Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Światowe konferencje ekologiczne – spotkania:

• polityków,

• działaczy organizacji ekologicznych
służące analizie sytuacji w zakresie zagrożeń oraz

ochrony środowiska, a także podjęciu decyzji, w

tym formalnych umów mających na celu

zapobieganie niebezpieczeństwom i rozwiązanie

najistotniejszych problemów.

Pierwsza specjalna konferencja odbyła się w 1972

w Sztokholmie, uchwalona tam deklaracja

nakreślała ogólny plan działań w zakresie

ekologii, jej 26 zasad dało podstawy do tworzenia

międzynarodowego prawa ochrony środowiska.

Znaczący w sensie prawnym był szczyt w Rio de

Janeiro (1992).

W 1995 w Berlinie odbyła się konferencja

poświęcona wyłącznie zmianom

klimatycznym, mająca na celu

wprowadzenie prawa ograniczającego

emisję szkodliwych gazów. Mimo

postępującego procesu tworzenia aktów

normatywnych w zakresie ochrony

środowiska, ich wprowadzanie w życie

postępuje bardzo powoli. W obliczu braku

postępu ponownie zwołano konferencję

161 państw w XII 1997 w Kioto.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

W latach 90-tych w skali globalnej istniało ponad 900

międzynarodowych dokumentów prawnych (w
większości obowiązujących), które dotyczyły w całości
ochrony środowiska lub zawierały więcej niż jedno
ważne postanowienie w tym zakresie.

Około 150 porozumień w całości dotyczyło spraw

środowiska. Na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat
liczba porozumień znacząco wzrosła – w latach 70-tych
było ich kilkadziesiąt. Także zakres spraw regulowanych
takimi porozumieniami ulegał rozszerzeniu, a obowiązki
merytoryczne i proceduralne zawarte w porozumieniach
uległy zaostrzeniu, uszczegółowieniu i upowszechnieniu.

Ponadto można zaobserwować zwiększenie liczby stron

porozumień.

Sam fakt istnienia porozumień dotyczących

środowiska nie gwarantuje lepszej ochrony

środowiska. W rzeczywistości niewiele

wiadomo na temat wdrażania i przestrzegania

warunków tych porozumień w poszczególnych

krajach, pomimo ich znaczenia i rosnącej liczby.

W Globalnych Perspektywach Środowiska w roku

2000 [Global Environmental Outlook 2000]

(GEO 2000) opublikowanych przez Program

Ochrony Środowiska ONZ (UNEP), jest zawarte

stwierdzenie, iż ocena wdrożenia,

przestrzegania warunków i skuteczności

porozumień dotyczących środowiska ‘jest

skomplikowana, istnieją luki w danych,

trudności koncepcyjne i problemy

metodologiczne’.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Dziewięć porozumień globalnych
Porozumienia te zostały wybrane z uwagi na ich

znaczenie globalne i znaczenie dla głównych

ogólnoświatowych kwestii ochrony środowiska.

Głównym źródłem informacji był “Rocznik współpracy

międzynarodowej w dziedzinie ochrony środowiska

i rozwoju” Instytutu im Fridtjof Nansen.

Rocznik ten, aktualizowany co roku, stanowi bardzo

użyteczne źródło informacji dla NOK-ów

(Najwyższych Organów Kontroli) poszukujących

danych na temat regionalnych i wielostronnych

umów dotyczących ochrony środowiska na świecie

w danym czasie. Zawiera szczegółowe informacje

dotyczące porozumień, takie jak dokładne zasady i

standardy, procedury monitoringu i realizacji,

organy decyzyjne, itp.

Konwencje

konwencja (łac. conventio = umowa,

porozumienie), umowa

międzynarodowa, jedna z form

międzynarodowego prawa ochrony

przyrody i środowiska. Polska

uczestniczy w wielu k. ekologicznych -

do końca 1995 dziesięć k. zostało

ratyfikowanych przez sejm, a osiem

było przygotowanych do ratyfikacji;

planuje się przystąpienie do kilku

następnych.

Uczestnictwo w k. pociąga za sobą koszty

(składka) i zobowiązuje do określonych

działań prawnych, organizacyjnych i

technicznych.

Konwencje

W 1995 składka Polski w konwencji o

międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami

i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem

wyniosła prawie 35 tys. franków szwajcarskich,

a w konwencji w sprawie transgranicznego

zanieczyszczania powietrza prawie 27 tys.

dolarów.

Zawierane konwencje dotyczą nie tylko

problemów ekologicznych, lecz także:

• gospodarczych,

• naukowych,

• kulturalnych

• i innych.
Zawsze wyrażają dobrą wolę i dążenie ku

lepszemu, są jednocześnie kompromisem

między różnymi interesami i poglądami.

Globalne i regionalne konwencje

1. konwencja bazylejska -> konwencja o kontroli

transgranicznego przemieszczania

niebezpiecznych odpadów i ich unieszkodliwiania.

2. konwencja berneńska -> konwencja o ochronie

gatunków dzikiej fauny i flory europejskiej oraz

ich siedlisk naturalnych.

3. konwencja bońska -> konwencja o ochronie

wędrownych gatunków dzikich zwierząt.

4. konwencja gdańska -> konwencja o rybołówstwie

i ochronie żywych zasobów w Morzu Bałtyckim i

w Bełtach.

5. konwencja genewska -> konwencja w sprawie

transgranicznego zanieczyszczania powietrza na

dalekie odległości.

6. konwencja helsińska -> konwencja o ochronie

środowiska morskiego obszaru Morza

Bałtyckiego.

Konwencja o kontroli transgranicznego

przemieszczania niebezpiecznych

odpadów i ich unieszkodliwiania -

KONWENCJA BAZYLEJSKA

Konwencja o kontroli transgranicznego

przemieszczania niebezpiecznych odpadów i ich

unieszkodliwiania, konwencja bazylejska,

konwencja zawarta 22 III 1989 w Bazylei

(Szwajcaria), ratyfikowana przez Polskę w 1992.

Zobowiązuje państwa do:

• tworzenia prawa umożliwiającego kontrolę

eksportu i tranzytu niebezpiecznych odpadów

• i tworzenia służb wykonujących tę kontrolę,

• do zapobiegania i przeciwdziałania nielegalnemu

przemieszczaniu odpadów przez granice,

• wymiany informacji i współdziałania z innymi

państwami.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja o międzynarodowej kontroli

przemieszczania niebezpiecznych odpadów i ich

składowaniu (Konwencja Bazylejska 1992)

Cele:
Przedmiotem konwencji jest kontrola i ograniczenie

przemieszczania odpadów do minimum zgodnego z

zasadami prawidłowej gospodarki.

Ograniczenie do minimum ilości wytwarzanych odpadów

niebezpiecznych i zapewnienie ich zagospodarowania

bez ryzyka dla środowiska naturalnego, w czym

mieszczą się takie działania jak składowanie i odzysk,

które powinny być przeprowadzane najbliżej jak to

możliwe źródła odpadów.

Pomoc krajom rozwijającym się i krajom z gospodarką na

etapie przejściowym w zagospodarowywaniu odpadów

niebezpiecznych i innych odpadów, które wytwarzają,

w sposób nieszkodliwy dla środowiska.

Konwencja weszła w życie 5 maja 1992 r. Do kwietnia

1998 r. Konwencję ratyfikowało 188 stron.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu mórz i

oceanów przez odpady i inne substancje

(KONWENCJA LONDYŃSKA 1972)

Cele:
Zapobieganie odprowadzaniu do mórz i oceanów

odpadów, które mogą stworzyć zagrożenie dla

ludzkiego zdrowia, szkodzić zasobom przyrody

ożywionej i życiu morskiemu, uszkodzić urządzenia lub

zakłócać wykorzystywaniu mórz i oceanów do innych,

legalnych celów. Fundamentalna zasada konwencji to

zakaz odprowadzania pewnych odpadów (czarna lista) i

wymóg specjalnego pozwolenia na odprowadzanie

innych (szara lista) oraz konieczność uzyskania

ogólnego pozwolenia na całą resztę.

Konwencja weszła w życie dnia 30 sierpnia 1975r.

Według stanu na 1 kwietnia 1998r. stronami konwencji

było 77 państw. Protokół do konwencji z 1996r., który

zawiera dodatkowe postanowienia mające na celu

wyeliminowanie zanieczyszczeń, jeszcze nie wszedł w

życie.

 

Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu

zanieczyszczeniu mórz i oceanów przez

statki, 1973, z późn. zmian. Protokołem z

1978 r. (MARPOL 73/78)

Cele:

• Wyeliminowanie zanieczyszczania mórz i

oceanów prze ropę, chemikalia i inne szkodliwe

substancje, które mogłyby być odprowadzane

przez statki.

• Ograniczenie do minimum ilości ropy, jak może

być uwolniona do morza wskutek przypadkowej

kolizji statków lub ich wyrzucenia na brzeg

morza, w tym także ze stałych lub ruchomych

platform.

• Dodatkowa poprawa zapobiegania i kontroli

zanieczyszczania mórz i oceanów przez statki,

zwłaszcza tankowce.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja weszła w życie dnia 2 października

1983r. Do stycznia 1998r. konwencję podpisały

104 strony (93,5% tonażu światowego).

Zasięg geograficzny konwencji to morza i oceany na

całym świecie.

Rejon Arktyki, Morza Śródziemnego, Bałtyku, Morza

Czerwonego i Morza Czarnego, Zatoki Adeńskiej i

Zatoki Perskiej to rejony specjalne, gdzie zrzut

ropy jest praktycznie zabroniony, natomiast

szerszy rejon Karaibów i Morze Północne to rejony

specjalne, gdzie obowiązują jeszcze surowsze

wymagania w zakresie wyrzucania do morza

śmierci wytwarzanych na statkach.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja o ochronie obszarów podmokłych

o znaczeniu międzynarodowym, zwłaszcza

jako siedlisko ptactwa wodnego

(KONWENCJA RAMSAR, 1971)

Cele:
Ochrona i mądre korzystanie z terenów

podmokłych w formie akcji krajowych i

współpracy międzynarodowej jako środków

osiągania trwałego rozwoju na świecie.

Konwencja z Ramsar weszła w życie dnia 21

grudnia 1975r. Do maja 1998r. stronami

konwencji było 106 krajów.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja o obszarach wodno-błotnych mających

znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako

środowisko życiowe ptactwa wodnego, konwencja

Ramsar, konwencja ramsarska, konwencja z Ramsar,

Ramsar, konwencja zawarta 2 II 1971 w Ramsar

(Iran), ratyfikowana przez Polskę w 1978.

Depozytariuszem konwencji jest dyrektor generalny ->

UNESCO.

Konwencja zwraca uwagę na znaczenie -> obszarów

wodno-błotnych jako regulatorów stosunków

wodnych i środowiska życiowego charakterystycznej

flory i fauny, mających znaczenie gospodarcze,

kulturalne, naukowe i rekreacyjne, na ich zagrożenie

i konieczność połączenia dalekowzrocznej polityki

państw ze skoordynowaną akcją międzynarodową.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja zobowiązuje do oszczędzania takich

obszarów w działalności gospodarczej, do ich

ochrony przez tworzenie rezerwatów oraz do

zgłoszenia przez każde państwo -sygnatariusza

konwencji - odpowiednich obiektów, chronionych

prawem krajowym, do spisu obszarów wodno-

błotnych o międzynarodowym znaczeniu.

Konwencja wymaga, aby każde państwo wyznaczyło i

poddało ochronie co najmniej jeden obszar wodno-

błotny o międzynarodowym znaczeniu.

Polska zgłosiła do tego spisu osiem takich obszarów:

• rezerwaty - Słoński i Łuknąjno,

• jeziora Karaś i Swidwie,

• Jezioro Siedmiu Wysp,

• Stawy Milickie

• oraz parki narodowe - Biebrzański i Słowiński.

Konwencja o zwalczaniu pustynnienia (CCD,

1994)

Cel:
Zwalczanie pustynnienia i łagodzenie skutków suszy

w krajach, gdzie susza i/lub pustynnienie stanowią

poważny problem, zwłaszcza w Afryce, przez

skuteczne działania na wszystkich płaszczyznach,

wspierane dzięki międzynarodowej współpracy i

porozumieniom partnerskim, w ramach

zintegrowanego podejścia zgodnego z Agendą 21,

pod kątem przyczynienia się do osiągania trwałego

rozwoju w rejonach, gdzie te problemy występują.

Konwencja weszła w życie dnia 26 grudnia 1996r.
121 krajów było stronami konwencji w 1998r.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja dzieli się na dwie części: część

dotycząca stron – krajów, w których problemy

te występują, i część dla stron – krajów

rozwiniętych.

Każda część zawiera określone działania, jakie

winny być podjęte. Zawiera cztery regionalne

aneksy dotyczące realizacji:

• dla Afryki,

• Azji,

• Ameryki Łacińskiej i Karaibów,

• oraz rejonu północnego Morza Śródziemnego.
Aneks Afrykański jest większy.

Konwencja o bioróżnorodności (CBD, 1992)
Konwencja zawarta w Rio de Janeiro (Brazylia) w czerwcu

1992 (podczas konferencji „Szczyt Ziemi"), weszła w życie

29 XII 1993, ratyfikowana przez Polskę w 1995.

Depozytariuszem konwencji jest sekretarz generalny

Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Cele: Zapewnienie ochrony bioróżnorodności i ekologicznego

korzystania z jego składników; promocja sprawiedliwego,

równego dzielenia się korzyściami z wykorzystywania

zasobów genetycznych, w tym dzięki odpowiedniemu

dostępowi do zasobów genetycznych oraz właściwemu

transferowi technologii (z uwzględnieniem całości praw do

tych zasobów i technologii), oraz odpowiedniemu

finansowaniu.

Konwencja o bioróżnorodności weszła w życie dnia 29 grudnia

1993r.

173 państwa były stronami konwencji według stanu na

kwiecień 1998r.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja o różnorodności

biologicznej,

KONWENCJA Z RIO

Konwencja stwierdza, że ochrona różnorodności

biologicznej jest wspólną sprawą całej

ludzkości, a pewne działania ludzi w istotny

sposób zmniejszają tę różnorodność; państwa

mają suwerenne prawa do własnych zasobów

różnorodności, ale są też odpowiedzialne za ich

ochronę; podstawowym warunkiem ochrony

różnorodności jest ochrona gatunków,

ekosystemów i naturalnych środowisk in situ.

Konwencja nakłada moralny obowiązek na kraje

bogate, które korzystają z zasobów

różnorodności krajów biednych, by dzieliły się z

nimi częścią swoich zysków i finansowo

wspomagały ochronę różnorodności w krajach

biednych.

Szczyt w Rio de Janeiro, zakończył się podpisaniem

tzw. Deklaracji z Rio, będącej kodeksem

postępowania człowieka wobec środowiska

naturalnego.

Uchwalono na niej m.in.:

• konwencję o zmianie klimatu, mającą zapobiec

efektowi cieplarnianemu,

• konwencję o biologicznej różnorodności chroniącą

florę i faunę (co roku ginie kolejnych 20 tys.

gatunków),

• deklarację zasad współpracy na rzecz ochrony

wszystkich lasów

• oraz jeden z najważniejszych aktów – Agendę 21,

odnoszący się do wszystkich sfer środowiska i

zakresów współpracy, m.in. wzajemnych zobowiązań

krajów Północy i Południa.

Kraje Północy zadeklarowały działania na rzecz:

• redukcji zużycia energii,

• zanieczyszczeń

• i odpadów.
Południe obiecywało większą ochronę lasów.
Północ miała wspomóc kraje Południa w czystym ekol.

rozwoju poprzez dopływ pieniędzy i nowoczesnych

technologii – w tym celu stworzyła podatek (0,7%

rocznego dochodu).

Jednak już w 1993 został on obniżony do 0,29% i

większość innych ambitnych założeń Agendy, których

realizacja miała nastąpić do 2000, została

ograniczona.

Konwencja ramowa ONZ na temat zmian

klimatycznych (UNFCCC)

Cele:

• Stabilizacja stężenia gazów powodujących efekt

cieplarniany w atmosferze na poziomie, który

zapobiegałby niebezpiecznemu antropogenicznemu

wpływowi na klimat, w okresie czasu umożliwiającym

naturalną adaptację ekosystemów do zmiany klimatu.

• Zapewnienie, by nie doszło do zagrożenia produkcji

żywności.

• Umożliwienie rozwoju gospodarczego w sposób trwały.
Konwencja UNFCCC weszła w życie w 1994r.
W 1998 r. 174 strony ratyfikowały konwencję.
W 1997r. 160 krajów uzgodniło Protokół z Kioto do

UNFCCC. Protokół z Kioto określa indywidualne

zobowiązania w zakresie ograniczenia i zmniejszenia

emisji sześciu głównych gazów powodujących efekt

cieplarniany.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja w sprawie zmian klimatu,

konwencja z Rio

Konwencja zawarta w Rio de Janeiro (Brazylia) w czerwcu

1992 (podczas konferencji „Szczyt Ziemi"), ratyfikowana

przez Polskę w 1994.

Depozytariuszem konwencji jest sekretarz generalny

Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Konwencja zwraca uwagę, że wskutek działalności człowieka

poważnie zwiększyła się ilość gazów cieplarnianych, które

intensyfikuj ą naturalny efekt cieplarniany" i że największy

udział w emisji tych gazów mają państwa wysoko

rozwinięte.

Konwencja określa zasady, jakimi powinny się kierować

państwa w celu niezwiększania zawartości gazów

cieplarnianych w atmosferze, oraz zobowiązania dotyczące

pomiaru emisji, wymiany informacji, rozwijania i wymiany

technologii, badań naukowych i edukacji oraz innych spraw.

Konwencja ma charakter ramowy i interdyscyplinarny, wpływa

raczej na politykę ekologiczną państw niż na konkretne

przedsięwzięcia, może też stać się źródłem następnych

aktów prawa międzynarodowego.

Konwencja o ochronie warstwy

ozonowej, konwencja wiedeńska

Konwencja o ochronie warstwy ozonowej, konwencja

wiedeńska, konwencja zawarta 22 III 1985 w

Wiedniu (Austria), ratyfikowana przez Polskę w

1990. Konwencja nakazuje prowadzenie

systematycznych badań warstwy ozonowej i

przekazywanie informacji ośrodkom

międzynarodowym. \

Do tej konwencji dodany jest protokół montrealski z

16 IX 1987, nakazujący zmniejszenie produkcji i

zużycia substancji niszczących ozon (-> freony)

oraz dwie poprawki, londyńska i kopenhaska,

rozszerzające zakres działania konwencji.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

KONWENCJA WIEDEŃSKA o ochronie

warstwy ozonowej (1985),w tym

PROTOKÓŁ MONTREALSKI o

substancjach powodujących ubytek

warstwy ozonu (1987)

Cele konwencji wiedeńskiej:

• Ochrona zdrowia ludzi i środowiska przed

ujemnymi skutkami ludzkiej działalności, która

wpływa lub może wpłynąć na warstwę ozonu.

• Przyjęcie uzgodnionych środków kontroli

ludzkich działań, które – jak stwierdzono –

wpływają ujemnie na warstwę ozonu.

• Współpraca przy badaniach naukowych i

systematycznych obserwacjach.

• Wymiana informacji w dziedzinie prawa, nauki

i techniki.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Cele protokołu montrealskiego
Ochrona warstwy ozonowej przez podjęcie

działań wiodących do całkowitej eliminacji

emisji substancji powodujących ubytek

ozonu (ODS) w skali globalnej na podstawie

postępów w nauce, uwzględnieniu względów

technicznych i ekonomicznych oraz potrzeb

krajów rozwijających się.

Konwencja Wiedeńska weszła w życie dnia 22

września 1985r.

Protokół Montrealski wszedł w życie dnia 1

stycznia 1989r.

Do kwietnia 1998r. stronami Konwencji

Wiedeńskiej było 166 państw, a Protokołu

Montrealskiego – 165 państw.

Konwencja o międzynarodowym handlu

zagrożonymi gatunkami dzikiej fauny i flory

(CITES, 1973)

Cele:
Zapewnienie, przez współpracę międzynarodową, by

międzynarodowy handel gatunkami dzikiej fauny i

flory nie zagrażał przetrwaniu przedmiotowych

dzikich gatunków.

Ochrona pewnych zagrożonych gatunków przed

nadmierną eksploatacją w systemie pozwoleń na

wywóz – wwóz wydawanych przez organ kierujący

pod kontrolą organu naukowego.

Konwencja CITES zawarta 3 III 1973 w Waszyngtonie

(Stany Zjednoczone).

Weszła w życie dnia 1 lipca 1975r. Do grudnia 1997r.

stronami konwencji były 143 kraje.

Międzynarodowe porozumienia

dotyczące ochrony środowiska

Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi

zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych

wyginięciem, CITES = ang. Convention on

International Trade in Endangered Species of Wild

Fauna and Flora

Ratyfikowana przez Polskę w 1989.
Depozytariuszem konwencji jest rząd Szwajcarii.
Jest to niezwykle ważna konwencja. Nie tylko

podnosi znaczenie dzikich zwierząt i roślin, ale

także tworzy moralną atmosferę potępienia dla

niszczącego zagrożone gatunki procederu

odławiania ich w dzikim stanie i sprzedaży do

ogrodów zoologicznych, sklepów z pamiątkami,

prywatnych ogrodów i kolekcjonerów (np. spośród

pięciu małp schwytanych na Malajach lub w

Indonezji tylko jedna docierała żywa do Europy lub

Ameryki).

CITES - KONWENCJA WASZYNGTOŃSKA

Konwencja w kilku załącznikach wymienia kilkaset gatunków

zwierząt i roślin, których eksport i import będzie wymagał

pozwolenia organów ochrony przyrody (zezwolenia

importowego lub eksportowego), po spełnieniu określonych

warunków.

Nakazuje wprowadzenie kontroli granicznej, sankcji karnych

za handel lub przetrzymywanie tych gatunków bez

zezwolenia, ich konfiskatę i odesłanie do państwa

eksportującego.

Każde państwo wyznacza organ administracyjny do

wydawania zezwoleń i świadectw pochodzenia oraz

współpracujący z nim organ naukowy (w Polsce:

Departament Ochrony Przyrody w Ministerstwie Ochrony

Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz

Państwowa Rada Ochrony Przyrody).

Państwa mają obowiązek składania corocznego raportu z

wykonywania tej konwencji.

W Polsce w 1994 wydano 121 zezwoleń na wwóz lub wywóz,

wyznaczone są przejścia graniczne, przez które jest

dokonywany obrót zwierzętami lub roślinami.

CITES - KONWENCJA WASZYNGTOŃSKA

Konwencja w sprawie transgranicznego

zanieczyszczania powietrza na dalekie

odległości,

KONWENCJA GENEWSKA

Konwencja zawarta 13 XI 1979 w Genewie

(Szwajcaria), weszła w życie w 1983, ratyfikowana

przez Polskę w 1985.

Konwencja zobowiązuje do:

• prowadzenia pomiarów i sporządzania co roku

bilansu emisji z każdego kraju wielu składników

zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego

(dwutlenek siarki, tlenek azotu, amoniak, metan,

tlenek węgla, dwutlenek węgla i inne),

• uczestniczenia we współpracy naukowo-technicznej

• i wymianie informacji.
Zaleca podejmowanie wszelkich możliwych działań w

celu ograniczenia emisji.

Konwencja w sprawie transgranicznego

zanieczyszczania powietrza na dalekie

odległości,

KONWENCJA GENEWSKA

Bardziej konkretnie o ograniczeniu emisji

dwutlenku siarki o 30% do 1993 mówi protokół

helsiński z 1985 do tej konwencji, podpisany

przez większość uprzemysłowionych krajów,

ale nie podpisany przez największych

producentów dwutlenku siarki:

• Stany Zjednoczone,

• Wielką Brytanię

• i Polskę;
Protokół sofijski z 1988 określa terminy

ograniczenia emisji tlenków azotu i metali

ciężkich.

Konwencja o ochronie wędrownych

gatunków dzikich zwierząt, konwencja

bońska

konwencja zawarta 23 VI 1979 w Bonn (Republika

Federalna Niemiec), ratyfikowana przez Polskę w 1996.

Depozytariuszem konwencji jest rząd Niemiec.

Konwencja w dwóch załącznikach wylicza wędrowne

gatunki zwierząt (spośród nich w Polsce występuje ok.

200 gatunków), zwraca uwagę na ich znaczenie i

konieczność połączenia wysiłku wszystkich państw, na

których obszarze te gatunki przebywają przez jakiś

okres swojego cyklu życiowego.

Gatunki te giną nie tylko przez ich zabijanie i zmiany w

środowisku, lecz także przez stawianie przeszkód lub

uniemożliwianie im wędrówki, będącej życiową

koniecznością organizmu (np. wędrówki rozrodcze ryb,

jesienne i wiosenne przeloty ptaków, wędrówki

nietoperzy, ptaków drapieżnych, niedźwiedzi polarnych

i innych zwierząt w poszukiwaniu pokarmu).

Konwencja zobowiązuje do zapewnienia zwierzętom

bezpieczeństwa w czasie wędrówki, ochrony ich

siedlisk i miejsc zgrupowań.

Konwencja o ochronie gatunków dzikiej

fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk

naturalnych,

KONWENCJA BERNEŃSKA

Konwencja zawarta 19 IX 1979 w Bernie (Szwajcaria),

ratyfikowana przez Polskę w 1995. Depozytariuszem

konwencji jest sekretarz generalny Rady Europy. Jest ona

otwarta dla wszystkich państw, także spoza Rady Europy.

Konwencja przypomina, że „dzika fauna i flora stanowi

naturalne dziedzictwo o wartości estetycznej, naukowej,

kulturowej, rekreacyjnej, gospodarczej, które powinno być

zachowane i przekazane przyszłym pokoleniom".

W załączniku podana jest lista gatunków, gł. endemitów, które

powinny podlegać prawnej ochronie w każdym kraju; lista ta

odzwierciedla sytuację mocno zubożałej flory i fauny krajów

zach. i pd. Europy. Konwencja zobowiązuje do usprawniania

systemu ochrony gatunków i środowisk ich życia,

obejmującego prawo, politykę gospodarczą, planowanie

przestrzenne, naukę i popularyzację, ochronę przyrody. Co

dwa lata składane są raporty z realizacji konwencji. Polski

system ochrony przyrody jest zgodny z wymogami

konwencji, a w wielu działach nawet ją wyprzedza.

Konwencja o ochronie środowiska

morskiego obszaru Morza Bałtyckiego,

konwencja helsińska

Konwencja zawarta w Helsinkach (Finlandia) w

1974, ponownie w 1992, ratyfikowana przez

Polskę w 1980. Konwencja reguluje sprawy

badań stanu środowiska Bałtyku oraz jego

ochrony przez poszczególne kraje i we

współpracy międzynarodowej.

Są opracowywane programy poprawy stanu

środowiska i rozszerzany zakres spraw objętych

regionalną współpracą międzynarodową (m.in.

ochrona zagrożonej flory i fauny w zlewisku

Bałtyku). Główną ideą konwencji jest poprawa

czystości wód przez ograniczenie dopływu

zanieczyszczeń z lądu i wykluczenie

zanieczyszczania morza przez statki.

Konwencja o rybołówstwie i ochronie

żywych zasobów w Morzu Bałtyckim i

w Beltach, KONWENCJA GDAŃSKA

konwencja o rybołówstwie i ochronie

żywych zasobów w Morzu Bałtyckim i w

Beltach, konwencja gdańska, konwencja

zawarta 13 IX 1973 w Gdańsku.

Konwencja wyraża wolę państw

bałtyckich ponoszenia wspólnej

odpowiedzialności za ochronę i

zwiększenie żywych zasobów Bałtyku.

W tym celu mają być rozszerzane i

koordynowane badania naukowe oraz

rozmnażane cenne gatunki ryb.

Konwencja o ocenach oddziaływania

na środowisko w kontekście

transgranicznym, konwencja z Espoo

Konwencja o ocenach oddziaływania na

środowisko w kontekście transgranicznym,

konwencja z Espoo, konwencja zawarta 25 II

1991 w Espoo (Finlandia).

Zobowiązuje państwa do organizacji systemu

sporządzania -> ocen oddziaływania na

środowisko i wymiany informacji w

przypadku inwestycji mających znaczne

oddziaływanie transgraniczne (mających

wpływ poza granicami danego państwa).

Polska podpisała tę konwencję.

Konwencja o ochronie światowego

dziedzictwa kulturalnego i naturalnego,

konwencja paryska

Konwencja zawarta 23 XI 1972 w Paryżu

(Francja), ratyfikowana przez Polskę w 1976.

Depozytariuszem konwencji jest dyrektor

generalny -> UNESCO.

Konwencja ma na celu:

• pobudzenie aktywności narodów w ochronie

własnego dziedzictwa,

• poprawę ochrony najcenniejszych obiektów o

światowym znaczeniu

• tworzenie pomocy intelektualnej, technicznej i

finansowej dla krajów, które nie są w stanie

własnymi siłami te obiekty ochronić.

Konwencja o ochronie światowego

dziedzictwa kulturalnego i naturalnego,

konwencja paryska

Konwencja wprowadza dwa instrumenty służące

osiągnięciu celu:

l) listę obiektów światowego dziedzictwa

kulturalnego i naturalnego, do której kraje

zgłaszają swoje propozycje (Polska zgłosiła

sześć obiektów kulturalnych i jeden

przyrodniczy, zostały wpisane na tę listę);

2) fundusz ochrony światowego dziedzictwa,

powstający z wpłat sygnatariuszy konwencji, z

którego jest udzielana pomoc na prace

konserwatorskie krajom potrzebującym.

Konwencja ta uświadamia wszystkim jedność

ochrony przyrody i zabytków kultury.

Wybrane interesujące porozumienia regionalne
Regionalne konwencje o środowisku morskim

• Konwencja o ochronie środowiska morskiego północno-

wschodniego Atlantyku (Konwencja OSPAR, 1992)

• Konwencja o ochronie środowiska morskiego rejonu

Bałtyku (Konwencja Helsińska, 1992) UNEP Regionalny

Program Morski

• Konwencja o ochronie Morza Czarnego przed

zanieczyszczeniem (Bukareszt, 1992)

• Konwencja o ochronie i kształtowaniu środowiska

morskiego szerszego rejonu Karaibów (Cartagenas de

Indias, 1983)

• Konwencja o ochronie, kształtowaniu i gospodarce

środowiska morskiego i wybrzeża rejonu Afryki

Wschodniej (Nairobi, 1985)

• Kuwejcka konwencja regionalna o współpracy w zakresie

ochrony środowiska morskiego przed zanieczyszczeniem

(Kuwejt, 1978)

• Konwencja o ochronie i kształtowaniu środowiska

morskiego i rejonu wybrzeża Morza Śródziemnego

(Konwencja Barcelońska, 1976)

Wybrane interesujące porozumienia regionalne

• Konwencja regionalna o ochronie środowiska Morza

Czerwonego i Zatoki Adeńskiej (Jeddah, 1982)

• Konwencja o ochronie zasobów naturalnych i środowiska

rejonu południowego Pacyfiku (Noumea, 1986)

• Konwencja o ochronie środowiska morskiego i rejonu

wybrzeża południowo-wschodniego Pacyfiku (Lima, 1981)

• Konwencja o współpracy przy ochronie i kształtowaniu

środowiska morskiego i wybrzeża rejonu Afryki Zachodniej

i Środkowej (Abidjan, 1985)

Porozumienia regionalne dotyczące dorzeczy i jezior

• Afryka Dorzecze Kagare Dorzecze Nigru Dorzecze

Senegalu Dorzecze Wolty Dorzecze Zambezi Jezioro

Wiktoria Nooroewer Azja Dorzecze Gangesu Dorzecze

Indusu Dorzecze Mekongu Europa Dorzecze Dunaju

Dorzecze Łaby Dorzecze Mosel Dorzecze Renu Jezioro

Constance Jezioro Inari Środkowy Wschód Dorzecze Nilu

Ameryka Północna Stany Zjednoczone i Kanada Stany

Zjednoczone i Meksyk Ameryka Południowa Dorzecze

Amazonki Dorzecze Platy Europa i Ameryka Północna

Konwencja o ochronie i użytkowaniu granicznych cieków

wodnych i jezior międzynarodowych (Helsinki, 1992)