SEPSA

SEPSA

Autorzy:

Autorzy:

mgr Wioletta Pinkowska

mgr Wioletta Pinkowska

mgr Tatiana Rudolf

mgr Tatiana Rudolf

mgr Iwona Pluta

mgr Iwona Pluta

DEFINICJA SEPSY

DEFINICJA SEPSY

CO TO JEST SEPSA?

CO TO JEST SEPSA?

JEST TO REAKCJA ZAPALNA

JEST TO REAKCJA ZAPALNA

CAŁEGO ORGANIZMU

CAŁEGO ORGANIZMU

WYWOŁANA PRZEZ ZAKAŻENIE.

WYWOŁANA PRZEZ ZAKAŻENIE.

ETYMOLOGIA SŁOWA

ETYMOLOGIA SŁOWA

Nazewnictwo

Nazewnictwo

Zauważa się tendencję do

Zauważa się tendencję do

odchodzenia

odchodzenia

od nazwy "posocznica"

od nazwy "posocznica"

na rzecz określenia - "sepsa".

na rzecz określenia - "sepsa".

Termin

Termin

posocznica

posocznica

pochodzi od słowa

pochodzi od słowa

"posoka" czyli "zepsuta krew„

"posoka" czyli "zepsuta krew„

(za

(za

Wielkim Słownikiem Medycznym

Wielkim Słownikiem Medycznym

,

,

PAN, Warszawa, PZWL, 1996).

PAN, Warszawa, PZWL, 1996).

Łacińskim odpowiednikiem jest

Łacińskim odpowiednikiem jest

septicemia

septicemia

, obecnie nieużywany.

, obecnie nieużywany.

JAK CZĘSTO WYSTĘPUJE CIĘŻKA

JAK CZĘSTO WYSTĘPUJE CIĘŻKA

SEPSA?

SEPSA?

CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA CIĘŻKIEJ SEPSY

CZĘSTOTLIWOŚĆ WYSTĘPOWANIA CIĘŻKIEJ SEPSY

DOKŁADNIE OCENIONO W BADANIACH

DOKŁADNIE OCENIONO W BADANIACH

EPIDEMIOLOGICZNYCH PRZEPROWADZONYCH

EPIDEMIOLOGICZNYCH PRZEPROWADZONYCH

W USA W 2001 ROKU. ROCZNIE WYSTĘPUJE TAM

W USA W 2001 ROKU. ROCZNIE WYSTĘPUJE TAM

750 000 PRZYPADKÓW. OZNACZA TO TRZY PRZYPADKI

750 000 PRZYPADKÓW. OZNACZA TO TRZY PRZYPADKI

NA 1000 OSÓB POPULACJI CZYLI BARDZO DUŻO.

NA 1000 OSÓB POPULACJI CZYLI BARDZO DUŻO.

JAKIE ZAKAŻENIA WYWOŁUJĄ

JAKIE ZAKAŻENIA WYWOŁUJĄ

SEPSĘ?

SEPSĘ?

Sepsę mogą wywołać zakażenia różnych

Sepsę mogą wywołać zakażenia różnych

organów: zapalenie płuc, zakażenie

organów: zapalenie płuc, zakażenie

narządów jamy brzusznej, zakażenia

narządów jamy brzusznej, zakażenia

dróg moczowych, zapalenia opon

dróg moczowych, zapalenia opon

mózgowych, zakażenie skóry i kości.

mózgowych, zakażenie skóry i kości.

Sepsa może rozwinąć się w przebiegu

Sepsa może rozwinąć się w przebiegu

zakażenia różnymi mikroorganizmami.

zakażenia różnymi mikroorganizmami.

U KOGO MOŻE WYSTĄPIĆ

U KOGO MOŻE WYSTĄPIĆ

SEPSA?

SEPSA?

Zasadniczo może wystąpić w przebiegu

Zasadniczo może wystąpić w przebiegu

zakażenia u każdego człowieka.

zakażenia u każdego człowieka.

Najbardziej narażone są osoby:

Najbardziej narażone są osoby:

♦

♦

w podeszłym wieku i noworodki;

w podeszłym wieku i noworodki;

♦

♦

z osłabioną odpornością organizmu;

z osłabioną odpornością organizmu;

♦

♦

z ranami i urazami;

z ranami i urazami;

♦

♦

leczone w szpitalu.

leczone w szpitalu.

Objawy

Objawy

Obraz kliniczny sepsy zależy od stopnia zaawansowania całego

Obraz kliniczny sepsy zależy od stopnia zaawansowania całego

procesu. W początkowym okresie są to objawy

procesu. W początkowym okresie są to objawy

ogólnoustrojowej reakcji zapalnej

ogólnoustrojowej reakcji zapalnej

(co najmniej dwa z

(co najmniej dwa z

wymienionych):

wymienionych):



czynność serca powyżej 90 uderzeń na minutę

czynność serca powyżej 90 uderzeń na minutę



temperatura ciała poniżej 36°C lub powyżej 38°C

temperatura ciała poniżej 36°C lub powyżej 38°C



częstość oddechów spontanicznych powyżej 20 na minutę; w

częstość oddechów spontanicznych powyżej 20 na minutę; w

badaniu gazometrycznym

badaniu gazometrycznym

krwi tętniczej PaCO2 poniżej 4,3 kPa

krwi tętniczej PaCO2 poniżej 4,3 kPa

(32 mmHg)

(32 mmHg)



liczba

liczba

leukocytów

leukocytów

we krwi poniżej 4000 komórek w mm3 lub

we krwi poniżej 4000 komórek w mm3 lub

powyżej 12000 komórek w mm3, lub obecność ponad 10%

powyżej 12000 komórek w mm3, lub obecność ponad 10%

niedojrzałych

niedojrzałych

granulocytów obojętnochłonnych

granulocytów obojętnochłonnych

Dodatkowo mogą być obecne objawy określonego

Dodatkowo mogą być obecne objawy określonego

zakażenia, np.

zakażenia, np.

zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

:

:



u niemowląt:

u niemowląt:

–

gorączka

gorączka

–

brak apetytu

brak apetytu

–

wymioty

wymioty

–

biegunka

biegunka

–

rozpaczliwy płacz, kwilenie

rozpaczliwy płacz, kwilenie

–

rozdrażnienie

rozdrażnienie

–

odgięcie głowy do tyłu

odgięcie głowy do tyłu

–

pulsujące ciemiączko

pulsujące ciemiączko

–

senność

senność

–

wybroczyny na skórze

wybroczyny na skórze

U starszych dzieci i dorosłych:

U starszych dzieci i dorosłych:



gorączka

gorączka



wymioty

wymioty



ból głowy

ból głowy



sztywność karku

sztywność karku



światłowstręt

światłowstręt



senność

senność



bóle stawów

bóle stawów



drgawki

drgawki

JAK LECZY SIĘ CIĘŻKĄ SEPSĘ?

JAK LECZY SIĘ CIĘŻKĄ SEPSĘ?

CIĘŻKA SEPSA POWINNA BYĆ LECZONA

CIĘŻKA SEPSA POWINNA BYĆ LECZONA

W ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII.

W ODDZIALE INTENSYWNEJ TERAPII.

LECZENIE POLEGA NA:

LECZENIE POLEGA NA:

a) opanowaniu źródła zakażenia: operacja, drenaż,

a) opanowaniu źródła zakażenia: operacja, drenaż,

antybiotyki jak najszybciej;

antybiotyki jak najszybciej;

b) podtrzymaniu czynności narządów: respirator,

b) podtrzymaniu czynności narządów: respirator,

leki podnoszące ciśnienie krwi, płyny, sztuczna nerka;

leki podnoszące ciśnienie krwi, płyny, sztuczna nerka;

c) ograniczenie reakcji septycznej: aktywowane białko

c) ograniczenie reakcji septycznej: aktywowane białko

C.

C.

Niewinny początek

Niewinny początek

W walce z sepsą najważniejszy jest czas. Im

W walce z sepsą najważniejszy jest czas. Im

wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym większe

wcześniej choroba zostanie rozpoznana, tym większe

są szanse na pokonanie bakterii. Początkowo sepsa

są szanse na pokonanie bakterii. Początkowo sepsa

meningokokowa może przypominać przeziębienie.

meningokokowa może przypominać przeziębienie.

Podobnie jak ono rozprzestrzenia się drogą

Podobnie jak ono rozprzestrzenia się drogą

kropelkową. Objawami, które powinny wzbudzić

kropelkową. Objawami, które powinny wzbudzić

czujność, są: wysoka temperatura, wymioty,

czujność, są: wysoka temperatura, wymioty,

sztywność karku i utrata apetytu. Pojawia się też

sztywność karku i utrata apetytu. Pojawia się też

charakterystyczna wysypka,

charakterystyczna wysypka,

w której drobne plamki zlewają się

w której drobne plamki zlewają się

w większe skupiska.

w większe skupiska.

Aby sprawdzić, czy są one oznaką sepsy, można

Aby sprawdzić, czy są one oznaką sepsy, można

wykonać tzw. test szklanki. Wystarczy przyłożyć ją

wykonać tzw. test szklanki. Wystarczy przyłożyć ją

bokiem do policzka i przycisnąć. Jeśli

bokiem do policzka i przycisnąć. Jeśli

zaczerwienienie nie zniknie, trzeba jak najszybciej

zaczerwienienie nie zniknie, trzeba jak najszybciej

jechać do lekarza. Sposobem na walkę z posocznicą

jechać do lekarza. Sposobem na walkę z posocznicą

są antybiotyki, zwłaszcza penicylina. Sepsa

są antybiotyki, zwłaszcza penicylina. Sepsa

meningokokowa pozaszpitalna jest łatwiejsza do

meningokokowa pozaszpitalna jest łatwiejsza do

wyleczenia niż szpitalna. To dlatego, że bakterie

wyleczenia niż szpitalna. To dlatego, że bakterie

wywołujące sepsę szpitalną są odporne na wiele

wywołujące sepsę szpitalną są odporne na wiele

antybiotyków. Ponieważ choroba łatwo się

antybiotyków. Ponieważ choroba łatwo się

rozprzestrzenia, powinniśmy na siebie uważać,

rozprzestrzenia, powinniśmy na siebie uważać,

nawet jeśli mieliśmy krótki kontakt z zarażoną

nawet jeśli mieliśmy krótki kontakt z zarażoną

osobą. Trzeba przyjąć odpowiednią dawkę leku, by

osobą. Trzeba przyjąć odpowiednią dawkę leku, by

zabezpieczyć się przed zachorowaniem.

zabezpieczyć się przed zachorowaniem.

PROFILAKTYKA

PROFILAKTYKA

Uważaj na siebie !!!

Uważaj na siebie !!!

Ryzyko zachorowania na

Ryzyko zachorowania na

sepsę można zmniejszyć.

sepsę można zmniejszyć.

Trzeba tylko wprowadzić

Trzeba tylko wprowadzić

w życie kilka zasad.

w życie kilka zasad.

Bakterie przenoszą się

Bakterie przenoszą się

z człowieka na człowieka.

z człowieka na człowieka.

Dlatego, zwłaszcza gdy

Dlatego, zwłaszcza gdy

jesteście osłabieni lub

jesteście osłabieni lub

chorzy, unikajcie

chorzy, unikajcie

przebywania w dużych

przebywania w dużych

skupiskach ludzi.

skupiskach ludzi.

Nie powinniście

Nie powinniście

przytulać się,

przytulać się,

całować lub używać

całować lub używać

tych samych

tych samych

przedmiotów co

przedmiotów co

przeziębieni i

przeziębieni i

kichający koledzy.

kichający koledzy.

Warto rygorystycznie

Warto rygorystycznie

przestrzegać zasad

przestrzegać zasad

higieny, nie

higieny, nie

zapominać o myciu

zapominać o myciu

rąk przed posiłkiem,

rąk przed posiłkiem,

a także przed

a także przed

i po skorzystaniu z

i po skorzystaniu z

toalety.

toalety.

Dobrze pracujący

Dobrze pracujący

układ odpornościowy

układ odpornościowy

łatwiej poradzi sobie

łatwiej poradzi sobie

z atakiem bakterii.

z atakiem bakterii.

Dlatego, zwłaszcza na

Dlatego, zwłaszcza na

przedwiośniu, trzeba

przedwiośniu, trzeba

wzmocnić organizm.

wzmocnić organizm.

Postanów, że od dziś

Postanów, że od dziś

będziesz hartować

będziesz hartować

(możesz np. brać

(możesz np. brać

naprzemiennie ciepły

naprzemiennie ciepły

i zimny prysznic)

i zimny prysznic)

i prawidłowo odżywiać.

i prawidłowo odżywiać.

Jedz regularne posiłki

Jedz regularne posiłki

z dodatkiem warzyw

z dodatkiem warzyw

i owoców. To

i owoców. To

najlepsze źródła

najlepsze źródła

wzmacniających

wzmacniających

witamin A, C i E.

witamin A, C i E.

Nie eksperymentuj

Nie eksperymentuj

z dietami

z dietami

odchudzającymi.

odchudzającymi.

Unikaj stresujących

Unikaj stresujących

sytuacji,

sytuacji,

a odpoczynek

a odpoczynek

potraktuj jako

potraktuj jako

kolejną inwestycję

kolejną inwestycję

we wzmacnianie

we wzmacnianie

odporności.

odporności.

Jeśli dopadnie Cię przeziębienie,

Jeśli dopadnie Cię przeziębienie,

nie bagatelizuj go i zostań w łóżku, zalecony przez lekarza

nie bagatelizuj go i zostań w łóżku, zalecony przez lekarza

antybiotyk przyjmuj do końca. Nie przerywaj terapii, gdy nagle

antybiotyk przyjmuj do końca. Nie przerywaj terapii, gdy nagle

poczujesz się lepiej. Chory

poczujesz się lepiej. Chory

i osłabiony organizm w kontakcie z szalejącymi wokół bakteriami stoi

i osłabiony organizm w kontakcie z szalejącymi wokół bakteriami stoi

na przegranej pozycji. Istnieje szczepionka, która co prawda nie

na przegranej pozycji. Istnieje szczepionka, która co prawda nie

zabezpiecza całkowicie przed wszystkimi rodzajami sepsy, ale chroni

zabezpiecza całkowicie przed wszystkimi rodzajami sepsy, ale chroni

przed atakiem jednego

przed atakiem jednego

z najgroźniejszych meningokoków.

z najgroźniejszych meningokoków.