspólnotę nauczycieli i uczniów.
1. Troszczy się o harmonijny rozwój ucznia,
a. Stwarza sytuacje, w których uczeń
rozwija wszystkie sfery swojej osobowości,
b. Uczy samodzielności i odpowiedzialności,
c. Bezwarunkowo akceptuje ucznia jako
osobę, natomiast warunkowo jego
postępowanie,
2. Stara się być autorytetem, doradcą i
przewodnikiem,
3. Przygotowuje do życia w rodzinie i
społeczeństwie,
4. Mobilizuje uczniów do nauki,
stosując różnorodne formy i metody pracy,
5. Wspiera rodziców w procesie
wychowania.
1. Zapewniają dziecku godne
warunki życia i nauki.
2. Starają się być autorytetami,
doradcami i przewodnikami.
3. Wychowują dziecko w duchu
szacunku do rówieśników i dorosłych.
4. Wpajają poszanowanie mienia
publicznego, otaczającej przyrody i
dóbr kultury.
5. Współpracują z nauczycielem w
działaniach ukierunkowanych na dobro
dziecka.
6. Systematycznie spotykają się z
nauczycielami.
7. Współorganizują imprezy klasowe
i szkolne.
8. Aktywnie uczestniczą w
rozwiązywaniu problemów własnej
klasy i szkolnych.
9. Kształtują właściwy wizerunek
szkoły i nauczyciela.
10. Starają się aby dziecko umiało być
nie tylko z drugimi, ale i dla drugich.
Konstruowany przez szkołę program
wychowawczy musi spełniać określone
warunki. Aby był skuteczny: powinien być
spójny z programem nauczania; zbieżny w
kształtowaniu odpowiednich postaw i
umiejętności; budowany przez wszystkich
nauczycieli; musi głęboko tkwić w tradycji
szkoły i środowiska.
Zapis szkolnego programu
wychowawczego może mieć formę
rejestru, spisu, albo formę rozwiniętą.
Zawarte w nim treści powinny dotyczyć
wartości wychowawczych, zawierać
program przeciwdziałania złu, zagrożeniom,
patologii, zapis szkolnych uroczystości
wynikających z tradycji szkoły, ofertę zajęć
pozalekcyjnych, turystycznych, program
pracy samorządu szkolnego oraz system
działań motywacyjnych. Ten ostatni
powinien zawierać kryteria ocen z
zachowania, sposoby nagradzania,
honorowania uczniów wyróżniających się w
społeczności szkolnej oraz kar za
zachowania przynoszące ujmę szkole .
Program wychowawczy szkoły jest to
dokument, który wyznacza cele i określa
sposoby ich osiągania. Innymi słowy
program, mając na uwadze szeroki zakres
planu i planowania jest to, ściśle
uporządkowany, zoptymalizowany tok
konkretnych czynności, zapewniających
zrealizowanie przyjętych poszczególnych
celów i zadań planu, z których wynika i
jest im podporządkowany
Ogólne cele programu
wychowawczego:
1. Wspieranie indywidualnej drogi
rozwojowej.
2. Kształtowanie pozytywnych postaw
społecznych.
3. Kształtowanie więzi z krajem ojczystym
oraz poszanowania dla dziedzictwa
narodowego.
4. Rozwijanie poczucia jedności człowieka z
otaczającym światem.
Celem programu wychowawczego szkoły
jest rozwój osobowy młodego człowieka.
Program wychowawczy szkoły uchwala
rada pedagogiczna po zasięgnięciu opinii
rady rodziców i samorządu uczniowskiego
i opisuje w sposób całościowy wszystkie
treści i działania o charakterze
wychowawczym i w końcu realizowany
jest przez wszystkich nauczycieli.
Program wychowawczy określa również
możliwości współpracy ze środowiskiem,
organizacjami pozarządowymi,
samorządem gminnym lub powiatowym.
Wyraźnie wskazywać powinien zasady
współpracy z rodzicami i ich ewentualne
powinności w zakresie współpracy. To
samo dotyczy uczniów i samorządu
uczniowskiego - wszak program
wychowawczy to nie tylko to, co mają do
zrobienia nauczyciele.
I. zadania ogólnoszkolne:
1. integrować społeczność szkoły wokół jej
celów,
2. stworzyć warunki bezpieczeństwa
fizycznego i psychicznego uczniów na
terenie szkoły,
3. wykorzystać system oceniania jako
środek osiągania celów wychowawczych,
promować postęp w uczeniu się i
zachowaniu, prezentować osiągnięcia
uczniów, wzbogacać system nagradzania
uczniów,
4. tworzyć atrakcyjną ofertę zajęć
pozalekcyjnych, organizować imprezy szkolne:
konkursy, przeglądy, debaty, dni sportu, dni
przeciw przemocy itp.,
5. doskonalić system diagnozy, profilaktyki i
terapii pedagogicznej i psychologicznej,
rozwijać system pomocy materialnej dla
uczniów,
6. wspierać samorządność uczniów,
7. tworzyć warunki do wykorzystania zdobytych
kompetencji w praktycznych sytuacjach,
8. włączyć się do inicjatyw środowiska
lokalnego.
II. zadania dla wychowawcy klasy
1. kształcić nawyki przestrzegania zasad
bezpieczeństwa oraz odpowiedniego
zachowania się w rożnych sytuacjach,
2. diagnozować potrzeby zespołu i
poszczególnych uczniów,
3. koordynować pracę wychowawczą w
zespole klasowym,
4. integrować klasę,
5. wykorzystywać potencjał grupy do
wspierania jej członków,
6. wdrażać do samooceny postępów w
zachowaniu,
7. organizować czas wolny uczniów,
8. promować osiągnięcia uczniów klasy,
9. kierować uczniów na badania
psychologiczne,
10. wnioskować o zorganizowanie pomocy,
11. przygotować uroczystości i spotkania z
udziałem gości,
12. planować i prowadzić lekcje wychowawcze
zgodnie z planem pracy oraz z zakładanymi celami,
13. zapoznawać z prawami i obowiązkami dziecka,
ucznia, człowieka,
14. inspirować pracę zespołową w klasie,
przydzielać zespołom zadania na rzecz klasy i
szkoły,
15. współpracować rodzicami uczniów,
specjalistami ze szkoły i spoza niej.
III. zadania dla nauczycieli zajęć
edukacyjnych
1. realizować treści programowe zgodne
ze specyfiką zajęć, służące realizacji celów
wychowawczych, dostarczać wiedzy,
kształcić umiejętności i postawy,
2. współpracować z wychowawcą,
realizować strategie wychowawcze klasy,
respektować zasady, ustalenia,
3. przygotowywać uroczystości, zawody,
konkursy związane z realizowanymi
zagadnieniami,
4. współorganizować wyjścia do kina,
teatru, na wystawę, organizować
wycieczki dydaktyczne,
5. propagować osiągnięcia edukacyjne
uczniów,
6. inspirować pracę zespołową w czasie
lekcji, aktywizować uczniów w czasie
lekcji,
7. wyzwalać aktywność pozalekcyjną
uczniów,
8. stwarzać sytuacje umożliwiające
samoocenę i ocenę grupy,
9. wnioskować o diagnozę
psychologiczną, uwzględniać zalecenia
specjalistów w pracy z uczniem,
10. formułować oczekiwania wobec
uczniów, dotyczące ich osiągnięć
edukacyjnych i zachowania.
IV. zadania dla specjalistów:
1. współpracować z wychowawcami,
nauczycielami zajęć edukacyjnych oraz
ośrodkami pomagającymi dziecku i
rodzinie,
2. dostarczać wiedzy, kształcić
umiejętności i postawy uczniów,
nauczycieli, rodziców,
3. diagnozować przyczyny trudności w
nauce, zachowaniu, rozpoznawać potrzeby
i oczekiwania uczniów,
4. wspomagać wychowawców w
diagnozie, planowaniu i realizacji
programu wychowawczego,
5. prowadzić zajęcia profilaktyczne,
wychowawcze i terapeutyczne,
6. współpracować z rodzicami uczniów
oraz z przedstawicielami środowiska
lokalnego,
7. wypracować strategię działań w
przypadku pojawienia się problemu.
W wyniku realizacji programu
wychowawczego szkoły uczeń poznaje
siebie, swoje potrzeby, emocje,
aspiracje i możliwości, zapoznaje się z
cechami rozwoju fizycznego, uczy się
dbać o własne bezpieczeństwo i
zdrowie, oceniać osiągnięcia, planować
doskonalenie oraz brać
odpowiedzialność za własny rozwój.
Realizacja programu wychowawczego
szkoły odbywa się w ramach:
zajęć prowadzonych przez nauczycieli-
wychowawców,
zajęć prowadzonych przez nauczycieli
zajęć edukacyjnych oraz
wychowawców,
godzin do dyspozycji wychowawcy,
zajęć pozalekcyjnych prowadzonych
przez szkołę,
zajęć warsztatowych i ćwiczeń
grupowych prowadzonych przez
pedagoga i psychologa.