PLANOWANIE LEKCJI

JĘZYKA POLSKIEGO W SZKOLE

PONADGIMNAZJALNEJ

CZ. I.

TYPY LEKCJI

CELE NAUCZANIA I KSZTAŁCENIA

Opr. dr Anna Adamczuk-Stęplewska

LEKCJA JĘZYKA POLSKIEGO

Musi być zaplanowana w ten sposób, aby

zapewnić wszechstronny rozwój ucznia

To zdarzenie i proces zamykający się w

czasie 45 min.

Lekcję budują treści nauczania oraz

elementy pełniące funkcję dydaktyczną

Etapy lekcji:



przygotowawczy (cz. wstępna)



zasadniczy (cz. właściwa)



podsumowanie, wnioskowanie (cz.
końcowa)

Efektywność lekcji j.
polskiego

Na efektywność lekcji j. polskiego

składają się następujące aspekty:



komunikacyjny,



podmiotowość ucznia,



celowość działań

Specyfika j. polskiego jako

przedmiotu nauczania (Z. Uryga)

Wielowymiarowość przedmiotu j.

polski:



Instrumentalny (kompetencje)



Historyczny (treści kształcenia)



Filozoficzno-społeczny
(problematyzacja i pedagogizacja
treści nauczania)



Estetyczny i /emocjonalny/ (odbiór
treści kształcenia)

TYPOLOGIE LEKCJI

Typy lekcji wyróżnione ze względu na

funkcje dydaktyczne (C. Kupisiewicz i
M. Nagajowa):

1.

Zaznajamianie z nowym materiałem
(mają jednakową strukturę)

2.

Powtórzeniowo – systematyzujące
(nie mają wyraźnie ustalonej
struktury)

3.

Poświęcone kontroli i ocenie (jw.)

TYPOLOGIE LEKCJI

Typy lekcji uwzględniające

wielostronność kształcenia (W. Okoń):



podająca (historyczny wymiar
przedmiotu),



problemowa (filozoficzno-społeczny
wymiar przedmiotu),



„ekspozycyjna” (waloryzująca) –
estetyczny wymiar przedmiotu



operacyjna (praktyczna) –
instrumentalny wymiar przedmiotu.

TYPOLOGIE LEKCJI

Ze względu na wielostronny ogląd:

1.

Lekcje otwarte i zamknięte
(budowa lekcji i sposób realizacji
treści nauczania)

2.

Lekcje jednowątkowe i
wielowątkowe (treści nauczania i
ich wzajemne relacje)

3.

Lekcje panoramiczne i
analityczne (sposób
opracowania materiału)

PRZYGOTOWANIE DO LEKCJI



Merytoryczne (materiał rzeczowy,
treści nauczania)



Metodyczne (budowa lekcji,
sposób opracowania treści
nauczania, wykaz kształconych
kompetencji)



Pedagogiczne (komunikacja,
interakcja)

6 KROKÓW PRZYGOTOWANIA DO

LEKCJI

(M.Rusek)

1.

Co? (treści nauczania)

2.

Dlaczego? Po co? (cele, efekty)

3.

Jak? (sposób realizacji celów,
pomysł na lekcję)

4.

Jak pomysł wcielić w życie?

5.

Jaki będzie przebieg lekcji?

6.

Jakie środki dydaktyczne i
materiały pomocnicze będą
potrzebne na lekcji.

CELE NAUCZANIA I KSZTAŁCENIA

(B. Niemierko)

Cele nauczania określają rzeczywisty

zamiar doprowadzania uczniów do
odpowiednich umiejętności w
określonym czasie, są sformułowane
konkretnie, wyrażają potrzeby i
zainteresowania uczniów.

Cele ogólne – kierunki dążeń

pedagogicznych

Cele operacyjne – zamierzone

osiągnięcia

OPERACJONALIZACJA CELÓW NAUCZANIA I

KSZTAŁCENIA

1.

Sprecyzowanie (wyrzucamy
ogólniki)

2.

Uszczegółowienie (opisujemy
wyrażenie zasadnicze)

3.

Konkretyzacja (sytuacja,
działania, stan końcowy)

4.

Upodmiotowienie
(indywidualizacja)

ZASADY FORMUŁOWANIA CELÓW

1.

Napisz cel ogólny.

2.

Wyobraź sobie uczniów, którzy
osiągnęli ten cel i zapisz ich
zachowania.

3.

Dokonaj selekcji zapisów (wybierz z
nich te dot. czynności uczniów).

4.

Dokonaj taksonomii celów.

5.

Sformułuj cele operacyjne.

6.

Sprawdź operacyjność i trafność
celów operacyjnych (możliwość ich
sprawdzenia i oceny).

TAKSONOMIA CELÓW NAUCZANIAI

KSZTAŁCENIA ORAZ CELÓW PRAKTYCZNYCH

Poziom I. /sterowanie/
A. Zapamiętanie wiadomości/naśladowanie działania
B. Zrozumienie wiadomości (przedstawienie

wiadomości, streszczenie,
ekstrapolacja)/odtwarzanie działania

Poziom II. /sterowanie/
C. Zastosowanie wiadomości w sytuacjach typowych

(wykonywanie przećwiczonych czynności)/
sprawność działania w stałych warunkach

Poziom III. /samodzielność/
D. Zastosowanie wiadomości w sytuacjach

problemowych (analiza, synteza, ocena)/
sprawność działania w zmiennych warunkach.

CELE KSZTAŁCENIA

!!!

Wszelkie kształcenie

ukierunkowane jest na cele

Od rozumienia celów oraz

umiejętność posługiwania się nimi

zależy wartość pracy nauczyciela.

Cele kształcenia odnoszą się do

uczniów i opisują zmiany,

jakie chcemy w nich uzyskać

!!!

OGÓLNE CELE
KSZTAŁCENIA

Wskazują ogólne kierunki dążenia.
Cele ogólne powinny:



być bogate znaczeniowo,



odnosić się do ważnych wartości
np. społecznych,



być perswazyjne i zwięzłe,



precyzyjne (dla łatwego
określenia normy osiągnięć),



jasno określać adresata.

WYZNACZANIE GŁÓWNYCH ZAGADNIEŃ

PLANOWANEJ LEKCJI (PLANOWANIE

METODYCZNE)

Ustalenie celu (zagadnienia)

ogólnego lekcji (celu lekcji)



Jakiemu zagadnieniu poświęcona
jest lekcja?



Jakie zadanie/a główne mają
zrealizować uczniowie?



W oparciu o jaki materiał
powyższe zadania można
zrealizować?

WYZNACZANIE CELÓW SZCZEGÓŁOWYCH
PLANOWANEJ LEKCJI (PLANOWANIE
METODYCZNE)

Wyznaczanie celów lekcji (operacjonalizacja).
Uczeń potrafi:



czytać…



zanalizować, zinterpretować…



określić funkcję środków stylistycznych…



omówić rolę kontekstów…



porównać…



dostrzec obecność toposów…



dokonać syntezy…



wyjaśnić…, wytłumaczyć…



zredagować…, napisać…

- itp.

INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ

W oparciu o podany temat lekcji:



zapoznaj się z materiałem literackim
i kulturowym dot. podanej tematyki

w podręczniku,
- zwróć uwagę na obudowę metodyczną

treści nauczania,



przeanalizuj zagadnienia wpisane w plan
wynikowy,



wyznacz zagadnienia ogólne wyznaczające
kierunek planowanej lekcji,



określ zbiór celów operacyjnych.