Elżbieta Szeląg

[e-mail].p

l

NEUROPSYCHOLOGIA

KLINICZNA

Wykład 15

Zdrowiejący mózg –

- podstawowe zagadnienia terapii
neuropsychologicznej

Część III. Ogólna charakterystyka często
występujących

zaburzeń

Krótki przegląd zaburzeń mowy

u dzieci

Około 30 % dzieci wykazuje nieprawidłowości
rozwoju mowy (Tallal 1993, raporty MEN)

Jak często występują one u dzieci

Dyzartria

= zaburzenie emisji dźwięków

wskutek zaburzeń ruchowych

Afonia

=

zaburzona emisja głosu

wskutek defektów krtani

Opóźniony rozwój mowy

= alalia dziecięca

= specyficzne upośledzenie rozwoju języka

Jest to specyficzny rozwojowy deficyt w
zakresie ekspresji i/lub recepcji mowy,
wobec braku innych zaburzeń, takich jak:
•

ubytek słuchu,

• deformacja obwodowego aparatu

artykulacyjnego,

• nieprawidłowości rozwoju umysłowego,

• uszkodzenie mózgu,

• zaburzenia psychiczne.

Głuchota lub głęboki niedosłuch

Przyczyny głuchoty

•

przyczyny

genetyczne (ok. 50% przypadków

głuchoty
wrodzonej), stopniowy ubytek słuchu po
urodzeniu
• infekcje: (np. różyczka matki, świnka) także
zapalenie opon
mózgowych u dziecka
• urazy glowy
• deformacje rozwojowe (prenatalne)
• przyczyny metaboliczne (zazwyczaj mają one
związek z
opóźnieniem w rozwoju umysłowym dziecka)
• substancje toksyczne: leki podawane matce w
czasie ciąży
lub

dziecku po urodzeniu np. streptomycyna

J ą k a n i e

Jąkanie (stuttering

) jest zaburzeniem

rytmu mowy, w którym wypowiedź jest
przerywana zawahaniami,
powtórzeniami i przedłużeniami
brzmienia słów

Autyzm wczesnodziecięcy

Autyzm

jest rzadko występującym zaburzeniem

rozwoju,

które definiowane jest na podstawie

obserwacji zachowania dziecka.

Objawy autyzmu pojawiają się przed ukończeniem

3 roku życia dziecka i dotyczą upośledzenia

następujących form zachowania:  

Częstość występowania autyzmu

(przypadki dzieci z autyzmem / każde 10.000

nowonarodzonych dzieci

Jakie funkcje językowe bierzemy pod uwagę

przy diagnozie logopedycznej

• mowa spontaniczna

• rozumienie mowy słyszanej

• powtarzanie mowy słyszanej

• zdolność nazywania

• czytanie i pisanie

Spontaniczność mowy

•

czy dziecko posługuje się mową

spontanicznie?

• czy zachowana jest płynność mowy?

Spontanicznośc wypowiedzi można

oszacowywać na podstawie:

• odpowiadania na tzw. pytania otwarte
• fluencji słownej (zdolności do produkowania

ciągów słów bez pauz)

• długości frazy (styl telegraficzny, logorea)
• poprawności artykulacji
• poprawności syntaktycznej (stosowanie

właściwych form gramatycznych, końcówek, słów
posiłkowych, czasów)

• prozodii mowy (rozkładu akcentu i melodii mowy)
• występowania parafazji (podstawianie

niewłaściwych głosek, sylab, słów)

Rozumienie mowy oceniamy na

podstawie:

•

wskazywanie obiektów na polecenie

• wykonywanie prostych poleceń np.
podejdź do… pokaż….,
polecenia
dwustopniowe…….

• udzielanie odpowiedzi na pytania typu
tak-nie i na pytania otwarte
• badanie słuchu fonematycznego
• Token Test (dorośli)

Terapia afazji choć wciąż

kontrowersyjna, może jednak

pomóc wielu chorym

!

Wiele czynników może mieć wpływ zarówno

na poprawę samoistną, jak i wyniki terapii

logopedycznej

• Czynniki

sprzyjające

postępom w

restytucji mowy:

młody wiek, płeć

żeńska, leworęczność

• Czynniki negatywne:

obszerne uszkodzenie tkanki

mózgowej, głębokie deficyty

rozumienia mowy, apraksja,

aktywny proces nowotworowy,

niski poziom edukacji, niski IQ,

brak wsparcia ze strony rodziny,

depresja, inne deficyty np.

uwagi, pamięci

Neurorehabilitacja obejmuje:



substytucję

 restytucję

 aktywację

 integrację