Białowieski Park

Narodowy

• Białowieski Park Narodowy

-

polski park narodowy położony w północno-

wschodniej części Polski, w województwie podlaskim, utworzony z Nadleśnictwa Rezerwat jako Park
Narodowy w Białowieży obowiązującym od 4 sierpnia 1932 roku Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa
i Reform Rolnych, restytuowany w obecnej formie z mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21
listopada 1947 roku. Drugi po Pienińskim Parku Narodowym park narodowy w Polsce i jeden z
pierwszych w Europie. Znany z ochrony najlepiej zachowanego fragmentu Puszczy Białowieskiej,
ostatniego w Europie fragmentu lasu pierwotnego oraz liczącej kilkaset sztuk, największej na
świecie wolnościowej populacji żubra.

•

Siedzibą dyrekcji parku jest Białowieża. Obecnie w skład parku wchodzą trzy jednostki
administracyjne: Obręb Ochronny Orłówka, Obręb Ochronny Hwoźna i Ośrodek Hodowli Żubrów (z
trzema rezerwatami hodowlanymi i Rezerwatem Pokazowym Żubrów.

•

Obszar Ochrony Ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego w 1979 z racji dużego znaczenia dla
kultury i dziedzictwa ludzkości, wpisano na prestiżową Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego
UNESCO. W 1992 r. UNESCO rozszerzyło status obiektu dziedzictwa światowego na przylegający od
wschodu fragment białoruskiego parku narodowego „Bieławieżskaja Puszcza”, podlegający ochronie
ścisłej (4500 ha). W ten sposób powstał w Puszczy Białowieskiej jeden z siedmiu na świecie i trzech
w Europie transgraniczny obiekt dziedzictwa światowego.

Historia Białowieskiego PN

•

Najstarsze ślady obecności człowieka w Puszczy Białowieskiej pochodzą z neolitu, czyli sprzed około
4500 lat. Są to proste narzędzia z krzemienia, toporki kamienne oraz resztki naczyń. Z neolitu
pochodzą także dwie osady, odkryte w 1923 roku w pobliżu wsi Rudnia oraz pomiędzy
miejscowościami Krynica i Kupicze. W okresie od I wieku p.n.e. do V wieku n.e. na terenie puszczy
istniały osady. Jedna z takich osad, pochodząca z przełomu I wieku p.n.e. i I wieku n.e., została
znaleziona na polanie łowieckiej Berezowo. Z tego okresu pochodzą dwa znalezione do tej pory
puszczańskie cmentarzyska pozostawione przez przedstawicieli kultury wielbarskiej.

•

Pierwsze plany utworzenia parku narodowego na terenie Białowieży powstały w 1916 roku, głównie
z inicjatywy gdańskiego botanika i jednego z twórców ruchu ochrony przyrody. Nie zyskały one
wówczas dużego poparcia. 29 grudnia 1921 roku, na terenie Puszczy Białowieskiej, z inicjatywy i
dzięki usilnym staraniom grona polskich przyrodników i leśników z profesorem Władysławem
Szaferem na czele, Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych wydzieliło leśnictwo, które zostało
podniesione do rangi nadleśnictwa o tej samej nazwie. Jako rezerwat ścisły uznano oddziały leśne
oraz oddziały położone w widłach rzek Narewki i Hwoźnej i kilka oddziałów z byłego nadleśnictwa.
Zwierzyniec uzyskały charakter rezerwatu częściowego. 1 stycznia 1929 roku nadleśnictwo to
zostało objęte ochroną ścisłą.

•

Na mocy rozporządzenia wydanego przez ministra rolnictwa z 4 sierpnia 1932 nadleśnictwo
Rezerwat zostało przekształcone w "Park Narodowy w Białowieży", o powierzchni 4693,24 hektarów.
Po wojnie Park został reaktywowany rozporządzeniem Rady Ministrów PRL i odtąd jest znany pod
nazwą Białowieski Park Narodowy. Dołączono doń łąki nad rzekami Narewką i Hwoźną. Zachodnią
granicą Parku stała się rzeka Narewka, północną – rzeka Hwoźna, a wschodnią – granica państwowa
z ZSRR. W Parku nie wykonuje się czynności gospodarczych, służy celom naukowym i
dydaktycznym, a częściowo także turystycznym.26 października 1996 roku powierzchnia parku
zostaje powiększona do 10 502 ha przez przyłączenie części powierzchni dwóch sąsiadujących
nadleśnictw, a wokół parku utworzono otulinę o powierzchni 3224 ha. Od 19 kwietnia 2011 roku
również otulinę objęła strefa ochronna zwierząt łownych, co oznacza zakaz polowania i tworzenia
urządzeń łowieckich.Obszar ochrony ścisłej w Białowieskim Parku Narodowym to ostatni fragment
pierwotnego lasu Europy, jaki przetrwał do naszych czasów.

Logo

Białowieskiego

Parku

Narodowego

Symbolem

Białowieskieg

o PN jest żubr

Środowisko abiotyczne

• Wody
Białowieski Park Narodowy leży przy wododziale Wisły i Niemna.

Na terenie parku nie ma żadnych jezior ani większych rzek.

Najcenniejszy obszar parku leży w widłach rzek Hwoźnej i Narewki.

W puszczy ma swoje źródło rzeka Orłówka. Ponadto przez obszar

parku przepływają dopływy Narewki: Łutownia, Przedzielna i

Braszcza. Średnia temperatura roczna wynosi x. Ilość opadów

atmosferycznych mieści się w granicach y – z. Najczęstszymi

wiatrami występującymi na terenie są wiatry z kierunków S, SE,

SW

Flora BPN

• Flora -

Puszcza Białowieska jest najlepiej zachowanym lasem naturalnym

na Nizinie Wschodnioeuropejskiej. Ponad 2/3 powierzchni parku zajmują
lasy liściaste. Największą powierzchnię zajmują lasy grądowe (dębowo-
grabowe), które rosną na najżyźniejszych glebach puszczy. W miejscach
zalewanych przez kilka miesięcy wodą, rosną olsy i łęgi, składające się
głównie z olszy czarnej i jesionu. W suchszych miejscach rosną natomiast
bory sosnowe, świerkowe i mieszane. Występuje tu 20 zespołów leśnych.
Ogólnie flora parku liczy ponad 1000 gatunków roślin, w tym 728 gatunków
roślin naczyniowych, 277 gatunków porostów. Spośród szczególnie rzadkich
roślin należy wymienić pełnika europejskiego, kosaćca syberyjskiego,
arnikę górską i fiołka bagiennego.

Fauna BPN

• Fauna -

Puszcza Białowieska jest środowiskiem życia dla olbrzymiej jak na tę strefę

klimatyczną liczby gatunków zwierząt. Poczynając od bezkręgowców: pierwotniaków,
płazińców, brzuchorzęsków, mięczaków, dżdżownic, pająków, roztoczy, wijów, owadów i wielu
innych, aż po kręgowce: ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki – dotychczas stwierdzono w Puszczy
obecność ponad 12 tysięcy gatunków zwierząt. W całej Polsce jest ich około 35-40 tysięcy.
Szacuje się, że puszczańska fauna jest rozpoznana w około 50%, a więc rzeczywista liczba
gatunków zamieszkujących ten masyw leśny może liczyć około 25 tysięcy. O wartości i
unikatowości Puszczy stanowi nie liczba a jakość występujących w niej gatunków zwierząt.
Mało jest tu gatunków związanych ze środowiskami przekształconymi przez człowieka a
bardzo dużo gatunków charakterystycznych dla lasów naturalnych. Charakterystyczne jest
również to, że gatunki bardzo często występują w małych zagęszczeniach osobników, przy
jednoczesnej bardzo wysokiej różnorodności na danym terenie. W Puszczy Białowieskiej żyje
około 12 000 gatunków zwierząt, wśród których przeważają bezkręgowce, a w szczególności
owady (8 000 gatunków). Ponadto występuje tu 120 gatunków ptaków, 7 gatunków gadów i
11 gatunków płazów.

•

Symbolem parku jest żubr, gdyż właśnie w tym parku ocalono od zagłady to zwierzę. Żubry
wyginęły już prawie całkowicie w XVIII wieku. Ich nieliczne populacje przeżyły jedynie na
Kaukazie i w Puszczy Białowieskiej. W 1919 zabity został ostatni osobnik w Puszczy
Białowieskiej. Wyginęła również populacja kaukaska. Do Białowieży zaczęto ściągać osobniki
z ogrodów zoologicznych. Początkowo hodowane były na osobnym dziedzińcu. Dopiero w
1952 roku pierwsze okazy zostały wypuszczone na wolność. Obecnie w Białowieskiej Puszczy
żyje około 950 żubrów (z czego około 510 po stronie polskiej), spośród 4500 na całym
świecie; wszystkie pochodzą właśnie z białowieskiej hodowli.

Turystyka BPN

• Do Białowieskiego Parku Narodowego co roku przyjeżdża ok. 140

000 turystów. Najczęściej zwiedzanymi obiektami są Rezerwat

Pokazowy Żubrów, muzeum BPN i Obszaru Ochrony Ścisłej BPN. Do

obszarów ochrony ścisłej (Obręb Ochronny Orłówka) i muzeum

mogą wejść turyści jedynie pod opieką uprawnionego

przewodnika. Na tym obszarze udostępnione są szlaki do Dębu

Jagiełły i dalej do sosen bartnych . W Obrębie Ochrony Hwoźna

biegną dwa znakowane szlaki piesze i rowerowe o długości 6,5 km

oraz 11,5 km

.

Justyna Bazan 2TA