Zabezpieczenie

Zabezpieczenie

społeczne

społeczne

Pochodzenie terminu -źródła

Pochodzenie terminu -źródła

►

Dekret o zabezpieczeniu społecznym z

Dekret o zabezpieczeniu społecznym z

1918r. Rada Komisarzy Ludowych

1918r. Rada Komisarzy Ludowych

►

Social Security Act z 1935 (ustawa z

Social Security Act z 1935 (ustawa z

USA)

USA)

Dokumenty upowszechniające idee zabezpieczenia społecznego

Dokumenty upowszechniające idee zabezpieczenia społecznego

►

Karta Atlantycka z 1941

Karta Atlantycka z 1941

►

Powszechna deklaracja Praw Człowieka

Powszechna deklaracja Praw Człowieka

z 1948

z 1948

art.. 22

art.. 22

Ujęcie definicyjne zabezpieczenia społecznego

Ujęcie definicyjne zabezpieczenia społecznego

►

„

„

całokształt urządzeń publicznych

całokształt urządzeń publicznych

zapewniających ochronę przed

zapewniających ochronę przed

niedostatkiem”

niedostatkiem”

►

„

„

całokształt środków i działań (instytucji)

całokształt środków i działań (instytucji)

publicznych, przy których pomocy

publicznych, przy których pomocy

społeczeństwo stara się zabezpieczyć swoich

społeczeństwo stara się zabezpieczyć swoich

obywateli przed groźbą niezaspokojenia

obywateli przed groźbą niezaspokojenia

podstawowych potrzeb, społecznie uznanych

podstawowych potrzeb, społecznie uznanych

za ważne”

za ważne”

►

Jerzy Piotrowski (1966r.): Zabezpieczenie społeczne.

Jerzy Piotrowski (1966r.): Zabezpieczenie społeczne.

Problematyka i metody.

Problematyka i metody.

Ujęcie definicyjne zabezpieczenia

Ujęcie definicyjne zabezpieczenia

społecznego

społecznego

►

Jako bezpieczeństwo socjalne

Jako bezpieczeństwo socjalne

(społeczne) – stan wolności od

(społeczne) – stan wolności od

niedostatku,

niedostatku,

►

Jako przedsięwzięcia publiczne w celu

Jako przedsięwzięcia publiczne w celu

zapewnienia odpowiedniego poziomu

zapewnienia odpowiedniego poziomu

życia członkom społeczeństwa,

życia członkom społeczeństwa,

Konstytucja RP 1997r. art.. 67

Konstytucja RP 1997r. art.. 67

►

Obywatel ma prawo do zabezpieczenia

Obywatel ma prawo do zabezpieczenia

społecznego w razie niezdolności do

społecznego w razie niezdolności do

pracy ze względu na chorobę lub

pracy ze względu na chorobę lub

inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku

inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku

emerytalnego

emerytalnego

►

Obywatel pozostający bez pracy nie z

Obywatel pozostający bez pracy nie z

własnej woli i nie mający innych

własnej woli i nie mający innych

środków utrzymania ma prawo do

środków utrzymania ma prawo do

zabezpieczenia społecznego

zabezpieczenia społecznego

Ryzyka objęte ochroną

Ryzyka objęte ochroną

1.

1.

dożycie wieku emerytalnego,

dożycie wieku emerytalnego,

2.

2.

trwała lub okresowa niezdolność do pracy

trwała lub okresowa niezdolność do pracy

3.

3.

śmierć żywiciela,

śmierć żywiciela,

4.

4.

niezdolność lub niemożność świadczenia pracy

niezdolność lub niemożność świadczenia pracy

5.

5.

wypadek przy pracy lub choroba zawodowa,

wypadek przy pracy lub choroba zawodowa,

6.

6.

niezdrowie

niezdrowie

7.

7.

bezrobocie,

bezrobocie,

8.

8.

niedostatek dochodu w rodzinie,

niedostatek dochodu w rodzinie,

9.

9.

trudne sytuacje życiowe.

trudne sytuacje życiowe.

►

J.Jończyka: Prawo zabezpieczenia społecznego,

J.Jończyka: Prawo zabezpieczenia społecznego,

Zakamycze 2002.

Zakamycze 2002.

Minimalne normy zabezpieczenia społecznego według

Minimalne normy zabezpieczenia społecznego według

Konwencji Nr 102 Międzynarodowej Organizacji Pracy

Konwencji Nr 102 Międzynarodowej Organizacji Pracy

z roku 1952

z roku 1952

►

Opieka lecznicza

Opieka lecznicza

►

Zasiłki w razie choroby

Zasiłki w razie choroby

►

Zasiłki w razie braku pracy

Zasiłki w razie braku pracy

►

Świadczenia na starość

Świadczenia na starość

►

Świadczenia w razie wypadku przy pracy lub

Świadczenia w razie wypadku przy pracy lub

choroby zawodowej

choroby zawodowej

►

Świadczenia w razie macierzyństwa

Świadczenia w razie macierzyństwa

►

System zasiłków rodzinnych

System zasiłków rodzinnych

►

Świadczenia w razie inwalidztwa

Świadczenia w razie inwalidztwa

►

Świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny

Świadczenia w razie śmierci żywiciela rodziny

►

Gdy mówimy o Zabezpieczeniu

Gdy mówimy o Zabezpieczeniu

społecznym jako o idei odwołujemy

społecznym jako o idei odwołujemy

się do powszechnie obowiązujących

się do powszechnie obowiązujących

wartości.

wartości.

►

Gdy mówimy o praktyce

Gdy mówimy o praktyce

zabezpieczenia społecznego

zabezpieczenia społecznego

interesują nas cele jakie zamierzamy

interesują nas cele jakie zamierzamy

osiągnąć i sposoby ich osiągania

osiągnąć i sposoby ich osiągania

cele

cele

►

Zaspokojenie pilnej potrzeby finansowej

Zaspokojenie pilnej potrzeby finansowej

wynikłej z nagłego i nieoczekiwanego

wynikłej z nagłego i nieoczekiwanego

zdarzenia, takiego jak śmierć żywiciela,

zdarzenia, takiego jak śmierć żywiciela,

bezrobocie czy wypadek przy pracy.

bezrobocie czy wypadek przy pracy.

►

Zapewnienie finansowania dodatkowych

Zapewnienie finansowania dodatkowych

kosztów związanych z

kosztów związanych z

niepełnosprawnością i potrzebą opieki.

niepełnosprawnością i potrzebą opieki.

►

Wsparcie rodziny

Wsparcie rodziny

►

Zapobieganie lub łagodzenie ubóstwa.

Zapobieganie lub łagodzenie ubóstwa.

►

Redystrybucja zasobów, np. od młodszych

Redystrybucja zasobów, np. od młodszych

do starszych, od samotnych do rodzin, od

do starszych, od samotnych do rodzin, od

sprawnych do niepełnosprawnych, od

sprawnych do niepełnosprawnych, od

zdrowych do chorych.

zdrowych do chorych.

Teoretyczne i praktyczne rozważania nad

Teoretyczne i praktyczne rozważania nad

systemem zabezpieczenia społecznego.

systemem zabezpieczenia społecznego.

Aspekt:

Aspekt:

►

Podmiotowy,

Podmiotowy,

►

Przedmiotowy,

Przedmiotowy,

►

Instrumentalny,

Instrumentalny,

►

Redystrybucyjny,

Redystrybucyjny,

►

Kompensacyjny.

Kompensacyjny.

Kryterium przedmiotowe

Kryterium przedmiotowe

►

Od jakiego ryzyka powinien uwalniać

Od jakiego ryzyka powinien uwalniać

system?

system?

►

To podejście wymaga ustalenia katalogu ryzyk,

To podejście wymaga ustalenia katalogu ryzyk,

zdarzeń, zagrożeń społecznych (np. ryzyko choroby,

zdarzeń, zagrożeń społecznych (np. ryzyko choroby,

wypadku, bezrobocie, starość itp..)

wypadku, bezrobocie, starość itp..)

Kryterium podmiotowe

Kryterium podmiotowe

►

Kogo system obejmuje?

Kogo system obejmuje?

►

Czy wszystkich potrzebujących, czy obywateli, czy

Czy wszystkich potrzebujących, czy obywateli, czy

pracujących?

pracujących?

►

Czy system jest obowiązkowy (przymusowy)?

Czy system jest obowiązkowy (przymusowy)?

Kryterium instrumentalne

Kryterium instrumentalne

►

Jakie zasady, metody i techniki

Jakie zasady, metody i techniki

zastosować w systemie?

zastosować w systemie?

►

Jakimi technikami chronić poszczególne ryzyka?

Jakimi technikami chronić poszczególne ryzyka?

Kryterium redystrybucyjne

Kryterium redystrybucyjne

►

Jak ustalić reguły partycypacji

Jak ustalić reguły partycypacji

finansowej w systemie?

finansowej w systemie?

►

Rodzaje redystrybucji:

Rodzaje redystrybucji:

►

Budżetowa

Budżetowa

►

Ubezpieczeniowa

Ubezpieczeniowa

►

charytatywna

charytatywna

Kryterium kompensacyjne

Kryterium kompensacyjne

►

W jakim zakresie pokrywać straty?

W jakim zakresie pokrywać straty?

►

Określenie poziomu zabezpieczenia społecznego –

Określenie poziomu zabezpieczenia społecznego –

bezpieczeństwa socjalnego

bezpieczeństwa socjalnego

Techniki administracyjno-finansowe zabezpieczenia

Techniki administracyjno-finansowe zabezpieczenia

społecznego

społecznego

Elementy

różnicują

ce

Ubezpieczenie Zaopatrzenie

Pomoc

Administra

cja

Zdecentralizow

ana: zakłady

publiczne

Scentralizowa

na:

administracja

państwowa

Zdecentralizow

ana: gmina

Finansowa

nie

Zdecentralizow

ane:

fundusze

składkowe

Budżet

centralny

państwa:

brak składek

Budżet gminy,

pomocniczo

państwa,

brak składek

Uprawnieni Pracownicy i

zawodowo

aktywni

Całość

ludności lub

określone

grupy

Całość ludności

Świadczeni

a

Typowe:

zależne od

wkładu pracy

(składki),

proporcjonal

ne,

roszczeniowe

Typowe:

zależne od

potrzeb,

zryczałtowa

ne,

roszczenio

we

Indywidualne:

zależne od

potrzeb,

uznaniowe

W. Muszalski: Ubezpieczenia społeczne. Warszawa 2004

ZASTOSOWANIE METODY

ZASTOSOWANIE METODY

OTWARTEJ KOORDYNACJI W POLITYCE UE

OTWARTEJ KOORDYNACJI W POLITYCE UE

►

zastosowana została w UE po raz pierwszy

zastosowana została w UE po raz pierwszy

dla koordynacji polityki gospodarczej i

dla koordynacji polityki gospodarczej i

walutowej,

walutowej,

►

wykorzystuje

wykorzystuje

benchmarking:

benchmarking:

metoda

metoda

wywodząca się z zarządzania, polegająca

wywodząca się z zarządzania, polegająca

na porównaniu danej firmy z innymi w

na porównaniu danej firmy z innymi w

poszukiwaniu najlepszych rozwiązań, czyli

poszukiwaniu najlepszych rozwiązań, czyli

„uczeniu się od najlepszych”

„uczeniu się od najlepszych”

►

Metoda

Metoda

benchmarkingu

benchmarkingu

zastosowana

zastosowana

została w procesie tworzenia Unii

została w procesie tworzenia Unii

Gospodarczej i Walutowej (UGW).

Gospodarczej i Walutowej (UGW).

„Benchmarkami” były „kryteria

„Benchmarkami” były „kryteria

konwergencji”, których spełnienie było

konwergencji”, których spełnienie było

warunkiem członkostwa w UGW

warunkiem członkostwa w UGW

zatrudnienie

zatrudnienie

►

Kolejnym obszarem polityki UE, w którym

Kolejnym obszarem polityki UE, w którym

zastosowana została metoda benchmarkingu,

zastosowana została metoda benchmarkingu,

jest polityka zatrudnienia

jest polityka zatrudnienia

►

Benchmarking w polityce zatrudnienia

Benchmarking w polityce zatrudnienia

definiowany jest przez Komisję Europejską jako

definiowany jest przez Komisję Europejską jako

sformalizowany proces wzajemnego

sformalizowany proces wzajemnego

porównywania zjawisk zatrudnieniowych w

porównywania zjawisk zatrudnieniowych w

różnych krajach, w celu wyłonienia

różnych krajach, w celu wyłonienia

najlepszego kraju i ustanowienia globalnych

najlepszego kraju i ustanowienia globalnych

celów postępu w dziedzinie zatrudnienia w

celów postępu w dziedzinie zatrudnienia w

długim i średnim okresie i zidentyfikowania

długim i średnim okresie i zidentyfikowania

najefektywniejszych polityk podnoszących

najefektywniejszych polityk podnoszących

poziom działań

poziom działań

Sfera socjalna

Sfera socjalna

►

W trakcie posiedzenia Rady Europejskiej

W trakcie posiedzenia Rady Europejskiej

w Lizbonie w marcu 2000 r.

w Lizbonie w marcu 2000 r.

benchmarking stał się częścią

benchmarking stał się częścią

ogólniejszej i bardziej złożonej strategii:

ogólniejszej i bardziej złożonej strategii:

otwartej metody koordynacji.

otwartej metody koordynacji.

►

Została ona wprowadzona, jako „proces

Została ona wprowadzona, jako „proces

uczenia się przez wszystkich”, dla

uczenia się przez wszystkich”, dla

wsparcia rozwoju gospodarki opartej na

wsparcia rozwoju gospodarki opartej na

wiedzy, wraz ze zwiększoną spójnością

wiedzy, wraz ze zwiększoną spójnością

społeczną i wzrostem zatrudnienia

społeczną i wzrostem zatrudnienia

Pierwszą dziedziną zastosowania otwartej metody

Pierwszą dziedziną zastosowania otwartej metody

koordynacji w polityce społecznej w UE

koordynacji w polityce społecznej w UE

►

ograniczanie ubóstwa i wykluczenia

ograniczanie ubóstwa i wykluczenia

społecznego

społecznego

. Rada Europejska w

. Rada Europejska w

Nicei w grudniu 2000 r. zobowiązała

Nicei w grudniu 2000 r. zobowiązała

państwa członkowskie do

państwa członkowskie do

przygotowania do czerwca 2001 r.

przygotowania do czerwca 2001 r.

narodowych planów działania,

narodowych planów działania,

zawierających sposoby osiągnięcia

zawierających sposoby osiągnięcia

wspólnie ustalonych celów, przy

wspólnie ustalonych celów, przy

wykorzystaniu uzgodnionych

wykorzystaniu uzgodnionych

wskaźników

wskaźników

Drugim obszarem zastosowania otwartej metody

Drugim obszarem zastosowania otwartej metody

koordynacji w polityce społecznej w UE

koordynacji w polityce społecznej w UE

►

zabezpieczenie emerytalne

zabezpieczenie emerytalne

►

W październiku 2000 r. Komisja Europejska

W październiku 2000 r. Komisja Europejska

stworzyła ramy dla analizy problematyki

stworzyła ramy dla analizy problematyki

emerytalnej – w komunikacie pt. „Przyszła ewolucja

emerytalnej – w komunikacie pt. „Przyszła ewolucja

ochrony socjalnej w perspektywie długookresowej:

ochrony socjalnej w perspektywie długookresowej:

bezpieczne i wypłacalne emerytury”.

bezpieczne i wypłacalne emerytury”.

►

Podkreślono w tym dokumencie, że dla zapewnienia

Podkreślono w tym dokumencie, że dla zapewnienia

bezpiecznej przyszłości systemów emerytalnych nie

bezpiecznej przyszłości systemów emerytalnych nie

wystarczą tylko izolowane reformy, ale niezbędny

wystarczą tylko izolowane reformy, ale niezbędny

jest trwały wzrost gospodarki i zatrudnienia.

jest trwały wzrost gospodarki i zatrudnienia.

►

Każdy kraj członkowski sam decyduje o tym, jaki

Każdy kraj członkowski sam decyduje o tym, jaki

chce mieć system emerytalny.

chce mieć system emerytalny.

►

Jednak ze względu na to, że wszystkie kraje

Jednak ze względu na to, że wszystkie kraje

członkowskie stoją wobec tych samych problemów,

członkowskie stoją wobec tych samych problemów,

celowa jest koordynacja tych wysiłków i wymiana

celowa jest koordynacja tych wysiłków i wymiana

informacji o bieżących i planowanych reformach.

informacji o bieżących i planowanych reformach.

►

syntetyczna definicja otwartej metody

syntetyczna definicja otwartej metody

koordynacji

koordynacji

:

:

W zgodzie z zasadą

W zgodzie z zasadą

subsydiarności, otwarta metoda

subsydiarności, otwarta metoda

koordynacji obejmuje: uzgodnienie

koordynacji obejmuje: uzgodnienie

podstawowych wspólnych celów,

podstawowych wspólnych celów,

przełożenie tych celów na strategie

przełożenie tych celów na strategie

polityki poszczególnych państw,

polityki poszczególnych państw,

okresowe monitorowanie postępu (w

okresowe monitorowanie postępu (w

ramach procesu wzajemnego uczenia

ramach procesu wzajemnego uczenia

się), w miarę możliwości także na

się), w miarę możliwości także na

podstawie wspólnie uzgodnionych i

podstawie wspólnie uzgodnionych i

zdefiniowanych wskaźników

zdefiniowanych wskaźników

.

.