Opracowała Anna Ronowicz

Nauczyciel bibliotekarz OZ ZCDN w Gryficach



(inaczej dokument cyfrowy, dokument binarny) − w
informatyce dokument w postaci pliku tekstowego, graficznego,
muzycznego, filmowego lub mieszanego będącego wynikiem pracy
z danym programem komputerowym, dający się zapisać, a
następnie odczytać. Posiada cechy dokumentu, czyli potwierdza
prawdziwość zaistnienia danego wydarzenia, okoliczności, zjawiska
oraz cechy pliku. Mogą być więc dowodem w procedurach
prawnych;

•

wg art. 3 ustawy o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne -
dokument elektroniczny to stanowiący odrębną
całość znaczeniową zbiór danych uporządkowanych
w określonej strukturze wewnętrznej i zapisany na
informatycznym nośniku danych;



wg polskiej normy (PN-ISO 690-2) to
dokument istniejący w postaci elektronicznej,
dostępny za pomocą techniki komputerowej.

„Dokumenty elektroniczne są

narzędziem pracy, nauki dla nowych

grup użytkowników bibliotek,

sprzyjają rozwojowi nowoczesnej

biblioteki.”

E-dokument składa się z widocznej dla użytkownika treści i
czytelnych dla komputera metadanych (rozumie się przez to
zestaw logicznie powiązanych z dokumentem elektronicznym
usystematyzowanych informacji opisujących ten dokument i
umożliwiających jego wyszukiwanie, kontrolę, zrozumienie i
długotrwałe przechowanie oraz zarządzanie).

Na podstawie art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym
zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2002 Nr 171, poz. 1396,
z późn. zm.2) zarządza się, co następuje :
§ 4.
1. Dla każdego dokumentu elektronicznego podaje się obowiązkowo
wartości następujących metadanych, z zastrzeżeniem ust. 2:

1) identyfikator;
2) twórca;
3) tytuł;
4) data;
5) format;

6) tematyka;
7) typ;
8) adresat;
9) agregacja;
10)
przechowywanie.

E-dokumenty można podzielić wg różnych kryteriów.

W zależności od metody dostępu do danych wyróżniamy:

 dokumenty

elektroniczne

o

dostępie

lokalnym − zapisane i/lub przechowywane na
nośniku fizycznym (np. dysk, dyskietka, dysk
optyczny), który w celu odtworzenia wymaga
użycia komputera z odpowiednim urządzeniem
peryferyjnym oraz

 dokumenty elektroniczne o dostępie

zdalnym

−

przechowywane

i

udostępniane w sieci lokalnej lub
Internecie

(niezapisane

na

nośniku

fizycznym przechowywanym w bibliotece)

jakości:

• dokumenty zwykłe
• kwalifikowane – wystawione z
użyciem podpisu elektronicznego.

Przy innych podziałach e-dokumentów stosuje się kryteria
wystawcy dokumentu:

•dokumenty urzędowe,
• prywatne;

oraz



W zależności od profilu i finansów,
biblioteki gromadzą bazy danych,
czasopisma

elektroniczne,

multimedialne książki, materiały
konferencyjne.

Publikacje

dostępne

w

postaci

elektronicznej są często szybszym,
tańszym i wygodniejszym sposobem
przekazywania

informacji

użytkownikowi.

Dokumenty

elektroniczne

Gry edukacyjne –

przygotowane z

myślą

o dzieciach

Gry i zabawy umysłowe

– tworzone w

większości dla dzieci i

młodzieży

Multimedialne

podręczniki do nauki

języków obcych, np.

programy do nauki

języków

Wydawnictwa

informacyjne:

encyklopedie, atlasy, mapy

(użytkownicy tych

wydawnictw często mają

możliwość stałego ich

aktualizowania poprzez

Internet)

Publikacje

przygotowane na

zlecenie władz

lokalnych, promujące

miejscowości, regiony,

zbytki.

Podręczniki i pomoce do

nauki w szkołach

podstawowych i średnich

(często materiały

rekomendowane przez MEN,

np. seria eduROM)

Wydawnictwa

fachowe, np. z

zakresu prawa, np.

wydawca LexisNexis

Polska, publikacje

GUS

Gromadzenie, opracowanie i udostępnianie nagrań
i dokumentów elektronicznych wiąże się z koniecznością
ich odczytywania w odpowiednich urządzeniach.
Dlatego biblioteka powinna być wyposażona w komputer
z odpowiednimi parametrami i napędem odczytującym
płyty zapisane w różnych formach.

Zbiory w bibliotekach gromadzi się poprzez
zakupy bezpośrednie i zamówienia oraz
otrzymywane dary. Warto też korzystać z
formy

zakupu

pracy

z załączonymi dodatkami, takimi jak:
filmowe adaptacje lektur, programy CD-ROM
itp.



Dokument elektroniczny, „Wikipedia” [online], Styczeń 2006, Aktualizacja 21.01.2012
[dostęp: 19.03.2012], Dostępny w Internecie:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Dokument_elektroniczny

.



Bogusz E., Wydawnictwa elektroniczne, Poradnik Bibliotekarza, 2010, nr 11, Dodatek:
Nowe media w bibliotece, s. 13-14.



Bogusz E., Wydawnictwa elektroniczne w Bibliotece Narodowej. Cz. 1. Gromadzenie,
Poradnik Bibliotekarza, 2011, nr 1, s. 6-8.



Gołębiowska L., Zbiory specjalne – nieksiążkowe w bibliotekach, 2008, 978-83-924008-
3-7.



Waglowski P., Niezbędne elementy struktury dokumentów, „VaGla.pl” [online],
Czerwiec 2006, Aktualizacja 1.07.2006 [dostęp 21.03.2012], Dostępny w Internecie
http://prawo.vagla.pl/node/6423.

Anna Ronowicz

Biblioteka Pedagogiczna

ul. Koszarowa 12; 72-300 Gryfice

tel. [phone]; e-mail:

[e-mail]

www.zcdn.edu.pl/gryfice