13.

13.

Typologie mediów

Typologie mediów

1.1. Poprawność kryteriów

1.1. Poprawność kryteriów

„

„

Postrzeganie ludzkie opiera się na zmysłach i na

Postrzeganie ludzkie opiera się na zmysłach i na

mediach. W tym aspekcie mówi się o kanałach –

mediach. W tym aspekcie mówi się o kanałach –

audialnych wizualnych, zapachowych, dotykowych i

audialnych wizualnych, zapachowych, dotykowych i

smakowych.

smakowych.

Przewód telefoniczny oraz fale radiowe

Przewód telefoniczny oraz fale radiowe

nazywa się kanałami sygnału. Widać wyraźnie, że

nazywa się kanałami sygnału. Widać wyraźnie, że

medium (głos), nośnik (fala) i kanał (przewód,

medium (głos), nośnik (fala) i kanał (przewód,

częstotliwość) są wzajemnie powiązane.

częstotliwość) są wzajemnie powiązane.

Dlatego też bywają mylone w języku potocznym.”

Dlatego też bywają mylone w języku potocznym.”

(Goban-Klas, 2005)

(Goban-Klas, 2005)



w analizie mediów należy rozróżniać i nie mylić pojęć:

w analizie mediów należy rozróżniać i nie mylić pojęć:



media jako narzędzia komunikacji

media jako narzędzia komunikacji



aparat

aparat



nośnik

nośnik



kanał

kanał



sygnał

sygnał



komunikat

komunikat

1.2. Poprawność kryteriów

1.2. Poprawność kryteriów

2. Kryterium relacji

2. Kryterium relacji

kryterium rodzaju kontaktu

kryterium rodzaju kontaktu

między nadawcą i odbiorcą

między nadawcą i odbiorcą



media tradycyjne

media tradycyjne



komunikacja jednokierunkowa

komunikacja jednokierunkowa



bierność odbiorcy

bierność odbiorcy



tradycyjne nośniki przekazu

tradycyjne nośniki przekazu



media interaktywne, nowe media

media interaktywne, nowe media



dwukierunkowy przepływ informacji

dwukierunkowy przepływ informacji



dynamiczność nadawcy, zaangażowanie zwrotne

dynamiczność nadawcy, zaangażowanie zwrotne

odbiorcy

odbiorcy



elektroniczne nośniki przekazu

elektroniczne nośniki przekazu

3.1. Kryterium zaangażowania

3.1. Kryterium zaangażowania

kryterium zaangażowania odbiorcy

kryterium zaangażowania odbiorcy

(

(

Marshall McLuhan

Marshall McLuhan

)

)



media gorące

media gorące



radio, fotografia, prasa

radio, fotografia, prasa



angażują jeden zmysł

angażują jeden zmysł



jednoznaczność dostarczanych informacji

jednoznaczność dostarczanych informacji



narzucona interpretacja przekazu

narzucona interpretacja przekazu



mniejsze zaangażowanie odbiorcy

mniejsze zaangażowanie odbiorcy



nie wymagają aktywnego udziału odbiorcy

nie wymagają aktywnego udziału odbiorcy

3.2. Kryterium zaangażowania

3.2. Kryterium zaangażowania

kryterium zaangażowania odbiorcy

kryterium zaangażowania odbiorcy

(

(

Marshall McLuhan

Marshall McLuhan

)

)



media zimne

media zimne



telewizja, komiksy

telewizja, komiksy



angażują wiele zmysłów

angażują wiele zmysłów



przedstawiają przekaz wielokanałowo

przedstawiają przekaz wielokanałowo



pozostawiają stosunkowo dużą dowolność

pozostawiają stosunkowo dużą dowolność

interpretacji przekazu

interpretacji przekazu



wymagają aktywnego współuczestnictwa w

wymagają aktywnego współuczestnictwa w

uzupełnianiu prezentowanej treści

uzupełnianiu prezentowanej treści

4.1. Kryterium rodzaju

4.1. Kryterium rodzaju

kryterium różnorodności i różnorodzajowości mediów

kryterium różnorodności i różnorodzajowości mediów



język

język

(w sensie języka naturalnego) jako środek

(w sensie języka naturalnego) jako środek

porozumiewania się (w danej społeczności)

porozumiewania się (w danej społeczności)



znaki językowe lub wszelkie systemy znaków

znaki językowe lub wszelkie systemy znaków

(słowo

(słowo

mówione, gest, mimika, obraz)

mówione, gest, mimika, obraz)



kody

kody

, które są oparte na konwencjach i pozwalają

, które są oparte na konwencjach i pozwalają

konstruować przekazy (alfabet, kod Morse’a,

konstruować przekazy (alfabet, kod Morse’a,

sygnalizacja)

sygnalizacja)

4.2. Kryterium rodzaju

4.2. Kryterium rodzaju

kryterium różnorodności i różnorodzajowości mediów

kryterium różnorodności i różnorodzajowości mediów



nośniki sygnałów

nośniki sygnałów

(jak wibracje powietrza, fale świetlne,

(jak wibracje powietrza, fale świetlne,

a także materiały, na których znaki zostały utrwalone,

a także materiały, na których znaki zostały utrwalone,

jak papier, taśma filmowa, płyta gramofonowa)

jak papier, taśma filmowa, płyta gramofonowa)



instrumenty

instrumenty

pozwalające na powielanie, transmisję lub

pozwalające na powielanie, transmisję lub

odbiór przekazu (prasa drukarska, radiostacja,

odbiór przekazu (prasa drukarska, radiostacja,

odbiornik radiowy czy telewizyjny)

odbiornik radiowy czy telewizyjny)



instytucje,

instytucje,

które tworzą przekazy (np. prasa, radio,

które tworzą przekazy (np. prasa, radio,

telewizja)

telewizja)

5.1. Kryterium funkcjonalności

5.1. Kryterium funkcjonalności

naturalnej

naturalnej

kryterium funkcjonalności naturalnej mediów

kryterium funkcjonalności naturalnej mediów



środki prezentacyjne

środki prezentacyjne



wszelkie formy ludzkiego zachowania werbalnego

wszelkie formy ludzkiego zachowania werbalnego

i niewerbalnego: głos, twarz, ciało

i niewerbalnego: głos, twarz, ciało



korzystają one z naturalnych języków: słów,

korzystają one z naturalnych języków: słów,

wyrażeń, gestów itd.

wyrażeń, gestów itd.



środki te są w istocie atrybutami natury

środki te są w istocie atrybutami natury



ich produktami są akty komunikacyjne

ich produktami są akty komunikacyjne

5.2. Kryterium funkcjonalności

5.2. Kryterium funkcjonalności

naturalnej

naturalnej

kryterium funkcjonalności naturalnej mediów

kryterium funkcjonalności naturalnej mediów



środki reprezentacyjne

środki reprezentacyjne



książki, obrazy, fotografie, architektura, sztuka i jej

książki, obrazy, fotografie, architektura, sztuka i jej

wytwory, dekoracja wnętrz itd.

wytwory, dekoracja wnętrz itd.



są to środki stosujące konwencje kulturowe i estetyczne do

są to środki stosujące konwencje kulturowe i estetyczne do

kreacji różnego rodzaju tekstów, które mogą istnieć

kreacji różnego rodzaju tekstów, które mogą istnieć

niezależnie od nadawcy

niezależnie od nadawcy



są możliwe do odtwarzania przez środki kategorii pierwszej

są możliwe do odtwarzania przez środki kategorii pierwszej



każdy z tych środków ma własny sposób utrwalania

każdy z tych środków ma własny sposób utrwalania

rzeczywistości, rejestrujący tylko pewne jej właściwości i w

rzeczywistości, rejestrujący tylko pewne jej właściwości i w

swoisty sposób je transformujący (reprezentujący)

swoisty sposób je transformujący (reprezentujący)



dzięki tym urządzeniom możliwy staje się przekaz medialny

dzięki tym urządzeniom możliwy staje się przekaz medialny



produktami tych środków są dzieła, przekazy komunikacji

produktami tych środków są dzieła, przekazy komunikacji

5.3. Kryterium funkcjonalności

5.3. Kryterium funkcjonalności

naturalnej

naturalnej

kryterium funkcjonalności naturalnej mediów

kryterium funkcjonalności naturalnej mediów



środki mechaniczne

środki mechaniczne



telefon, radio, telewizja, internet

telefon, radio, telewizja, internet



środki te korzystają z kanałów przepływu informacji

środki te korzystają z kanałów przepływu informacji

stworzonych przez nowoczesne technologie

stworzonych przez nowoczesne technologie



są zależne od czysto technicznych ograniczeń

są zależne od czysto technicznych ograniczeń



media te nie wywierają wpływu na kształt przekazu

media te nie wywierają wpływu na kształt przekazu



usprawniają jedynie jego rozpowszechnienie i umasowienie

usprawniają jedynie jego rozpowszechnienie i umasowienie



przyspieszają obieg przekazu, zwiększają zasięg, poszerzają

przyspieszają obieg przekazu, zwiększają zasięg, poszerzają

(poprzez reprodukcję i zwielokrotnienie przekazu) krąg

(poprzez reprodukcję i zwielokrotnienie przekazu) krąg

możliwych odbiorców

możliwych odbiorców

6. Kryterium funkcjonalności

6. Kryterium funkcjonalności

kryterium funkcjonalności mediów

kryterium funkcjonalności mediów



środki wyrażania

środki wyrażania



wszelkie formy ludzkiego zachowania słownego i

wszelkie formy ludzkiego zachowania słownego i

pozasłownego, na przykład mowa, gesty, mimika

pozasłownego, na przykład mowa, gesty, mimika



środki rejestracji

środki rejestracji



narzędzia przystosowane do utrwalania

narzędzia przystosowane do utrwalania

określonych symbolicznych zachowań ludzkich, na

określonych symbolicznych zachowań ludzkich, na

przykład ołówek, kartka papieru, magnetowid

przykład ołówek, kartka papieru, magnetowid



środki transmisji

środki transmisji



instrumenty służące do przesyłania i powielania

instrumenty służące do przesyłania i powielania

zarejestrowanych symbolicznych zachowań

zarejestrowanych symbolicznych zachowań

ludzkich

ludzkich

7. Kryterium trwałości i relacji

7. Kryterium trwałości i relacji

kryterium trwałości przekazu i relacji do

kryterium trwałości przekazu i relacji do

odbiorcy

odbiorcy

(Antonina Kłoskowska)

(Antonina Kłoskowska)



nietrwałe bezpośrednie (na przykład mowa)

nietrwałe bezpośrednie (na przykład mowa)



nietrwałe pośrednie (radio i telewizja)

nietrwałe pośrednie (radio i telewizja)



trwałe pośrednie (pismo i druk)

trwałe pośrednie (pismo i druk)



trwałe bezpośrednie (rysunek tworzony w obecności

trwałe bezpośrednie (rysunek tworzony w obecności

widzów)

widzów)

8.1. Kryterium kreatywności

8.1. Kryterium kreatywności

kryterium kreatywnej roli mediów

kryterium kreatywnej roli mediów

(Ulrich Saxer)

(Ulrich Saxer)



media jako technicznie zorientowane systemy znaków

media jako technicznie zorientowane systemy znaków



znaki i symbole są podstawą wszelkiej komunikacji i wszelkiego

znaki i symbole są podstawą wszelkiej komunikacji i wszelkiego

działania komunikacyjnego

działania komunikacyjnego



media pośredniczą w przekazywaniu sensu i stanowią element

media pośredniczą w przekazywaniu sensu i stanowią element

systemów informacji i interpersonalnej komunikacji medialnej

systemów informacji i interpersonalnej komunikacji medialnej



semantyka kodów i symboli medialnych opiera się na społecznych

semantyka kodów i symboli medialnych opiera się na społecznych

konwencjach, na technicznych standardach i normach

konwencjach, na technicznych standardach i normach



technika medialna jest również produktem zapotrzebowania

technika medialna jest również produktem zapotrzebowania

społecznego

społecznego



dynamizm zmian w przestrzeni komunikacji medialnej generuje

dynamizm zmian w przestrzeni komunikacji medialnej generuje

zmiany struktur społecznych, wzmacniając tym samym rozwój

zmiany struktur społecznych, wzmacniając tym samym rozwój

społeczeństwa informacyjnego

społeczeństwa informacyjnego

8.2. Kryterium kreatywności

8.2. Kryterium kreatywności

kryterium kreatywnej roli mediów

kryterium kreatywnej roli mediów

(Ulrich Saxer)

(Ulrich Saxer)



media jako systemy organizacji

media jako systemy organizacji



konkretne struktury społeczne ukierunkowane na realizację

konkretne struktury społeczne ukierunkowane na realizację

założonych celów

założonych celów



cele medialne mają różny charakter, począwszy od celów

cele medialne mają różny charakter, począwszy od celów

informacyjnych, gospodarczych, politycznych,

informacyjnych, gospodarczych, politycznych,

rozrywkowych czy edukacyjnych

rozrywkowych czy edukacyjnych



organizacja medialna służy ich funkcjonalności

organizacja medialna służy ich funkcjonalności



media jako struktury instytucjonalne

media jako struktury instytucjonalne



media rozumiane są tutaj jako struktury regulujące i

media rozumiane są tutaj jako struktury regulujące i

integrujące przestrzeń życia społecznego

integrujące przestrzeń życia społecznego

9. Kryterium formy McLuhana

9. Kryterium formy McLuhana



Marshall McLuhan

Marshall McLuhan



the medium is the message

the medium is the message

(środek

(środek

przekazu jest przekazem)

przekazu jest przekazem)



the medium is the massage (środek

the medium is the massage (środek

przekazu jest masażem)

przekazu jest masażem)



the massenger ist the message (posłaniec

the massenger ist the message (posłaniec

jest przekazem)

jest przekazem)

10. Typologia mediów: schemat

10. Typologia mediów: schemat

11.1. Różne typologie mediów

11.1. Różne typologie mediów



podział według zasięgu

podział według zasięgu



media domowe, obsługujące jedną instytucję, np.

media domowe, obsługujące jedną instytucję, np.

radiowęzeł czy telewizja przemysłowa

radiowęzeł czy telewizja przemysłowa



sublokalne, media ograniczone do jednej małej

sublokalne, media ograniczone do jednej małej

miejscowości lub dzielnicy, np. gminna gazeta

miejscowości lub dzielnicy, np. gminna gazeta

samorządowa, osiedlowa telewizja kablowa

samorządowa, osiedlowa telewizja kablowa



lokalne, np. „Życie Warszawy”

lokalne, np. „Życie Warszawy”



regionalne (np. „Dziennik Polski” w Krakowie)

regionalne (np. „Dziennik Polski” w Krakowie)



krajowe, np. „Rzeczpospolita” czy Telewizja Polska

krajowe, np. „Rzeczpospolita” czy Telewizja Polska



międzynarodowe, np. francusko-niemiecka telewizja Arte

międzynarodowe, np. francusko-niemiecka telewizja Arte



globalne, np. sieć CNN

globalne, np. sieć CNN



podział według tematyki

podział według tematyki



media sportowe

media sportowe



muzyczne

muzyczne



komputerowe

komputerowe



religijne itd.

religijne itd.

11.2. Różne typologie mediów

11.2. Różne typologie mediów



podział według adresata

podział według adresata



m.in. media dla kobiet

m.in. media dla kobiet



dla młodzieży

dla młodzieży



dla dzieci itd.

dla dzieci itd.



podział według zmysłów

podział według zmysłów



media audialne

media audialne



wizualne

wizualne



audiowizualne

audiowizualne



podział według przypisywanych mediom zadań

podział według przypisywanych mediom zadań



m.in. media informacyjne

m.in. media informacyjne



rozrywkowe

rozrywkowe



reklamowe

reklamowe

11.3. Różne typologie mediów

11.3. Różne typologie mediów



podział według technologii

podział według technologii



m.in. media drukowane

m.in. media drukowane



elektroniczne

elektroniczne



podział według technologii zapisu

podział według technologii zapisu



media analogowe

media analogowe



cyfrowe

cyfrowe



podział według stopnia ciągłości

podział według stopnia ciągłości



media permanentne (24h)

media permanentne (24h)



periodyczne

periodyczne



sporadyczne

sporadyczne

12.1. Kryterium technologii

12.1. Kryterium technologii



nowe media elektroniczne

nowe media elektroniczne



technika zapisu audio i wideo: magnetofon,

technika zapisu audio i wideo: magnetofon,

magnetowid, wideokamera, walkman

magnetowid, wideokamera, walkman



media satelitarne i kablowe: radio, telewizja, VOD

media satelitarne i kablowe: radio, telewizja, VOD



media cyfrowe: media cyfrowego zapisu i

media cyfrowe: media cyfrowego zapisu i

odtwarzania, mp3,

odtwarzania, mp3,



komputer: multimedia, telefonia komórkowa

komputer: multimedia, telefonia komórkowa



sieć komputerowa: internet, media telematyczne,

sieć komputerowa: internet, media telematyczne,

media internetowe

media internetowe

13.1. Typologie mediów:

13.1. Typologie mediów:

podsumowanie

podsumowanie



zaklasyfikowanie niektórych mediów do określonej

zaklasyfikowanie niektórych mediów do określonej

kategorii

kategorii

nie jest sprawą prostą

nie jest sprawą prostą



postęp technologiczny

postęp technologiczny

burzy tradycyjne podziały

burzy tradycyjne podziały

mediów

mediów



nowe media: multitmedia i hipermedia

nowe media: multitmedia i hipermedia

przynależące do

przynależące do

różnych kategorii

różnych kategorii



kategoryzacja mediów ma walor poznawczy

kategoryzacja mediów ma walor poznawczy

, ponieważ

, ponieważ

wskazuje trzy zasadnicze fazy mediatyzacji przekazu:

wskazuje trzy zasadnicze fazy mediatyzacji przekazu:



artykulację

artykulację



utrwalenie

utrwalenie



dystrybucję

dystrybucję

13.2. Typologie mediów:

13.2. Typologie mediów:

podsumowanie

podsumowanie



typologie mediów

typologie mediów

podkreślają „łańcuchowy”

podkreślają „łańcuchowy”

charakter mediatyzacji,

charakter mediatyzacji,

czyli wpływ nowych

czyli wpływ nowych

technologii na media

technologii na media



poszczególne media stanowią przedłużenie

poszczególne media stanowią przedłużenie

wcześniejszych faz komunikacyjnego łańcucha

wcześniejszych faz komunikacyjnego łańcucha



media prezentacji są przedłużeniem procesów psychicznych

media prezentacji są przedłużeniem procesów psychicznych



media reprezentacji są przedłużeniem mediów prezentacji

media reprezentacji są przedłużeniem mediów prezentacji



media transmisji są przedłużeniem jednych i drugich

media transmisji są przedłużeniem jednych i drugich

Był to wykład:

Był to wykład:

Typologie mediów

Typologie mediów

Dziękuję za uwagę!

Dziękuję za uwagę!