Rachunkowość
Rachunkowość
zarządcza
zarządcza
Nowoczesne koncepcje rachunku
Nowoczesne koncepcje rachunku
kosztów
kosztów
dr hab. Przemysław
dr hab. Przemysław
Kabalski Katedra
Kabalski Katedra
Rachunkowości
Rachunkowości
Wydział Zarządzania
Wydział Zarządzania
UŁ
UŁ
2
Target
Target
costing
costing
3
Istota target costing
Target costing jest metodą planowania
zysku i zarządzania kosztami w fazie
projektowania i rozwoju produktu
nakierowaną na obniżenie kosztów
produktu w ciągu całego cyklu jego życia
Najważniejszymi cechami koncepcji target
costing wydają się:
oddziaływanie na koszty przed
rozpoczęciem produkcji
koncentracja na całym cyklu życia produktu
4
Koszty przesądzane a koszty
ponoszone
0%
20%
40%
60%
80%
100
%
koszt
y
Badania i rozwój Produkcj
a
Obsługa
po
sprzedaży
Koszty
przesądzane
Koszty
ponoszone
5
tak
Wytwarzanie produktu
Ogólny model target
costing
Czy osiągnięto koszt
docelowy?
nie
Projektowanie produktu
Docelowy koszt
Docelowy zysk
Docelowa cena
6
„Filozofia” zarządzania
rentownością
w systemie target costing
Zysk
Cena
Koszty
-
=
Dana przez
rynek
Oczekiwany
przez
jednostkę
Cel do
osiągnięcia
7
„Filozofia” zarządzania
rentownością
w systemie target costing
Docelowy
zysk
Docelowa cena
Docelowy koszt
-
Bieżący koszt
Docelowa
kwota
redukcji
kosztów
=
8
Istota target costing
W systemie target costing ustala się kwotę
kosztów, po jakich wytwarzany musi być
dany produkt (świadczona dana usługa),
charakteryzujący się ściśle określoną
funkcjonalnością i jakością, aby została
osiągnięta pożądana kwota zysku przy
docelowej (czytaj: możliwej do osiągnięcia
„za pozwoleniem” rynku) cenie
[zob. Szychta A., rozdział 17 książki „Rachunkowość
zarządcza. Koncepcje i zastosowania”, Łódź 2001]
9
Istota target costing
Target costing nie jest jedynie prostym
narzędziem redukcji kosztów czy też
systemem zarządzania kosztami,
lecz stanowi część kompleksowego
procesu zarządzania rentownością
przedsiębiorstwa
oraz integralny element procesu
projektowania i wprowadzania na rynek
nowych produktów
10
Kaizen
Kaizen
11
Istota kaizen costing
„Misja” kaizen costing jest w zasadzie podobna, jak
w przypadku target costing – jest nią redukcja
kosztów
Kaizen costing, w odróżnieniu od target costing,
koncentruje się na redukcji kosztów wytwarzania i
dostarczania produktu
Kaizen jest japońskim określeniem oznaczającym
obniżanie kosztów poprzez wprowadzanie ciągłych
usprawnień w przebiegu procesów operacyjnych
według zasady „małych kroczków” (zamiast
jednorazowych, skokowych i znaczących usprawnień)
Kaizen costing jest częścią procesu planowania
zysku
12
Istota kaizen costing
Kaizen
costing
Tradycyjny system
rachunku kosztów
standardowych
nakierowany na
dotrzymanie
standardów kosztów
(unikanie
niekorzystnych
odchyleń)
nakierowany na
osiągnięcie
zadanej kwoty
redukcji kosztów
system redukcji
kosztów
system kontroli
kosztów
13
Istota kaizen costing
Kaizen
costing
Tradycyjny system
rachunku kosztów
standardowych
„Workers know
best”
„Managers and
engineers know
best”
14
Rachunek
Rachunek
kosztów
kosztów
cyklu życia
cyklu życia
produktu
produktu
15
Istota rachunku kosztów cyklu
życia
Rachunek kosztów cyklu życia (ang. life-cycle
costing) oznacza system pomiaru i zarządzania
kosztami w ciągu całego cyklu życia, w
przekroju całego łańcucha wartości („od kołyski
aż po grób”)
Podejście takie jest kluczowe dla zarządzania
rentownością przedsiębiorstwa – źródłem
zysków jest bowiem nadwyżka łącznych
przychodów uzyskanych ze sprzedaży produktu
nad łącznymi kosztami generowanymi przez ten
produkt w ciągu całego jego „życia”
16
Cykl życia produktu
Cza
s
Sprzeda
ż,
Koszty*
Rozwó
j
Wprowadze
nie
Dojrzało
ść
Schyłek
Punkt widzenia rachunkowości
zarządczej
Wzros
t
Sprzeda
ż
* Uwaga: dla przejrzystości rysunku nie pokazano
krzywych kosztów
17
Zasadnicze fazy cyklu życia
z punktu widzenia łańcucha
wartości
Badania,
projektowanie
i rozwój
produktu
Wytwarzanie
i sprzedaż
produktu
Obsługa
po sprzedaży
i likwidacja
produktu
Cza
s
18
Struktura (prognostycznego lub
sprawozdawczego) rachunku
cyklu życia
Faza cyklu
życia
Przycho
dy
Koszty
Wynik
Razem
19
Koszty
Koszty
jakości
jakości
20
Większa sprzedaż i zyski
Niższe koszty i
wzrost
produktywności
Niższe ceny
Większe
inwestycj
e w
jakość
Skutki zwiększenia jakości
Podwyższenie jakości
21
Koszty
dostosowania
jakości do
oczekiwań
klienta
Koszty
wynikające z
niedostosowania
jakości
Koszty jakości to ogół kosztów
związanych z jakością
Koszty jakości
22
Koszty
dostosowania
jakości
Koszty
niedostosowania
jakości
Koszty prewencji
Koszty
oszacowania
Koszty
wewnętrzne
błędów
Koszty
zewnętrzne
błędów
1
2
3
4
Koszty jakości
23
Koszty wewnętrzne błędów to koszty
wynikające z niedostosowania produktu lub
usługi do wymagań klienta wykrytego przed
dostarczeniem produktu lub usługi klientowi
Przykładami kosztów wewnętrznych błędów
są koszty odpadów, ponownego
przetwarzania, napraw, ponownej inspekcji
(kontroli, testowania), przerw w procesie
produkcji
Koszty jakości
3
24
Koszty zewnętrzne błędów to koszty
wynikające z niedostosowania produktu lub
usługi do wymagań klienta po dostarczeniu
produktu lub usługi do klienta
Przykładami kosztów wewnętrznych
błędów są koszty obsługi reklamacji,
napraw gwarancyjnych, refundacje dla
klientów, utrata reputacji
Koszty jakości
4
25
Koszty oszacowania to koszty
sprawdzania zgodności produktu lub
usługi z wymaganiami klienta
Przykładami kosztów oszacowania są
koszty kontroli produktów gotowych,
koszty kontroli procesu produkcyjnego,
koszty inspekcji dostaw
Koszty jakości
2
26
Koszty prewencji to koszty ponoszone w celu
zapobiegania niedostatecznej jakości
produktów lub usług
Przykładami kosztów prewencji są koszty
selekcji dostawców, koszty szkoleń
pracowników, koszty badań marketingowych,
przeglądy zapobiegawcze maszyn i urządzeń
Koszty jakości
1
27
Koszty
dostosowania
jakości są
nakładami
inwestycyjnym
i
Istota
kosztów
jakości
Istota
kosztów
jakości
Koszty jakości
redukcję
strat, jakimi
są koszty
niedostosowa
nia jakości
nakierowanym
i na
28
Raporty z kosztów jakości mają umożliwiać
ocenę postępów w zakresie poprawy jakości
oraz efektywność nakładów na dostosowanie
jakości. Typy raportów z kosztów jakości:
interim standard report (porównanie kosztów
rzeczywistych ze standardem określonym w
budżecie)
multiple-period report (kształtowanie się
kosztów jakości na przestrzeni kilku okresów)
long-range standard (porównanie kosztów
aktualnych z długookresowym standardem)
Raporty o kosztach jakości
29
Koncepcja TQM odnosi się do kompleksowego
(totalnego, globalnego) zarządzania jakością
przenikającego wszystkich uczestników organizacji,
wszystkie jej obszary funkcjonalne, wszystkie aspekty
działania i zorientowanego na wymagania wszystkich
interesariuszy
Cechą TQM jest dążenie do 100% dostosowania
jakości do wymagań („zero błędów”)
TQM opiera się na zasadzie ciągłego doskonalenia
(„nigdy nie jest tak dobrze, żeby nie mogło być lepiej”)
TQM prowadzi do pełnej integracji perspektywy
produkcji (procesów wewnętrznych) z perspektywa
klienta
Total Quality Management
30
Koszty
Koszty
środowiskowe
środowiskowe
31
Koszty
dostosowania
do wymogów
środowiska
Koszty
niedostosowania
do wymogów
środowiska
Koszty prewencji
Koszty detekcji
Koszty
wewnętrzne
błędów
Koszty
zewnętrzne
błędów
1
2
3
4
Koszty środowiskowe
32
Ponoszone
przez
przedsiębiorst
wo
Ponoszone
przez inne
osoby i grupy
(koszty
społeczne)
Koszty środowiskowe
Ekologiczne koszty zewnętrzne