DROGI SZYNOWE cz. 2

Klasyfikacja linii i torów

Kategorie linii

Linie kolejowe zarządzane przez zarządcę infrastruktury
kwalifikowane są do jednej z czterech kategorii.

Zakwalifikowanie linii do danej kategorii wymaga spełnienia
przynajmniej jednego z kwalifikacyjnych parametrów
techniczno-eksploatacyjnych podanych w tablicy.

Kwalifikacyjne wartości parametrów techniczno-

eksploatacyjnych

Kategoria

linii

kolejowej

Wartość parametrów techniczno-

eksploatacyjnych

Obciążenie

przewozam

i T [Tg/rok]

Prędkość
pociągów

pasażerskich

max

[km/h]

Prędkość

pociągów

towarowych

tow.

[km/h]

Dopuszczalne

naciski osi

P [kN]

Magistralna
(0)

T > 25

120 < v

max



200

80 < v

tow



120



221

Pierwszorzędn
a

(1)



T <

80 < v

max



120

60 < v

tow



210



P < 221

Drugorzędna
(2)



T < 10

60 < v

max



50 < v

tow



200



P < 210

Znaczenia
miejscowego
(3)

T < 3

max



tow



P < 200

Decyzję o zakwalifikowaniu linii do danej kategorii lub

zmianie kategorii linii istniejących, podejmuje zarządca
infrastruktury.

Linia kolejowa na całej swej długości powinna być

zakwalifikowana do jednej kategorii. W przypadku, gdy na
odcinkach linii o łącznej długości nieprzekraczającej 30%
długości linii występują różne wartości parametrów
techniczno-eksploatacyjnych,

całą

linię

należy

zakwalifikować do tej kategorii, która wynika z parametrów
techniczno-eksploatacyjnych występujących na pozostałej
długości linii.

Linie kolejowe w zależności od kategorii, do jakiej zostały

zakwalifikowane, powinny posiadać odpowiednie przekroje
poprzeczne nawierzchni i podtorza.

Przekrój poprzeczny nawierzchni i podtorza dwutorowej linii

magistralnej i pierwszorzędnej (rysunek górny – tor na prostej,

dolny – tor w łuku)

Oznaczenia na rysunkach:

d – grubość warstwy podsypki pod podkładami w zależności od
standardu nawierzchni

– poszerzenie rozstawu torów na łuku wg zał.11 tabl.3

– poszerzenie skrajni do wewnątrz łuku wg zał. 11

– poszerzenie skrajni na zewnątrz łuku wg zał. 11

Wartości w nawiasach dotyczą odcinków linii, na których
przewiduje się prowadzenie ruchu pociągów z prędkością
większą niż 160 km/h.

Przekrój poprzeczny nawierzchni i podtorza jednotorowej linii

magistralnej i pierwszorzędnej

Przekrój poprzeczny nawierzchni i podtorza dwutorowej linii

drugorzędnej. (wartości w nawiasach dotyczą odcinków linii, po

których przewiduje się prowadzenie ruchu pociągów z prędkością

80 < v < 160 km/h)

Przekrój poprzeczny nawierzchni i podtorza jednotorowej linii

drugorzędnej

Przekrój poprzeczny nawierzchni i podtorza jednotorowej linii

znaczenia miejscowego

Klasy techniczne torów

Tory na szlakach oraz tory główne i główne dodatkowe na
stacjach kwalifikuje się do jednej z sześciu klas technicznych
zwanych dalej klasami, do których przypisany jest
wymagany standard konstrukcyjny nawierzchni oraz
określone parametry techniczno-eksploatacyjne.

O kwalifikowaniu toru do jednej z sześciu klas decydują:

• dopuszczalna prędkość pociągu określonego rodzaju,

• nacisk osi lokomotywy w pociągu, dla którego przyjęto
dopuszczalną prędkość,

• nacisk osi wagonów w pociągu, dla którego przyjęto
dopuszczalną prędkość,

• obciążenie przewozami.

Decyzję o zakwalifikowaniu toru do danej klasy podejmuje
zarządca infrastruktury.

Klasy

torów

Dopusz-

czalna

prędkość

pociągó

[km/h]

Dopuszczalny nacisk

osi

lokomoty

-wy

[kN]

wagonó

[kN]

Obciążenie

przewozami

[ Tg/rok ]

200

221

140

do 25

100
120
140
160

221
210
210
205

221
205
190
140

nie normowane

100
120

221
210
205

221
205
190

16 – 25

Kryteria klasyfikacji torów głównych

60
70

221
210

221

205

4 – 8

Klasy

torów

Dopusz-

czalna

prędkość

pociągó

[km/h]

Dopuszczalny nacisk

osi

lokomo-

tywy

[kN]

wagonó

[kN]

Obciążenie

przewozami

[ Tg/rok ]

70
80

221
210

221
205

9 –15

30
40

221
210

221
205

do 3

Podane dopuszczalne naciski osi taboru odnoszą się do
wytrzymałości nawierzchni o standardzie odpowiadającym
danej klasie torów (nie mają zastosowania do obiektów
inżynieryjnych).

Tor zakwalifikowany do danej klasy powinien posiadać
konstrukcję nawierzchni odpowiadającą standardom
przypisanym do danej klasy lub wyższej.

W przypadku, gdy planowane warunki eksploatacyjne
wymagają zmiany klasy toru na wyższą, podwyższenie takie
jest możliwe wyłącznie po uprzednim przystosowaniu
standardu konstrukcji do przewidzianej klasy torów.

Tory stacyjne boczne, z wyjątkiem torów grup kierunkowych,
powinny być utrzymywane jak tory klasy piątej. Tory grup
kierunkowych powinny odpowiadać warunkom klasy toru, do
której zostały zakwalifikowane tory główne dodatkowe.

Standardy konstrukcyjne

Standard konstrukcyjny nawierzchni określa minimalne
wymagania techniczne dla materiałów konstrukcyjnych dla
danej klasy torów, to jest: typ szyn, podkładów i
przytwierdzeń, maksymalny rozstaw podkładów oraz
minimalną grubość warstwy podsypki pod podkładem, a
także parametry techniczne wymienionych materiałów.

W każdej klasie torów dopuszcza się stosowanie kilku
równorzędnych standardów konstrukcyjnych.

W nawierzchni bocznych torów stacyjnych, obok materiałów
odpowiadających standardom torów klasy piątej, dopuszcza
się stosowanie odzyskanych materiałów nawierzchniowych
dostosowanych do warunków użytkowania tych torów.

W podanych standardach klasa i gatunek podsypki zależy od
kategorii linii.

Standardy konstrukcyjne nawierzchni dla torów klasy 0

Warian

Szyny

Typ

podkładów

Rozstaw

podkła-

dów [m]

Typ

przytwierdz

e-nia szyn

Grubość
warstwy

podsypki [m]

0.1

UIC60(60E

nowe dla

v > 200

km/h

PS-93, PS-

0,60

0,35

0.2

j. w.

I / B, II / B

twarde

0,60

Skl, K

0,30

Standardy konstrukcyjne nawierzchni dla torów klasy 1

Warian

Szyny

Typ

podkładów

Rozstaw

podkła-

dów [m]

Typ

przytwierdz

e-nia szyn

Grubość
warstwy

podsypki [m]

1.1

UIC60(60E

nowe

PS-93, PS-

0,60

0,35

1.2

j. w.

II / B

twarde

0,60

Skl, K

0,30

Standardy konstrukcyjne nawierzchni dla torów klasy 2

Wariant

Szyny

Typ

podkładów

Rozstaw

podkładów

[m]

Typ

przytwierdz

e-nia szyn

Grubość

warstwy

podsypki

[m]

2.1

UIC60 (60E1)

nowe i

reprofilowane

kl. I

Ps-83

INBK 7M

K-83

0,70

0,30

2.2

j.w.

II / B

twarde

0,70

0,25

2.3

S49 (49E1)

nowe i

reprofilowane

kl. I

Ps-83

INBK 7M

K-83

0,65

0,30

2.4

j.w.

II / B

miękkie

0,65

0,25

Standardy konstrukcyjne nawierzchni dla torów klasy 3

Warian

Szyny

Typ

podkładów

Rozstaw

podkładów

[m]

Typ

przytwierdz

e-nia szyn

Grubość

warstwy

podsypki

[m]

3.1

UIC60 (60E1)

PS-83

0,75

0,30

reprofilowane kl.

lub

regenerowane

INBK 7

K-83

0,75

3.2

j.w.

II B, II O

twarde nowe lub

regenerowane

0,80

0,25

3.3

j.w.

II B, II O

miękkie nowe

lub

regenerowane

0,65

0,25

3.4

S49 (49E1)

Ps-83

0,75

0,25

reprofilowane kl.

lub

regenerowane

INBK 7
INBK 8

0,75

INBK 3

0,60

3.5

j.w.

III B, III O

miękkie nowe

lub

regenerowane

0,70

0,20

3.6

j.w.

III B, III O

miękkie nowe

lub

regenerowane

0,60

0,20

Standardy konstrukcyjne nawierzchni dla torów klasy 4

Warian

Szyny

Typ podkładów

Rozstaw

podkładó

[m]

Typ

przytwierdz

e-nia szyn

Grubość

warstwy

podsypki

[m]

4.1

S49 (49E1)

PS-83

0,80

0,25

reprofilowane kl.

III

lub

regenerowane

INBK 7, PBS 1

INBK 8

0,80

INBK 3

0,70

INBK 4

0,60

4.2

j.w.

III / B, III O

miękkie nowe

lub

regenerowane

0,80

0,20

4.3

j.w.

IV O

miękkie nowe

lub

regenerowane

0,70

0,20

4.4

j.w.

III / B, III O

miękkie nowe

lub

regenerowane

0,60

0,20

Standardy konstrukcyjne nawierzchni dla torów klasy 5

Warian

Szyny

Typ

podkładów

Rozstaw

podkładów

[m]

Typ

przytwierdz

e-nia szyn

Grubość

warstwy

podsypki

[m]

5.1

S49 (49E1)

PS-83

0,70

0,21

regenerowane

INBK 7, PBS 1

INBK 8

0,70

INBK 3

0,65

INBK 4

0,60

5.2

j.w.

INBK 7, PBS 1

INBK 8

0,85

0,21

INBK 3

0,75

INBK 4

0,65

5.3

j.w.

drewniane

regenerowan

0,60

0,16

Nawierzchnia kolejowa

Nawierzchnia kolejowa w okresie użytkowania powinna
stanowić stabilną i trwałą konstrukcję odpowiednio
połączonych części składowych, zapewniającą bezpieczny
ruch pojazdów kolejowych.

2. Elementy składowe nawierzchni kolejowej stanowią:

•

szyny,

•

podkłady,

•

podrozjazdnice,

•

złączki,

•

rozjazdy,

•

przyrządy wyrównawcze,

•

kozły oporowe,

•

podsypka.

Zamiast podkładów i podsypki, mogą być

stosowane

alternatywne

niekonwencjonalne

typy

nawierzchni.

Przekroje poprzeczne szyn w ujęciu

historycznym

Szyna 49E1

Szyna 60E1

Parametr

Jednostk

Typ szyn

UIC60

S49

Masa

kg/m

60,34

49,43

Wysokość

172

149

Standardowe długości

25; 27,5;

30; 120

25; 27,5; 30;

120

Szerokość stopki

150

125

Szerokość główki

Grubość szyjki

16,5

Średnica otworów

łubkowych

Powierzchnia przekroju

7686

6297

Moment bezwładności

-8

3055

1819

Moment bezwładności

-8

513

320

Wskaźnik

wytrzymałości

-6

335,5

240

Charakterystyki szyn typu UIC60 i S49

W zależności od odporności na zużycie rozróżnia się dwie
kategorie szyn:

• kategoria N – szyny o zwykłej odporności na zużycie,
wykonywane w dwóch rodzajach, ze stali o minimalnej
wytrzymałości na rozciąganie 690 lub 710 MPa,

• kategoria T – szyny o zwiększonej odporności na zużycie,
wykonywane w trzech rodzajach, ze stali o minimalnej
wytrzymałości na rozciąganie 880 MPa,