Politechnika Śląska w Gliwicach
Politechnika Śląska w Gliwicach
Wydział
Wydział
Górnictwa i Geologii
Górnictwa i Geologii
Katedra Zarządzania i Inżynierii
Katedra Zarządzania i Inżynierii
Bezpieczeństwa
Bezpieczeństwa
PREZENTACJA
WYKŁADU: INFORMATYKA
„INTERNET”
dr inż. TADEUSZ BURAK
Tadeusz.Burak@polsl.pl
Gliwice 2006 r.
3
dr inż. Tadeusz BURAK
Internet to największa ogólnoświatowa sieć
Internet to największa ogólnoświatowa sieć
komputerowa łącząca ze sobą miliony komputerów
komputerowa łącząca ze sobą miliony komputerów
na całym świecie. Mówiąc Internet należy mieć na
na całym świecie. Mówiąc Internet należy mieć na
myśli kombinację sieci, ludzi którzy jej używają,
myśli kombinację sieci, ludzi którzy jej używają,
programów służących do komunikowania się ludzi i
programów służących do komunikowania się ludzi i
samą informację. Korzystając z Internetu mamy do
samą informację. Korzystając z Internetu mamy do
dyspozycji zgromadzoną tam wiedzę, programy
dyspozycji zgromadzoną tam wiedzę, programy
oraz ich uaktualnienia, możemy dokonywać
oraz ich uaktualnienia, możemy dokonywać
zakupów, odwiedzać wirtualne galerie, grać,
zakupów, odwiedzać wirtualne galerie, grać,
korespondować, czytać artykuły i wiele innych.
korespondować, czytać artykuły i wiele innych.
Opisywanie Internetu jest podobne do opisywania
Opisywanie Internetu jest podobne do opisywania
miasta, można tu mówić o krajobrazach, ulicach,
miasta, można tu mówić o krajobrazach, ulicach,
sklepach, rządzie, ludziach.
sklepach, rządzie, ludziach.
Internet - opis
Internet - opis
4
dr inż. Tadeusz BURAK
Internet pozwala zrobić wszystko to co
Internet pozwala zrobić wszystko to co
robimy za pomocą telefonu i systemu
robimy za pomocą telefonu i systemu
pocztowego lecz o wiele szybciej i mniejszym
pocztowego lecz o wiele szybciej i mniejszym
nakładem kosztów oraz czasu. Możliwości jakie
nakładem kosztów oraz czasu. Możliwości jakie
stwarza Internet powodują, że korzystają z
stwarza Internet powodują, że korzystają z
niego bardzo różni ludzie począwszy od
niego bardzo różni ludzie począwszy od
pracowników potężnych firm oraz agencji
pracowników potężnych firm oraz agencji
rządowych, którzy przesyłają i udostępniają
rządowych, którzy przesyłają i udostępniają
rozmaite informacje, poprzez naukowców aż
rozmaite informacje, poprzez naukowców aż
do indywidualnych użytkowników, dla których
do indywidualnych użytkowników, dla których
Internet jest źródłem rozrywki.
Internet jest źródłem rozrywki.
Internet - opis
Internet - opis
5
dr inż. Tadeusz BURAK
Internet to sieć komputerowa o zasięgu
Internet to sieć komputerowa o zasięgu
globalnym łącząca ze sobą setki tysięcy
globalnym łącząca ze sobą setki tysięcy
małych i dużych sieci lokalnych oraz
małych i dużych sieci lokalnych oraz
pojedyncze komputery. Pracuje w oparciu o
pojedyncze komputery. Pracuje w oparciu o
protokół TCP/IP
protokół TCP/IP
Dzisiaj Internet stał się siecią o zasięgu globalnym i
Dzisiaj Internet stał się siecią o zasięgu globalnym i
jest dostępny dla każdego użytkownika. Aby
jest dostępny dla każdego użytkownika. Aby
korzystać z sieci Internet, trzeba mieć:
korzystać z sieci Internet, trzeba mieć:
komputer
komputer
dostęp do sieci poprzez linię telefoniczną i modem
dostęp do sieci poprzez linię telefoniczną i modem
lub łącze
lub łącze
stałe
stałe
odpowiednie oprogramowanie
odpowiednie oprogramowanie
dużo czasu
dużo czasu
Internet - definicja
Internet - definicja
6
dr inż. Tadeusz BURAK
Początek rozwoju sieci został zainicjowany potrzebami
Początek rozwoju sieci został zainicjowany potrzebami
militarnymi Stanów Zjednoczonych. W odpowiedzi na
militarnymi Stanów Zjednoczonych. W odpowiedzi na
wystrzelenie przez Związek Radziecki Sputnika, pierwszego
wystrzelenie przez Związek Radziecki Sputnika, pierwszego
sztucznego
satelity
Ziemi,
sztucznego
satelity
Ziemi,
w
w
1957
1957
roku w
roku w
Departamencie Obrony Stanów
Departamencie Obrony Stanów
Zjednoczonych
Zjednoczonych
powołano specjalną agencję pod nazwą
powołano specjalną agencję pod nazwą
ARPA
(Agencja
Zaawansowanych
Projektów
ARPA
(Agencja
Zaawansowanych
Projektów
Badawczych)
Badawczych)
. Głównym jej zadaniem było opracowanie
. Głównym jej zadaniem było opracowanie
nowych technologii informacyjnych dla celów militarnych.
nowych technologii informacyjnych dla celów militarnych.
Aby ułatwić współpracę naukowcom rozproszonym po
Aby ułatwić współpracę naukowcom rozproszonym po
kraju, na początku lat sześćdziesiątych zaczęto rozważać
kraju, na początku lat sześćdziesiątych zaczęto rozważać
komunikację pomiędzy ich komputerami. W
komunikację pomiędzy ich komputerami. W
1962
1962
roku
roku
powstała idea sieci bez centralnego komputera, w której
powstała idea sieci bez centralnego komputera, w której
istniałoby
wiele
dróg
pomiędzy
węzłami
łączącymi
istniałoby
wiele
dróg
pomiędzy
węzłami
łączącymi
poszczególne
sieci
komputerowe.
Sieć
taka
jest
poszczególne
sieci
komputerowe.
Sieć
taka
jest
w stanie wytrzymać atak nuklearny. Zniszczenie nawet kilku
w stanie wytrzymać atak nuklearny. Zniszczenie nawet kilku
węzłów przy odpowiednim rozmiarze sieci spowoduje
węzłów przy odpowiednim rozmiarze sieci spowoduje
"
"
dynamiczne dopasowanie się
dynamiczne dopasowanie się
" jej do nowych warunków.
" jej do nowych warunków.
7
dr inż. Tadeusz BURAK
HISTORIA
HISTORIA
Podobnie jak nitki pajęczyny, która mimo uszkodzeń umożliwia
Podobnie jak nitki pajęczyny, która mimo uszkodzeń umożliwia
wędrowanie pająkowi pomiędzy dowolnymi skrzyżowaniami
wędrowanie pająkowi pomiędzy dowolnymi skrzyżowaniami
tworzących je nitek. Zatem sieć konstruowana przez
tworzących je nitek. Zatem sieć konstruowana przez
Departament miała spełniać następujące warunki:
Departament miała spełniać następujące warunki:
powinna być odporna na błędy
powinna być odporna na błędy
powinna być zdecentralizowana, czyli odporna na
powinna być zdecentralizowana, czyli odporna na
uszkodzenie lub zniszczenie części sieci
uszkodzenie lub zniszczenie części sieci
powinna przetrwać atak atomowy
powinna przetrwać atak atomowy
W wyniku prowadzonych badań stworzono sieć komputerową
W wyniku prowadzonych badań stworzono sieć komputerową
obejmującą swoim zasięgiem komputery w całych Stanach
obejmującą swoim zasięgiem komputery w całych Stanach
Zjednoczonych. Sieć nazwana została Internetem. Z czasem
Zjednoczonych. Sieć nazwana została Internetem. Z czasem
sieć Internet udostępniono ośrodkom naukowym początkowo
sieć Internet udostępniono ośrodkom naukowym początkowo
w USA, a potem na całym świecie.
w USA, a potem na całym świecie.
8
dr inż. Tadeusz BURAK
1.
1.
1969
1969
- pierwsze połączenie poprzez sieć (w tym
- pierwsze połączenie poprzez sieć (w tym
wymiana pakietów informacyjnych) pomiędzy
wymiana pakietów informacyjnych) pomiędzy
odległymi od siebie o 600 km
odległymi od siebie o 600 km
Uniwersytetem
Uniwersytetem
Kalifornijskim
Kalifornijskim
w Los Angeles a
w Los Angeles a
Stanford Research
Stanford Research
Institute
Institute
w Palo Alto;
w Palo Alto;
2.
2.
1971
1971
- dołączenie kolejnych węzłów:
- dołączenie kolejnych węzłów:
Uniwersytetu
Uniwersytetu
Kalifornijskiego
Kalifornijskiego
w Santa Barbara oraz
w Santa Barbara oraz
Uniwersytetu
Uniwersytetu
Utah
Utah
(wszystkie cztery placówki dały sieć o nazwie
(wszystkie cztery placówki dały sieć o nazwie
APARTNET);
APARTNET);
3.
3.
1971
1971
- zdefiniowanie protokołu przesyłania plików -
- zdefiniowanie protokołu przesyłania plików -
FTP
FTP
, oraz logowania -
, oraz logowania -
TELNET
TELNET
4.
4.
1973
1973
- zainicjowanie pierwszego europejskiego
- zainicjowanie pierwszego europejskiego
połączenia poprzez sieć pomiędzy Anglią a Norwegią;
połączenia poprzez sieć pomiędzy Anglią a Norwegią;
5.
5.
1980
1980
- APARTNET obejmuje 400 serwerów na
- APARTNET obejmuje 400 serwerów na
uniwersytetach, w rządzie i armii Stanów
uniwersytetach, w rządzie i armii Stanów
Zjednoczonych;
Zjednoczonych;
6.
6.
1983
1983
- rozdział APARTNET'u na część militarną
- rozdział APARTNET'u na część militarną
MILNET oraz cywilną INTERNET;
MILNET oraz cywilną INTERNET;
9
dr inż. Tadeusz BURAK
7.
7.
1986
1986
- stworzenie szkieletowej sieci o dużej
- stworzenie szkieletowej sieci o dużej
przepustowości (szkielet ten łączył mniejsze sieci
przepustowości (szkielet ten łączył mniejsze sieci
lokalne) oraz rozwój
lokalne) oraz rozwój
list dyskusyjnych
list dyskusyjnych
i
i
usługi
usługi
IRC
IRC
;
;
8.
8.
1989
1989
- liczba komputerów w Internecie przekracza
- liczba komputerów w Internecie przekracza
100 000, do Internetu dołącza Kanada, Finlandia ,
100 000, do Internetu dołącza Kanada, Finlandia ,
Niemcy;
Niemcy;
9.
9.
1990
1990
- APARTNET kończy swoją działalność, Polska
- APARTNET kończy swoją działalność, Polska
zostaje przyłączona do światowej Sieci;
zostaje przyłączona do światowej Sieci;
10.
10.
1991
1991
- powstaje system pozwalający na łączenie
- powstaje system pozwalający na łączenie
słów, zdjęć i dźwięku -
słów, zdjęć i dźwięku -
World Wide Web
World Wide Web
;
;
11.
11.
1992
1992
- liczba komputerów w Internecie przekracza
- liczba komputerów w Internecie przekracza
1 000 000
1 000 000
;
;
12.
12.
1993
1993
- pojawia się pierwsza graficzna przeglądarka
- pojawia się pierwsza graficzna przeglądarka
www;
www;
13.
13.
1993
1993
- w Polsce powstaje
- w Polsce powstaje
Naukowa i Akademicka
Naukowa i Akademicka
Sieć Komputerowa NASK
Sieć Komputerowa NASK
;
;
10
dr inż. Tadeusz BURAK
USŁUGI
USŁUGI
Możliwości wykorzystania sieci Internet są ogromne i ciągle
Możliwości wykorzystania sieci Internet są ogromne i ciągle
rosną. Dzięki sieci Internet można np.:
rosną. Dzięki sieci Internet można np.:
przesyłać korespondencję do bardzo odległych miejsc w
przesyłać korespondencję do bardzo odległych miejsc w
bardzo krótkim czasie,
bardzo krótkim czasie,
przesyłać nie tylko tekst, ale również zdjęcia, filmy, dźwięk,
przesyłać nie tylko tekst, ale również zdjęcia, filmy, dźwięk,
korzystać z informacji znajdujących się na innych
korzystać z informacji znajdujących się na innych
komputerach, np. z serwisów giełdowych, z zasobów
komputerach, np. z serwisów giełdowych, z zasobów
bibliotecznych itd.,
bibliotecznych itd.,
uczestniczyć
w
dyskusjach
"na
żywo"
z
innymi
uczestniczyć
w
dyskusjach
"na
żywo"
z
innymi
użytkownikami sieci,
użytkownikami sieci,
zamówić towary w specjalnych sklepach internetowych,
zamówić towary w specjalnych sklepach internetowych,
skorzystać z porad innych użytkowników Internetu w ramach
skorzystać z porad innych użytkowników Internetu w ramach
tak zwanych grup dyskusyjnych.
tak zwanych grup dyskusyjnych.
Internet wykorzystywany jest też coraz częściej w biznesie,
Internet wykorzystywany jest też coraz częściej w biznesie,
handlu
handlu
i edukacji. Już dziś działają specjalne sklepy internetowe oraz
i edukacji. Już dziś działają specjalne sklepy internetowe oraz
szkoły, w których można zdobywać wiedzę nie wychodząc z
szkoły, w których można zdobywać wiedzę nie wychodząc z
domu.
domu.
11
dr inż. Tadeusz BURAK
Możliwości wykorzystania sieci Internet są
Możliwości wykorzystania sieci Internet są
bardzo różnorodne. Wśród nich można
bardzo różnorodne. Wśród nich można
wyróżnić kilka najważniejszych. Noszą one
wyróżnić kilka najważniejszych. Noszą one
nazwę usług.
nazwę usług.
Te najbardziej rozpowszechnione to:
Te najbardziej rozpowszechnione to:
www
www
poczta elektroniczna
poczta elektroniczna
grupy dyskusyjne
grupy dyskusyjne
IRC
IRC
FTP
FTP
12
dr inż. Tadeusz BURAK
WWW
WWW
World Wide Web
World Wide Web
w tłumaczeniu wolnym oznacza "
w tłumaczeniu wolnym oznacza "
Szeroka
Szeroka
na cały świat pajęczyna
na cały świat pajęczyna
", stąd też skrót
", stąd też skrót
WWW
WWW
określany jest
określany jest
mianem światowej pajęczyny. Usługa ta została stworzona w
mianem światowej pajęczyny. Usługa ta została stworzona w
1990
1990
r. i od tamtego czasu rozwija się bardzo dynamicznie.
r. i od tamtego czasu rozwija się bardzo dynamicznie.
Umożliwia ona czytanie tekstów (tzw. stron internetowych)
Umożliwia ona czytanie tekstów (tzw. stron internetowych)
znajdujących się na różnych komputerach. Dzięki niej możemy
znajdujących się na różnych komputerach. Dzięki niej możemy
oglądać, siedząc wygodnie w domu, stronę zapisaną na
oglądać, siedząc wygodnie w domu, stronę zapisaną na
komputerze znajdującym się za oceanem, tak jakby był on tuż
komputerze znajdującym się za oceanem, tak jakby był on tuż
obok
nas.
obok
nas.
W chwili obecnej jest to najpopularniejsza usługa udostępniana
W chwili obecnej jest to najpopularniejsza usługa udostępniana
w sieci. Pozwala na dostęp do ogromnej liczby dokumentów
w sieci. Pozwala na dostęp do ogromnej liczby dokumentów
gromadzonych na różnych serwerach podłączonych do sieci,
gromadzonych na różnych serwerach podłączonych do sieci,
bez względu na to, gdzie się znajdują. Dokumenty udostępniane
bez względu na to, gdzie się znajdują. Dokumenty udostępniane
w ten sposób noszą nazwę stron
w ten sposób noszą nazwę stron
WWW
WWW
(lub
(lub
HTML
HTML
), a
), a
komputery, które je udostępniają -
komputery, które je udostępniają -
serwerów WWW
serwerów WWW
.
.
Do oglądania stron WWW potrzebny jest specjalny program,
Do oglądania stron WWW potrzebny jest specjalny program,
tzw. przeglądarka. Do najpopularniejszych przeglądarek należą
tzw. przeglądarka. Do najpopularniejszych przeglądarek należą
m-innymi:
m-innymi:
Netscape Navigator
Netscape Navigator
Internet Explorer
Internet Explorer
13
dr inż. Tadeusz BURAK
Odsyłacze hipertekstowe
Odsyłacze hipertekstowe
Na stronach WWW znajdują się odnośniki do innych stron WWW,
Na stronach WWW znajdują się odnośniki do innych stron WWW,
zwane
zwane
odsyłaczami hipertekstowymi
odsyłaczami hipertekstowymi
lub
lub
linkami
linkami
. Strony te mogą
. Strony te mogą
znajdować się na tym samym komputerze lub na komputerze
znajdować się na tym samym komputerze lub na komputerze
pracującym na drugiej półkuli. To gdzie znajduje się komputer
pracującym na drugiej półkuli. To gdzie znajduje się komputer
udostępniający daną stronę, nie ma dla czytelnika istotnego
udostępniający daną stronę, nie ma dla czytelnika istotnego
znaczenia. Najczęściej nie wiemy, gdzie znajduje się taki komputer.
znaczenia. Najczęściej nie wiemy, gdzie znajduje się taki komputer.
Odsyłacze hipertekstowe są wyróżnione na stronie WWW kolorem i
Odsyłacze hipertekstowe są wyróżnione na stronie WWW kolorem i
podkreśleniem (ostatnim niekoniecznie). Po kliknięciu myszą takiego
podkreśleniem (ostatnim niekoniecznie). Po kliknięciu myszą takiego
wyróżnionego elementu tekstu, przeglądarka łączy się z serwerem
wyróżnionego elementu tekstu, przeglądarka łączy się z serwerem
wskazanym w odsyłaczu na ekranie pojawia się nowa strona WWW.
wskazanym w odsyłaczu na ekranie pojawia się nowa strona WWW.
Adresy stron WWW
Adresy stron WWW
Aby móc odnaleźć stronę WWW w sieci, musi ona mieć swój
Aby móc odnaleźć stronę WWW w sieci, musi ona mieć swój
niepowtarzalny adres, tzw. adres URL. Adres strony WWW składa się
niepowtarzalny adres, tzw. adres URL. Adres strony WWW składa się
z następujących elementów:
z następujących elementów:
skrótu nazwy systemu przesyłania danych (protokołu transmisji)
skrótu nazwy systemu przesyłania danych (protokołu transmisji)
adresu serwera
adresu serwera
nazwy katalogu, w którym na serwerze przechowywana jest strona
nazwy katalogu, w którym na serwerze przechowywana jest strona
WWW
WWW
nazwy strony WWW
nazwy strony WWW
WWW - 2
WWW - 2
14
dr inż. Tadeusz BURAK
Uwaga: Jeśli w adresie nie zostaną podane dwa
Uwaga: Jeśli w adresie nie zostaną podane dwa
ostatnie elementy (nazwa katalogu i nazwa
ostatnie elementy (nazwa katalogu i nazwa
dokumentu- pliku), to wyświetlona zostanie
dokumentu- pliku), to wyświetlona zostanie
specjalna strona przechowywana na serwerze,
specjalna strona przechowywana na serwerze,
tzw. strona główna (ang. home page). Na
tzw. strona główna (ang. home page). Na
stronie tej umieszczane są najczęściej ogólne
stronie tej umieszczane są najczęściej ogólne
informacje o zasobach serwera.
informacje o zasobach serwera.
http://www.polsl.pl/rg/galeri
a.pl
skrót
protokołu
transmisji
danych
nazwa
foldera
nazwa pliku
adres
serwera
WWW - 3
WWW - 3
15
dr inż. Tadeusz BURAK
Poczta elektroniczna - e-
Poczta elektroniczna - e-
Poczta
elektroniczna
umożliwia
przesyłanie
Poczta
elektroniczna
umożliwia
przesyłanie
wiadomości między komputerami podłączonymi do
wiadomości między komputerami podłączonymi do
Internetu.
Dzięki
tej
usłudze
można
Internetu.
Dzięki
tej
usłudze
można
w łatwy i - co ważne - szybki sposób przesyłać
w łatwy i - co ważne - szybki sposób przesyłać
wiadomości tekstowe, dźwięk, a nawet krótkie filmy. Jest
wiadomości tekstowe, dźwięk, a nawet krótkie filmy. Jest
to bardzo wygodny sposób komunikowania się między
to bardzo wygodny sposób komunikowania się między
ludźmi.
ludźmi.
Aby móc skorzystać z usługi e-mail, trzeba:
Aby móc skorzystać z usługi e-mail, trzeba:
mieć założone konto pocztowe na serwerze pocztowym
mieć założone konto pocztowe na serwerze pocztowym
mieć dostęp do sieci Internet
mieć dostęp do sieci Internet
mieć program pocztowy (np. Outlook, Netscape mail) z
mieć program pocztowy (np. Outlook, Netscape mail) z
prawidłowo wpisanymi do niego informacjami o naszym koncie
prawidłowo wpisanymi do niego informacjami o naszym koncie
pocztowym
pocztowym
korzystać z przeglądarki WWW, o ile nasz serwer pocztowy
korzystać z przeglądarki WWW, o ile nasz serwer pocztowy
ma taką możliwość.
ma taką możliwość.
UWAGA: Serwer pocztowy IDS umożliwia obsługę poczty
UWAGA: Serwer pocztowy IDS umożliwia obsługę poczty
bezpośrednio ze stron WWW - nie trzeba więc martwic się o
bezpośrednio ze stron WWW - nie trzeba więc martwic się o
program pocztowy i jego prawidłową konfigurację.
program pocztowy i jego prawidłową konfigurację.
16
dr inż. Tadeusz BURAK
Poczta elektroniczna - e-
Poczta elektroniczna - e-
Budowa adresu pocztowego
Budowa adresu pocztowego
Aby móc otrzymywać pocztę, trzeba mieć
Aby móc otrzymywać pocztę, trzeba mieć
założoną skrzynkę pocztową i przydzielony
założoną skrzynkę pocztową i przydzielony
adres pocztowy, który to informuje system
adres pocztowy, który to informuje system
dokąd mają być wysyłane wiadomości. Adres
dokąd mają być wysyłane wiadomości. Adres
pocztowy składa się z:
pocztowy składa się z:
nazwy konta użytkownika
nazwy konta użytkownika
adresu serwera pocztowego.
adresu serwera pocztowego.
Tadeusz.Burak@polsl.pl
Tadeusz.Burak@polsl.pl
Nazwa
Użytkownika
adres serwera
znak
@
17
dr inż. Tadeusz BURAK
Poczta elektroniczna - e-
Poczta elektroniczna - e-
Budowa listu elektronicznego różni się nieznacznie od
Budowa listu elektronicznego różni się nieznacznie od
budowy zwyczajnego listu. List elektroniczny składa się z
budowy zwyczajnego listu. List elektroniczny składa się z
dwu części:
dwu części:
nagłówka,
nagłówka,
właściwej treści.
właściwej treści.
Nagłówek zawiera informacje wykorzystywane przez
Nagłówek zawiera informacje wykorzystywane przez
serwery pocztowe i programy pocztowe oraz ogólne dane
serwery pocztowe i programy pocztowe oraz ogólne dane
o
przesyłce.
o
przesyłce.
W nagłówku:
W nagłówku:
adres skrzynki pocztowej nadawcy (ang. sender);
adres skrzynki pocztowej nadawcy (ang. sender);
data wysłania przesyłki (ang. date);
data wysłania przesyłki (ang. date);
lista serwerów pocztowych, które uczestniczyły w jej
lista serwerów pocztowych, które uczestniczyły w jej
przekazaniu (ang. received);
przekazaniu (ang. received);
nazwa adresata i jego adres (ang. to);
nazwa adresata i jego adres (ang. to);
nazwa nadawcy i jego adres (ang. from);
nazwa nadawcy i jego adres (ang. from);
temat wiadomości (ang. subject).
temat wiadomości (ang. subject).
18
dr inż. Tadeusz BURAK
Budowa programu pocztowego pozwala na: redakcję
Budowa programu pocztowego pozwala na: redakcję
i wysłanie listu do wybranego adresata (1),
i wysłanie listu do wybranego adresata (1),
udzielenie nadawcy odpowiedzi na otrzymany od
udzielenie nadawcy odpowiedzi na otrzymany od
niego list (2), przesłanie otrzymanego listu w
niego list (2), przesłanie otrzymanego listu w
niezmienionej formie do innych użytkowników sieci
niezmienionej formie do innych użytkowników sieci
(3), udzielenie odpowiedzi wszystkim osobom
(3), udzielenie odpowiedzi wszystkim osobom
zapisanym w naszej książce adresowej (4).
zapisanym w naszej książce adresowej (4).
19
dr inż. Tadeusz BURAK
GRUPY DYSKUSYJNE
GRUPY DYSKUSYJNE
Usługa ta umożliwia przesyłanie poczty nie do indywidualnej
Usługa ta umożliwia przesyłanie poczty nie do indywidualnej
osoby, lecz do całej grupy użytkowników zainteresowanych
osoby, lecz do całej grupy użytkowników zainteresowanych
danym zagadnieniem. Daje to możliwość prowadzenia otwartej
danym zagadnieniem. Daje to możliwość prowadzenia otwartej
dyskusji na dany temat. W ramach grup dyskusyjnych możemy
dyskusji na dany temat. W ramach grup dyskusyjnych możemy
zwrócić się do innych internautów o pomoc w rozwiązaniu
zwrócić się do innych internautów o pomoc w rozwiązaniu
nurtujących nas problemów.
nurtujących nas problemów.
IRC
IRC
IRC, po angielsku
IRC, po angielsku
Internet Relay Chat
Internet Relay Chat
, czyli internetowe
, czyli internetowe
pogaduszki. Usługa ta, zwana również internetową kawiarenką,
pogaduszki. Usługa ta, zwana również internetową kawiarenką,
umożliwia rozmowę na bieżąco z kilkoma użytkownikami
umożliwia rozmowę na bieżąco z kilkoma użytkownikami
Internetu jednocześnie.
Internetu jednocześnie.
Rozmowę tę można porównać do rozmowy telefonicznej,
Rozmowę tę można porównać do rozmowy telefonicznej,
różnica polega na tym, że tu operujemy nie słowem a tekstem
różnica polega na tym, że tu operujemy nie słowem a tekstem
wpisywanym z klawiatury.
wpisywanym z klawiatury.
FTP
FTP
Usługa ta umożliwia przesyłanie całych programów (plików) z
Usługa ta umożliwia przesyłanie całych programów (plików) z
jednego komputera na drugi. Komputer, z którego pobierane są
jednego komputera na drugi. Komputer, z którego pobierane są
pliki, nosi nazwę
pliki, nosi nazwę
serwera FTP
serwera FTP
. Serwer taki można porównać do
. Serwer taki można porównać do
wszelakiego typu składowisk, sklepów, wypożyczalni, gdzie
wszelakiego typu składowisk, sklepów, wypożyczalni, gdzie
można wyszukać i otrzymać potrzebne rzeczy.
można wyszukać i otrzymać potrzebne rzeczy.
Usługę tę można porównać do tradycyjnego przysyłania paczek
Usługę tę można porównać do tradycyjnego przysyłania paczek
za pośrednictwem poczty.
za pośrednictwem poczty.
20
dr inż. Tadeusz BURAK
N-ETYKIETA
N-ETYKIETA
N-ETYKIETA = net + etiquette
N-ETYKIETA = net + etiquette
Netykieta, czyli elektroniczny savoir-vivre, to zbiór zachowań etycznych
Netykieta, czyli elektroniczny savoir-vivre, to zbiór zachowań etycznych
obowiązujących
obowiązujących
w sieci Internet. Właściwy sposób zachowania się użytkownika sieci
w sieci Internet. Właściwy sposób zachowania się użytkownika sieci
pozwala na współistnienie w Internecie osób z wielu obszarów kulturowych
pozwala na współistnienie w Internecie osób z wielu obszarów kulturowych
i sprzyja rozwojowi sieci. Wiadomości przesyłane w sieci zawierają często
i sprzyja rozwojowi sieci. Wiadomości przesyłane w sieci zawierają często
suche informacje, ale mogą one być uprzejme czy też wesołe. Wśród
suche informacje, ale mogą one być uprzejme czy też wesołe. Wśród
użytkowników Internetu panują pewne zasady a chcąc korzystać z sieci
użytkowników Internetu panują pewne zasady a chcąc korzystać z sieci
oraz tkwiących w niej zasobów należy stosować się do tych zasad.
oraz tkwiących w niej zasobów należy stosować się do tych zasad.
"Dekalog" Internauty:
"Dekalog" Internauty:
Twoje wypowiedzi mają być czytane, staraj się aby były krótkie i
Twoje wypowiedzi mają być czytane, staraj się aby były krótkie i
rzeczowe;
rzeczowe;
Nie przeciażaj sieci niepotrzebnymi mailami;
Nie przeciażaj sieci niepotrzebnymi mailami;
Nie zaśmiecaj kont innych użytkowników;
Nie zaśmiecaj kont innych użytkowników;
Nie okazuj złości przez Internet, jeśli jednak musisz użyj do tego wielkich
Nie okazuj złości przez Internet, jeśli jednak musisz użyj do tego wielkich
liter, byle nie przekleństw;
liter, byle nie przekleństw;
Nie obrażaj innych, możesz być oskarżony o obrazę;
Nie obrażaj innych, możesz być oskarżony o obrazę;
Aby pokazać zadowolenie czy smutek używaj buziek:
Aby pokazać zadowolenie czy smutek używaj buziek:
:)
:)
:(
:(
:-D
:-D
21
dr inż. Tadeusz BURAK
Protokół TCP/IP
Protokół TCP/IP
Zbudowanie uniwersalnej sieci (pracującej w oparciu
Zbudowanie uniwersalnej sieci (pracującej w oparciu
o
rozwiązania
jednego
producenta)
spełniającej
o
rozwiązania
jednego
producenta)
spełniającej
wymagania wszystkich użytkowników jest praktycznie
wymagania wszystkich użytkowników jest praktycznie
niemożliwe. Użytkownicy dobierają więc rozwiązania
niemożliwe. Użytkownicy dobierają więc rozwiązania
techniczne sieci stosownie do swoich potrzeb, tworząc
techniczne sieci stosownie do swoich potrzeb, tworząc
niezależne sieci służące określonej grupie osób.
niezależne sieci służące określonej grupie osób.
Zapewnienie wymiany informacji i komunikacji
Zapewnienie wymiany informacji i komunikacji
pomiędzy
różnymi
sieciami
jest
trudnym
pomiędzy
różnymi
sieciami
jest
trudnym
problemem technicznym.
problemem technicznym.
Praca w
Praca w
intersieci
intersieci
(ang.
(ang.
internetworking
internetworking
) polega na
) polega na
przystosowaniu
do
siebie
różnych
rozwiązań
przystosowaniu
do
siebie
różnych
rozwiązań
sprzętowych, udostępniając sposób łączenia ze sobą
sprzętowych, udostępniając sposób łączenia ze sobą
niejednorodnych sieci. Technika intersieci pozwala
niejednorodnych sieci. Technika intersieci pozwala
komputerom na komunikowanie się niezależnie od
komputerom na komunikowanie się niezależnie od
fizycznych połączeń sieciowych.
fizycznych połączeń sieciowych.
22
dr inż. Tadeusz BURAK
Protokół TCP/IP
Protokół TCP/IP
Amerykańska instytucja -
Amerykańska instytucja -
Advanced Research Project Agency
Advanced Research Project Agency
(ARPA)
(ARPA)
zaproponowała zbiór standardów określających szczegóły komunikacji
zaproponowała zbiór standardów określających szczegóły komunikacji
między
komputerami,
między
komputerami,
a także szczegółów dotyczących łączenia sieci i wyboru trasy w sieci
a także szczegółów dotyczących łączenia sieci i wyboru trasy w sieci
nazwane TCP/IP (od głównych protokołów wchodzących w ich skład).
nazwane TCP/IP (od głównych protokołów wchodzących w ich skład).
TCP/IP
TCP/IP
(ang
(ang
.
.
Transmission Control Protocol / Internet Protocol
Transmission Control Protocol / Internet Protocol
) nie jest
) nie jest
więc pojedynczym produktem. Jest to nazwa całej rodziny protokołów
więc pojedynczym produktem. Jest to nazwa całej rodziny protokołów
i oprogramowania udostępniającego szereg usług sieciowych. Podstawę
i oprogramowania udostępniającego szereg usług sieciowych. Podstawę
ich stanowią dwa typy usług wykorzystywanych przez wszystkie
ich stanowią dwa typy usług wykorzystywanych przez wszystkie
programy użytkowe:
programy użytkowe:
Usługa
bezpołączeniowego
przenoszenia
pakietów
Usługa
bezpołączeniowego
przenoszenia
pakietów
oferuje
oferuje
większość sieci wymieniających pakiety i oznacza, że intersieć kieruje
większość sieci wymieniających pakiety i oznacza, że intersieć kieruje
przesyłaniem niewielkich porcji danych przy pomocy informacji
przesyłaniem niewielkich porcji danych przy pomocy informacji
adresowych, zawartych w każdej takiej porcji. Ubocznym skutkiem jest
adresowych, zawartych w każdej takiej porcji. Ubocznym skutkiem jest
to, że usługi bezpołączeniowe kierują każdym pakietem oddzielnie, w
to, że usługi bezpołączeniowe kierują każdym pakietem oddzielnie, w
związku z czym nie ma żadnej pewności, że pakiety zostaną dostarczone
związku z czym nie ma żadnej pewności, że pakiety zostaną dostarczone
do odbiorcy w określonej kolejności, nie ma też pewności, że w ogóle
do odbiorcy w określonej kolejności, nie ma też pewności, że w ogóle
zostaną dostarczone.
zostaną dostarczone.
Usługa transportu niezawodnymi strumieniami
Usługa transportu niezawodnymi strumieniami
posiada ona
posiada ona
mechanizmy, wykrywające błędy w transmisji czy też zagubienie pakietu.
mechanizmy, wykrywające błędy w transmisji czy też zagubienie pakietu.
Usługa ta umożliwia ustanowienie “połączenia” i transfer danych tak jak
Usługa ta umożliwia ustanowienie “połączenia” i transfer danych tak jak
gdyby to było stałe, bezpośrednie połączenie. Należy podkreślić, że jest
gdyby to było stałe, bezpośrednie połączenie. Należy podkreślić, że jest
to połączenie wirtualne - strumień danych jest dzielony na mniejsze
to połączenie wirtualne - strumień danych jest dzielony na mniejsze
porcje i przesyłany jest do odbiorcy
porcje i przesyłany jest do odbiorcy
23
dr inż. Tadeusz BURAK
Protokół TCP/IP -
Protokół TCP/IP -
INTRANET
INTRANET
1.
1.
Sieć TCP/IP oparta jest na technice wymiany pakietów,
Sieć TCP/IP oparta jest na technice wymiany pakietów,
funkcjonuje więc niezależnie od dostępnego sprzętu.
funkcjonuje więc niezależnie od dostępnego sprzętu.
2.
2.
Intersieć TCP/IP umożliwia komunikowanie się dowolnej pary
Intersieć TCP/IP umożliwia komunikowanie się dowolnej pary
komputerów, które łączy. Rozpoznawanie każdego komputera przez
komputerów, które łączy. Rozpoznawanie każdego komputera przez
unikalny w skali światowej adres, jednoznacznie rozpoznawany w
unikalny w skali światowej adres, jednoznacznie rozpoznawany w
całej intersieci. Informacja adresowa służy także do podejmowania
całej intersieci. Informacja adresowa służy także do podejmowania
decyzji
decyzji
o wyborze trasy pakietu od nadawcy do odbiorcy.
o wyborze trasy pakietu od nadawcy do odbiorcy.
3.
3.
Protokoły TCP/IP umożliwiają potwierdzanie między nadawcą a
Protokoły TCP/IP umożliwiają potwierdzanie między nadawcą a
odbio-rcą, nawet gdy komputery nie są podłączone do tej samej
odbio-rcą, nawet gdy komputery nie są podłączone do tej samej
sieci fizycznej.
sieci fizycznej.
4.
4.
Protokoły
TCP/IP
oferują
standardy
takie
jak:
poczta
Protokoły
TCP/IP
oferują
standardy
takie
jak:
poczta
elektroniczna, transfer plików, zdalna praca.
elektroniczna, transfer plików, zdalna praca.
Rodzina protokołów TCP/IP może być używana do
Rodzina protokołów TCP/IP może być używana do
komunikacji w dowolnym zbiorze połączonych sieci. Ponadto
komunikacji w dowolnym zbiorze połączonych sieci. Ponadto
można wykorzystać protokoły TCP/IP do połączenia swoich
można wykorzystać protokoły TCP/IP do połączenia swoich
wewnętrznych sieci chociaż nie mają połączenia z sieciami z
wewnętrznych sieci chociaż nie mają połączenia z sieciami z
zewnątrz
zewnątrz
(
(
INTRANET
INTRANET
).
).
Technika TCP/IP stanowi podstawowe rozwiązanie światowej
Technika TCP/IP stanowi podstawowe rozwiązanie światowej
intersieci -
intersieci -
INTERNETU
INTERNETU
. Działanie i niezwykle dynamiczny rozwój
. Działanie i niezwykle dynamiczny rozwój
sieci INTERNET świadczy o sile i przenośności techniki TCP/IP.
sieci INTERNET świadczy o sile i przenośności techniki TCP/IP.
24
dr inż. Tadeusz BURAK
Protokołem
Protokołem
w sieci komputerowej nazywamy zbiór zasad
w sieci komputerowej nazywamy zbiór zasad
syntaktycznych
syntaktycznych
i semantycznych sposobu komunikowania się jej elementów
i semantycznych sposobu komunikowania się jej elementów
funkcjonalnych.
funkcjonalnych.
Model warstwowy
Model warstwowy
w którym każda warstwa
w którym każda warstwa
posługuje się własnym protokołem znacznie upraszcza projektowanie
posługuje się własnym protokołem znacznie upraszcza projektowanie
niezwykle skomplikowanego procesu komunikacji sieciowej. Muszą
niezwykle skomplikowanego procesu komunikacji sieciowej. Muszą
jednak jasno zostać zdefiniowane zasady współpracy tych protokołów.
jednak jasno zostać zdefiniowane zasady współpracy tych protokołów.
Warstwowy model OSI stanowi przykład opisu takich zasad, będąc w
Warstwowy model OSI stanowi przykład opisu takich zasad, będąc w
istocie “protokołem komunikacji między protokołami”.
istocie “protokołem komunikacji między protokołami”.
Protokół TCP/IP
Protokół TCP/IP
25
dr inż. Tadeusz BURAK
TCP/IP a model OSI
TCP/IP a model OSI
Termin TCP/IP oznacza znacznie więcej niż tylko prostą
Termin TCP/IP oznacza znacznie więcej niż tylko prostą
kombinację protokołów TCP (ang
kombinację protokołów TCP (ang
. Transmission Control
. Transmission Control
Protocol
Protocol
) i IP (ang
) i IP (ang
. Internet Protocol
. Internet Protocol
). Protokół TCP/IP
). Protokół TCP/IP
udostępnia
metody
przesyłania
informacji
pomiędzy
udostępnia
metody
przesyłania
informacji
pomiędzy
poszczególnymi maszynami w sieci, zapewniając wiarygodne
poszczególnymi maszynami w sieci, zapewniając wiarygodne
przesyłanie danych, obsługując pojawiające się błędy czy
przesyłanie danych, obsługując pojawiające się błędy czy
generując związane z transmisją informacje dodatkowe.
generując związane z transmisją informacje dodatkowe.
Protokół TCP/IP umożliwia rozpatrywanie zagadnień
Protokół TCP/IP umożliwia rozpatrywanie zagadnień
dotyczących komunikacji niezależnie od sprzętu sieciowego.
dotyczących komunikacji niezależnie od sprzętu sieciowego.
26
dr inż. Tadeusz BURAK
Adresy IP
Adresy IP
Do rozróżniania komputerów TCP/IP używa 32 bitowej liczby
Do rozróżniania komputerów TCP/IP używa 32 bitowej liczby
całkowitej, nazywanej
całkowitej, nazywanej
adresem IP
adresem IP
. Pomysłowość tego systemu
. Pomysłowość tego systemu
adresowania polega na tym, że umożliwia on efektywne
adresowania polega na tym, że umożliwia on efektywne
wyznaczanie tras pakietów. Jest to możliwe dzięki temu, że adres
wyznaczanie tras pakietów. Jest to możliwe dzięki temu, że adres
IP zawiera informację o tym do jakiej sieci jest włączony dany
IP zawiera informację o tym do jakiej sieci jest włączony dany
komputer oraz jednoznaczny adres komputera w tej sieci. Adres IP
komputer oraz jednoznaczny adres komputera w tej sieci. Adres IP
jest używany przy wszystkich operacjach związanych z wymianą
jest używany przy wszystkich operacjach związanych z wymianą
informacji z daną maszyną.
informacji z daną maszyną.
Ogólnie przyjętym sposobem zapisu adresu IP w sposób
Ogólnie przyjętym sposobem zapisu adresu IP w sposób
czytelny dla użytkownika jest
czytelny dla użytkownika jest
format bajtowo-dziesiętny
format bajtowo-dziesiętny
- adres
- adres
zapisywany jest w postaci czterech liczb dziesiętnych, które
zapisywany jest w postaci czterech liczb dziesiętnych, które
oddzielone są kropkami, przy czym każda liczba dziesiętna
oddzielone są kropkami, przy czym każda liczba dziesiętna
odpowiada 8 bitom adresu IP. Taki zapis nosi nazwę “notacji
odpowiada 8 bitom adresu IP. Taki zapis nosi nazwę “notacji
dziesiętnej z kropkami” (
dziesiętnej z kropkami” (
ang. dotted quad notation
ang. dotted quad notation
). Zapis taki jest
). Zapis taki jest
z pewnością o wiele bardziej czytelny dla człowieka niż zapis
z pewnością o wiele bardziej czytelny dla człowieka niż zapis
bitowy.
bitowy.
Istnieją cztery klasy adresów IP, różniące się podziałem
Istnieją cztery klasy adresów IP, różniące się podziałem
poszczególnych bitów pomiędzy identyfikację samej sieci i
poszczególnych bitów pomiędzy identyfikację samej sieci i
identyfikację urządzeń w tej sieci.
identyfikację urządzeń w tej sieci.
Np. 32 bitowy adres:
10000000 00001010 00000010 00011110
jest zapisany jako:
128.
10.
2.
30
27
dr inż. Tadeusz BURAK
Adresy IP
Adresy IP
klasy A
klasy A
wykorzystywana przez duże sieci (na adres sieci przeznaczone
wykorzystywana przez duże sieci (na adres sieci przeznaczone
jest 7 bitów, więc sieci takich jest 2
jest 7 bitów, więc sieci takich jest 2
7
7
=128) ale w każdej z sieci ponad 16
=128) ale w każdej z sieci ponad 16
milionów komputerów (na adres maszyny przeznaczone jest 24 bity
milionów komputerów (na adres maszyny przeznaczone jest 24 bity
więc otrzymujemy 2
więc otrzymujemy 2
24
24
maszyn).
maszyn).
klasa B
klasa B
przeznaczona jest dla sieci średniej wielkości - 14 bitów
przeznaczona jest dla sieci średniej wielkości - 14 bitów
określa sieć, zaś 16 bitów komputer. Co daje 16384 sieci, które mogą
określa sieć, zaś 16 bitów komputer. Co daje 16384 sieci, które mogą
mieć do 65535 komputerów każda.
mieć do 65535 komputerów każda.
w klasie C
w klasie C
sieć adresowana jest za pomocą 21 bitów - daje to 2
sieć adresowana jest za pomocą 21 bitów - daje to 2
21
21
sieci
sieci
(ponad 2 miliony) ale w każdej z nich może być co najwyżej 2
(ponad 2 miliony) ale w każdej z nich może być co najwyżej 2
8
8
=256
=256
maszyn.
maszyn.
Adres
Adres
klasy D
klasy D
(ang
(ang
. multicast address
. multicast address
) ma specjalne znaczenie - jest
) ma specjalne znaczenie - jest
używany w sytuacji gdy ma miejsce jednoczesna transmisja do większej
używany w sytuacji gdy ma miejsce jednoczesna transmisja do większej
liczby urządzeń.
liczby urządzeń.
28
dr inż. Tadeusz BURAK
Adresy IP
Adresy IP
Adres IP każdego urządzenia, które może być połączone z intersiecią musi być
Adres IP każdego urządzenia, które może być połączone z intersiecią musi być
unikalny
unikalny
w skali światowej. W celu zapewnienia jednoznaczności, wszystkie adresy
w skali światowej. W celu zapewnienia jednoznaczności, wszystkie adresy
przydzielane są przez jedną organizację. Zajmuje się tym
przydzielane są przez jedną organizację. Zajmuje się tym
Internet Network
Internet Network
Information Center
Information Center
(
(
INTERNIC
INTERNIC
). Przydziela ona adresy sieci, zaś adresy
). Przydziela ona adresy sieci, zaś adresy
maszyn w ramach sieci administrator może przydzielać bez potrzeby
maszyn w ramach sieci administrator może przydzielać bez potrzeby
kontaktowania się z organizacją. Organizacja ta przydziela adresy tym
kontaktowania się z organizacją. Organizacja ta przydziela adresy tym
instytucjom, które są lub będą przyłączone do ogólnoświatowej sieci
instytucjom, które są lub będą przyłączone do ogólnoświatowej sieci
INTERNET.
INTERNET.
Każda instytucja może sama wziąć odpowiedzialność za ustalenie adresu IP,
Każda instytucja może sama wziąć odpowiedzialność za ustalenie adresu IP,
jeśli nie jest połączona ze światem zewnętrznym. Nie jest to jednak dobre
jeśli nie jest połączona ze światem zewnętrznym. Nie jest to jednak dobre
rozwiązanie,
gdyż
rozwiązanie,
gdyż
w przyszłości może uniemożliwić współpracę między sieciami i sprawiać
w przyszłości może uniemożliwić współpracę między sieciami i sprawiać
trudności przy wymianie oprogramowania z innymi ośrodkami.
trudności przy wymianie oprogramowania z innymi ośrodkami.
29
dr inż. Tadeusz BURAK
30
dr inż. Tadeusz BURAK
Dziękuję za uwagę