1

PLAN POSTĘPOWANIA W

PLAN POSTĘPOWANIA W

PRZYPADKU PANDEMII

PRZYPADKU PANDEMII

GRYPY

GRYPY

MARIO MUON

SIERPIEŃ/WRZESIEŃ 2009

2

Pandemia

Pandemia

grypy

grypy

3

W przypadku pandemii grypy pacjenci nie potrzebują transfuzji krwi

.

Katastrofa tego typu powoduje: brak lub zmniejszenie liczby

dawców, zmniejszenie ilości personelu oraz mniejsze wsparcie i

organizację społeczeństwa.

4

Grypa pandemiczna i

Grypa pandemiczna i

sezonowa

sezonowa

• Pandemia występuje zwykle 3 razy w

przeciągu stulecia- w dowolnym okresie

roku i nie jest ograniczona do grypy

zimowej i sezonowej

• Pandemia może dotknąć

25-50%

populacji,

podczas gdy sezonowa dotyczy zaledwie

10% populacji

• Pandemią zagrożone są osoby w każdym

wieku, przy czym osoby młode i starsze,

podobnie jak osoby dotknięte chorobami

przewlekłymi stanowią główną grupę ryzyka

w przypadku grypy sezonowej

5

Grypa pandemiczna i

Grypa pandemiczna i

sezonowa

sezonowa

• W przypadku wystąpienia pandemii,

szczepionka w ogóle nie będzie dostępna
podczas 1-szej fali natomiast w przypadku
grypy sezonowej środkiem
zapobiegawczym jest coroczne szczepienie

• Stosowanie przeciwwirusowych leków

będzie ograniczane – tylko dla pacjentów,
którzy zachorują w przypadku pandemii
lub dla osób z grup ,,ryzyka’’

6

Czego nauczyliśmy się do tej

Czego nauczyliśmy się do tej

pory?

pory?

Pandemia

Hiszpank

a

Azjatyck

a

Hong

Kong

Szczep

A (H1N1) A

(H2N2)

A (H3N2)

Rok

1918/19

19

1957/19

58

1968/196

9

Pochodzen

ie

??

Chiny

Chiny

Liczba zgonów
Szacunkowo

20 - 40

milionów

1milion

1- 4

milionów

Grupa
wiekowa

20-50 lat poniżej

14
powyżej

65

poniżej 5
powyżej

65

7

Większość ekspertów jest zdania, że

Większość ekspertów jest zdania, że

nie należy stawiać pytania czy

nie należy stawiać pytania czy

ponownie wystąpi poważna pandemia

ponownie wystąpi poważna pandemia

grypy, ale

grypy, ale

kiedy to się stanie.

kiedy to się stanie.

W przypadku pandemii grypy dojdzie

W przypadku pandemii grypy dojdzie

do zmniejszenia ilości dostępnej krwi,

do zmniejszenia ilości dostępnej krwi,

zmniejszenia zapotrzebowania,

zmniejszenia zapotrzebowania,

natomiast nie będzie to miało wpływu

natomiast nie będzie to miało wpływu

na bezpieczeństwo samej krwi’

na bezpieczeństwo samej krwi’

8

Przygotowania na następną

Przygotowania na następną

pandemię

pandemię

Wiedza wyniesiona w ramach badań

Wiedza wyniesiona w ramach badań

epidemiologicznych i na podstawie

epidemiologicznych i na podstawie

bieżącej sytuacji w Azji

bieżącej sytuacji w Azji

1 – Terminu pandemii nie da się przewidzieć
2 – Maksymalna przerwa między kolejnymi

pandemiami to około 40 lat

3 – Prawdopodobnie wystąpi najpierw w płd-

wsch. Azji

4 – Szybko rozpowszechni się na całym świecie
5 – Będzie występować w etapach (falach)

- Pierwsze etapy mogą być ‘lżejsze’ niż kolejne

9

Przygotowanie na kolejną

Przygotowanie na kolejną

pandemię

pandemię

7 – Zwiększenie śmiertelności i

zachorowalności trudne do przewidzenia,

jednak wskaźnik może być wysoki

8 – Około 25-50% populacji –objawy kliniczne
9 - Prawdopodobnie dojdzie do przesunięcia

występowania zachorowań na grypę w

kierunku młodszych grup wiekowych

10 –Należy uwzględnić możliwość wpływu na

usługi medyczne, placówki organizacyjne

służby krwi i wszystkie inne organizacje

10

„

„

Ptasia grypa” (Avian Flu)

Ptasia grypa” (Avian Flu)

• Niektóre szczepy ptasiej grypy są wysoce

chorobotwórcze i charakteryzują się szerokim

zakresem występowania, w szczególności w przypadku

drobiu, u którego zgony są nagłe i dotyczą 100%

przypadków. Pierwszy przypadek opisano we Włoszech

w 1878 roku.

•

H5N1

H5N1 to wysoce chorobotwórczy szczep ptasiej grypy

(HPAI). Po raz pierwszy wyizolowano z gęsi w prowincji

Guangdong, w Chinach (1996). Szczep atakował drób,

dzikie ptaki i inne zwierzęta.

• Dzikie i migrujące ptaki rozprzestrzeniły infekcję (z Azji

do Europy).

• Do tej pory H5N1 spowodował śmierć ponad 300 osób.

11

Jednakże wybuch grypy znanej

Jednakże wybuch grypy znanej

jako meksykańska lub świńska

jako meksykańska lub świńska

grypa został spowodowany

grypa został spowodowany

powtórnym wystąpieniem szczepu

powtórnym wystąpieniem szczepu

A wirusa

A wirusa

:

:

H1N1

H1N1

12

Świńska grypa

Świńska grypa

•

H1N1

H1N1 to także wysoce chorobotwórczy
szczep wirusa grypy typu A

• Odpowiada on za „pandemię hiszpanki”

w latach 1918/1919 z 20-40 milionami
zgonów.

• To wirus o dużej zdolności mutacji
• Obecnie brak jest dostępnej szczepionki

odpowiedniej dla tego wirusa

13

http://www.who.int/csr/disease/avian_influenza/phase/en

http://www.who.int/csr/disease/avian_influenza/phase/en

/index.html

/index.html

\

\

Fazy rozwoju grypy pandemicznej

Faza 1-3

Faza 4

Faza 5-6/
Pandemia

Okres po
szczytowym
natężeniu
zachorowań

Okres
postpandemicz
ny

CZAS

Głównie

zakażenia u

zwierząt,

niewielka

liczba zakażeń

u ludzi

Ograniczone

przenoszenie

wirusa z

człowieka na

człowieka

Rozprzestrzenia

nie wirusa w

populacji ludzi

Możliwość

występowa

nia

nawrotów

Sezonowe

występowanie

choroby

14

Przypuszczenia dot. planowania

Przypuszczenia dot. planowania

–

–

Pandemia grypy

Pandemia grypy

• “Najgorszy przewidywany przypadek”

pandemii :

–

50% -wskaźnik kliniczny zachorowań przez ponad

15-16 tygodni

• Brak personelu (obsady) w zakresie 30-50%

• Dostawcy nie są odporni na grypę

15

Główne problemy dotyczące organizacji służby

Główne problemy dotyczące organizacji służby

krwi

krwi

1. Kontrola zakażeń
2. Zapotrzebowanie na składniki krwi i usługi
3. Dostępność dawców krwi i ich stan zdrowia

(opieka)

4. Zapotrzebowanie na krew prawdopodobnie

przekroczy dostępny zapas

5. Dostępność i stan zdrowia personelu oraz opieka

nad nim

6. Zakłócenia w łańcuchu dostaw
7. Wyzwanie w przypadku prawdopodobnego

załamania infrastruktury krwiodawstwa

8. System powiadomień i komunikacji

16

1.

1.

Kontrola zakażenia

Kontrola zakażenia

• Zmniejszenie przeniesienia z / do / pomiędzy

– dawcy, biorcy, personel, wolontariusze, inspektorzy,

wykonawcy

• W przypadku pandemii nie da się „chronić” ludzi

• Można tylko zmniejszyć rozprzestrzenianie się

zakażenia aż do całkowitego zaniknięcia

• Zapewnienie dawców w danym środowisku i akceptacji

personelu

• Zapewnienie zrównoważenia pobieranie krwi/

zapotrzebowanie

• Działania kontrolne mogą obejmować

– higiena, ocena stanu zdrowia po przybyciu, izolacja

– odrzucenie dawcy, raport po donacji, kwarantanna, wycofanie

17

2.

2.

Zapotrzebowanie na

Zapotrzebowanie na

krew

krew

• Celem jest uniknięcie utraty życia i wysokiego

wskaźnika zachorowalności

• Zapewnienie dostaw krwi podczas pandemii

– Krwinki czerwone, płytki, mrożone składniki krwi, usługi

dodatkowe

– Tkanki i inne usługi

• Ocena stanu zdrowia (racjonowanie ograniczonej

liczby donacji)

• Przypuszczalnie stały deficyt czerwonych krwinek

– Kluczem będzie racjonowanie stosowania, nie za

wcześnie jednak zanim będzie zbyt późno

• Ostry deficyt płytek krwi (w okolicy szczytowego

okresu pandemii)

18

3.

3.

D

D

ostępność dawców i ich stan

ostępność dawców i ich stan

zdrowia

zdrowia

• Działania zapewniające wyeliminowanie dawców o

złym stanie zdrowia

• Tworzenie atmosfery zachęcającej do oddania krwi

• Działania zwiększające ilości dawców

– Skrócenie przerw pomiędzy donacjami

– Rekrutacja dawców i uczestniczenie w działaniach

propagujących krwiodawstwo

• Maksymalizacja pozytywnego nastawienia dawców

– Zapewnienie, że donacja jest tak bezpieczna jak tylko jest

to możliwe

– Sesja/środowisko kliniczne zapewniające odpowiednią

ocenę stanu zdrowia

• „Wdrożenie” w ramach publicznej służby zdrowia

19

4.

4.

Zapotrzebowanie vs. dostępna

Zapotrzebowanie vs. dostępna

krew

krew

• Zapotrzebowanie podczas pandemii prawdopodobnie

przekroczy dostępne zasoby

• Rozważa się wcześniejsze konserwowanie krwi w celu

umożliwienia późniejszego ratowania życia

• Maksymalizacja okresu użyteczności składników krwi

dla maksymalnej elastyczności ich zastosowania

• (Ale to NIE zwiększy ilości DOSTĘPNEJ krwi)
• System krwiodawstwa odpowiedzialny za dostawy krwi
• Współpraca ze szpitalami
• Zabezpieczenie w płytki krwi - może być uzależnione

od preparatyki KKP z krwi pełnej

20

5. Dostępność personelu i stan

zdrowia

• Działania zapewniające wyeliminowanie personelu o złym

stanie zdrowia

• Warunki higieniczne pracy personelu
• Rozumienie i nadawanie priorytetów w przypadku czynności o

charakterze krytycznym

• Polityka zapewniająca maksymalną ilość dostępnego personelu

–

elastyczność w zarządzaniu personelem, rezygnacja z

urlopów

• Przesunięcie na inne stanowisko po przeszkoleniu
• Działania mające wpływ na nastawienie personelu

– środki ochrony osobistej, przerwy, doradztwo, wsparcie dla

rodzin

21

22

6.

6.

Zakłócenia w łańcuchu

Zakłócenia w łańcuchu

dostaw

dostaw

• Kluczowe produkty w zakresie zaopatrzenia
• Kluczowe usługi
• Kluczowi dostawcy
• Polityka dotycząca zapasów
• Kompleksowe łańcuchy dostaw

– Jeśli funkcjonują na płaszczyźnie międzynarodowej,

wpływ na nie może mieć miejsce w różnym czasie

• Spodziewane zakłócenia - w okresie

szczytowym pandemii

23

System zarządzania krytycznymi

System zarządzania krytycznymi

produktami w zakresie

produktami w zakresie

zaopatrzenia

zaopatrzenia

• Definicja produktów „krytycznych”

• Jasno zdefiniowana lista takich produktów

– Z opracowaniem listy dostawców krytycznych produktów

• Zawarcie odpowiednich umów

– Obejmujących wszystkie krytyczne produkty

– Jasne zobowiązania w przypadku dostawców produktów

krytycznych:

• Zapewnić plany gwarantujące ciągłość dostaw

• Utrzymywanie zdefiniowanego, minimalnego „zapasu” dla danej

jednostki

» W przypadku krajowych centrów krwiodawstwa -4 tygodnie

• Określić i stosować minimalne stany magazynowe

– (z odpowiednim ich dostosowaniem do pandemii grypy)

• Wdrażanie systemu celem sprawdzenia zasobów

magazynowych

24

7.

7.

Prawdopodobne zakłócenia

Prawdopodobne zakłócenia

infrastruktury

infrastruktury

• Zakłócenia w zakresie infrastruktury podczas

pandemii-nieuniknione

– Dostawy żywności
– Transport
– Paliwo włączając gaz
– Zasilanie
– Woda
– Telekomunikacja

• Zakłócenia te będą miały wpływ na dawców,

personel i działanie całego systemu

krwiodawstwa

25

8.

8.

Komunikacja

Komunikacja

• Kluczowi partnerzy

– Media/środki komunikacji publicznej, dawcy, szpitale,

personel, osoby odpowiedzialne za regulacje, dostawcy,

ministerstwa ,

• Kluczowe komunikaty

– Zapewnienie powiązania między pandemią grypy i

systemem dostarczania krwi

• Komunikaty będą zmieniać się w czasie

– Jeśli chodzi o ich zawartość

– Jeśli chodzi o ich nasilenie

– Wszelkie zmiany polityki musza „przepływać” logicznie

Komunikaty muszą być zgodne z komunikatami

Komunikaty muszą być zgodne z komunikatami

publicznej służby zdrowia

publicznej służby zdrowia

26

Komunikaty dla dawców

Komunikaty dla dawców

krwi

krwi

•

W jaki sposób rozprzestrzenia się grypa

W jaki sposób rozprzestrzenia się grypa

• Poprzez kontakt bezpośredni

– Kontakt bezpośredni: dotknięcie zainfekowanej

osoby lub zanieczyszczonej powierzchni

– Łatwo przenosi się z osoby na osobę w przypadku

kaszlu i kataru

– Wirus może przetrwać kilka godzin w danym

środowisku

27

Główny komunikat

Główny komunikat

• Myć często ręce

• Zasłaniać się dłonią podczas kaszlu i

kichania

28

Główny komunikat

Główny komunikat

• Jeśli po donacji

wystąpią objawy

należy skontaktować

się z centrum

krwiodawstwa w

celu stwierdzenia,

czy objawy te są

charakterystyczne

dla grypy

29

Wnioski

Wnioski

• Plan na wypadek katastrofy powinien być

prosty i elastyczny.

• Zbyt wiele szczegółów może uniemożliwić

osiągnięcie celu

• Jeśli to możliwe utrzymać obowiązujące

wytyczne i SOP-y

• Konieczne jest prowadzenie szkoleń,

ćwiczeń i systematyczne przeglądanie
planu (w celu skorygowania) na wypadek
katastrofy

30

Dziękuję

Muito
Obrigado