Ćwiczenia 21

Pojęcie i zakres polityki

Pojęcie i zakres polityki

gospodarczej

gospodarczej

POLITYKA GOSPODARCZA

(EKONOMICZNA)

1.

1.

Pochodzi od greckiego

Pochodzi od greckiego politik

politik

é

é

,

,

co oznacza

co oznacza

sztukę rządzenia państwem.

sztukę rządzenia państwem.

2.

2.

Współcześnie

termin

Współcześnie

termin

polityka

polityka

oznacza

oznacza

działalność

władz

państwowych

w

działalność

władz

państwowych

w

kształtowaniu stosunków wewnętrznych w

kształtowaniu stosunków wewnętrznych w

państwie oraz stosunków państwa z zagranicą.

państwie oraz stosunków państwa z zagranicą.

3.

3.

W szerszym znaczeniu oznacza wszelką

W szerszym znaczeniu oznacza wszelką

działalność służącą wpływaniu na sprawy

działalność służącą wpływaniu na sprawy

publiczne i to bez względu na to, kto ją

publiczne i to bez względu na to, kto ją

prowadzi.

prowadzi.

DEFINICJE POLITYKI GOSPODARCZEJ

DEFINICJE POLITYKI GOSPODARCZEJ



„

„

Bezpośrednie kierowanie gospodarką narodową

Bezpośrednie kierowanie gospodarką narodową

przez państwo lub pośrednie oddziaływanie

przez państwo lub pośrednie oddziaływanie

państwa

na

funkcjonowanie

i

rozwój tej

państwa

na

funkcjonowanie

i

rozwój tej

gospodarki”

gospodarki” S. Kruszczyński

S. Kruszczyński



„

„

Działalność państwa polegająca na określaniu

Działalność państwa polegająca na określaniu

bieżących i perspektywicznych celów społeczno-

bieżących i perspektywicznych celów społeczno-

gospodarczych oraz ich realizacja za pomocą

gospodarczych oraz ich realizacja za pomocą

metod

i

środków

wynikających

z

zasad

metod

i

środków

wynikających

z

zasad

racjonalnego gospodarowania”

racjonalnego gospodarowania”

K. Secomski

K. Secomski

DEFINICJE POLITYKI GOSPODARCZEJ

DEFINICJE POLITYKI GOSPODARCZEJ



„

„

Polityka

gospodarcza

jest

praktycznym

Polityka

gospodarcza

jest

praktycznym

zastosowaniem praw ujawnionych przez ekonomię

zastosowaniem praw ujawnionych przez ekonomię

polityczną dla osiągnięcia, za pomocą metod

polityczną dla osiągnięcia, za pomocą metod

racjonalnego gospodarowania, celów określanych

racjonalnego gospodarowania, celów określanych

przez państwo.”

przez państwo.”

S. Kuziński

S. Kuziński



„

„

Oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę

Oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę

narodową – na jej dynamikę i strukturę, na stosunki

narodową – na jej dynamikę i strukturę, na stosunki

ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje

ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje

gospodarcze z zagranicą.”

gospodarcze z zagranicą.” B. Winiarski

B. Winiarski

DEFINICJE POLITYKI GOSPODARCZEJ

DEFINICJE POLITYKI GOSPODARCZEJ



„

„

Polityka

gospodarcza

polega

na

Polityka

gospodarcza

polega

na

określaniu

celów

danego

systemu

określaniu

celów

danego

systemu

gospodarczego oraz stosowaniu metod,

gospodarczego oraz stosowaniu metod,

środków

i

sposobów

(czyli

środków

i

sposobów

(czyli

odpowiedniego

zbioru

procesów

odpowiedniego

zbioru

procesów

regulacyjnych)

prowadzących

do

regulacyjnych)

prowadzących

do

osiągania tych celów, zgodnie z regułami

osiągania tych celów, zgodnie z regułami

nauk ekonomicznych.”

nauk ekonomicznych.”

PRZESŁANKI ISTNIENIA POLITYKI
GOPODRACZEJ

•

Ochrona prawna:



sprawne

funkcjonowanie

rynku

wymaga

prawnej ochrony ze strony państwa;



większość

transakcji

nie

następuje

bezpośrednio, występuje rozdzielenie momentu
wykonania usługi i wynagrodzenia za nią;



często brak zasad etycznych w zachowaniu
jednostek gospodarczych;



wykorzystywanie luk w prawie.

PRZESŁANKI ISTNIENIA POLITYKI
GOPODRACZEJ

•

Niedoskonałości rynku:



występowanie

niedoskonałej

konkurencji, monopolu;



rząd musi czuwać, aby zapewnić
„zdrową” konkurencję;



obawa przed nadmiernym wzrostem
cen;



uregulowania antymonopolowe.

PRZESŁANKI ISTNIENIA POLITYKI
GOPODRACZEJ



Dobra specyficzne - tzw. dobra publiczne:



użytkowanie przez jedną osobę nie oznacza, iż
równocześnie nie mogą być użytkowane przez
innych ludzi-występuje zasada niewyłączności –
niemożność odcięcia danej jednostki od szans na
korzystanie z dóbr publicznych (free riders);



bardzo duże korzyści społeczne z istnienia dóbr
publicznych;



sektor prywatny nie jest skory do finansowania
produkcji

dobra

publicznego

w

ilości

zaspokajającej popyt.

PRZESŁANKI ISTNIENIA POLITYKI
GOSPODARCZEJ



Efekty zewnętrzne:



koszty lub korzyści społeczne;



pojawiają się, gdy podejmowane przez daną jednostkę
decyzje produkcyjne lub konsumpcyjne wpływają
bezpośrednio, ale nie przez ceny rynkowe, na
konsumpcję lub produkcję innych podmiotów;



rola państwa w pokrywaniu kosztów i rozdzielaniu
korzyści;



przykład korzyści: poprzez oświatę całe społeczeństwo
korzysta

w

wyższego

poziomu

kulturalnego

i

moralnego;



przykład kosztów: zanieczyszczenie środowiska.

PRZESŁANKI ISTNIENIA POLITYKI
GOSPODARCZEJ

Niestabilność gospodarki:



fluktuacje

mechanizmu

rynkowego,

występowanie cykli koniunkturalnych;



zawodność „niewidzialnej ręki rynku”;



rola

państwa

w

łagodzeniu

recesji

i

pobudzaniu rynku;



funkcja polityki fiskalnej;



współczesny cykl koniunkturalny spłaszczony
do dwóch faz.

PRZESŁANKI ISTNIENIA POLITYKI

GOPODRACZEJ



Dobra

społecznie

korzystne

i

niekorzystne:



często preferencje indywidualne odbiegają od
preferencji społecznych;



wolny rynek mógłby doprowadzić do zwiększonej
produkcji dóbr niekorzystnych (antydóbr);



przykład dóbr niekorzystnych: alkohol, narkotyki;



przykład dóbr korzystnych: oświata;



rola

państwa

w

zmienieniu

negatywnych

preferencji.

PRZESŁANKI ISTNIENIA POLITYKI
GOPODRACZEJ



Występowanie nierównego podziału dochodu:



rynek nie koryguje różnic w bogactwie, wręcz
sprzyja powiększaniu ich;



im bardziej liberalna gospodarka, tym większa
rozpiętość dochodu;



rola państwa w korygowaniu rozpiętości
dochodów poprzez wtórny ich podział;



skrajny liberalizm czy opcja socjalistyczna?

Główne dziedziny polityki
gospodarczej

Według

kryterium

przedmiotowego

można

wyodrębnić



polityki sektorowe:

-

politykę przemysłową;

-

politykę rolną (agrarną);

-

politykę żywnościową;

-

politykę handlową (wyodrębnia się też politykę
handlu zagranicznego i współpracy z zagranicą);

-

politykę komunikacyjną;

-

politykę komunalną itd.

Główne dziedziny polityki gospodarczej



polityki społeczne:

-

politykę oświatową;

-

politykę ochrony zdrowia;

-

politykę mieszkaniową;

-

politykę demograficzną itd.



sterowanie rozwojem infrastruktury.

Główne dziedziny polityki gospodarczej

Według

kryterium instrumentacji

można wyodrębnić

następujące dziedziny polityki gospodarczej:

-

politykę pieniężną (monetarną)

– obejmuje m. in.

politykę emisyjną i politykę kredytową;

-

politykę budżetową (skarbową, fiskalną)

–

obejmuje m. in. politykę podatkową i politykę celną ;

-

politykę inwestycyjną

– związana z polityką

lokalizacyjną;

-

politykę zatrudnienia

;

-

politykę cenowo-dochodową

;

-

politykę ubezpieczeń

;

-

politykę naukową i innowacyjną

.

Cele polityki gospodarczej

generalne



suwerenność narodowa;



sprawiedliwość;



postęp ekonomiczno-społeczny;



prawa człowieka;

ustrojowo-
systemowe i

polityczne



umacnianie istniejącego ustroju

społeczno-gospodarczego, zapewnienie

jego ewolucji;

ekonomiczne



pomnażanie

bogactw kraju;



powiększanie

dobrobytu;



efektywne wykorzystanie

zasobów, wzrost
gospodarczy;



przemiany strukturalne;



wzrost przedsiębiorczości;



równowaga gospodarcza;



wzrost udziału w

międzynarodowym podziale
pracy;

Cele polityki gospodarczej

społeczne



sprawiedliwy podział dochodu;



gwarancja zatrudnienia (pełne

zatrudnienie);



wyrównane szanse awansu;



dostęp do dóbr kulturalnych i oświaty;



zapewnienie ochrony zdrowia;



zabezpieczenie społeczne;

ekologiczne



ochrona środowiska naturalnego;



rekultywacja;

obronno-

militarne



powiększanie potencjału gałęzi o znaczeniu

obronnym;



zapewnienie niezbędnych rezerw mocy

produkcyjnych i środków produkcji.

Głównym celem polityki gospodarczej jest
zapewnienie zadowolenia społecznego



Warunkami zadowolenia społecznego
są:

-

wzrost gospodarczy;

-

kontrolowana inflacja;

-

ograniczony poziom bezrobocia;

-

redystrybucja dochodów

.

Pytanie ?

Czy tworzenie warunków wzrostu
gospodarczego nie jest sprzeczne z
zachowaniem

innych

warunków

zadowolenia społecznego – niskim
poziomem bezrobocia, stabilnością
cen (czyli kontrolowanym poziomem
inflacji) oraz redystrybucją dochodów?

Podstawowe zależności



Inflacja a bezrobocie;



Wzrost gospodarki a inflacja;



Wzrost gospodarki a bezrobocie;



Wzrost gospodarki a redystrybucja
dochodów;



Redystrybucja dochodów a bezrobocie;



Redystrybucja dochodów a inflacja.

Dziękuję za uwagę