Psychiatria

Psychiatria

konsultacyjna

konsultacyjna

prof. dr hab. Andrzej Zięba

prof. dr hab. Andrzej Zięba

Klinika Psychiatrii Dorosłych

Klinika Psychiatrii Dorosłych

C.M.U.J

C.M.U.J

Zalecenie konsultacji psychiatrycznej w związku

Zalecenie konsultacji psychiatrycznej w związku

z fałszywymi przekonaniami panującymi w

z fałszywymi przekonaniami panującymi w

naszym społeczeństwie traktowane jest często

naszym społeczeństwie traktowane jest często

przez pacjenta jako obraźliwa propozycja.

przez pacjenta jako obraźliwa propozycja.

Tendencję do jej unikania można zauważyć

Tendencję do jej unikania można zauważyć

zarówno u pacjentów jak i u lekarzy!!!

zarówno u pacjentów jak i u lekarzy!!!

Tymczasem jest rzeczą oczywistą że wczesne

Tymczasem jest rzeczą oczywistą że wczesne

wykrycie choroby ułatwia a jej wyleczenie. W

wykrycie choroby ułatwia a jej wyleczenie. W

przypadku wielu chorób oraz zaburzeń

przypadku wielu chorób oraz zaburzeń

psychicznych istnieje zasada:

psychicznych istnieje zasada:

im wcześniejsze

im wcześniejsze

wykrycie i leczenie tym łagodniejszy przebieg,

wykrycie i leczenie tym łagodniejszy przebieg,

większe prawdopodobieństwo osiągnięcia

większe prawdopodobieństwo osiągnięcia

długich i dobrych jakościowo remisji, mniejsze

długich i dobrych jakościowo remisji, mniejsze

prawdopodobieństwo inwalidyzacji pacjenta.

prawdopodobieństwo inwalidyzacji pacjenta.

Według doniesień od wystąpienia pierwszych

Według doniesień od wystąpienia pierwszych

objawów niektórych zaburzeń nerwicowych

objawów niektórych zaburzeń nerwicowych

do czasu ich właściwego leczenia

do czasu ich właściwego leczenia

przeciętnie mija kilkanaście lat, w

przeciętnie mija kilkanaście lat, w

przypadku choroby afektywnej

przypadku choroby afektywnej

dwubiegunowej czas ten wynosi średnio od

dwubiegunowej czas ten wynosi średnio od

3 – 10 lat.

3 – 10 lat.

Z tego wynika konieczność podejmowania

Z tego wynika konieczność podejmowania

decyzji o konsultacji psychiatrycznej nie

decyzji o konsultacji psychiatrycznej nie

tylko w przypadku stwierdzenia

tylko w przypadku stwierdzenia

jednoznacznych objawów zaburzeń

jednoznacznych objawów zaburzeń

psychicznych

psychicznych

ale również w przypadku

ale również w przypadku

wątpliwości diagnostycznych!!

wątpliwości diagnostycznych!!

Biorąc pod uwagę fakt istnienia w naszym

Biorąc pod uwagę fakt istnienia w naszym

społeczeństwie oporów przed kontaktem z

społeczeństwie oporów przed kontaktem z

psychiatrą należy odpowiednio

psychiatrą należy odpowiednio

przygotować pacjenta do realizacji takiego

przygotować pacjenta do realizacji takiego

zalecenia: należy od samego początku

zalecenia: należy od samego początku

postępowania diagnostycznego

postępowania diagnostycznego

informować pacjenta , że objawy na które

informować pacjenta , że objawy na które

cierpi mogą być przejawem różnych

cierpi mogą być przejawem różnych

chorób wymieniając wśród nich nazwę

chorób wymieniając wśród nich nazwę

zaburzenia psychicznego, które jest

zaburzenia psychicznego, które jest

uwzględniane w diagnostyce różnicowej.

uwzględniane w diagnostyce różnicowej.

W ten sposób pacjent widzi że lekarz

W ten sposób pacjent widzi że lekarz

określone zaburzenie psychiczne traktuje

określone zaburzenie psychiczne traktuje

podobnie jak inne choroby.

podobnie jak inne choroby.

Konsultacja psychiatryczna powinna

Konsultacja psychiatryczna powinna

być również traktowana jako

być również traktowana jako

specjalistyczna pomoc dla lekarza

specjalistyczna pomoc dla lekarza

prowadzącego, który napotyka

prowadzącego, który napotyka

trudności w postawieniu właściwej

trudności w postawieniu właściwej

diagnozy i podjęciu optymalnego

diagnozy i podjęciu optymalnego

leczenia – w takiej sytuacji łatwiej

leczenia – w takiej sytuacji łatwiej

będzie choremu zgłosić się na

będzie choremu zgłosić się na

konsultację psychiatryczną.

konsultację psychiatryczną.

Niedopuszczalne są stwierdzenia

Niedopuszczalne są stwierdzenia

typu: „nic panu nie jest, niech

typu: „nic panu nie jest, niech

pan idzie do psychiatry”

pan idzie do psychiatry”

Tego typu wypowiedzi są odbierane

Tego typu wypowiedzi są odbierane

przez pacjentów jako ocena

przez pacjentów jako ocena

moralna i sugerują że skargi

moralna i sugerują że skargi

pacjenta są nieistotne i

pacjenta są nieistotne i

nieuzasadnione a jego prośba o

nieuzasadnione a jego prośba o

pomoc jest czymś niewłaściwym ,

pomoc jest czymś niewłaściwym ,

nietaktownym.

nietaktownym.

Należy unikać podawania leków

Należy unikać podawania leków

przed konsultacją , ponieważ

przed konsultacją , ponieważ

mogą one utrudniać lub czasami

mogą one utrudniać lub czasami

uniemożliwiać przeprowadzenie

uniemożliwiać przeprowadzenie

postępowania diagnostycznego.

postępowania diagnostycznego.

Co powinno zawierać skierowanie

Co powinno zawierać skierowanie

na konsultację?

na konsultację?



Imię i nazwisko chorego

Imię i nazwisko chorego



Wiek i adres

Wiek i adres



Adres osoby która może zaopiekować się

Adres osoby która może zaopiekować się

chorym i/lub dostarczyć cennych informacji

chorym i/lub dostarczyć cennych informacji



Krótką informację o stanie somatycznym ,

Krótką informację o stanie somatycznym ,

istniejących chorobach somatycznych, oraz

istniejących chorobach somatycznych, oraz

stosowanych lekach

stosowanych lekach



Dokładny opis przyczyn skierowania na

Dokładny opis przyczyn skierowania na

konsultację, z uwzględnieniem

konsultację, z uwzględnieniem

stwierdzanych objawów oraz okoliczności ich

stwierdzanych objawów oraz okoliczności ich

występowania

występowania

Skierowanie na konsultację –

Skierowanie na konsultację –

c.d.

c.d.



Diagnoza nozologiczna powinna być postawiona

Diagnoza nozologiczna powinna być postawiona

jedynie wówczas kiedy nie budzi ona wątpliwości

jedynie wówczas kiedy nie budzi ona wątpliwości

kierującego

kierującego



Często wystarczy opisanie poszczególnych objawów

Często wystarczy opisanie poszczególnych objawów



Pomocne jest uzupełnienie danych diagnozą

Pomocne jest uzupełnienie danych diagnozą

różnicową , obejmującą argumenty za określonymi

różnicową , obejmującą argumenty za określonymi

rozpoznaniami szczególnie jeżeli chodzi o

rozpoznaniami szczególnie jeżeli chodzi o

różnicowanie pomiędzy rozpoznaniem somatycznym

różnicowanie pomiędzy rozpoznaniem somatycznym

a psychiatrycznym.

a psychiatrycznym.



Niedopuszczalne jest sporządzanie skierowań w

Niedopuszczalne jest sporządzanie skierowań w

których nie ma żadnych informacji poza absolutnie

których nie ma żadnych informacji poza absolutnie

niefachowymi nic nie znaczącymi rozpoznaniami

niefachowymi nic nie znaczącymi rozpoznaniami

typu: ‘choroba psychiczna”, „psychoza” a nawet

typu: ‘choroba psychiczna”, „psychoza” a nawet

„szał” czy „obłęd” (tego typu skierowania często są

„szał” czy „obłęd” (tego typu skierowania często są

sporządzane przez lekarzy pogotowia)

sporządzane przez lekarzy pogotowia)

Elementy

Elementy

psychiatrii

psychiatrii

interwencyjnej

interwencyjnej

Najczęstsze stany wymagające

Najczęstsze stany wymagające

natychmiastowej interwencji psychiatrycznej

natychmiastowej interwencji psychiatrycznej



Tendencje samobójcze, próby samobójcze,

Tendencje samobójcze, próby samobójcze,

impulsywne samouszkodzenia

impulsywne samouszkodzenia



Zachowania gwałtowne, niebezpieczne dla

Zachowania gwałtowne, niebezpieczne dla

otoczenia, zachowania chaotyczne

otoczenia, zachowania chaotyczne



Napad paniki i inne stany gwałtownego

Napad paniki i inne stany gwałtownego

zaostrzenia zaburzeń nerwicowych

zaostrzenia zaburzeń nerwicowych



Ostre stany maniakalne – połączone z silnym

Ostre stany maniakalne – połączone z silnym

podnieceniem, pobudzeniem

podnieceniem, pobudzeniem

psychomotorycznym, agresją bezładną lub

psychomotorycznym, agresją bezładną lub

ukierunkowaną na konkretne osoby

ukierunkowaną na konkretne osoby



Ostre zaburzenia psychotyczne –

Ostre zaburzenia psychotyczne –

schizofreniczne: katatonia hiperkinetyczna,

schizofreniczne: katatonia hiperkinetyczna,

nasilone objawy zespołu paranoidalnego, etc.

nasilone objawy zespołu paranoidalnego, etc.



Inne stany silnego pobudzenia

Inne stany silnego pobudzenia

psychomotorycznego (np. stany pomroczne)

psychomotorycznego (np. stany pomroczne)

Najczęstsze stany wymagające

Najczęstsze stany wymagające

natychmiastowej interwencji

natychmiastowej interwencji

psychiatrycznej

psychiatrycznej



Psychoza poporodowa

Psychoza poporodowa



Ciężka depresja: agitowana, psychotyczna, z

Ciężka depresja: agitowana, psychotyczna, z

nasilonymi myślami samobójczymi, osłupienie

nasilonymi myślami samobójczymi, osłupienie

depresyjne

depresyjne



Zaburzenia wywołane alkoholem i/lub substancjami

Zaburzenia wywołane alkoholem i/lub substancjami

psychoaktywnymi (delirium, halucynoza i inne

psychoaktywnymi (delirium, halucynoza i inne

objawy odstawienne, upojenie patologiczne,

objawy odstawienne, upojenie patologiczne,

zatrucie)

zatrucie)



Kryzysy adolescencyjne, zachowania buntownicze,

Kryzysy adolescencyjne, zachowania buntownicze,

kontestacyjne

kontestacyjne



Dziecko bite lub nadużyte seksualnie

Dziecko bite lub nadużyte seksualnie



Ostre, nasilone zaburzenia reaktywne/ adaptacyjne

Ostre, nasilone zaburzenia reaktywne/ adaptacyjne

(ofiary gwałtu, przemocy, katastrof, wypadków)

(ofiary gwałtu, przemocy, katastrof, wypadków)

Schemat postępowania w nagłych

Schemat postępowania w nagłych

stanach psychiatrycznych

stanach psychiatrycznych

I.

I.

Próba nawiązania kontaktu i zebrania wywiadu

Próba nawiązania kontaktu i zebrania wywiadu

II.

II.

Podstawowe badanie lekarskie (

Podstawowe badanie lekarskie (

w razie konieczności

w razie konieczności

po zastosowaniu przymusu bezpośredniego

po zastosowaniu przymusu bezpośredniego

)

)



Ocena w kierunku somatycznego, w tym neurologicznego

Ocena w kierunku somatycznego, w tym neurologicznego

podłoża zaburzeń

podłoża zaburzeń



Ocena zagrożenia życia pacjenta i innych osób – zagrożenia

Ocena zagrożenia życia pacjenta i innych osób – zagrożenia

wynikającego z zaburzeń psychicznych pacjenta.

wynikającego z zaburzeń psychicznych pacjenta.

W razie stwierdzenia niebezpieczeństwa podjęcie

W razie stwierdzenia niebezpieczeństwa podjęcie

odpowiednich działań zabezpieczających (1.stały

odpowiednich działań zabezpieczających (1.stały

nadzór, 2.pasy , 3.w ostateczności kaftan – w obu

nadzór, 2.pasy , 3.w ostateczności kaftan – w obu

przypadkach konieczna stała obserwacja pacjenta)

przypadkach konieczna stała obserwacja pacjenta)

III.

III.

Badanie stanu psychicznego w kierunku

Badanie stanu psychicznego w kierunku

psychiatrycznego podłoża zaburzeń i ustalenie

psychiatrycznego podłoża zaburzeń i ustalenie

wstępnego rozpoznania lub opisanie dominujących

wstępnego rozpoznania lub opisanie dominujących

objawów

objawów

Postępowania w nagłych

Postępowania w nagłych

stanach psychiatrycznych –

stanach psychiatrycznych –

c.d.

c.d.

Badanie pacjenta z ostrymi objawami

Badanie pacjenta z ostrymi objawami

zaburzeń psychicznych zawsze

zaburzeń psychicznych zawsze

należy rozpocząć od oceny stanu

należy rozpocząć od oceny stanu

świadomości , ponieważ zaburzenia

świadomości , ponieważ zaburzenia

świadomości mają najczęściej

świadomości mają najczęściej

podłoże somatyczne, lub związane z

podłoże somatyczne, lub związane z

działaniem substancji lub ich

działaniem substancji lub ich

odstawieniem.

odstawieniem.

Objawy , które mogą wskazywać na

Objawy , które mogą wskazywać na

somatyczne i/lub organiczne podłoże

somatyczne i/lub organiczne podłoże

zaburzeń

zaburzeń



Ostry początek ( w ciągu minut lub godzin)

Ostry początek ( w ciągu minut lub godzin)



Pierwszy epizod zaburzeń

Pierwszy epizod zaburzeń



Współistniejąca choroba somatyczna lub uraz

Współistniejąca choroba somatyczna lub uraz



Znaczący stopień nadużywania substancji (alkohol,

Znaczący stopień nadużywania substancji (alkohol,

leki, etc.)

leki, etc.)



Nie-słuchowe zaburzenia postrzegania

Nie-słuchowe zaburzenia postrzegania



Objawy neurologiczne (zaburzenia widzenia, drgawki,

Objawy neurologiczne (zaburzenia widzenia, drgawki,

zaburzenia równowagi, ilościowe zaburzenia

zaburzenia równowagi, ilościowe zaburzenia

świadomości, bóle głowy)

świadomości, bóle głowy)



Jakościowe zaburzenia świadomości

Jakościowe zaburzenia świadomości



Apraxja , akalkulia, dyskalkulia, zaburzenia mowy

Apraxja , akalkulia, dyskalkulia, zaburzenia mowy



Objawy katatoniczne (negatywizm, katalepsja,

Objawy katatoniczne (negatywizm, katalepsja,

giętkość woskowa, echopraxja, echolalia,

giętkość woskowa, echopraxja, echolalia,

grymasowanie, mutyzm)

grymasowanie, mutyzm)

Minimum badania

Minimum badania

somatycznego

somatycznego

I.

I.

Zawsze zbadać:

Zawsze zbadać:



Ciśnienie

Ciśnienie



Tętno

Tętno



Częstość oddechów

Częstość oddechów



Akcję serca ( miarowość , częstość)

Akcję serca ( miarowość , częstość)



Temperaturę ciała

Temperaturę ciała



Stan świadomości

Stan świadomości

II.

II.

Zawsze zapytać o to czy:

Zawsze zapytać o to czy:



Pacjentowi jeszcze coś dolega

Pacjentowi jeszcze coś dolega



Czy jest w trakcie jakiegoś leczenia

Czy jest w trakcie jakiegoś leczenia



Czy przebyła jakiś uraz , lub pił alkohol czy

Czy przebyła jakiś uraz , lub pił alkohol czy

zażywał substancje psychoaktywne

zażywał substancje psychoaktywne

Konieczność pogłębionego badania

Konieczność pogłębionego badania

somatycznego istnieje u pacjentów:

somatycznego istnieje u pacjentów:



U których którykolwiek z ww badanych

U których którykolwiek z ww badanych

parametrów odbiega od normy

parametrów odbiega od normy



Z zaburzeniami świadomości

Z zaburzeniami świadomości



Ze współistniejącymi chorobami

Ze współistniejącymi chorobami

somatycznymi

somatycznymi



Geriatrycznych u których pojawiły się

Geriatrycznych u których pojawiły się

nowe niepokojące objawy

nowe niepokojące objawy

Badanie psychiatryczne

Badanie psychiatryczne

Badanie psychiatryczne, obok badania

Badanie psychiatryczne, obok badania

internistycznego oraz neurologicznego

internistycznego oraz neurologicznego

stanowi nieodzowną , integralną część

stanowi nieodzowną , integralną część

badania lekarskiego.

badania lekarskiego.

Polega ono na rozmowie z chorym, obserwacji

Polega ono na rozmowie z chorym, obserwacji

jego zachowania, oraz w wielu przypadkach

jego zachowania, oraz w wielu przypadkach

uzupełnianiu uzyskanych w ten sposób

uzupełnianiu uzyskanych w ten sposób

informacji o dane podawane przez

informacji o dane podawane przez

otoczenie chorego (małżonek, rodzice, etc.)

otoczenie chorego (małżonek, rodzice, etc.)

Badanie psychiatryczne składa się w wywiadu

Badanie psychiatryczne składa się w wywiadu

oraz oceny stanu psychicznego

oraz oceny stanu psychicznego

W przypadku stwierdzenia

W przypadku stwierdzenia

jakichkolwiek przesłanek do

jakichkolwiek przesłanek do

badania psychiatrycznego

badania psychiatrycznego

każdy lekarz, niezależnie od

każdy lekarz, niezależnie od

swej specjalności powinien

swej specjalności powinien

dokonać oceny stanu

dokonać oceny stanu

psychicznego pacjenta!!

psychicznego pacjenta!!

Minimum badania

Minimum badania

psychiatrycznego

psychiatrycznego



Zachowanie i wygląd

Zachowanie i wygląd



Orientacja auto i allopsychiczna

Orientacja auto i allopsychiczna



Stan emocjonalny

Stan emocjonalny



Myślenie (1.formalne zaburzenia myślenia,

Myślenie (1.formalne zaburzenia myślenia,

2.zaburzenia treści myślenia, 3.natręctwa)

2.zaburzenia treści myślenia, 3.natręctwa)



Spostrzeganie (omamy, pseudohalucynacje,

Spostrzeganie (omamy, pseudohalucynacje,

iluzje)

iluzje)



Wyższe funkcje poznawcze (pamięć,

Wyższe funkcje poznawcze (pamięć,

zdolność do abstrakcyjnego myślenia,

zdolność do abstrakcyjnego myślenia,

zdolność do adekwatnej oceny

zdolność do adekwatnej oceny

rzeczywistości)

rzeczywistości)

Strategia postępowania w przypadku

Strategia postępowania w przypadku

wezwania do nagłego stanu

wezwania do nagłego stanu

psychiatrycznego

psychiatrycznego



Zgromadzić jak najwięcej informacji o pacjencie

Zgromadzić jak najwięcej informacji o pacjencie

jeszcze przed spotkaniem z nim

jeszcze przed spotkaniem z nim



Zostawić wykonanie przymusu bezpośredniego (pasy,

Zostawić wykonanie przymusu bezpośredniego (pasy,

kaftan, „kaftan farmakologiczny”) osobom

kaftan, „kaftan farmakologiczny”) osobom

wytrenowanym w jego stosowaniu (pielęgniarze,

wytrenowanym w jego stosowaniu (pielęgniarze,

policja, agenci ochrony) i zlecić go zawsze kiedy

policja, agenci ochrony) i zlecić go zawsze kiedy

istnieje duże zagrożenie życia lub zdrowia pacjenta lub

istnieje duże zagrożenie życia lub zdrowia pacjenta lub

osób z otoczenia

osób z otoczenia



W związku z powyższym zapewnić sobie obecność

W związku z powyższym zapewnić sobie obecność

ekipy mogącej zastosować przymus

ekipy mogącej zastosować przymus



Zwrócić uwagę na niebezpieczeństwa oraz środki

Zwrócić uwagę na niebezpieczeństwa oraz środki

bezpieczeństwa w pomieszczeniu w którym znajduje

bezpieczeństwa w pomieszczeniu w którym znajduje

się pacjent ( obecność niebezpiecznych przedmiotów,

się pacjent ( obecność niebezpiecznych przedmiotów,

zlokalizowanie drzwi, okien etc.)

zlokalizowanie drzwi, okien etc.)



Zapewnić sobie obecność dodatkowych osób w pobliżu

Zapewnić sobie obecność dodatkowych osób w pobliżu

Strategia postępowania w przypadku

Strategia postępowania w przypadku

wezwania do nagłego stanu

wezwania do nagłego stanu

psychiatrycznego – c.d.

psychiatrycznego – c.d.



Starać się o nawiązanie jak najlepszego kontaktu z

Starać się o nawiązanie jak najlepszego kontaktu z

pacjentem (np..nie wolno negatywnie komentować, czy

pacjentem (np..nie wolno negatywnie komentować, czy

krytykować urojeń czy omamów)

krytykować urojeń czy omamów)



Należy poinformować pacjenta , że przemoc nie jest

Należy poinformować pacjenta , że przemoc nie jest

dozwolonym wyjściem z zaistniałej sytuacji ale że istnieją

dozwolonym wyjściem z zaistniałej sytuacji ale że istnieją

inne bezpieczne dla niego i otoczenia rozwiązania

inne bezpieczne dla niego i otoczenia rozwiązania



Zbliżać się do pacjenta w sposób nie budzący poczucia

Zbliżać się do pacjenta w sposób nie budzący poczucia

zagrożenia

zagrożenia



Zaoferować podanie leku

Zaoferować podanie leku



Starać się uspokoić pacjenta, stworzyć mu poczucie

Starać się uspokoić pacjenta, stworzyć mu poczucie

bezpieczeństwa, pomóc w orientacji , kontakcie z

bezpieczeństwa, pomóc w orientacji , kontakcie z

rzeczywistością

rzeczywistością



Poinformować pacjenta że w razie konieczności będą

Poinformować pacjenta że w razie konieczności będą

musiały być zastosowane środki przymusu

musiały być zastosowane środki przymusu

bezpośredniego

bezpośredniego



W przypadku jego zastosowania stale kontrolować funkcje

W przypadku jego zastosowania stale kontrolować funkcje

życiowe pacjenta (tętno, ciśnienie , ocena stanu

życiowe pacjenta (tętno, ciśnienie , ocena stanu

ogólnego, stan świadomości, stanu psychicznego)

ogólnego, stan świadomości, stanu psychicznego)

Choroby bezpośrednio zagrażające życiu a

Choroby bezpośrednio zagrażające życiu a

manifestujące się objawami

manifestujące się objawami

psychopatologicznymi

psychopatologicznymi



Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu



Encefalopatia nadciśnieniowa

Encefalopatia nadciśnieniowa



Krwotok wewnątrzczaszkowy

Krwotok wewnątrzczaszkowy



Krwiak śródczaszkowy, pourazowy

Krwiak śródczaszkowy, pourazowy



Niewydolność krążeniowa

Niewydolność krążeniowa



Niewydolność oddechowa

Niewydolność oddechowa



Zatrucie substancjami antycholinergicznymi

Zatrucie substancjami antycholinergicznymi



Stan po napadzie padaczkowym

Stan po napadzie padaczkowym



Hipotermia, hipertermia

Hipotermia, hipertermia



Hipoglikemia, hiperglikemia, ketonemia

Hipoglikemia, hiperglikemia, ketonemia



dyselektrolitemie

dyselektrolitemie



Tyreotoksykoza

Tyreotoksykoza



Podostre bakteryjne zapalenie wsierdzia

Podostre bakteryjne zapalenie wsierdzia



Encefalopatia wątrobowa

Encefalopatia wątrobowa



Encefalopatia mocznicowa

Encefalopatia mocznicowa



Encefalopatia Wernickego

Encefalopatia Wernickego

Leki psychotropowe stosowane w

Leki psychotropowe stosowane w

stanach nagłych

stanach nagłych

1.

1.

Zachowania agresywne, chaotyczne, psychozy

Zachowania agresywne, chaotyczne, psychozy



Neuroleptyki

Neuroleptyki



Haloperidol: p.o. lub i.m.

Haloperidol: p.o. lub i.m.



Jednorazowa dawka 2 – 10 mg

Jednorazowa dawka 2 – 10 mg



U osób z otępieniem zwykle wystarczają małe dawki 0.5 – 2 mg

U osób z otępieniem zwykle wystarczają małe dawki 0.5 – 2 mg



Lewomepromazyna: p.o lub i.m. 25 – 50mg

Lewomepromazyna: p.o lub i.m. 25 – 50mg



Zuklopentyksol i.m. 50 - 150 mg

Zuklopentyksol i.m. 50 - 150 mg



Benzodwuazepiny

Benzodwuazepiny



Klorazepat p.o. lub i.m.: 20 – 50mg

Klorazepat p.o. lub i.m.: 20 – 50mg



Diazepam p.o. lub i.m.: 5 – 10 mg

Diazepam p.o. lub i.m.: 5 – 10 mg



Łączenie benzodwuazepiny z neuroleptykiem

Łączenie benzodwuazepiny z neuroleptykiem



Po podaniu leku o ile to możliwe nawiązanie kontaktu,

Po podaniu leku o ile to możliwe nawiązanie kontaktu,

rozmowa z pacjentem

rozmowa z pacjentem

2.

2.

Ostre, nasilone zaburzenia nerwicowe

Ostre, nasilone zaburzenia nerwicowe



Rozmowa

Rozmowa



Beznodwuazepiny p.o.

Beznodwuazepiny p.o.

Podział zachowań

Podział zachowań

samobójczych

samobójczych

I.

I.

Bezpośrednie

Bezpośrednie



Myśli samobójcze: pośrednie (życzenie sobie śmierci,

Myśli samobójcze: pośrednie (życzenie sobie śmierci,

ulegnięcia wypadkowi, zapadnięcia na śmiertelną

ulegnięcia wypadkowi, zapadnięcia na śmiertelną

chorobę) i bezpośrednie

chorobę) i bezpośrednie



Tendencje samobójcze (myśli samobójcze połączone z

Tendencje samobójcze (myśli samobójcze połączone z

konkretnymi planami odebrania sobie życia i chęcią ich

konkretnymi planami odebrania sobie życia i chęcią ich

realizacji)

realizacji)



Próby samobójcze

Próby samobójcze



Samobójstwo dokonane

Samobójstwo dokonane



Samobójstwo rozszerzone

Samobójstwo rozszerzone

– odmiana samobójstwa

– odmiana samobójstwa

dokonanego w której samobójca dodatkowo zabija swoich

dokonanego w której samobójca dodatkowo zabija swoich

bliskich (zwykle w: psychozie poporodowej, depresji

bliskich (zwykle w: psychozie poporodowej, depresji

psychotycznej, schizofrenii)

psychotycznej, schizofrenii)

II.

II.

Pośrednie – regularne podejmowanie śmiertelnego

Pośrednie – regularne podejmowanie śmiertelnego

ryzyka lub czynności zagrażających zdrowiu

ryzyka lub czynności zagrażających zdrowiu



Sporty ekstremalne, szybka jazda samochodem,

Sporty ekstremalne, szybka jazda samochodem,

nadużywanie alkoholu i leków, obżarstwo etc.

nadużywanie alkoholu i leków, obżarstwo etc.

Epidemiologia samobójstw

Epidemiologia samobójstw



Próby samobójcze zdarzają się 15 razy

Próby samobójcze zdarzają się 15 razy

częściej niż samobójstwa dokonane

częściej niż samobójstwa dokonane



Mężczyźni 2 razy częściej popełniają

Mężczyźni 2 razy częściej popełniają

samobójstwo dokonane a kobiety 1.5 raza

samobójstwo dokonane a kobiety 1.5 raza

częściej próby samobójcze

częściej próby samobójcze



Co najmniej 1/3 samobójstw dokonywana

Co najmniej 1/3 samobójstw dokonywana

jest pod wpływem alkoholu

jest pod wpływem alkoholu



60 -70% samobójstw ma związek z

60 -70% samobójstw ma związek z

zaburzeniami nastroju

zaburzeniami nastroju



Najwięcej samobójstw dokonanych

Najwięcej samobójstw dokonanych

przypada na wiek młodzieńczy oraz okres

przypada na wiek młodzieńczy oraz okres

po 45 r.ż.

po 45 r.ż.

Czynniki ryzyka samobójstwa

Czynniki ryzyka samobójstwa

dokonanego

dokonanego



Rasa biała

Rasa biała



Wiek (powyżej 45 r.ż)

Wiek (powyżej 45 r.ż)



Płeć (męska)

Płeć (męska)



Zależność od alkoholu

Zależność od alkoholu



Samotność (wdowieństwo, rozwód , separacja,

Samotność (wdowieństwo, rozwód , separacja,

pobyt w więzieniu)

pobyt w więzieniu)



Bezrobocie (zwłaszcza u ludzi z wykształceniem)

Bezrobocie (zwłaszcza u ludzi z wykształceniem)



Izolacja społeczna (emigranci)

Izolacja społeczna (emigranci)



Stan somatyczny (przewlekłe choroby, zwłaszcza

Stan somatyczny (przewlekłe choroby, zwłaszcza

wiążące się z inwalidztwem , cierpieniem

wiążące się z inwalidztwem , cierpieniem

fizycznym lub przyjmowaniem dużej ilości leków;

fizycznym lub przyjmowaniem dużej ilości leków;

nastawienia hipochondryczne)

nastawienia hipochondryczne)



Urazy narcystyczne (np. Oszpecenie, utrata

Urazy narcystyczne (np. Oszpecenie, utrata

cennych przedmiotów etc)

cennych przedmiotów etc)

Czynniki ryzyka samobójstwa

Czynniki ryzyka samobójstwa

dokonanego

dokonanego



W ramach próby samobójczej

W ramach próby samobójczej



Skuteczność wybranej metody

Skuteczność wybranej metody



Pedanteria w realizacji planu

Pedanteria w realizacji planu



Zapobieganie możliwości odratowania

Zapobieganie możliwości odratowania



Wielokrotność prób samobójczych

Wielokrotność prób samobójczych



Fantazje połączenia się po śmierci ze zmarłą

Fantazje połączenia się po śmierci ze zmarłą

wcześniej osobą

wcześniej osobą



Dziwaczne, rzadko spotykane formy samobójstwa

Dziwaczne, rzadko spotykane formy samobójstwa



Stresujące / traumatyczne wydarzenia z

Stresujące / traumatyczne wydarzenia z

przeszłości

przeszłości

Czynniki ryzyka samobójstwa

Czynniki ryzyka samobójstwa

dokonanego

dokonanego



Stan psychiczny

Stan psychiczny



Depresja (depresja nawracająca, przewlekający się

Depresja (depresja nawracająca, przewlekający się

epizod, niepełne remisje, objawy deystymiczne

epizod, niepełne remisje, objawy deystymiczne

między epizodami, depresja agitowana, objawy

między epizodami, depresja agitowana, objawy

psychotyczne - głosy nakazujące samobójstwo etc.)

psychotyczne - głosy nakazujące samobójstwo etc.)



Schizofrenia (ostra faza – dziwaczne samobójstwa i

Schizofrenia (ostra faza – dziwaczne samobójstwa i

samookaleczenia, depresja pre i popsychotyczna)

samookaleczenia, depresja pre i popsychotyczna)



Głębokie zaburzenia osobowości (np. borderline)

Głębokie zaburzenia osobowości (np. borderline)



Wcześniejsze próby samobójcze lub myśli o śmierci

Wcześniejsze próby samobójcze lub myśli o śmierci



Obsesje i natręctwa związane ze śmiercią i

Obsesje i natręctwa związane ze śmiercią i

umieraniem

umieraniem

Procent chorych

Procent chorych

psychiatrycznych kończących

psychiatrycznych kończących

życie samobójstwem

życie samobójstwem



15% - 25% depresja (głównie

15% - 25% depresja (głównie

psychotyczna)

psychotyczna)



15% - alkoholizm i inne zaburzenia od

15% - alkoholizm i inne zaburzenia od

substancji psychoaktywnych

substancji psychoaktywnych



10 – 20% zaburzenia afektywne

10 – 20% zaburzenia afektywne

dwubiegunowe

dwubiegunowe



10 – 12% schizofrenia

10 – 12% schizofrenia



10% - silne zaburzenia osobowości

10% - silne zaburzenia osobowości



5% - zaburzenia organiczne

5% - zaburzenia organiczne

Zasady postępowania z pacjentem

Zasady postępowania z pacjentem

z tendencjami samobójczymi

z tendencjami samobójczymi



W celu postawienia właściwej diagnozy

W celu postawienia właściwej diagnozy

należy dokładnie wypytać o to jaką postać

należy dokładnie wypytać o to jaką postać

przybrały MS

przybrały MS



Aby ocenić stopień ryzyka popełnienia

Aby ocenić stopień ryzyka popełnienia

samobójstwa należy się dowiedzieć jak

samobójstwa należy się dowiedzieć jak

daleko były zaawansowane plany i czynności

daleko były zaawansowane plany i czynności



Prawdopodobieństwo zrealizowania myśli

Prawdopodobieństwo zrealizowania myśli

samobójczych jest najwyższe gdy pacjent:

samobójczych jest najwyższe gdy pacjent:



Ma depresję

Ma depresję



Jest w psychozie

Jest w psychozie



Narkotyzuje się

Narkotyzuje się



Nadużywa alkoholu

Nadużywa alkoholu

Zasady postępowania z pacjentem

Zasady postępowania z pacjentem

z tendencjami samobójczymi

z tendencjami samobójczymi

1.

1.

Diagnostyka wstępna

Diagnostyka wstępna



W czasie badania lekarskiego należy zwrócić

W czasie badania lekarskiego należy zwrócić

szczególną uwagę na przejawy:

szczególną uwagę na przejawy:



Zaburzeń nastroju

Zaburzeń nastroju



Zaburzeń świadomości

Zaburzeń świadomości



Objawów psychotycznych

Objawów psychotycznych



Objawów zatrucia

Objawów zatrucia



Dokładnie obejrzeć całe ciało pod kątem zranień

Dokładnie obejrzeć całe ciało pod kątem zranień

wykonanych w celach samobójczych (np. okolice

wykonanych w celach samobójczych (np. okolice

nadgarstka)

nadgarstka)



Niezbędna jest ocena stanu neurologicznego

Niezbędna jest ocena stanu neurologicznego



Minimum badań laboratoryjnych:

Minimum badań laboratoryjnych:



Morfologia

Morfologia



Badania toksykologiczne

Badania toksykologiczne



Badania rentgenowskie

Badania rentgenowskie

Zasady postępowania z pacjentem

Zasady postępowania z pacjentem

z tendencjami samobójczymi

z tendencjami samobójczymi

2.

2.

Opatrzenie ran i urazów

Opatrzenie ran i urazów

3.

3.

W razie konieczności przetransportowanie na oddział

W razie konieczności przetransportowanie na oddział

:

:



OIOM

OIOM



Toksykologiczny

Toksykologiczny



Chirurgiczny

Chirurgiczny



Internistyczny

Internistyczny

4.

4.

Ścisła obserwacja na oddziale lub w izbie przyjęć

Ścisła obserwacja na oddziale lub w izbie przyjęć



Kontrola ruchów

Kontrola ruchów



Leki uspakajające

Leki uspakajające



Usunięcie wszelkich przedmiotów mogących służyć do

Usunięcie wszelkich przedmiotów mogących służyć do

popełnienia samobójstwa

popełnienia samobójstwa



Zabespieczenie przed próbami ucieczki

Zabespieczenie przed próbami ucieczki

5.

5.

Konsultacja rodzinna, udzielenie informacji i pomocy

Konsultacja rodzinna, udzielenie informacji i pomocy

rodzinie

rodzinie

6.

6.

Jeżeli pacjent znajdował się pod opieką psychiatryczną

Jeżeli pacjent znajdował się pod opieką psychiatryczną

– zawiadomienie lekarza lub psychoterapeuty który się

– zawiadomienie lekarza lub psychoterapeuty który się

nim zajmował

nim zajmował