Dialog

Dialog

międzykulturowy

międzykulturowy

Priorytet MEN 2008 rok

Priorytet MEN 2008 rok

Pojęcia i kompetencje

Pojęcia i kompetencje

wychowawcze

wychowawcze

RADA SZKOLENIOWA 26.11.2008r.

RADA SZKOLENIOWA 26.11.2008r.

Dialog

Dialog

•

oznacza, że ludzie wyszli z kryjówek, zbliżyli się do

siebie, rozpoczęli wymianę zdań. (…) Nikt nie

zamyka się w kryjówce dobrowolnie, widocznie ma

jakiś powód. Trzeba ten powód uznać.

W pierwszym

słowie dialogu kryje się wyznanie: … z pewnością

masz trochę racji

. Z tym idzie w parze drugie, nie

mniej ważne:

…z pewnością ja nie całkiem mam

rację

. Wyznaniami tymi obydwie strony wznoszą się

jakby ponad siebie, dążąc ku wspólnocie jednego i

tego samego punktu widzenia na sprawy i rzeczy

(…)

Dialog to budowanie wzajemności.

ks. prof. Józef Tischner, Etyka solidarności

Przemówienie do

Przemówienie do

Zgromadzenia Ogólnego

Zgromadzenia Ogólnego

ONZ

ONZ

(…) odmienność, uważana przez niektórych za

(…) odmienność, uważana przez niektórych za

tak wielkie zagrożenie, może się stać - dzięki

tak wielkie zagrożenie, może się stać - dzięki

dialogowi opartemu na wzajemnym szacunku -

dialogowi opartemu na wzajemnym szacunku -

źródłem głębszego zrozumienia tajemnicy

źródłem głębszego zrozumienia tajemnicy

ludzkiego życia.

ludzkiego życia.

Jan Paweł II,

Jan Paweł II,

Deklaracja Europejska Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów oraz

Deklaracja Europejska Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów oraz

Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów

Rady Wspólnej Katolików i Muzułmanów

•

My, Europejczycy, uznajemy wysoką godność

każdego człowieka, jego niezbywalne prawo do

życia, do wolności i do godnego uczestnictwa w

dziedzictwie kultury.

Uznajemy, że każdy człowiek

jest ważny i potrzebny, współodpowiedzialny

jeden za drugiego.

Uznajemy, że każdy ma prawo

do pełnego udziału we własnej kulturze narodowej

i obowiązek jej rozwijania, a także propagowania

dialogu kultur dla pełniejszego upowszechniania

wspólnych wartości.

Traktat z Maastricht

Traktat z Maastricht

•

Wspólnota przyczynia się do rozkwitu

kultur Państw Członkowskich w

poszanowaniu ich różnorodności

narodowej i regionalnej,

równocześnie podkreślając znaczenie

wspólnego dziedzictwa kulturowego

Traktat z Maastricht, 1993 r.

Edukacja międzykulturowa

Edukacja międzykulturowa

•

Edukacja przygotowująca człowieka do spotkań z innością

.

Do najważniejszych jej zadań należy szerzenie potrzeby

prowadzenia dialogu międzykulturowego, propagowanie

postawy aktywnej tolerancji , traktującej odmienność jako

wartość, a nie powód do wykluczenia, wdrażanie etyki

solidarności, upowszechnianie dostarczanej przez

antropologię kulturową wiedzy o wartościach i regułach

respektowanych w różnych grupach kulturowych.

•

Znaczenie edukacji międzykulturowej rośnie wraz z

pluralizacją kulturową współczesnych społeczeństw.

Jednym

z jej ważnych efektów jest umiejętność przekształcanie

sytuacji konfliktowych w sytuacje współpracy i

współdziałania jednostek czy grup reprezentujących różne

tradycje kulturowe.

Etyka solidarności

Etyka solidarności

•

Koncepcja społeczno-moralna stworzona przez ks. Józefa

Tischnera odwołująca się do doświadczeń "Solidarności",

zwaloryzowanych w duchu chrześcijańskiej nauki społecznej

(w szczególności personalizmu i filozofii Karola Wojtyły).

Szczególnie podkreśla się w jej ramach ideę dobra

wspólnego i troskę o ludzi zmarginalizowanych w

społeczeństwie współczesnym. W myśl papieskiej encykliki

postawa solidarności pomaga nam dostrzec Innego w

drugim człowieku, grupach społeczno-kulturowych

lub narodach.

Etyka solidarności zmierza do

urzeczywistnienia idei równości i społeczeństwa

obywatelskiego. Opiera się na szczególnej formie więzi

międzyludzkiej, urzeczywistnianej w formie opieki nad tymi,

którzy potrzebują opieki

.

Etyka solidarności stanowi więc fundament aktywnej

tolerancji i udanego dialogu międzykulturowego

ISTOTA DIALOGU

ISTOTA DIALOGU

MIEDZYKULTUROWEGO

MIEDZYKULTUROWEGO

#

#

Do dialogu międzykulturowego

Do dialogu międzykulturowego

dochodzi

dochodzi

zawsze, gdy ludzie z różnych kultur

zawsze, gdy ludzie z różnych kultur

spotykają się ze sobą

spotykają się ze sobą

# Efektywny dialog międzykulturowy

# Efektywny dialog międzykulturowy

jest

jest

możliwy tylko poprzez zaplanowaną

możliwy tylko poprzez zaplanowaną

działalność edukacyjną

działalność edukacyjną

# Dialog międzykulturowy to

# Dialog międzykulturowy to

podstawa

podstawa

edukacji międzykulturowej

edukacji międzykulturowej

C.D

C.D

•

Tolerancji można nauczyć

•

Dialog międzykulturowy jest możliwy
tylko, gdy każdy ma zagwarantowane
prawo do swobodnego wyrażania
swoich poglądów

•

Istnieją wartości, które są wspólne dla
wszystkich ludzi na świecie

•

Każdy człowiek jest odpowiedzialny za
dialog międzykulturowy

Różnorodność

Różnorodność

Mnóstwo

mężczyzn

gapi się na

mnie mamo

Czego

oczekujesz

jeżeli nie

nosisz

okularów

Czym jest dialog

Czym jest dialog

międzykulturowy?

międzykulturowy?

Badania na zlecenie Komisji Europejskiej
(grudzień 2007, 27 tys. respondentów w 27 krajach

UE)

Ponad 50% nie słyszało lub nie potrafiło zdefiniować
terminu ‘dialog międzykulturowy’.

•

Komunikacja pomiędzy różnymi społecznościami

•

Współpraca i wzajemnie współistnienie

•

Wiedza i rozumienie innych kultur

•

Tolerancja i równe prawa

•

Wymiana informacji i pomysłów

Czym jest dialog

Czym jest dialog

międzykulturowy?

międzykulturowy?

•

„(...) otwarta i pełna szacunku wymiana poglądów

pomiędzy osobami lub grupami mającymi różne

pochodzenie etniczne, kultury, religie, języki i

dziedzictwo.

(Dialog międzykulturowy)

•

wymaga swobody i umiejętności wyrażania

własnych

•

poglądów a także chęci i umiejętności słuchania

zdań innych ludzi.

•

Celem dialogu międzykulturowego jest

rozwinięcie głębszego zrozumienia dla różnych

poglądów i praktyk

C.D

C.D

•

zwiększenie uczestnictwa i wolności
dokonywania wyborów życiowych,

•

równości i szacunku dla ludzkiej
godności,

•

pobudzanie procesów twórczych oraz
promowanie możliwości ludzi i
społeczeństw do wzrostu i
transformacji poprzez pełen szacunku
dialog z innymi”.

Cechy dialogu

Cechy dialogu

międzykulturowego

międzykulturowego

•

Dialog międzykulturowy musi mieć cel, nie jest celem

samym

w sobie.

•

Dialog międzykulturowy dotyczy ludzi, dlatego powinien

brać

pod uwagę ich potrzeby oraz stwarzać możliwości
prawdziwego uczestnictwa.

•

Państwo i społeczeństwo obywatelskie to nie jedyne strony

odpowiedzialne za dialog międzykulturowy. To także
odpowiedzialność wspólnoty międzynarodowej i każdego

człowieka.

•

Dialog międzykulturowy wymaga świadomości własnych

stereotypów i uprzedzeń. Wymaga, aby ludzie odłożyli je na

bok, tak samo jak własne osądy.

Cechy dialogu

Cechy dialogu

międzykulturowego

międzykulturowego

•

Dialog międzykulturowy

to proces skupiający się na

środku a nie na stronach.

•

Dialog międzykulturowy

dotyczy wartości , zatem

nigdy nie jest neutralny

•

Dialog międzykulturowy

wymaga ram opartych na

prawach człowieka i założeniu, że wszystkie kultury

mają równą godność i zapewniają indywidualne

prawa

człowieka, równe dla wszystkich.

•

Dialog międzykulturowy

to nie tylko rozmowa, to

przede wszystkim działanie.

Globalna etyka?

Globalna etyka?

•

Równość

•

Prawa człowieka i związane z nimi
obowiązki

•

Demokracja

•

Ochrona mniejszości

•

Pokojowe rozwiązywanie konfliktów i
sprawiedliwe negocjacje

Kompetencje

Kompetencje

międzykulturowe

międzykulturowe

•

Wiedza

•

Postawy i wartości

•

Umiejętności

Kompetencje

Kompetencje

międzykulturowe

międzykulturowe

•

Umiejętność dostosowania własnych stylów komunikowania się do

potrzeb

•

komunikacyjnych ludzi pochodzących z innych kultur :

komunikacja to nie

tylko słowa!

•

Krytyczne myślenie – umiejętność selekcjonowania i analizowania

informacji, które do nas docierają

•

Umiejętności posługiwania się językami obcymi

•

Wrażliwość kulturowa – umiejętność aktywnego słuchania bez osądów

•

Umiejętność radzenia sobie z nieznanym i z niepewnością

– kontakty

międzykulturowe nie są czasem łatwe, ponieważ słowa i zachowania

mogą mieć różne znaczenia w różnych kulturach. Otwartość i

elastyczność mogą pomóc w zachowaniu poczucie bezpieczeństwa.

•

Umiejętność nawiązywania znajomości

•

Otwartość na współpracę

Żywa biblioteka

Żywa biblioteka

WŁĄCZANIE SIĘ W

WŁĄCZANIE SIĘ W

RÓŻNORODNOŚĆ

RÓŻNORODNOŚĆ

KULTUROWĄ

KULTUROWĄ

Biała Księga nt. Dialogu

Biała Księga nt. Dialogu

międzykulturowego

międzykulturowego

•

Demokratyczne zarządzanie różnorodnością
kulturową

•

Wzmocnienie obywatelstwa i uczestnictwa
demokratycznego

•

Uczenie się i nauczanie kompetencji
międzykulturowych

•

Tworzenie miejsc dialogu międzykulturowego

•

Podniesienie problematyki dialogu
międzykulturowego do rangi
międzynarodowej

Rola edukacji o prawach

Rola edukacji o prawach

człowieka

człowieka

•

„(...) programy i zajęcia edukacyjne, które
skupiają się na promowaniu równości w
godności ludzkiej, w połączeniu z innymi

programami, takimi jak programy promujące

edukację międzykulturową, uczestnictwo i
wzmocnienie pozycji mniejszości”.

•

Oficjalna definicja Młodzieżowego Programu
Edukacji na rzecz Praw Człowieka

•

DZIĘKUJĘ