TRZODA

CHLEWNA

• Świnia domowa, ssak z

rodziny świniowatych, podrzędu
świniokształtnych,
rzędu parzystokopytnych,
udomowiony w Azji przypuszczalnie
ok. 6000-2000 lat p.n.e., w epoce
kamiennej. Przodkami świni domowej
są: dzik europejski (Sus scrofa ferus),
dzik azjatycki (Sus vittatus) i dzik
śródziemnomorski (Sus
mediterraneus).

• Wytworzenie pierwszych ras świń domowych

nastąpiło już w czasach starożytnych,
wysoki stopień rozwoju hodowla trzody
chlewnej osiągnęła m.in. w starożytnej
Grecji oraz w Rzymie, gdzie mięso
wieprzowe składano bogom w ofierze jako
wyszukany przysmak. Początkowo świnie
przetrzymywano w pomieszczeniach jedynie
zimą, latem wypuszczane były do lasów,
gdzie odchowywały młode, i jesienią
zamykano je ponownie. Rozwój hodowli i
wytworzenie współczesnych ras rozpoczęto
pod koniec XVIII w.

ZALETY ŚWIŃ DOMOWYCH:

• Wysoka plenność
• Dobre wykorzystanie paszy
• Wszystkożerność
• Duża wydajność rzeźna
• Wysoka wartość mięsa
Dostarcza hodowcom mięsa, tłuszczu,

skóry,

 podrobów, szczeciny.

Zootechniczna terminologia części

ciała

głowa z szyją

– uszy, oczy, ryj, tarczka ryja, pysk, policzek, żuchwa, kark,

podgardle, bok szyi

• tułów

– część przednia – kłąb, łopatka, ramię (szynka przednia)
– część środkowa – grzbiet, lędźwie, ożebrowanie (bok, żebra),

mostek, brzuch, podbrzusze, wymię z sutkami (locha) lub puzdro
(knur)

– część tylna – krzyż, biodro, szynka, ogon, pachwina

• nogi

– przednia noga: podramię, napiąstek, nadpęcie, staw pęcinowy,

pęcina, racice, raciczki,

– tylna noga: goleń (golonka), staw skokowy z piętą, nadpęcie,

staw pęcinowy, pęcina, racice, raciczki

W organizmie świni wyróżnia się

następujące układy narządów:

• zespół narządów ruchu,
• powłoka wspólna,
• zespół narządów trawiennych,
• zespół narządów oddechowych,
• zespół narządów moczowo-płciowych,
• układ krążenia wraz z gruczołami

dokrewnymi,

• układ nerwowy wraz z narządami

zmysłów.

PODSTAWĄ ŻYWIENIOWĄ

TRZODY SĄ:

Ziemniaki
Kukurydza
Inne zboża
Odpady pożywienia

ludzkiego

Pasze przemysłowe

RASY ŚWIŃ W POLSCE

• Tradycyjnie hodowano w Polsce

świnie rasy polskiej białej zwisłouchej i
innych o lokalnym znaczeniu. Rasy te mają
mały udział mięsa w tuszy, dlatego obecnie
w tuczu wielkotowarowym świnie
przeznaczane na rzeź są zazwyczaj
pierwszym pokoleniem mieszania linii
matecznej i ojcowskiej. Tylko dla takich
mieszańców uzyskuje się odpowiedni
materiał mięsny oraz niskie koszty produkcji.

• W liniach matecznych używa się

głównie rasy: polska biała
zwisłoucha (pbz) oraz wielka biała
polska (wbp).

• W liniach ojcowskich używa się rasy:

pietrain, duroc, hampshire oraz linia
990.

• Hoduje się też stare polskie rasy jako

tzw. bank materiału genetycznego:
złotnicka biała i pstra, puławska.

POLSKA BIAŁA

ZWISŁOUCHA

•Rasa ta jest lubiana przez

hodowców ze względu na jej
wysoką płodność i to, jak szybko
świnie osiągają dojrzałość. Jedyną
wadą, choć mającą bardzo duże
znaczenie jest ich wrażliwość na
warunki zewnętrzne (pokarm,
temperaturę otoczenia, dostęp do
wody).

WIELKA BIAŁA POLSKA

• Jest to najbardziej rozpowszechniona i

najczęściej spotykana.

• Opis cech jest bardzo podobny, jak w

pierwszej opisywanej rasie. Jedyną wadą
jest późniejsze dojrzewanie prosiąt tej
rasy. Cechuje je natomiast
przyzwyczajenie do trudniejszych
warunków zewnętrznych, w których nie
poradziłyby sobie świnie rasy polskiej
białej zwisłouchej

PIETRAIN
• Rasa ta jest bardzo charakterystyczna ze

względu na swoje ubarwienie. Świnki mają na
całym ciele ciemne cętki. Rasa ta jest
hodowana w celu krzyżowania z lochami ras
polskiej białej zwisłouchej i wielkiej białej
polskiej.

PUŁAWSKA
Świnki te są podobne ubarwieniem do rasy

pietrain, tylko że prosięta rasy petrain mają
drobne cętki, a rasa puławska jest ubarwiona
w duże plamy. Rasa ta charakteryzuje się
bardzo dobrą płodnością, szybką dojrzałością.

RASY ZAGRANICZNE

•  berkshire,
•  duroc,
•  pietrain,
•  hampshire,
•  tamworth, 
• kune kune,
•  poland china, 
• wietnamska zwisłobrzucha

ROZMIESZCZENIE HODOWLI

• Rozmieszczenie hodowli świń domowych na

świecie związane jest z trzema głównymi
ośrodkami: Ameryką Północną, Azją
(głównie Chinami) oraz Europą. Hodowla
trzody chlewnej prowadzona jest
współcześnie prawie wyłącznie w
klimatyzowanych pomieszczeniach, toteż
jej rozmieszczenie zależy nie tyle od
warunków klimatycznych, ile od panujących
obyczajów, głównie wierzeń religijnych

•Pogłowie trzody chlewnej

w Polsce wynosi obecnie
ok. 22 mln sztuk (1992),
liczebność na całym
świecie - ok. 865 mln
sztuk (1992)

Główni eksporterzy

mięsa: 

• Holandia,
• USA , 
• Dania,
•  Argentyna,
• Kanada

Importerzy mięsa:

•

Wlk. Brytania,

• Niemcy,
•Włochy,
•Rosja

CECHY HODOWLI

•Rejony intensywnej hodowli związane

są z klimatem umiarkowanym: Europa
Zachodnia, USA, Argentyna

•Hodowla ekstensywna występuje

głównie w klimacie tropikalnym: kraje
Azji Wschodniej, Ameryki Środkowej,
wschodnich wybrzeży Brazylii oraz w
krajach Europy Wschodniej

•W Europie Północnej i

Zachodniej chów trzody
opiera się na wykorzystaniu
paszy z ziemniaków,
jęczmienia i żyta

•W krajach Europy Południowej

podstawową paszą jest
kukurydza, w USA żyto i soja,
w Chinach odpady
żywieniowe

•Największą znaną świnię

wyhodowano w 1939 w
Karolinie (USA), ważyła
863,6 kilograma,
nazwano ją Big Boy -
Duży chłopiec.

• pozyskuje się: mięso, tłuszcz i skóry
• pogłowie trzody chlewnej - 97 sztuk na 100 ha

użytków rolnych

• ma mniejsze wymagania żywieniowe niż bydło,

przeważnie są to pasze pochodzenia roślinnego i
różnego rodzaju odpady z zakładów przemysłowych

• chów uniezależniony od warunków klimatycznych

(chlewnie)

• ma krótki okres chowu: około 2 lat
• charakteryzuje się dużą rozrodczością
• duża intensywność chowu i hodowli: w

Wielkopolsce, na Kujawach, Podlasiu oraz w rejonie
opolskim

PODSUMOWANIE