Główne zagrożenia zdrowotne w Polsce

Główne przyczyny zgonów w

Polsce:

I. choroby układu krążenia
II. choroby nowotworowe;

III. Wypadki,

III. Wypadki, urazy i zatrucia

(ponad 6% wszystkich zgonów).



W zakresie umieralności z powodu

chorób układu krążenia od kilku lat

obserwuje się istotną poprawę. W 2010 r.

choroby te były przyczyną ok. 46%

wszystkich zgonów, na początku tego

stulecia – stanowiły prawie 48%, podczas

gdy w pierwszej połowie lat 90-tych ok.

52% ogółu zgonów. Wśród kobiet

umieralność w wyniku chorób układu

krążenia jest zdecydowanie wyższa, w 2010

r. ich udział wyniósł blisko 52% (w 2000r. –

53%, a w 1990 r. wynosił ok. 57%); wśród

mężczyzn odpowiednio: obecnie - ok. 41%,

w 2000 r. - 43% oraz 48% w 1990 r.



Na tle innych krajów Unii Europejskiej, sytuacja

epidemiologiczna Polski w zakresie chorób

układu krążenia jest bardzo niepokojąca.



Optymizmem napawa jednak fakt, że

zanotowane w Polsce, w ostatnich latach

bezwzględne zmniejszenie współczynników

umieralności z powodu chorób układu krążenia

było szybsze niż przeciętne w krajach UE.

Według najnowszych prognoz, jeśli w Polsce

zostanie utrzymane obecne tempo redukcji

umieralności przedwczesnej z przyczyn

sercowo- naczyniowych, to osiągnięcie

wskaźników UE z 2005 r. nastąpi w 2015 r. dla

kobiet i 2019 r. dla mężczyzn.



wietle danych raportu

Narodowego Instytutu Zdrowia

„

Sytuacja zdrowotna Polski”

opublikowanego w 2008 roku,

główn

rol

w grupie chorób układu

krążenia w naszym kraju odgrywaj



Nadciśnienie tętnicze,



Choroba niedokrwienna serca, w tym

zawał serca,



Choroby naczyń mózgowych,



Mia

yca

W latach 2003-2005 przeprowadzono

największe polskie badanie z

epidemiologii klinicznej WOBASZ.

Zbadano 13408 dorosłych Polaków w

wieku 20-74 lat, 6320 mężczyzn i 7088

kobiet. Wyniki badań po raz kolejny

potwierdziły ogromną skalę

występowania nadciśnienia tętniczego

wśród Polaków – 42,1 % wśród kobiet i

32,9 % wśród mężczyzn oraz znaczny

odsetek osób zagrożonych jego rozwojem



Wszelkie rozważania na temat

epidemiologii choroby wieńcowej należy

rozpatrywać w kontekście zmian, jakie

nastąpiły w zakresie chorobowości i

umieralności na przestrzeni ostatnich lat.

Dzięki ogromnemu postępowi diagnostyki

inwazyjnej, umieralność ta uległa

obniżeniu. Z drugiej strony, zmiana

sytuacji demograficznej mająca

odzwierciedlenie w wydłużaniu się

średniej życia, spowodowała podwyższenie

współczynnika chorobowości.



Niekorzystnym zjawiskiem jest bardzo

szybki wzrost liczby zgonów

powodowanych chorobami

nowotworowymi, przy jednoczesnym

wzroście liczby nowych zachorowań. W

1990 r. nowotwory złośliwe były

przyczyną prawie 19% zgonów, w 2000

r. stanowiły 23%, a w 2010 r. - 24,5%

wszystkich przyczyn - co oznacza, że

aktualnie co czwarty zgon jest wynikiem

choroby nowotworowej (wśród

mężczyzn stanowią niespełna 26%;

wśród kobiet – prawie 23%).

Zachorowania na

nowotwory wg płci (2009 r.)

Mężczyźni:

Nowotwory płuca-

21,4 %

Gruczołu

krokowego 13,3%

Jelita grubego

12,1%

Pęcherza

moczowego 6,8%

Żołądka 5%

Kobiety:

Nowotwory piersi

22,8%

Jelita grubego

10%

Płuca 8,5 %

Trzonu macicy

7,3%

Jajnika 5%

Zgony z powodu

nowotworów wg płci

Mężczyźni:

Nowotwory płuca

31,2 %

Jelita grubego 11 %

Gruczołu

krokowego 7,7 %

Żołądka 6,6 %

Pęcherza

moczowego 4,8 %

Kobiety:

Nowotwór płuca

14,5 %

Piersi 12,8 %

Jelita grubego

11,6 %

Jajnika 6,1 %

Trzustki 5,4 %



Mimo postępów w medycynie,

powstawaniu nowych leków, rozwoju

chirurgii, radioterapii i chemioterapii

– tylko 30 - 40 % chorych osób w

Polsce udaje skutecznie wyleczyć.



Coraz częściej w środowisku

medycznym słychać opinie, że

nowotwory stały się epidemią XXI

wieku.



Podstawą populacyjnych programów

zapobiegania nowotworom jest

przede wszystkim obniżenie narażeń

na czynniki rakotwórcze.



Podkreślić przy tym należy, że rozwój

nowotworów jest procesem

długotrwałym, tak więc klinicznie

rozwinięte nowotwory ujawniają się

na ogół po 20-30 latach ekspozycji.

Pozostałe choroby przyczyniające się do

pogorszenia jakości i długości życia w

Polsce:



Otyłość,



Cukrzyca,



Nikotynizm,



Choroba alkoholowa,



Narkomania,



AIDS,



WZW,



Gruźlica,



Borelioza ,



Odkleszczowe zapalenie mózgu,



Grypa,



Choroby pasożytnicze .

Otyłość



Otyłość definiuje się

jako stan

patologicznego

zwiększenia ilości

tkanki tłuszczowej w

organizmie, której

towarzyszy kumulacja

lipidów w wątrobie,

mięśniach,

komórkach wysp

trzustkowych i innych

narządach organizmu.



Zasadniczo rozwój otyłości wynika z zaburzenia

homeostazy przemiany energetycznej

spowodowanym nadmierną podażą energii

zawartej w pokarmach w stosunku do

zapotrzebowania organizmu. Może to być

spowodowane nadmiernym dowozem energii z

pożywieniem w stosunku do wydatku

energetycznego w ciągu doby, spadku wydatku

energetycznego w tym okresie w stosunku do

dowozu energii z pożywieniem, lub obydwoma

mechanizmami jednocześnie.



W powstawaniu otyłości

współdziałają zarówno czynniki

genetyczne jak i środowiskowe.



Rozwojowi otyłości sprzyja nie tylko

nieprawidłowa dieta i nawyki, ale

również mała aktywność fizyczna,

czynniki psychologiczne i napięcia

psychiczne.



Otyłość uważana jest za poważny

problem społeczny, jest niezależnym

czynnikiem zagrożenia chorobami

układu krążenia, po wyłączeniu wieku,

nadciśnienia, palenia tytoniu, cukrzycy i

hipercholesterolemii. Równocześnie jest

czynnikiem zwiększającym ryzyko

rozwoju nadciśnienia, cukrzycy, i

zaburzeń metabolizmu lipidów.

Najnowsze badania epidemiologiczne

potwierdzają, że wzrost wskaźnika masy

ciała zwiększa umieralność z powodu

chorób układu sercowo-naczyniowego.



Dane statystyczne jednoznacznie

potwierdzają, że systematycznie

przybywa osób, których BMI

przekracza 30.



Na tle innych krajów Unii

Europejskiej, sytuacja w Polsce

wypada jednak korzystniej.



Niepokojącym zjawiskiem jest rosnąca

częstość występowania nadwagi i otyłości

wśród dzieci i młodzieży. Dzieci z nadwagą

często stają się dorosłymi z nadwagą.

Ocenia się, że 12- 14 % polskich

nastolatków ma otyłość lub nadwagę.

Epidemia otyłości przenosi choroby typowe

dla dorosłych na okres dzieciństwa.



Zapobieganie otyłości u dzieci spoczywa na

barkach dorosłych i powinno zacząć się

wcześnie. Nawyki żywieniowe kształtują się

bowiem w dzieciństwie, a utrata masy ciała

okazuje się trudna do osiągnięcia i

utrzymania.

Cukrzyca

Cukrzyca typu 2 jest ogólnoświatową

epidemią. W ciągu ostatnich 30 lat

częstość jej występowania potroiła się i

przewiduje się, że do 2025 roku dotknie

ona ponad 320 milionów osób. Prognozy

WHO przewidują, że w latach 1995-

2025 liczba osób z cukrzycą w krajach

Europy Środkowej i Wschodniej, w tym

również w Polsce zwiększy się aż o

170%.



W Polsce na cukrzycę choruje około

2 milionów osób. Według rożnych

źródeł szacuje się, że drugie tyle ma

cukrzycę na chwilę obecną nie

zdiagnozowaną.

Czynniki cukrzycy typu

II:



Wiek, powyżej 40 lat,



Nadwagę lub otyłość ( wskaźnik masy ciała BMI

> 25),



Czynnik genetyczny ( cukrzyca typu 2 u krewnych

pierwszego stopnia),



Przebytą cukrzycę ciążową i / lub urodzenie

dziecka o masie ciała > 4 kg,



Nadciśnienie tętnicze( > 140/ 90 mm Hg),



Zaburzenia gospodarki lipidowej ( stężenie

cholesterolu HDL < 40 mg/dl u mężczyzn i < 50

mg/dl u kobiet),



Choroby układu sercowo- naczyniowego,

Choroby zakaźne



Skala występowania chorób zakaźnych

w Polsce nie odbiega znacząco od

innych krajów Unii Europejskiej i

innych krajów rozwiniętych.



Masowe szczepienia i poprawa

warunków sanitarno - bytowych

wyeliminowały większość chorób

zakaźnych, które stanowiły problem w

I poł. XX w.



Obecnie w Polsce choroby zakaźne

stanowią przyczynę zaledwie 0,5 %

zgonów. Najpoważniejszym problemem

z zakresu chorób zakaźnych pozostaje w

Polsce:

AIDS,

wirusowe zapalenie wątroby,

gruźlica,

grypa oraz

choroby pasożytnicze.

Nikotynizm



Palenie oraz bierne

wdychanie dymu

tytoniowego pogarsza

jakość życia oraz

przyczynia się w istotny

sposób do wzrostu

zachorowań i

przedwczesnych

zgonów,

spowodowanych

bezpośrednio przez

kilkadziesiąt chorób

tytoniozależnych.

Wpływ palenia tytoniu na

zdrowie



15 rodzajów nowotworów, w tym najczęściej

występujący nowotwór płuc, jamy ustnej,

krtani, przełyku, pęcherza moczowego,

nerek, trzustki, szyjki macicy i ostrą białaczkę

szpikową,



kilkadziesiąt chorób układu krążenia, wśród

których znajduje się nadciśnienie tętnicze,

choroba niedokrwienna serca i zawał,



choroby naczyń: miażdżycę tętnic

obwodowych, tętniak aorty brzusznej i udary

mózgu,



choroby układu oddechowego - POCHP i

rozedmę płuc



Palenie tytoniu powoduje corocznie

ponad 42 miliony zgonów w skali

globu, a w samej Polsce - ponad 80

tysięcy. Bierne wdychanie dymu

tytoniowego, zabija co roku w Polsce

ok. 2 tysięcy osób. Szacuje się, ok. 4

milionów dzieci wdycha codziennie

substancje toksyczne i rakotwórcze

dymu tytoniowego, a 70 tysięcy

noworodków rodzi się po 9 –

miesięcznej intoksykacji dymem

tytoniowym.



W wyniku organizowanych kampanii

edukacyjnych, przyjętych rozwiązań

legislacyjnych i wdrożenia rządowego

programu ograniczenia zdrowotnych

następstw palenia tytoniu w latach 90

- tych, odnotowano istotne zmiany w

postawach wobec palenia tytoniu.



Odsetek codziennych palaczy

zmniejszył się wśród mężczyzn z 62 %

w 1982 roku do 38 % w roku 2004.

Alkoholizm



Alkohol jest przyczyną wielu problemów

społecznych i zdrowotnych, których

rozpowszechnienie jest ściśle związane z

wielkością spożycia. Dokładne określenie skali

zjawiska jest trudne do oszacowania, ponieważ

statystyki obejmują tylko osoby zarejestrowane

w Poradniach Uzależnień, ośrodkach

terapeutycznych bądź innych grupach wsparcia.



Szacuje się, że w Polsce około 4,5 miliona osób

nadużywa alkoholu, z czego 900 tysięcy to

osoby uzależnione.

Narkomania

Na podstawie danych statystycznych stacjonarnego

lecznictwa psychiatrycznego obserwować można

trendy w rozwoju narkomanii, rozumianej jako

regularne używanie narkotyków powodujące

poważne problemy, m.in. zaburzenia psychiczne i

zaburzenia zachowania. Liczba osób leczonych w

specjalistycznych placówkach i w oddziałach

szpitalnych z powodu uzależnienia w latach

ubiegłych, stopniowo rosła. Według danych z 2007

r., do lecznictwa stacjonarnego przyjęto 12 582

osób, czyli mniej niż w 2006 r. (13 198 osób).

Wskaźnik na 100 000 mieszkańców wynosi 33

(oznacza to, że prawie 33 osoby na 100 000 w 2007

r. podjęły leczenie w placówkach stacjonarnych).



Zgodnie z Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o

przeciwdziałaniu narkomanii, samorządy

wojewódzkie i gminne zobligowane są do

opracowania i wdrażania Wojewódzkich i

Gminnych Programów

Przeciwdziałania

Narkomanii. W ramach ww. programów,

samorządy wspierają lokalne i regionalne

inicjatywy, które obejmują m. in: szkolne

programy edukacyjne, programy dla rodziców,

szkolenia dla realizatorów, programy dla

młodzieży z grup ryzyka i ich rodzin oraz zajęcia

pozalekcyjne. W 2008 r. 15 województw wsparło

finansowo programy profilaktyki uniwersalnej.

Programy dotarły do około 25 268 odbiorców w

ramach programów szkolnych i około 43 000

odbiorców spoza szkół.

Document Outline