Stany przedrakowe i

raki in situ

Lek. med. Tomasz Sierzputowski



Stany przedrakowe

◦

Zmiany skórne, w których po

pewnym czasie mają szansę
rozwinąć się nowotwory złośliwe

◦

Proces wielostopniowy

Definicje



Predyspozycja genetyczna



Skrócony okres przejścia



Stałe, długotrwałe drażnienie



Działanie promieniowania UV



Działanie substancji drażniących



Kontakt z substancjami rakotwórczymi



Przewlekłe zakażenia wirusowe, bakteryjne i pasożytnicze

Czynniki Sprzyjające



Związane z działaniem światła słonecznego i innego
rodzaju promieniowania UV

◦

Rogowacenie słoneczne

◦

Skóra pergaminowa i barwnikowa

◦

Przewlekłe uszkodzenie rentgenowskie



Rogowacenie chemiczne



Rogowacenie białe (leukoplakia)

Stany, z których częściej rozwijają się
nowotwory



Przewlekłe stany zapalne z
bliznowaceniem



Przerosłe blizny po oparzeniach

Stany, z których nowotwory rozwijają się stosunkowo
rzadko



Przylegające ściśle do skóry
nawarstwienia hiperkeratotyczne
powstałe na podłożu uszkodzenia
promieniami słonecznymi lub skóry
starczej



Umiejscowienie - Twarz i miejsca
odsłonięte

Rogowacenie słoneczne



Cechy skóry podrażnionej promieniami
słonecznymi:

◦

Szarożółte zabarwienie z przebarwieniami i
odbarwieniami

◦

Zmniejszona sprężystość

◦

Suchość i złuszczanie

Rogowacenie słoneczne

◦

Grube zmarszczki i pobruzdowanie skóry (drobne
w skórze starczej)

◦

Zgrubienie skóry (ścieńczenie w skórze starczej)

◦

Rozszerzenie powierzchownych naczyń
krwionośnych (teleangiektazje)

Rogowacenie słoneczne



Czynniki wskazujące na początek rozwoju nowotworu

◦

Powiększenie wykwitu

◦

Nacieczenie podstawy

◦

Skłonność do powstawania nadżerek lub powierzchownego rozpadu



Rozpoznanie

◦

obraz kliniczny + stwierdzenie atypii z zachowaną granicą skórno-
naskórkową

Rogowacenie słoneczne



Leczenie

◦

Zamrażania ciekłym azotem

◦

Tretinoina (kw. retinoidowy) w kremie

◦

Imikwimod (immunomodulator) w kremie

◦

Terapia fotodynamiczna

◦

Jeśli występują cechy przejścia w raka in situ wskazane
głębsze zamrożenie zmiany lub jej chirurgiczne wycięcie

Rogowacenie słoneczne

Róg skórny



Twór rogowy rozmaitego kształtu, o
nieznacznie nacieczonej podstawie



Może występować również u dzieci na
podstawie zapalnej, ale nie jest wtedy
stanem przedrakowym



Postępowanie: usunięcie chirurgiczne i
badanie histologiczne

Skóra pergaminowata i
barwnikowa



Rzadkie schorzenie występujące rodzinne (istotne pokrewieństwo
rodziców), charakteryzujące się wybitną nadwrażliwością na
światło słoneczne



Defekt endonukleazy (enzym odpowiedzialny za odnowę DNA
uszkodzonego przez promienie UV



Skóra jest zanikowa,

z licznymi piegami, plamami i odbarwieniami



Umiejscowienie – Twarz i okolice odsłonięte



Współwystępują zmiany oczne



Leczenie - retinoidy doustne

Uszkodzenie porentgenowskie
skóry



Zmiany powstające w przebiegu
długotrwałej radioterapii



Nierównomierne stwardnienia, odbarwienia,
teleangiektazje, zaniki bliznowate,
rogowacenie słoneczne



Leczenie - chirurgiczne wycięcie zmian,
zamrażanie ciekłym azotem

Rogowacenie chemiczne



Zmiany typu rogowacenia słonecznego



Związane ze stosowaniem preparatów
arsenu lub kontaktem zawodowym z
przetworami smoły pogazowej



Umiejscowienie: ręce, stopy, twarz



Leczenie -chirurgiczne wycięcie zmian,
zamrażanie ciekłym azotem

Rogowacenie białe - leukoplakia



Białe plamy o gładkiej, nieco brodawkującej
powierzchni



umiejscowienie w obrębie błony śluzowej i
półśluzówek jamy ustnej i narządów
płciowych

Rak in situ



Rak przedinwazyjny - ograniczony do
naskórka, nie przekraczający błony
podstawnej, szerzący się poziomo, nie dający
przerzutów



Atypia – zmiany w budowie komórki (głównie
jądra komórkowego)



Dysplazja – zaburzenia w architekturze
nabłonka



Dyskeratoza – patologiczne rogowacenie
pojedynczych komórek warstw żywych
nabłonka

Choroba Bowena



Pojedyncze lub mnogie ogniska dobrze
odgraniczone, barwy brunatnej, o
hiperkeratotycznej lub gładkiej powierzchni



Różnicowanie

◦

Powierzchowny rak podstawnokomórkowy – zaznaczony
wał na obwodzie

◦

Liszaj płaski lub łuszczyca zadawniona – typowe wykwity w
innym umiejscowieniu

◦

Decyduje badanie histologiczne



Leczenie



Zamrażanie ciekłym azotem



Laseroterapia



Chirurgiczne usunięcie



Terapia fotodynamiczna



Imikwimod

Choroba Bowena

Stany rzekomorakowe



Rogowiak kolczystokomórkowy

◦

Cechuje się szybkim wzrostem i samoistnym ustępowaniem

◦

Nie jest nowotworem!

◦

Zapalny twór rogowo-guzowaty rozwijający się z mieszka
włosowego

◦

Przebieg wielomiesięczny

◦

!Badanie histologiczne!