dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
1
WYKŁAD VI
Współczesne ujęcie państwa– terytorium
i ludność.
Suwerenność i naród.
Demokracja tradycyjna czy
deliberatywna?
Sprawiedliwość materialna czy formalna?
Sprawiedliwość w państwie
multikulturowym
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
1
WYKŁAD VI
Współczesne ujęcie państwa– terytorium
i ludność.
Suwerenność i naród.
Demokracja tradycyjna czy
deliberatywna?
Sprawiedliwość materialna czy formalna?
Sprawiedliwość w państwie
multikulturowym
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
2
Pojęcie państwa
Pojęcie państwa jako:
-
struktury organów władzy publicznej
-
wspólnoty ludzi
-
dobra wspólnego
-
organizacji społeczeństwa
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
3
Funkcje państwa
funkcja adaptacyjna
funkcja regulacyjna
funkcja innowacyjna
funkcja gospodarczo – organizatorska
funkcja kulturalno - wychowawcza
funkcja opiekuńczo - socjalna
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
4
Definicja państwa
terytorium, ludność, suwerenna
władza (G. Jellinek)
trwały związek ludzi stale osiadłych na
pewnej ziemi, pod najwyższą władzą (A.
Peretiskowicz)
organizacja przymusowa / nie dobrowolna
organizacja posiadająca monopol na
korzystanie z przymusu (M. Weber, H.
Kelsen)
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
5
Terytorium RP
obszar lądowy,
morskie wody wewnętrzne
morze terytorialne.
Obszar lądowy Polski to powierzchnia
lądu do linii brzegowej włącznie,
liczona wraz z wodami śródlądowymi.
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
6
Przestrzeń
powietrzna
Obszar powietrzny rozciągający się nad:
- terytorium lądowym i morskim państwa,
- morzem otwartym
- lub terytoriami nie podlegającymi żadnemu państwu.
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
7
OBOWIĄZYWANIE PRAWA
W PRZESTRZENI
Prawo wewnątrzkrajowe obowiązuje na całym terytorium
państwa, którego organy je ustanowiły, na statkach morskich
i powietrznych oraz na terytorium ambasad.
Zasada terytorialności – każdy kto znajdzie się na terytorium
danego państwa podlega jego prawu, wyjątki np. immunitet
dyplomatyczny.
Zasada eksteryteriolności ambasad - oznacza wyłączenie
spod jurysdykcji państwa miejscowego w trybie umów
międzynarodowych pewnego obszaru jego terytorium.
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
8
Ludność
Obywatelstwo – ustawa z dnia 9 kwietnia 2009 r. o
obywatelstwie polskim
Repatriacja – ustawa z dnia 9 listopada 2000r. o repatriacji
Prawo pobytu - ustawa z dnia 14 lipca 2006r. o wjeździe
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Cudzoziemcy – ustawa z dnia 13 czerwca 2003r. o
cudzoziemcach
Mniejszości narodowe - ustawa z dnia 6 stycznia 2005
r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku
regionalnym
Prawo azylu – art. 56 Konstytucji RP, Ustawa z dnia 13
czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
9
Mniejszości w Polsce
1.
białoruska
2.
czeska
3.
litewska
4.
niemiecka
5.
ormiańska
6.
rosyjska
7.
słowacka
8.
ukraińska
9.
żydowska
10.
karaimska
11.
łemkowska
12.
romska
13.
tatarska
Informacje
http://obywatelstwo.eu/index.html
http://www.udsc.gov.pl/3.Jak,uzyskac
,prawo,pobytu,w,Polsce,,1685.html
http://prawo-
nieruchomosci.krn.pl/Ustawa-o-
nabywaniu-nieruchomosci-przez-
cudzoziemcow-1_2_134.html
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
10
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
11
Władza publiczna
Pojęcie suwerena
Pojęcie suwerenności
Naród jako suweren
Organy władzy państwowej
Organy władzy samorządowej
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
12
Suwerenność
państwo jako struktura
suwerennej władzy – J. Bodin.
samoistność władzy
niepodzielnośc władzy i koncepcja władzy
podzielonej
prawo i moralność jako czynniki ograniczające
władzę
idea konstytucjonalizmu – ograniczenie władzy
suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
13
Naród
kulturowe elementy więzi narodowej: więzy krwi,,
język, wspólna religia, wspólnota kultury i poczucie
więzi, poczucie odrębności wobec innych narodów
zjawiska dyfuzji kulturowej i oddziaływania
kulturowego
naród jako wspólnota kulturowa – wspólnota wartości
konstytucyjnych (J. Habermas), instytucja długiego
trwania (F. Braudel)
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
14
Naród
naród jako suweren
suwerenna równość państw
państwo jako hierarchiczna wspólnota
przymusowa
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
15
Demokracja (wybrane pojęcia)
bezpośrednia
przedstawicielska
uczestnicząca
deliberatywna
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
16
Demokracja
deliberatywna
Masowa demokracja liberalna (inaczej wg. Dahla –
poligarchia_- system, w którym istnieje sześć instytucji
demokratycznych: wybierani przedstawiciele, wolne,
uczciwe i częste wybory, wolność słowa, różnorodne źródła
informacji, niezależność stowarzyszeń, inkluzyjne
obywatelstwo
O wartościach postmodernistycznych – indywidualny rozwój
jednostek, osobista i polityczna wolność, uczestnictwo w
prawowaniu władzy, tolerancja dla mniejszości oraz
odmiennych opinii i stylów życia, otwartość na nowe idee,
ochrona środowiska
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
17
Demokracja deliberatywna
Dialog społeczny (
http://www.dialogspoleczny.krakow.pl
):
wszelkie formy negocjacji, konsultacji oraz zwykłej wymiany
informacji - W. Streeck, L. Kenworthy;
narzędzie łączenia i godzenia interesów rozmaitych
grup społecznych, którego celem jest uzyskanie
legitymizacji przez jak najszersze kręgi społeczeństwa - R.
Towalski;
sytuacja komunikacyjną, której składnikiem jest kapitał
społeczny: pewne wspólne wartości i pewien poziom
wzajemnego zaufania, przekształcające uczestników
negocjacji w partnerów dialogu.- J. Gardawski.
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
18
Demokracja deliberatywna –
instytucje (USA)
forum sąsiedzkie
obywatelskie ławy przysięgłych
(citizens’ juries)
panele obywatelskie
konferencje konsensualne
głosowanie deliberatywne
(deliberative polling)
multi-criteria mapping
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
19
Idea
sprawiedliwości
Sprawiedliwość jako
dobro etyczne i jako
zasada regulująca stosunki społ.
sprawiedliwość wyrównawcza i
rozdzielcza (dystrybutywna)
materialne i formalne koncepcje
sprawiedliwości
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
20
Materialne koncepcje
sprawiedliwości
„każdemu według jego dzieł”
„każdemu według jego zasług”
„ każdemu według jego potrzeb”
„ każdemu według jego pozycji”
„każdemu to samo”
„ każdemu według tego, co przyznaje
mu prawo”
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
21
Formalna koncepcja sprawiedliwości
Sprawiedliwość to właściwość
czyjegoś postępowania (postawy)
polegającą na równym traktowaniu
podmiotów znajdujących się w
jednakowej sytuacji lub noszących
jednakowe cechy.
- „zasada zasad” – zasada równej
miary, zasada konsekwencji lub
sprawiedliwości statycznej.
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
22
WEWNĘTRZNA MORALNOŚĆ PRAWA
FULLERA– Prawo…
musi składać się z norm ogólnych
musi być opublikowane
nie może mieć mocy wstecznej
musi być zrozumiałe
normy nie mogą być ze sobą sprzeczne
obowiązki muszą być możliwe do spełnienia
nie powinno być często zmieniane
organy państwa działać mogą tylko na podstawie
prawa
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
23
Sprawiedliwość a prawo
Sprawiedliwość legalna – zgodność z
literą prawa i/lub zgodność z duchem
(ideą) praw
Sprawiedliwość moralna –
sprawiedliwość jako słuszność
Sprawiedliwość proceduralna
(bezstronność i racjonalność
postępowania lub dyskursu)
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
24
Sprawiedliwość państw
multikuturowych
Czy prawo powinno być „równe dla wszystkich,
czy traktować wszystkich jak równych”?
Cultural defense – kto korzysta, a kto traci, kto i
dlaczego o tym decyduje?
Pojęcia „zbrodni motywowanych kulturowo”,
„przestępstw / deliktów kulturowych”
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
25
Cultural defense – wszystkich równo,
czy wszystkich jak równych?
strategia obrony w sprawach karnych, polegająca na
wykorzystaniu argumentu przynależności sprawcy do
określonej grupy kulturowej, w celu wyłączenia lub
ograniczenia jego odpowiedzialności bądź złagodzenia
grożącej mu kary (znaczenie wąskie).
sytuacja, w której organ stosujący prawo rozważa
wzięcie pod uwagę obowiązywanie w grupie społecznej
norm odbiegających istotnie od przyjętych standardów
ogólnospołecznych (znaczenie szerokie).
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
26
Cultural defense
Art. 35 ust. 1 Konstytucji RP – gwarancje
poszanowania obyczajów i tradycji mniejszości
narodowych i etnicznych.
Czy i które prawa człowieka mają charakter
uniwersalny, czy należy je postrzegać przez
pryzmat kulturowej relatywizacji?
Czy możliwe jest stworzenie / wykształcenie się
prawa międzykulturowego?
Czy cultural defense to forma rekompensaty za
krzywdy historycznej niesprawiedliwości wobec
mniejszości narodowych?
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
27
Cultural defense
Uprawnienia sprawców w ramach cultural
defense, a gwarancje podstawowych praw
człowieka ich ofiar?
Kolizja ochrony wynikającej z różnych zasad:
- preferencja sprawcy i jego imperatywu
kulturowego;
- ochrona ofiar, ich prawa i przyrodzoną godność;
- ochrona standardów ogólnospołecznych;
- ogólnoludzkie standardy ogólnoludzkie.
Naruszenie zasady obiektywizmu prawa karnego.
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
28
Obiektywne kryteria cultural
defense (A. Dundes Renteln)
Minimalny test poprawności zastosowania:
1. Czy sprawca i poszkodowany są
członkami tej samej społeczności?
2. Czy w tej społeczności obowiązują normy
wyznaczające specyficzne zachowanie
uzasadniające cultural defense?
3. Czy normy te wpłynęły w istotny sposób
na zachowanie sprawcy w sprawie będącej
przedmiotem oceny?
Informacje
http://www.academia.edu/277821/Ficti
ons_of_Intention_In_the_Cultural_Def
ense_
http://www.defence.gov.au/fr/reports/
CulturalDiversity.pdf
dr Aneta Jakubiak - Mirończuk
29