Deformacje skorupy

ziemskiej, typy deformacji
tektonicznych.

Geologia Wielkiego
Kanionu

Wielki kanion Colorado

Stress and Strain

Ułożeniem warstw, skał, intruzji, kompleksów

skalnych w skorupie ziemskiej zajmuje się

geologia strukturalna, a samo ułożenie

nazywamy tektoniką.

Położenie warstw jest najistotniejszym

elementem charakterystyki tektonicznej.

Określa się je za pomocą biegu i upadu

warstwy.

Linią biegu (rozciągłości) nazywamy krawędź
przecięcia się pow. warstwy (spągowej lub
stropowej) z dowolną pł. poziomą.

Biegiem (rozciągłością) nazywamy azymut linii
biegu

Linia upadu to linia największego spadku pow.
warstwy (prostopadła do linii biegu).

•Upad to kąt zawarty pomiędzy linią upadu a
płaszczyzną poziomą.

•Kierunek nachylenia (upadu) to azymut kierunku
nachylenia.

Do jednoznacznego określenia położenia

warstwy w przestrzeni wystarczy podać:

• bieg, kąt upadu, kierunek nachylenia

45/30/SE

• kierunek nachylenia, kąt upadu 135/30

Mapa geologiczna

łupki

piaskowce

wapienie

kilometry

Deformacje tektoniczne dzielimy na ciągłe i

nieciągłe.

DEFORMACJE CIĄGŁE

Podstawowym elementem def. ciągłych jest fałd.

Fałd to wygięcie warstw bez przerwania ich
ciągłości składające się z antykliny i synkliny.

Antyklina (siodło) zawiera utwory starsze w

jądrze.

Synklina (łęk) zawiera utwory młodsze w jądrze.

KLASYFIKACJA GEOMETRYCZNA

•f. stojący

•f. pochylony

•f. obalony

•f. leżący

•f.
przewalony

http://www.geo.uw.edu.pl/ZASOBY/EDYTA_JURE

WICZ

/

Inne klasyfikacje fałdów:
• morfologiczne
• strukturalne

 

              

               

       

fałdy zygzakowate

 

              

               

       

fałdy

grzebieniowat

e

 

              

               

       

fałdy hiperboloczne

 

              

               

       

fałdy paraboliczne

 

              

               

       

fałdy półkoliste

 

              

               

       

fałdy skrzynkowe

 

              

               

       

fałdy wachlarzowate

ze względu na kąt między skrzydłami     wyróżniamy

:

 

                    

                

fałdy normalne

(

 

       >0)

 

                    

                

fałdy izoklinalne

(

 

       =0)

 

                    

                

fałdy wachlarzowate

(

 

       <0)

) ze względu na stosunek wysokości fałdu do jego promienia wyróżniamy

:

 

                 

                   

fałdy szerokopromienne (gdy promień

-p- jest przynajmniej 4 razy większy od

wysokości-w)

 

                

                   

                   

       

fałdy średniopromienne (pośrednie

między szeroko- i wąskopromiennymi)

 

                

        

fałdy wąskopromienne (gdy wysokość

jest większa od promienia)

 

                 

       

fałdy koncentryczne - o
krzywiźnie mającej wspólne

centrum i stałej miąższości
ławic

 

                  

            

fałdy symilarne - czyli

podobne, w których krzywizny
poszczególnych ławic są takie

same, przez co w
konsekwencji albo w
przegubach mają zwiększoną

miąższość (a), albo ścienioną
na skrzydłach (b)

 

                  

            

fałdy dysharmonijne - w

których krzywizny
poszczególnych ławic są od

siebie niezależne

Przyczyny fałdowania

• poziome ruchy płyt litosfery w strefach

subdukcji

• pionowe ruchy na platformach

Rodzaj sił fałdujących

• proste ściskanie
• para sił w pł. poziomej
• ruchy pionowe

Do wychodzącego z sali operacyjnej

chirurga podbiega zdenerwowana
żona.

- I jak panie doktorze, udała się

operacja?

- Operacja? Myslałem, że to była

sekcja zwłok...

Deformacje tektoniczne

nieciągłe

Podstawową formą jest uskok – czyli przerwanie

ciągłości skał połączone z przesunięciem

Klasyfikacja

Kierunek ruchu uskokowego względem pow.

uskokowej

• uskoki zrzutowe

– normalny
– odwrócony
– progowy

• uskoki przesuwcze

Rodzaje

uskoków

normalny

progowy

zrzutowy

odwrócony

przesuwczy

zrzutowo - przesuwczy

zawiasowy

nożycowy

Def. tekt. nieciągłe powstają w wyniku ścinania

połączonego z poślizgiem.

SPĘKANIA – pow. nieciągłości bez

przemieszczenia w obrębie warstw.

Cios – regularny system spękań.

ZŁOŻONE STRUKTURY

TEKTONICZNE

Antyklinorium – zespół

fałdów, których
obwiednia jest wypukła
ku górze (obwiednia –
pow. ograniczająca
wygięcie grupy fałdów)

Synklinorium – zespól

fałdów, w których
obwiednie są wklęsłe

Płaszczowiny

Płaszczowiny

– masy skalne przesunięte poziomo na duże

– masy skalne przesunięte poziomo na duże

odległości (w km), często oderwane od strefy macierzystej.

odległości (w km), często oderwane od strefy macierzystej.