Pedagogika
międzykulturowa
H. M. Griese
Kultura
• – jest ogólnym,
zgeneralizowanym dla danego
społeczeństwa, narodowości,
organizacji czy grupy
społecznej systemem
orientacyjnym, który został
ukształtowany ze swoistych dla
nich symboli przekazywanych z
pokolenia na pokolenie.
Kulturowy relatywizm
• – opór przeciw zachodnim systemom
wartości, doprowadził do
uświadomienia sobie przez część elit
Zachodu, ze powszechne w odczuciu
Europejczyków wartości i sposoby
myślenia mają charakter bardziej
lokalny niż sądzona, że inne tradycje
kulturowe są silnie zakorzenione w
dziedziczących je społecznościach.
„misja cywilizacyjna” Europy
prowadzi do konfliktu kultur
odmiennych.
Idee wychowania
międzykulturowego:
• Konieczność ukierunkowania
procesów edukacyjnych na
problemy przyszłości świata, np.
groźba zagłady nuklearnej,
katastrofy ekologiczne, polaryzacja
bogactwa i biedy, wzrost fanatyzmu
i nietolerancji, terroryzm, emigracje
zarobkowe, choroby i epidemie.
• Przygotowanie społeczeństw do
krytycznej analizy współczesnej
cywilizacji i do działań mających
charakter umiejętnego i
odpowiedzialnego sterowania jej
dalszym rozwojem.
Idee wychowania
międzykulturowego:
• Wychowanie pełnego, bogatego
duchowo człowieka, wykształcenie
wrażliwości i kultury uczuć,
sympatię i empatię w stosunkach
międzyludzkich, moralna dyscyplina
i zdolność do samorealizacji.
• Integrowanie człowieka ze światem
ludzkiej wspólnoty (rozbudzanie
zainteresowania innymi krajami,
narodami, likwidowanie uprzedzeń i
stereotypów, dążenie do
zrozumienia i akceptacji).
Migracje ludności i związane z
nim problemy:
• Wzmożona imigracja do bogatych państw
Zachodu.
• Zapotrzebowanie na siłę roboczą –
powojenny boom gospodarczy.
• Europa stała się szybko „kolorowa”
(Arabowie, Hindusi, Turcy).
• Procesy te zostały wzmocnione przez:
narastającą globalizację ekonomiczną,
polityczne i ekonomiczne kryzysy w
Europie Wschodniej, pogłębiające się
zróżnicowania poziomu życia pomiędzy
bogatymi krajami Północny i
biedniejącym Południem globu.
• Problemy dla tradycyjnych mieszkańców
Zachodu: stałe obcowanie z odmiennymi
kulturami wymaga zmiany nawyków i
stereotypów, rywalizacja na rynku pracy,
wzrost kosztów opieki społecznej.
Pedagogika bikulturowa
• – nastawiała się na
kształtowanie umiejętności
współżycia ludzi w zgodzie z
własną kulturą, przyznając
priorytet językowi
naturalnemu i kulturowej
tożsamości dzieci imigrantów.
Międzykulturowe wychowanie i
uczenie się:
WYCHOWANIE
• Zachowanie i poszanowanie prawa ludzi do
odmienności kulturowej.
• Partnerskie współżycie.
• Pokój bez usilnego dążenia do harmonii, ale
do umiejętnego rozwiązywania pojawiających
się na tym tle różnic czy konfliktów.
• Celem jest stworzenie równoprawnych
warunków życia dla różnych kulturowo i
etnicznie grup żyjących w ramach danego
społeczeństwa.
• Rola pedagoga: umożliwienie ludziom
nabycia umiejętności i gotowości do wolnych
od uprzedzeń spotkań, między osobami
różnej narodowości, organizowanie wymian,
spotkań dzieci i młodzieży z różnych krajów.
UCZENIE SIĘ
• Jest procesem zachodzącym, gdy w
kontakcie z człowiekiem innej kultury
staramy się zrozumieć jego specyficzny
system orientacyjny – jego wartości,
sposób myślenia i działania.
• Wymaga ono także znajomości własnego
systemu kultury.
• Na bazie tych doświadczeń postrzegane
są i poddawane refleksji cechy własnej
kultury, nawyki postępowania, efekty
działań, symbole , wartości.
• Do procesu międzykulturowego uczenia
się dochodzi, gdy istnieje motywacja
uczenia się, i kiedy stwarzane są ku temu
warunki, sytuacje (obszary zachowań).
Empatia międzykulturowa
• – to umiejętność lepszego
rozumienia drugiego człowieka
w sytuacji kulturowej, kiedy
staramy się wczuć w jego stany
emocjonalne, przeżycia
równocześnie zrozumieć jego
sytuację z tej perspektywy,
kiedy pragniemy rozpoznać w
niej podobieństwa lub istotne
różnice w stosunku do własnej
kultury.
Reakcje spowodowane
przejściem do kultury obcej – 4
formy reakcji:
•
Ucieczka (ksenofobia) – doznawanie lęku,
strachu przed obcością, następstwo
żadnej lub słabej znajomości języka,
stereotypów, uprzedzeń.
•
Dominacja – próba podporządkowania
własnemu systemowi orientacyjnemu
obcej kultury i obcego kulturowo partnera
interakcji, zmuszanie go do przyjmowania
naszych norm, wartości i zasad
postrzegania świata.
•
Adaptacja – przystosowanie się do obcej
kultury; w ekstremalnej formie
bezgraniczne uwielbienie wszystkiego co
obce, z odrzuceniem własnego systemu
orientacji.
•
Integracja – szczególny, cenny efekt
międzykulturowego uczenia się, gdyż
sprowadza się do transnarodowej empatii.