BADANIA

BAKTERIOLOGICZ

NE

Nastasja Wodniczak

Kierunek i rodzaj zlecanego przez lekarza

weterynarii badania wynika zwykle z

klinicznego rozpoznania lub podejrzenia

istoty procesu chorobowego.

W zależności od typu oznaczeń do badań

laboratoryjnych mogą być pobierane

następujące próbki materiału biologicznego:

krew, mocz, kał, wymaz, zeskrobina,

wycinek skórno-mięśniowy, płyn z jamy

ciała, płyn mózgowo-rdzeniowy, szpik

kostny, fragment tkanki.

OGÓLNE BADANIA

BAKTERIOLOGICZNE

POSIEW W WARUNKACH

TLENOWYCH

Hodowla bakteryjna w warunkach

tlenowych umożliwia wykazanie

przeważającej większości drobnoustrojów

patogennych.

Etapy badania:



Sporządzenie preparatu barwionego

metodą

Grama oraz badanie mikroskopowe w celu

wykazania obecności bakterii, grzybów i

komórek somatycznych (w przypadku

wymazów z ucha, płynu mózgowo-rdze

niowego, punktatów)



posiew materiału na podłoża wybiórcze w

zależności od rodzaju próbki oraz wymogów

badania



namnażanie bakterii w bulionie w celu

izolacji drobnoustrojów osłabionych wskutek

wcześniejszego postępowania

przeciwbakteryjnego, albo przy małej liczbie

komórek bakterii w materiale



inkubacja podłoży przez min. 48 godz. (w

razie potrzeby dłużej; w przypadku próbek

moczu, 24-godzinny czas inkubacji jest z

reguły wystarczający)



codzienna ocena hodowli oraz dalsze

różnicowanie bakterii przy stwierdzeniu

zarazków chorobotwórczych lub warunkowo

chorobotwórczych

POSIEW W WARUNKACH

BEZTLENOWYCH

Badanie w kierunku beztlenowców

wskazane jest (oprócz hodowli w

warunkach tlenowych) w przypadku

następu jących materiałów: treści ropni,

ropy, wymazów z ran (ran kąsanych!),

płynów ustrojowych (punktaty, maź

stawowa, płyn mózgowo-rdzeniowy),

wymazów z narządów wewn. i błon

surowiczych, materiałów pobranych przy

zanokcicy.

Etapy badana:



posiew materiału na podłoża specjalne



namnażanie bakterii w bulionie



inkubacja podłoży przez min. 72 godz. w

warunkach beztlenowych (w razie potrzeby

dłużej)



ocena hodowli oraz dalsze różnicowanie

bakterii przy stwierdzeniu zarazków

chorobotwórczych lub warunko wo

chorobotwórczych

BADANIE KRWI

Krew jest integralną częścią wszystkich

tkanek i narządów dlatego wszelkie

choroby krwi lub zmiany w jej składzie

wpływają w istotny sposób na czynność

całego organizmu i odwrotnie, pierwotne

zaburzenia czynności poszczególnych

narządów znajdują bardzo często swoje

odbicie w zmianach składu krwi.

Jak prawidłowo pobrać krew ?

Przygotowanie pacjenta:

* W dniu poprzedzającym unikać

podawania nadmiaru wody i nietypowego

pożywienia

* Nie pobierać krwi od zwierząt

zmęczonych i silnie przestraszonych

* Pobierać krew na czczo, minimum 6

godzin od ostatniego karmienia, przed

podaniem jakichkolwiek leków

* Przed badaniem profilu lipidowego

zachować stałą dietę przez 2 tyg. oraz odstęp

14 godz. od ostatniego posiłku

* Przed badaniem krwi utajonej w kale

stosować dietę bezmięsną przez 3 dni

Krew żylną do badania

morfologicznego (minimum 20 ul)

należy pobrać:

* Odrzucając pierwsze krople

* Do probówki z EDTA-K2/K3 (fioletowy

korek) o pojemności 1 lub 2 ml

* Do kreski zaznaczonej przez producenta

na probówce, nie więcej - bo powstaną

skrzepy, nie mniej - bo nadmiar

antykoagulantu uszkodzi krwinki

* Delikatnie przelewać ze strzykawki do

probówki, by nie spowodować hemolizy

* Po zakorkowaniu zawartość wymieszać

bardzo starannie, ale delikatnie - aby nie

spowodować hemolizy

* Pozostawić probówkę w niskiej

temperaturze pokojowej

* Zawiadomić laboratorium o

konieczności odbioru próbki w czasie nie

przekraczającym 2 godzin

* Próbka transportowana dłużej powinna

być przechowywana w lodówce.

* Do badania morfologicznego można

także pobrać krew włośniczkową, ale jest

ona bardziej rozrzedzona

Krew do badania OB:

* Powinna być pobrana do probówki o

pojemności 1 lub 2 ml na 3,2% cytrynian

sodowy (czarny korek)

* Dopuszczane jest pobranie do probówki

z EDTA-K2/K3 (razem z morfologią)

* Do badania OB potrzebne jest minimum

1 ml krwi

Krew do oznaczeń biochemicznych

należy pobrać ”na skrzep”:

* Do czystej, suchej probówki (czerwony

korek), nie mieszać, ustawić w pionie

* Delikatnie przelewać ze strzykawki do

probówki, by nie spowodować hemolizy

* Po powstaniu skrzepu (ok. 15 min.)

wstawić do lodówki.

* Do każdego badania biochemicznego

potrzebna jest inna ilość surowicy: od 10 do

50 ul, stąd z 1 ml krwi po uzyskaniu

maximum 300 ?

l surowicy można wykonać 6 różnych

oznaczeń

* Do badania glukozy krew powinna być

pobierana na EDTA-K2 z fluorkiem sodowym

(szary korek)

* Krew ”na skrzep” do oznaczenia

stężenia bilirubiny należy chronić przed

światłem

Krew do niektórych oznaczeń

biochemicznych wykonywanych w osoczu

wersenianowym należy pobrać tak, jak do

badania morfologicznego (EDTA-K2/K3)

Krew do oznaczeń koagulogramu:

* Do probówki z 1,7% cytrynianu

sodowego (niebieski korek)

* Nie stosować opaski uciskowej

ANALIZA LABORATORYJNA

MOCZU

Badanie moczu dostarcza lekarzowi

niezbędnych informacji przede wszystkim

na temat procesów toczących się w

nerkach, moczowodach, pęcherzu i cewce

moczowej, drogach rodnych a w

przypadku samców także w prostacie.

Pozwala również ocenić predyspozycje do

tworzenia się kamieni moczowych,

umożliwia uzyskanie informacji na temat

schorzeń metabolicznych, takich jak

cukrzyca lub kwasica, pośrednio pozwala

także wnioskować o niewydolności

wątroby, ewentualnie uzyskać informacje

na temat chorób zakaźnych

Jak prawidłowo pobrać mocz

?

* Do plastikowego sterylnego pojemnika

jednorazowego użytku

* W ilości ok. 40 ml umożliwiającej

dokładne wykonanie wszystkich oznaczeń

* Z pierwszej porannej mikcji,

gwarantującej porównanie do wartości

referencyjnych

* Najlepiej środkowy strumień

ANALIZA LABORATORYJNA

KAŁU

Badanie kału jest jedną z podstawowych

analiz wykonywanych w schorzeniach

przewodu pokarmowego. Umożliwia

ustalenie przyczyny choroby zakaźnej jelit

oraz choroby pasożytniczej przewodu

pokarmowego. Na podstawie badania kału

można wnioskować także o zdolności jelit

do wchłaniania pokarmu i pośrednio o

czynności wydzielniczej (wydzielaniu

enzymów trawiennych) trzustki.

Jak prawidłowo pobrać kał

do badania

parazytologicznego?

* Kał należy pobrać przed rozpoczęciem

leczenia

* Zebrać z kilku miejsc oddanego kału do

sterylnego pojemnika jednorazowego

użytku

* Pobierać trzykrotnie, najlepiej co drugi

dzień

* Próbki przechowywać w lodówce w

szczelnym pojemniku

BADANIE WYMAZÓW

Wymazy mogą być pobierane bezpośrednio

ze skóry, z ropni, przetok, zakażonych ran

i błon śluzowych, np. z szyjki macicy i

pochwy, z migdałków, gardła, z napletka i

wydzieliny cewki moczowej, odbytu, ucha

zewnętrznego. Wymazy wykonuje się

jałowymi wacikami (tzw. wymazówki) –

jest to najbardziej wygodna i tania forma

pobierania próbek do badań

mikrobiologicznych. Aby zapobiec

zamieraniu albo nadmiernemu

namnażaniu się niepożądanych bakterii

wymazówkę z pobranym materiałem

zanurza się najczęściej w specjalnym

podłożu transportowym.

Wymazy pobiera się w celu izolacji bakterii

tlenowych i względnie beztlenowych, a

także grzybów i wirusów.

W niektórych przypadkach materiał z miejsc

chorobowo zmienionych pobiera się

specjalną łyżeczką lub tępo zakończonymi

narzędziami, zdrapując mechanicznie

komórki z powierzchni narządu w celu

wykonania badań cytologicznych, tzw.

cytodiagnostyka eksfoliatywna

(złuszczeniowa).

POBIERANIE ZESKROBINY LUB

WYCINKA SKÓRNO-

MIĘŚNIOWEGO

Materiał do badania pobierany jest ze zmian

powierzchownych (najczęściej ze skóry),

przy toczących się procesach zapalnych,

grzybiczych lub nowotworowych. Lekarz

wycina drobny fragment skalpelem lub

pobiera zeskrobinę do tzw. pierwszej kropli

krwi. Robi to "od zewnątrz" - czyli ma do

dyspozycji jedynie zewnętrzną powłokę

ciała. Pobrany w ten sposób materiał

poddaje się następnie badaniom.

POBIERANIE PŁNÓW Z JAM

CIAŁA

Do zwiększenia ilości płynu w jamach ciała

dochodzi tylko w sytuacjach

patologicznych. Gromadzący się płyn jest

nieprawidłowością wynikającą z choroby

toczącej się w danym narządzie i może

powstawać na skutek zmian zapalnych,

zaawansowanej niewydolności krążenia

albo zmian nowotworowych. Nadmierne

gromadzenie się płynu w jamach ciała

powinno być zawsze wskazaniem do

wykonania badań laboratoryjnych.

Do analizy można pobierać płyn z jam:

opłucnowej, otrzewnowej, osierdzia lub z

torebek stawowych (maź stawowa). Płyny

pobiera się zazwyczaj w ilości 2-10 ml,

poprzez nakłucie zewnętrznych powłok ciała

(punkcja) odpowiednio przygotowanego i

poddanego miejscowemu znieczuleniu

pacjenta. Uzyskany w ten sposób materiał

poddaje się następnie ocenie

bakteriologicznej.

BADANIE SZPIKU KOSTNEGO

Jego ocena stanowi cenną metodę

diagnostyczna, dzięki której lekarz

weterynarii ma możliwość ustalenia

przyczyny wielu chorób dotyczących

zarówno samej krwi, jak i zaburzeń

ogólnoustrojowych.

Szpik kostny pobierany jest najczęściej przy

zastosowaniu biopsji aspiracyjnej z kości

biodrowej. U psów o silnie rozwiniętej

muskulaturze szpik najlepiej pobierać z

bliższej części kości ramiennej, ponieważ

jest to okolica, w której prawie nie ma

tkanki mięśniowej i tłuszczowej. Możliwe

jest również pobieranie szpiku z nasady

bliższej kości udowej, z żeber lub mostka.

Oprócz biopsji aspiracyjnej, która pozwala

uzyskać materiał do badań cytologicznych,

można również pobrać szpik do badania

histopatologicznego. Biopsja aspiracyjna

szpiku w większości przypadków związana

jest z farmakologicznym uspokojeniem

zwierzęcia (premedykacja).

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ