Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze

CE UW

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

dr Leszek Wincenciak

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

2/18

Plan wykładu:

Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej w wersji absolutnej
Parytet siły nabywczej w wersji względnej
Burgereconomics
Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej

3/18

Parytet siły nabywczej (PPP)

◮

Parytet siły nabywczej (PPP) wywodzi się z prawa jednej ceny
(LOOP)

◮

Prawo jednej ceny – homogeniczny produkt na jednym rynku
powinien być sprzedawany po jednakowej cenie, niezależnie od
kraju pochodzenia

◮

Wersja absolutna: poziom cen we wszystkich krajach jest taki
sam w przeliczeniu na wspólną walutę

◮

Wersja względna: zmiana poziomów cen mierzonych w jednej
walucie we wszystkich krajach powinna być taka sama

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej

4/18

Parytet siły nabywczej w wersji absolutnej

Parytet siły nabywczej w wersji absolutnej

Zasada parytetu siły nabywczej w wersji absolutnej stwierdza, że
kurs walutowy powinien być równy relacji cen takich samych
koszyków konsumpcyjnych wyrażonych w dwóch różnych walutach.
Np. jeśli pewien koszyk konsumpcyjny kosztuje w Europie 100 euro
oraz ten sam koszyk kosztuje w USA 133 dolary, to kurs walutowy,
cena euro wyrażona w dolarach, powinien wynieść 133/100 = 1.33
USD/EUR.

E

=

P

P

∗

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej

5/18

Parytet siły nabywczej w wersji względnej

Parytet siły nabywczej w wersji względnej

Zasada parytetu siły nabywczej w wersji względnej stwierdza, że
zmiana kursu walutowego powinna być równa różnicy w zmianach
poziomów cen wyrażonych w dwóch różnych jednostkach
pieniężnych. Np. jeśli ceny w strefie euro wzrosły przeciętnie o 3%,
zaś w USA o 2,4%, to zgodnie z zasadą PPP w wersji względnej
euro ulegnie deprecjacji w stosunku do dolara o około 0,6%.

∆E

E

=

∆P

P

−

∆P

∗

P

∗

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej

6/18

Burgereconomics

Burgereconomics

Tab. 1.

Ceny Big Maca wg magazynu ’The Economist’ 2009

Kraj

Waluta

P

E

P [USD]

E [PPP]

+/−

USA

USD

3.54

1

3.54

1.00

Wlk. Brytania

GBP

2.29

0.69

3.32

0.65

−6.25%

Chiny

CNY

12.5

6.84

1.83

3.53

−48.38%

Str. Euro

EUR

3.42

0.78

4.38

0.97

23.86%

Japonia

JPY

290

89.8

3.23

81.92

−8.77%

Polska

PLN

7

3.48

2.01

1.98

−43.18%

Rosja

RUB

62

35.7

1.74

17.51

−50.94%

Szwajcaria

CHF

5.6

1.16

4.83

1.58

36.37%

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej

7/18

Burgereconomics

PKB według PPP

Tab. 2.

PKB według PPP, 2006 [mld USD]

#

Kraj

PKB

PKB PPP

PKB pc

PKB PPP pc

1

USA

13178.350

13178.350

44063.340

44063.340

2

Japonia

4377.052

4094.499

34263.643

32051.813

3

Niemcy

2914.988

2671.448

35422.063

32462.642

4

Chiny

2657.842

6121.904

2021.972

4657.282

5

UK

2435.699

2048.992

40237.538

33849.181

6

Francja

2271.262

1970.680

37019.835

32120.569

7

Włochy

1858.336

1716.027

31801.625

29366.299

8

Kanada

1278.971

1203.740

39313.691

37001.211

9

Hiszpania

1233.427

1269.571

27989.026

28809.205

10

Brazylia

1072.357

1697.057

5741.576

9086.319

11

Rosja

988.557

1882.354

6922.665

13181.750

12

Meksyk

948.861

1402.470

9104.285

13456.647

13

Korea

888.443

1114.914

18395.336

23084.461

14

Indie

877.793

2668.832

762.137

2317.194

19

Szwecja

393.606

317.936

43190.450

34887.181

20

Szwajcaria

388.679

283.844

53340.470

38953.437

24

Polska

341.670

567.938

8958.008

14890.363

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej

8/18

Burgereconomics

−10

0

10

20

1991

1995

1999

2003

2007

x_uk

p_uk

UK

−20

−10

0

10

20

1991

1995

1999

2003

2007

x_aus

p_aus

AUS

0

10

20

30

40

50

1991

1995

1999

2003

2007

x_chn

p_chn

CHN

−20

−10

0

10

20

1991

1995

1999

2003

2007

x_ger

p_ger

GER

−20

−10

0

10

20

1991

1995

1999

2003

2007

x_jap

p_jap

JAP

−10

0

10

20

30

40

1991

1995

1999

2003

2007

x_pol

p_pol

POL

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej

9/18

Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej

Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej

Zasada parytetu siły nabywczej jest przedmiotem wielu
kontrowersji. Przyczyn, dla których może nie być spełniona jest
bardzo wiele. Teoria PPP wymaga, aby:

◮

rynki finansowe były doskonałe, bez ograniczeń w przepływach
kapitału, podatków, kosztów transakcyjnych itd.

◮

rynki dóbr podlegały doskonałej konkurencji, bez kosztów
transportu, bez barier handlowych

◮

dobra konsumpcyjne były homogeniczne i posiadały identyczne
udziały w koszykach konsumentów na całym świecie

Wszystkie powyższe założenia są w oczywisty sposób
nierealistyczne.

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej

10/18

Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej

Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej

Teoria PPP sugeruje, że przyczyną występowania zmian kursowych
są wyłącznie zmiany cen. Jednak, przynajmniej w krótkim okresie,
istnieją odstępstwa od prawa jednej ceny na rynku dóbr (arbitraż
przy istotnych kosztach transakcyjnych nie zrównuje cen
natychmiast, bariery informacji itd.). Gdy LOOP nie jest spełniony,
wówczas PPP również nie będzie.
Ponadto czynniki inne niż monetarne, np. popytowe, mogą
wpływać na kształtowanie się popytu na waluty, co wpływa również
na zmiany kursu walutowego.

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Parytet siły nabywczej

11/18

Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej

Przyczyny zawodności parytetu siły nabywczej

◮

Bariery handlowe

◮

Koszty transakcyjne

◮

Niedoskonała konkurencja

◮

Dyskryminacja cenowa – Pricing to market

◮

Problemy z porównywalnością koszyków konsumpcyjnych
(różne udziały poszczególnych dóbr)

◮

Dobra niehandlowe – efekt Balassy-Samuelsona

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

12/18

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

Trzy zasadnicze założenia modelu:

◮

Bilans płatniczy jest zjawiskiem czysto pieniężnym i dlatego
powinien być analizowany przez pryzmat dostosowań zasobów
pieniądza

◮

Rynek międzynarodowy jest efektywny, działa parytet siły
nabywczej, tzn. P = EP

∗

◮

Produkcja jest na poziomie pełnego zatrudnienia

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

13/18

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

W warunkach płynnego kursu walutowego zmienną, która
odpowiada za równoważenie bilansu płatniczego jest kurs
walutowy. Model monetarystyczny można zatem wykorzystać do
sformułowania czynników wpływających na kształtowanie się kursu
walutowego równowagi w długim okresie.
Równowaga rynków pieniądza:

M

P

= Y

α

e

−βi

M

∗

P

∗

= Y

∗α

e

−βi

∗

Parytet siły nabywczej:

P

= EP

∗

.

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

14/18

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

Przedstawmy równania opisujące równowagę na rynku pieniądza
w logarytmach i wyznaczmy z nich poziomy cen (zmienne pisane
małymi literami oznaczają logarytmy):

p

= m − αy + βi

p

∗

= m

∗

− αy

∗

+ βi

∗

Ponieważ z PPP wynika, że e = p − p

∗

, to:

e

= (m − m

∗

) − α(y − y

∗

) + β(i − i

∗

)

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

15/18

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

Fundamentalne równanie:

e

= (m − m

∗

) − α(y − y

∗

) + β(i − i

∗

)

lub w kategoriach tempa wzrostu:

ˆ

e

= ( ˆ

m − ˆ

m

∗

) − α(ˆ

y − ˆ

y

∗

) + β(i

′

− i

∗

′

)

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

16/18

Wnioski

ˆ

e

= ( ˆ

m − ˆ

m

∗

) − α(ˆ

y − ˆ

y

∗

) + β(i

′

− i

∗

′

)

Waluta krajowa deprecjonuje się, gdy:

◮

podaż pieniądza w kraju rośnie szybciej niż zagranicą

◮

dochód krajowy rośnie wolniej niż zagraniczny

◮

nominalna stopa procentowa w kraju rośnie

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

17/18

Wnioski

◮

Wniosek, że wzrost nominalnej stopy procentowej w kraju
powoduje deprecjację waluty krajowej jest sprzeczny
z wnioskiem wyprowadzonym z modelu opartego na parytecie
stóp procentowych

◮

Co powoduje tę sprzeczność?

◮

Krótki vs. długi okres

◮

Stałość vs. elastyczność cen

◮

Międzynarodowy efekt Fishera

Wykład 11 – Parytet siły nabywczej

Model monetarystyczny płynnego kursu walutowego

18/18

Międzynarodowy efekt Fishera

Załóżmy, że spełniony jest niezabezpieczony warunek parytetu stóp
procentowych:

i

= i

∗

+ ˆ

E

e

Dodatkowo, w długim okresie spełniony jest PPP:

ˆ

E

e

= π

e

− π

∗e

Z powyższych warunków wynika, że:

i − i

∗

= π

e

− π

∗e

i − π

e

= i

∗

− π

∗e