Pedagogika
międzykulturowa

H. M. Griese

Kultura

• – jest ogólnym,

zgeneralizowanym dla danego
społeczeństwa, narodowości,
organizacji czy grupy
społecznej systemem
orientacyjnym, który został
ukształtowany ze swoistych dla
nich symboli przekazywanych z
pokolenia na pokolenie.

Kulturowy relatywizm

• – opór przeciw zachodnim systemom

wartości, doprowadził do
uświadomienia sobie przez część elit
Zachodu, ze powszechne w odczuciu
Europejczyków wartości i sposoby
myślenia mają charakter bardziej
lokalny niż sądzona, że inne tradycje
kulturowe są silnie zakorzenione w
dziedziczących je społecznościach.
„misja cywilizacyjna” Europy
prowadzi do konfliktu kultur
odmiennych.

Idee wychowania

międzykulturowego:

• Konieczność ukierunkowania

procesów edukacyjnych na

problemy przyszłości świata, np.

groźba zagłady nuklearnej,

katastrofy ekologiczne, polaryzacja

bogactwa i biedy, wzrost fanatyzmu

i nietolerancji, terroryzm, emigracje

zarobkowe, choroby i epidemie.

• Przygotowanie społeczeństw do

krytycznej analizy współczesnej

cywilizacji i do działań mających

charakter umiejętnego i

odpowiedzialnego sterowania jej

dalszym rozwojem.

Idee wychowania

międzykulturowego:

• Wychowanie pełnego, bogatego

duchowo człowieka, wykształcenie

wrażliwości i kultury uczuć,

sympatię i empatię w stosunkach

międzyludzkich, moralna dyscyplina

i zdolność do samorealizacji.

• Integrowanie człowieka ze światem

ludzkiej wspólnoty (rozbudzanie

zainteresowania innymi krajami,

narodami, likwidowanie uprzedzeń i

stereotypów, dążenie do

zrozumienia i akceptacji).

Migracje ludności i związane z

nim problemy:

• Wzmożona imigracja do bogatych państw

Zachodu.

• Zapotrzebowanie na siłę roboczą –

powojenny boom gospodarczy.

• Europa stała się szybko „kolorowa”

(Arabowie, Hindusi, Turcy).

• Procesy te zostały wzmocnione przez:

narastającą globalizację ekonomiczną,

polityczne i ekonomiczne kryzysy w

Europie Wschodniej, pogłębiające się

zróżnicowania poziomu życia pomiędzy

bogatymi krajami Północny i

biedniejącym Południem globu.

• Problemy dla tradycyjnych mieszkańców

Zachodu: stałe obcowanie z odmiennymi

kulturami wymaga zmiany nawyków i

stereotypów, rywalizacja na rynku pracy,

wzrost kosztów opieki społecznej.

Pedagogika bikulturowa

• – nastawiała się na

kształtowanie umiejętności
współżycia ludzi w zgodzie z
własną kulturą, przyznając
priorytet językowi
naturalnemu i kulturowej
tożsamości dzieci imigrantów.

Międzykulturowe wychowanie i

uczenie się:

WYCHOWANIE

• Zachowanie i poszanowanie prawa ludzi do

odmienności kulturowej.

• Partnerskie współżycie.

• Pokój bez usilnego dążenia do harmonii, ale

do umiejętnego rozwiązywania pojawiających

się na tym tle różnic czy konfliktów.

• Celem jest stworzenie równoprawnych

warunków życia dla różnych kulturowo i

etnicznie grup żyjących w ramach danego

społeczeństwa.

• Rola pedagoga: umożliwienie ludziom

nabycia umiejętności i gotowości do wolnych

od uprzedzeń spotkań, między osobami

różnej narodowości, organizowanie wymian,

spotkań dzieci i młodzieży z różnych krajów.

UCZENIE SIĘ

• Jest procesem zachodzącym, gdy w

kontakcie z człowiekiem innej kultury

staramy się zrozumieć jego specyficzny

system orientacyjny – jego wartości,

sposób myślenia i działania.

• Wymaga ono także znajomości własnego

systemu kultury.

• Na bazie tych doświadczeń postrzegane

są i poddawane refleksji cechy własnej

kultury, nawyki postępowania, efekty

działań, symbole , wartości.

• Do procesu międzykulturowego uczenia

się dochodzi, gdy istnieje motywacja

uczenia się, i kiedy stwarzane są ku temu

warunki, sytuacje (obszary zachowań).

Empatia międzykulturowa

• – to umiejętność lepszego

rozumienia drugiego człowieka

w sytuacji kulturowej, kiedy

staramy się wczuć w jego stany

emocjonalne, przeżycia

równocześnie zrozumieć jego

sytuację z tej perspektywy,

kiedy pragniemy rozpoznać w

niej podobieństwa lub istotne

różnice w stosunku do własnej

kultury.

Reakcje spowodowane

przejściem do kultury obcej – 4

formy reakcji:

•

Ucieczka (ksenofobia) – doznawanie lęku,

strachu przed obcością, następstwo

żadnej lub słabej znajomości języka,

stereotypów, uprzedzeń.

•

Dominacja – próba podporządkowania

własnemu systemowi orientacyjnemu

obcej kultury i obcego kulturowo partnera

interakcji, zmuszanie go do przyjmowania

naszych norm, wartości i zasad

postrzegania świata.

•

Adaptacja – przystosowanie się do obcej

kultury; w ekstremalnej formie

bezgraniczne uwielbienie wszystkiego co

obce, z odrzuceniem własnego systemu

orientacji.

•

Integracja – szczególny, cenny efekt

międzykulturowego uczenia się, gdyż

sprowadza się do transnarodowej empatii.