MIĘDZYNARODOWE

MIĘDZYNARODOWE

STOSUNKI GOSPODARCZE

STOSUNKI GOSPODARCZE

Białystok 2013

dr Katarzyna Czerewacz-

Filipowicz

[e-mail]

Białystok 2013

9. Zagraniczna polityka ekonomiczna

9. Zagraniczna polityka ekonomiczna

Pojęcie

polityki handlowej

polityki handlowej wykształciło się w

początkach rozwoju kapitalizmu, czyli w okresie,
gdy międzynarodowe stosunki ekonomiczne
sprowadzały się głównie do wymiany dóbr.
Obecnie pojęcie

polityki handlowej

polityki handlowej może być

używane w dwojakim znaczeniu.

- jako polityka

tylko w sferze wymiany towarowej,
-lub

jako

synonim

zagranicznej

polityki

ekonomicznej, czyli świadome oddziaływanie
państwa na stosunki gospodarcze z zagranicą.

Białystok 2013

Głównym

celem

zagranicznej

polityki

ekonomicznej jest optymalne - z punktu
widzenia

interesów

danego

kraju

-

ukształtowanie stosunków tego kraju z
zagranicą.

W krajach rozwiniętych o gospodarce rynkowej
główną formą oddziaływania państwa na
kontakty

gospodarcze

z

zagranicą

jest

stosowanie różnego rodzaju instrumentów
(narzędzi), które wpływając na rentowność
transakcji, mają skłonić prywatne podmioty do
podejmowania decyzji zgodnych z celami
wytyczonymi przez państwo

Białystok 2013

Instrumenty

zagranicznej

polityki

Instrumenty

zagranicznej

polityki

ekonomicznej:

ekonomicznej:

1.

1.

Normy makroekonomiczne:

Normy makroekonomiczne:

kurs walutowy,

stopa procentowa, polityka podatkowa ….

2.

2.

Instrumenty taryfowe:

Instrumenty taryfowe:

cła

3.

3.

Instrumenty

parataryfowe:

Instrumenty

parataryfowe:

subwencje,

podatek importowy, opłaty wyrównawcze …

4.

4.

Instrumenty pozataryfowe:

Instrumenty pozataryfowe:

ograniczenia

ilościowe,

normy

techniczne,

samitarne,

fitosanitarne, przepisy dotyczące opakowania i
oznakowania ….

Białystok 2013

Mechanizm ekonomiczny dewaluacji

Mechanizm ekonomiczny dewaluacji

Uzasadnieniem dla dewaluacji waluty może być
niska konkurencyjność eksportu danego kraju w
stosunku do produktów wytwarzanych za
granicą tak, że wpływy z eksportu są
niedostateczne w porównaniu z popytem kraju
na import oraz chęć „nakręcenia koniunktury”.

Aby dewaluacja odniosła zamierzony skutek musi być
spełnionych szereg warunków m.in.: elastyczność
cenowa zagranicznego popytu na nasze towary,
krajowa elastyczność cenowa podaży i krajowa
elastyczność cenowa popytu na import muszą być
większe od 1.

Białystok 2013

Instrumenty taryfowe - cła

Instrumenty taryfowe - cła.

Cła (zwane inaczej barierami taryfowymi),

Cła (zwane inaczej barierami taryfowymi), to
opłaty nakładane na towar w momencie
przekraczania przez niego granicy celnej.

Funkcje ceł:

Funkcje ceł:
-fiskalna,
-ochronna,
-ochrony bilansu płatniczego,
-kształtowania struktury importu (a czasem
eksportu).

Konsekwencje wprowadzenia ceł

Konsekwencje wprowadzenia ceł

Białystok 2013

Instrumentami parataryfowymi

Instrumentami parataryfowymi nazywamy
takie, których cechą szczególną jest fakt, że
podobnie jak cła (i stąd ich nazwa) wpływają one
na wielkość handlu przez wpływ na cenę towaru.

Subsydia (subwencje): pośrednie i bezpośrednie
(eksportowe)
Opłaty wyrówanwcze
Podatek importowy

Białystok 2013

Instrumenty pozataryfowe nie wpływają, tak

Instrumenty pozataryfowe nie wpływają, tak

jak to było z poprzednimi grupami,

jak to było z poprzednimi grupami,

bezpośrednio na cenę towaru, regulują

bezpośrednio na cenę towaru, regulują

natomiast wolumen i strukturę obrotów

natomiast wolumen i strukturę obrotów

Ograniczenia ilościowe (kontyngenty, Ver-y …)
zróżnicowane narodowe przepisy zdrowotne i
sanitarne, standardy jakościowe, bezpieczeństwa i
przemysłowe, przepisy dotyczące opakowania i
oznakowania, koncesje i licencje, klasyfikacja i
wartościowanie dla potrzeb celnych, wymogi
dotyczące

testowania

i

certyfikatów

normy

ekologiczne …

Białystok 2013

W

ewolucji

zagranicznej

polityki

W

ewolucji

zagranicznej

polityki

ekonomicznej

możemy

wyróżnić

dwa

ekonomicznej

możemy

wyróżnić

dwa

kierunki rozwoju: politykę wolnego handlu i

kierunki rozwoju: politykę wolnego handlu i

politykę protekcjonizmu

politykę protekcjonizmu

W świetle teorii wolny handel stanowi sytuację
zapewniającą krajom maksymalne korzyści z
wymiany międzynarodowej.
Zasoby produkcyjne mogą być bowiem wówczas
najlepiej wykorzystane, umożliwiając specjalizację w
towarach, które są produkowane relatywnie najtaniej
Uruchamiany

jest

mechanizm

konkurencji

wymuszający: niższą cenę, lepszą jakość

, lepsze

zaspokajanie potrzeb ….

Białystok 2013

Argumenty przemawiające za protekcją

Argumenty przemawiające za protekcją

1.Argument ochrony zatrudnienia
2.Argument poprawy bilansu płatniczego
3.Argument poprawy terms of trade
4.Argument ochrony nowo powstających gałęzi
przemysłu
5.Argumenty związane z ochroną środowiska,
ludzkiego życia i zdrowia
6.…

Białystok 2013

11. Globalizacja

11. Globalizacja

Pojęcie

„globalny”

zaczęło

funkcjonować w języku angielskim w
końcu XIX w. oznaczając przymiotnik
określający cały świat.

Białystok 2013

Pojęcie

„

globalizacja

”

najprawdopodobniej po raz pierwszy
pojawiło się w słowniku Webstera z
1961 roku.

W

literaturze

naukowej

pojęcia

„

globalizacja

” użył Robert Ronaldson,

w połowie lat osiemdziesiątych do
opisania

zjawisk

kulturowych

i

religijnych we współczesnym świecie.

Białystok 2013

L. Weiss „

globalizacja

jest wielką ideą

opierającą

się

na

wątłych

podstawach”.

S. Strange uważa

globalizację

za

najgorsze z możliwych pojęć gdyż
dotyczy wszystkiego od internetu do
hamburgerów.

P. Hirst i G. Thomson uważają, że jest
to modne słowo służące opisowi
obecnego etapu rozwoju kapitalizmu.

Białystok 2013

Globalizacja

stanowi nową jakość w

procesie

internacjonalizacji

i

postrzeganie

świata

jako

nowego

porządku, w którym pojawiły się nowe
rynki (np. globalne rynki finansowe),
nowe narzędzia przekazu (np. internet,
telewizja satelitarna), nowe podmioty na
rynku (KTN), ugrupowania regionalne
(np. NAFTA, APEC, Mercosur, WNP),
instytucje globalne (np. IMF, WB, WTO),
nowe zasady i sposoby funkcjonowania
instytucji.

Białystok 2013

Procesy

globalizacji

są

zespołem

złożonych,

dynamicznych

i

wielowymiarowych zmian zachodzących
w funkcjonowaniu cywilizacji ludzkiej.
Oznacza to, że nie mamy do czynienia z
jedną

globalizacją

, lecz z wieloma

globalizacjami

zachodzącymi

na

płaszczyznach: gospodarczej, finansowej,
politycznej, kulturowej, ekologicznej …
Mimo różnorodności treści łączy je
zespół cech wspólnych uważanych za
istotę zjawiska.

Białystok 2013

1. Zacieśnianie czasu i przestrzeni (są to
zjawiska i procesy, dla których terytorialnie
określone dystanse są nieistotne.

2. Transgraniczny charakter tych procesów i
tworzenie

swoistej

transnarodowej

przestrzeni społecznej istniejącej poza
obszarem określonym granicami państw
narodowych i ich suwerennej jurysdykcji.

3. Jednoczesne występowanie tych procesów
na poziomie wnętrza państwa i środowiska
międzynarodowego.

Białystok 2013

1.Globalizacji

towarzysz

centralizacja

podejmowania decyzji dotyczących spraw
światowych.

2.Globalizacja

rozumiana

jako

centralizacja „władzy”.

3.

Polaryzacja

społeczności

międzynarodowej.

4. Źródło potrzeby i poszukiwań nowych

odniesień i struktur.

5.

Nowi

uczestnicy

stosunków

międzynarodowych.

6.Erozja suwerenności państw.

Dziękuję.

Dziękuję.