Rak jelita grubego

Objawy

Diagnostyka

Klasyfikacja

Objawy

1.

Bóle brzucha

40%

2.

Zaburzenia rytmu oddawania stolca

33%

3.

Krwawienia z odbytnicy

28%

4.

Krew utajona w stolcu

34%

5.

Złe samopoczucie

16%

6.

Niedrożność

15%

7.

Bóle miedniczne

8.

Nagłe parcie

9.

Żółtaczka

Rak prawej połowy

okrężnicy

1.

Smoliste stolce

2.

Niedokrwistość z niedoboru żelaza

3.

Guz po prawej stronie jamy brzusznej

4.

Późne objawy niedrożności

Rak lewej połowy

okrężnicy

1.

Zmiana charakteru wypróżnień

2.

Stolec ze świeżą krwią

3.

Bóle brzucha o charakterze skurczowym

Rozpoznanie

1.

Badanie brzucha

2.

Badanie odbytnicy

3.

Kolonoskopia

4.

Wlew kontrastowy

5.

Rtg klatki piersiowej

6.

Badania laboratoryjne

7.

Tomografia komputerowa

Badanie odbytnicy

1.

Badanie per rectum

2.

Rektosigmoidoskopia

3.

Usg endorektalne

Kolonoskopia

1.

Biopsja zmiany

2.

Kontrola pozostałej części jelita

(10-20% niewykrywana, głównie prawa strona)

3. Częstsze powikłania, wyższy koszt

Jelito bez

zmian

Gruczolak

Rak esicy

Rak esicy

Rak esicy

Badanie rtg

1.

Zwężenie okrężne (apple core)

2.

Zmiany polipowate o kształcie grzybowatym

3.

Zagłębienie u podstawy polipa

4.

Nieregularne zarysy polipa

5.

Guzy z kraterowatym rozpadem i
uniesionymi brzegami

6.

Zmiany o wyglądzie płytkowym

Czułość wlewu dla d>1cm – 90%

Tomografia

komputerowa

1.

Kryteria zajęcia węzłów
a) jakikolwiek > 1cm
b) pakiet co najmniej 3 mniejszych niż 1cm
c) węzeł dowolnej wielkości w krezce

2, Ocena

a) naciekania sąsiednich narządów i ścian

miednicy

b) przerzutów

Alternatywne metody

obrazowania

1.

CT portografia

2.

MRI

3.

USG endoskopowe (czułość ok.85%)

4.

Kolonoskopia wirualna

Badania laboratryjne

1.

Hematokryt, zawartość hemoglobiny

2.

Wskaźniki czerwonokrwinkowe

3.

Antygen karcynoembrionalny (CEA)

4.

Enzymy wątrobowe

Badania przesiewowe

1.

Badanie na obecność krwi utajonej w stolcu
(FOBT – fecal occult blood testing)

2.

Rtg jamy brzusznej – podwójny kontrast

3.

Sigmoidoskopia

4.

Kolonoskopia

Pocedury scriningu

umiarkowane ryzyko

1.

FOBT

1/1rok

2.

Giętka sigmoidoskopia
1/5lat

3.

1 + 2

4.

Rtg z podwójnym kontrastem
1/10lat

5.

Kolonoskopia
1/10lat

Pocedury scriningu

zwiększone

ryzyko

Krewni I stopnia

Badania od 40 r.ż.

Pacjenci po

polipektomii
(gruczolak)

Kolonoskopia po

3latach

Radykalna operacja

Kolonoskopia po 1

roku

FAP w rodzinie

Badania genetyczne
Kolonoskopia co 1 rok

HNPCC

Kolonoskopia co 1-
2lata

IBD

(8 lat cała okrężnica lub 15lat

lewa strona)

Kolonoskopia co 1-

2lata

Ocena stopnia

zaawansowania

1.

Brak różnicy między ca in situ i raka
ograniczonego do blaszki właściwej błony
śluzowej

2.

Rak inwazyjny – przekraczający blaszkę
mięśniową błony śluzowej

Kasyfikacja Dukesa 1932

A - rak ograniczony do odbytnicy
B - rak sięgający poza odbytnicę
C - zajęcie węzłów chłonnych

Zmodyfikowana

klasyfikacja Dukesa

(Astler i Coller)

A - nowotwór ograniczony do błony śluzowej
B1 - nowotwór nacieka błonę mięśniową

właściwą, ale jej nie przekracza

B2 - nowotwór nacieka poza błonę mięśniową

właściwą, brak przerzutów w węzłach
chłonnych

C1 - nowotwór ograniczony do ściany jelita,

obecne przerzuty w węzłach chłonnych

C2 - nowotwór nacieka poza ścianę jelita,

obecne przerzuty w węzłach chłonnych

D - obecne przerzuty odległe

Klasyfikacja TNM

guz pierwotny – cecha T

TX - guz pierwotny nie może być oceniony
T0 - nie stwierdza się guza pierwotnego
Tis - carcinoma in situ
T1 - nowotwór nacieka błonę podśluzową
T2 - nowotwór nacieka błonę mięśniową właściwą
T3 - nowotwór szerzy się poza błonę mięśniową właściwą do

warstwy posurowiczej lub tkanek okołoodbytniczych i
okołookrężniczych w miejscach nie pokrytych otrzewną

T4 - nowotwór przechodzi przez otrzewną lub bezpośrednio

nacieka inne narządy i tkanki

Klasyfikacja TNM

Okoliczne węzły chłonne – cecha N

NX - okoliczne węzły chłonne nie mogą być ocenione
N0 - brak przerzutów
N1 - obecne 1-3 przerzuty do węzłów chłonnych

okołoodbytniczych lub okołookrężniczych

N2 - przerzuty > 3 w węzłach chłonnych okołoodbytnczych

lub okołookrężniczych

N3 - przerzut w jakimkolwiek węźle chłonnym wzdłuż dużych

pni naczyniowych

Klasyfikacja TNM

odległe przerzuty – cecha M

MX - obecność przerzutów nie może być

oceniona

M0 - nie stwierdza się przerzutów odległych

M1 - obecne przerzuty odległe

Stopnie zaawansowania

stopień

grupy

5 lat

0

Tis

N0

M0

> 95

I

T1

N0

M0

75 – 100

T2

N0

M0

II

T3

N0

M0

50 – 75

T4

N0

M0

III

dowolny T

N1

M0

30 - 50

dowolny T

N2, N3

M0

IV

dowolny T dowolny N

M1

< 10

Przerzuty

1.

Wątroba

75 %

2.

Płuca

5- 50 %

3.

Nadnercza

14 %

4.

Jajnik

3 – 8 %

5.

Kości

5 %

6.

Mózg

5 %

7.

Krezka

10 %