MIĘDZYNARODOWE

MIĘDZYNARODOWE

STOSUNKI GOSPODARCZE

STOSUNKI GOSPODARCZE

Białystok 2013

dr Katarzyna Czerewacz-

Filipowicz

[e-mail]

Białystok 2013

6. Bilans płatniczy

6. Bilans płatniczy

Bilans płatniczy –

Bilans płatniczy –

zestawienie wszystkich

zestawienie wszystkich

transakcji dokonywanych między rezydentami

transakcji dokonywanych między rezydentami

krajowymi, a zagranicą w danym okresie

krajowymi, a zagranicą w danym okresie

(najczęściej w jednym roku).

(najczęściej w jednym roku).

B.p.

B.p. - zestawienie wszelkich zobowiązań i
należności,

a

więc

wszystkich

wpływów

zagranicznych środków płatniczych uzyskanych
w danym okresie oraz płatności dokonanych na
rzecz zagranicy w tym okresie

(dokonujący płatności

mogą czasowo przebywać za granicą, a firmy zagraniczne
na terytorium naszego kraju będą rezydentami krajowymi.

Białystok 2013

W bilansie płatniczym wszystkie transakcje
zapisywane są podwójnie:

raz po stronie

„winien” (zapis debetowy), a raz po stronie
„ma” (zapis kredytowy).
Zapis debetowy oznacza zwiększenie rzeczowych
bądź finansowych składników majątkowych
(aktywów) danego kraju.
Zapis

kredytowy

oznacza

zmniejszenie

rzeczowych

bądź

finansowych

składników

majątkowych (aktywów) danego kraju.

Białystok 2013

Struktura bilansu płatniczego.

Bilans płatniczy można podzielić na trzy
podstawowe części:

1.

1.

Bilans

obrotów

bieżących.

Bilans

obrotów

bieżących.

Jest

to

zestawienie

płatności

związanych

z

międzynarodową wymianą towarów i usług,
dochodów z pracy i kapitału oraz transferów
jednostronnych.

Składa

się

z:

bilansu

handlowego, bilansu usług, bilansu procentów i
dywidend oraz bilansu wydatków rządowych i

innych transferów jednostronnych.

Białystok 2013

2.

2.

Bilans obrotów kapitałowych.

Bilans obrotów kapitałowych.

Są to

przepływy kapitału we wszystkich formach,
czyli w skład wchodzą: bilans kredytów
(udzielane, zaciągnięte), bilans inwestycji
bezpośrednich (kapitał produkcyjny), bilans
inwestycji portfelowych.

3.

3.

Bilans obrotów wyrównawczych.

Bilans obrotów wyrównawczych.

W skład

tej części będzie wchodzić: napływ bądź
odpływ złota (złoto może występować jako
towar lub jako część rezerwy monetarnej
kraju), walut wymienialnych i specjalnych
praw ciągnienia tzw. SDR-ów.

Białystok 2013

Równowaga bilansu płatniczego

Równowaga bilansu płatniczego.

Z formalnego

Z formalnego punktu widzenia bilans płatniczy
jest zawsze w równowadze sprawia to podwójny
zapis każdej transakcji.

(np. w przypadku ujemnego bilansu obrotów bieżących i
kapitałowych równowagę muszą zapewnić przepływy
środków z rezerw płatniczych)

Równowaga

ekonomiczna

Równowaga

ekonomiczna

może

mieć

charakter rzeczywisty (jest następstwem sytuacji
niczym nieograniczonych decyzji gospodarczych)
lub pozorny (to równowaga zapewniona za
pomocą polityki ekonomicznej).

Białystok 2013

7. Kursy walut.

7. Kursy walut.

Kurs walutowy –

Kurs walutowy –

cena płacona w walucie

krajowej za jednostkę waluty obcej lub cena
jednostki waluty krajowej płacona w walucie
obcej.

Funkcje kursu walutowego:

Funkcje kursu walutowego:

1.Informacyjna
2.Cenotwórcza
3.Kształtująca decyzje.

Białystok 2013

Czynniki

określające

poziom

kursu

Czynniki

określające

poziom

kursu

walutowego:

walutowego:

1.Czynniki ekonomiczne krótkookresowe (np. zmiany
PKB brutto, zmiany inflacji, stóp procentowych,
zmiany

polityki

mikro-

i

makroekonomicznej

państwa…)
2.Czynniki pozaekonomiczne krótkookresowe (np.
zmiany

systemowe,

przewidywania/oczekiwania,

klęski żywiołowe…)
3.Czynniki ekonomiczne długookresowe (np. poziom
rozwoju gospodarczego kraju, konkurencyjność
gospodarki, rozwój techniczny, deficyt budżetowy…)
4.Czynniki pozaekonomiczne długookresowe (np.
rozwiązania polityczne, rozwiązania systemowe…)

Białystok 2013

Rodzaje kursu walutowego:

Rodzaje kursu walutowego:

1.Kurs sztywny
2.Kursy stałe
3.Kursy płynne („czyste”, „brudne”)

Zmiany

poziomu

kursów

walutowych:

dewaluacja,

deprecjacja,

rewaluacja,

dewaluacja,

deprecjacja,

rewaluacja,

aprecjacja.

aprecjacja.

Mechanizm

ekonomiczny

dewaluacji

i

rewaluacji.

Białystok 2013

8. Międzynarodowe systemy walutowe.

8. Międzynarodowe systemy walutowe.

System waluty złotej

System waluty złotej

– (1870/1880 – 1914)

pierwszy międzynarodowy system walutowy (do
1914 roku objął 41 państw); nie sankcjonowały
go

żadne

umowy

międzynarodowe,

wprowadzany

przez

państwa

dobrowolnie

(poniekąd na zasadzie naśladownictwa Wielkiej
Brytanii)

Reguły funkcjonowania SWZ:

Reguły funkcjonowania SWZ:

-każda jednostka walutowa mąiała wyrażoną
swoją wartość w złocie (parytet),

Białystok 2013

- kursy walutowe były stałe (ale nie sztywne,

tzw. punkty złota),

- emisja banknotów była podporządkowana

wymogom pokrycia rezerwami złota,

- pełna wzajemna wymienialność wszystkich

form pieniądza na złoto (po stałej cenie),

- występowała swoboda wywozu i przywozu

złota w skali międzynarodowej,

- władze były zobowiązane do kontroli wielkości

podaży

pieniądza

odpowiednio

proporcjonalnej do zasobów złota.

Białystok 2013

W systemie waluty złotej funkcjonowały dwa

W systemie waluty złotej funkcjonowały dwa

automatyczne mechanizmy przywracania

automatyczne mechanizmy przywracania

równowago w bilansach płatniczych tzw.

równowago w bilansach płatniczych tzw.

mechanizm

cenowy

i

mechanizm

mechanizm

cenowy

i

mechanizm

dochodowy.

dochodowy.

Białystok 2013

Po zakończeniu I wojny światowej

Po zakończeniu I wojny światowej

wiele

państw podjęło próbę powrotu do standardu
złota (częściowy standard złota- podsystem
dewizowo-złoty) było to trudne z powodu:
-znacznego wzrostu cen spowodowanego
polityką poszczególnych państw w trakcie
wojny (inflacja),
-zniszczeń zarówno w kapitale ludzkim jak i
produkcyjnym będących skutkiem wojny,
-rosnącej dysproporcji rozwojowej państw.

Białystok 2013

1-22

lipca

1944

Międzynarodowa

1-22

lipca

1944

Międzynarodowa

Konferencja Walutowa i Finansowa Narodów

Konferencja Walutowa i Finansowa Narodów

Zjednoczonych w Bretton Woods.

Zjednoczonych w Bretton Woods.

Powstaje

Powstaje

na niej:

na niej:

1.

1.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy

Międzynarodowy Fundusz Walutowy

2.

2.

Międzynarodowy

Bank

Odbudowy

i

Międzynarodowy

Bank

Odbudowy

i

Rozwoju

Rozwoju

3.

3.

Międzynarodowy system walutowy zwany

Międzynarodowy system walutowy zwany

systemem z Bretton Woods lub systemem

systemem z Bretton Woods lub systemem

dewizowo – złotym (sankcjonujący obok

dewizowo – złotym (sankcjonujący obok

złota

szczególną

rolę

dolara

złota

szczególną

rolę

dolara

amerykańskiego) 1944 – 15.08.1971/1978) .

amerykańskiego) 1944 – 15.08.1971/1978) .

Białystok 2013

Zasady systemu z Bretton Woods:

Zasady systemu z Bretton Woods:

-parytet waluty każdego kraju członkowskiego
był ustalany w złocie lub dolarze amerykańskim
-państwa utrzymywały kursy stałe o możliwości
odchyleń +/- 1 %; w przypadku konieczności
zmiany parytetu potrzebna była zgoda MFW,
-MWF

mógł

udzielać

pomocy

państwo

członkowskim w sytuacji deficytu bilansu
płatniczego,
-walutą bezpośrednio wymienialną na złoto
(jedyną) według stałej ceny był dolar, za jego
pośrednictwem istniała wymienialność innych
walut.

Białystok 2013

Współczesny międzynarodowy wielodewizowy

Współczesny międzynarodowy wielodewizowy

system walutowy.

system walutowy.

Rodzaje polityk kursowych (wg. MFW 1982 r.):

Rodzaje polityk kursowych (wg. MFW 1982 r.):
-polityka

wiązania

kursu

waluty

z

kursem

pojedynczej waluty,
-polityka wiązania kursu walutowego z koszykiem
walut,
-polityka kierowanej elastyczności,
-polityka

kształtowanych

niezależnie

kursów

płynnych,
-polityka współpracy.

Dziękuję.

Dziękuję.