Osiągnięcia uczniów.
Kontrola.
Ocena opisowa.

OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

Osiągnięcia szkolne - „korzystne zmiany

zarówno w sferze instrumentalnej ucznia (w

zasobach informacji, w sprawnościach

intelektualnych, umiejętności korzystania z

tych informacji w działaniu), jak i w sferze

kierunkowej ( w motywacji do działania, w

aspiracjach, uczuciach oraz postawach)

Ze względu na takie rozróżnienia pojęcia

osiągnięć szkolnych możemy mówić o:

1) osiągnięciach emocjonalnych

(motywacyjnych, wychowawczych); które
oznaczają nabytą chęć do wykonania
określonej czynności;

2) osiągnięciach poznawczych

(dydaktycznych); nabyta zdolność do
wykonywania konkretnych czynności;

3) osiągnięcia dziedziny

psychomotorycznej, które charakteryzują
się działaniem pod czyimś kierunkiem oraz
automatyzacją działań.

Powodzenia i niepowodzenia

szkolne

„Pojęcia „powodzenie” i „niepowodzenie” w

nauce szkolnej należy rozpatrywać zawsze
łącznie – kiedy kończy się powodzenie
zaczyna się niepowodzenie i odwrotnie.
Wyodrębniane są następujące fazy
niepowodzeń:

1.

braki w wiadomościach i negatywne formy
ustosunkowania się ucznia do szkoły;

2.

zaawansowane braki w wiadomościach
ucznia;

3.

brak promocji, drugoroczność.”

J. Konopnicki

„Niepowodzenia szkolne, to sytuacje, w

których występują wyraźne rozbieżności
między wymaganiami wychowawczymi i
dydaktycznymi szkoły a zachowaniem
uczniów oraz uzyskiwanymi przez nich
wynikami nauczania”

Cz. Kupisiewicz

„Nie ma takiego czynnika, od którego

wyłącznie zależałyby wyniki w nauce. Chyba
wszystkie są ważne i nie ma wśród nich ani
mniej, ani więcej ważnych.”

Z. Putkiewicz

Najczęściej wyróżnia się trzy grupy przyczyn

niepowodzeń społecznych:



społeczno-ekonomiczne – całokształt trwałych
warunków materialnych, społecznych i
kulturalnych, które powodują niekorzystną
sytuację życiową dzieci i młodzieży zarówno w
środowisku rodzinnym, jak i
pozaszkolnym(określające warunki procesu
nauczania i uczenia się);



biopsychiczne, tj. właściwości psychiczne i
fizyczne- „zarówno zadatki wrodzone-
dziedziczne, jak i warunki sprzyjające lub
hamujące rozwój tych zadatków.”(Kupisiewicz);



dydaktyczne

J. Konopnicki dokonał podziału na dwie

grupy:



dydaktyczne – dotyczące niewłaściwej pracy
nauczyciela’



organizacyjne – związane ze złą organizacją
szkoły, treściami kształcenia oraz brakiem
indywidualnego nauczania.

KONTROLA

Często pojęcia KONTROLA i OCENA

używane są zamiennie, należy natomiast

traktować

je oddzielnie. Poprzez KONTROLĘ

rozumiemy sprawdzenie osiągnięć ucznia

(czy i na ile opanowali materiał

programowy), natomiast OCENĄ

nazywamy wystawienie stopnia za te

osiągnięcia.

Główne zasady przeprowadzania

kontroli

1.

Cel i zakres kontroli

Przeprowadzając kontrolę nauczyciel powinien mieć

zawsze na uwadze dwa względy:



co poszczególni uczniowie umieją i w jakim
stopniu opanowali zakres materiału (przyswojenie
przez ucznia określonego zasobu wiadomości);



jakie partie materiału programowego zostały
lepiej, a jakie słabiej opanowane przez
poszczególnych uczniów i klasę jako całość.

2.

Rodzaje kontroli

Ze względu na zakres kontroli i czas jej

przeprowadzania rozróżnia się jej dwa rodzaje:



kontrola okresowa (przeprowadzona kilka
razy w ciągu roku szkolnego, po opracowaniu
większego działu programu nauczania;
powinna się ona zawsze łączyć z utrwaleniem
materiału nauczania – wymaga starannego
przygotowania);



kontrola bieżąca (przeprowadzana na każdej
lekcji danego przedmiotu; powtarzanie
materiału nie powinno się ograniczać
wyłącznie do poprzedniej lekcji, lecz
nawiązywać również do treści wcześniej
przyswajanych).

Metody kontroli

1.

Pisemne:



kartkówki;



sprawdziany;



testy (luk, wielokrotnego wyboru);



wypracowania;



ciche czytanie ze zrozumieniem;



pisemne odpowiedzi na pytania;



dyktando itp.

2.

Ustne:



odpowiadanie na pytania;



praca z książką itp.

3.

Działania praktyczne:



prowadzenie obserwacji i zapisanie jej

wyników w formie opisu bądź rysunku;



Doświadczenia;



wykonywanie rysunków zgodnych z

poleceniem itp.

Niedociągnięcia kontroli

1.

Brak rozeznania w poziomie osiągnięć
uczniów. Brak orientacji co do faktycznego
poziomu osiągnięć uczniów- nauczyciel nie
orientuje się co istotnie wiedzą jego
uczniowie.

2.

Jednostronność w traktowaniu materiału
nauczania.

3.

Nie uwzględnianie właściwości przedmiotu
oraz warunków pracy w klasie.

4.

Brak systematyczności w przeprowadzaniu
kontroli -skutkiem uczenie się na
wyznaczony termin.

5.

Utożsamianie kontroli z oceną- stwierdza na
ile uczeń umie, a nie co i w czym ma
trudności.

6.

Brak wdrażania uczniów do samokontroli –
uczniowie zamaskowujący swoje braki.

7.

Niewłaściwe metody kontroli oraz jej zakres
(np. zachowanie na lekcji- ocena na
podstawie tego, że uczeń często odpowiada
na lekcji bez zwrócenia uwagi co mówi lub
na podstawie opinii ucznia).

8.

Niedocenienie lub przecenienie kontroli (np.
połowa lekcji przeznaczona na odpytywanie
lub odwrotnie brak miejsca na odpytywanie
ze względu na nacisk rozwijania
samodzielności).

OCENA OPISOWA

Stopnie nie mają głębszego sensu:



ocenianie przebiega zgoła inaczej w

różnych szkołach i u różnych nauczycieli;



wiele szkół nie dba o politykę ocen;



pojedynczy symbol w żaden sposób nie

może dokładnie przedstawić złożonych
osiągnięć pedagogicznych;



nauczyciele często oceniają przypadkowo i

niedbale;



stopnie są często stosowane jako kary lub

środki dyscyplinujące, a niejako właściwe
miary osiągnięć.

Stopnie są pedagogicznie błahe:



stopnie są tylko symbolami;



najważniejsze wyniki są nieuchwytne, nie

można ich więc ani wycenić, ani
ustopniować;



ocena nauczyciela jest mniej ważna dla

ucznia niż jego własna samoocena;



stopnie nie pozwalają poprawnie

przewidzieć późniejszych osiągnięć;



powinno się oceniać szkoły, a nie uczniów.

Na mocy rozporządzenia MEN z dnia 19 kwietnia

1999 r. (Dz. U. Nr 41 poz. 413) weszła w życie
ocena opisowa w nauczaniu zintegrowanym.
Wcześniej powszechnie stosowana ocena
cyfrowa nie sprawdziła się w szkolnej
rzeczywistości, bowiem nie oddawała ona w
dostateczny sposób faktycznego, pełnego stanu
wiadomości edukacyjnych i umiejętności ucznia,
jego zachowań oraz nie informowała rzetelnie o
poziomie jego rozwoju. Nie spełniała zatem w
sposób optymalny żadnej ze swoich funkcji.
 

Opisowy stopień ze wszystkich przedmiotów
nauczania powinien uwzględniać rzeczywisty
poziom wiedzy uczniów, umiejętności, ich
wysiłek, postępy lub braki i trudności w
przyswajaniu wiedzy:

1.

Pisanie:



poziom graficzny pisma (kształt, łączenie

liter, mieszczenie w liniaturze,
proporcjonalność);



tempo pisania (wolne, szybkie,

umiarkowane);



pisanie pod kierunkiem nauczyciela

(przepisywanie, pisanie z pamięci);



pisanie samodzielne (spontaniczne, pisanie

ze słuchu).

2.

Czytanie:



poziom analizy i syntezy wzrokowo –

słuchowej(rozpoznawanie liter);



technika czytania głośnego (głoskowanie,

sylabowa, globalna);



rozumienie pojęć: głoska, litera, sylaba,

wyraz, zdanie);



rozumienie i stosowanie znaków

interpunkcyjnych;



zainteresowania czytelnicze (uczeń zdolny).

3.

Mówienie:



poprawność artykulacji głosek (seplenienie,

nie wymawianie „r” lub innych głosek);



wady wymowy (jąkanie, brak uzębienia i

inne);



tempo i wyrazistość mówienia;



umiejętność zamykania myśli w formie

zdania, swobodne wypowiadanie się na
różne tematy;



zasób słownictwa (słownik bierny i czynny).

4.

Liczenie:



rozumienie pojęcia liczby naturalnej i jego zapis
w zakresie 10;



dodawanie i odejmowanie jako działania
odwrotne;



sprawność techniki rachunkowej w zakresie 10;



poziom samodzielnego i logicznego myślenia
(konstruowanie i rozwiązywanie prostych zadań
tekstowych);



czytanie i rozumienie tekstów matematycznych
, znaków i symboli.

5.

Sprawność manualna i ruchowa:



dokładność, wytrwałość, estetyka

wykonanych zadań;



tempo pracy;



aktywność ruchowa (refleks,

spostrzegawczość, orientacja);



koordynacja ruchowa, zręczność

manualna, podzielność uwagi.

Dobre ocenianie ma bezpośredni wpływ na

wdrażanie dziecka do samooceny i
samokontroli. W życiu każdego człowieka
refleksja nad własnym działaniem spełnia
ważną rolę, bowiem przyczynia się ona do
rozwijania i doskonalenia różnych
umiejętności, a także do zmiany własnych
zachowań i postaw.
Na szczeblu edukacji wczesnoszkolnej
rozpoczyna się dopiero proces wdrażania do
samokontroli i samooceniania.
Umiejętność ustalania kryteriów i
odniesienia ich do realizowanych zadań
stanowi gwarancję właściwie dokonanej
samooceny. Taka samoocena zaś wyrabia
krytycyzm wobec siebie, wobec własnych
działań, zachowań oraz postaw i staje się
stymulatorem osobistego rozwoju.

Dobre ocenianie musi zatem spełniać określone

warunki sprzyjające rozwojowi ucznia:



ma podawać dziecku informację o tym, co już
umie, nad czym musi popracować, jak daleko
jest na drodze do osiągnięcia celu;



ma uwzględniać możliwości dziecka;



ma brać pod uwagę wkład pracy dziecka, jego
wysiłek włożony w wykonanie jakiegoś zadania;



ma nie etykietować dzieci;



ma zachęcać do dalszej pracy, uświadamiać,
że wysiłek się opłaca;



ma nie pełnić funkcji kary czy nagrody;



ma nie zawierać krytyki osoby;



ma uwzględniać postęp, jaki dokonał się w
dziecku.

Uczeń powinien mieć pewność, że w toku uczenia się ma

prawo do popełniania błędów, za które nie może być
karany złą oceną. Równocześnie posiada on prawo do
rzetelnej informacji, z której jasno wynika, co zrobił
dobrze, co źle, a co musi zmienić, żeby było lepiej. Taka
informacja wywołuje motywacje do dalszego wysiłku w
celu dokonania korekty poprzez kolejne działania.

     

„Oceny wyrażone cyframi nie są w stanie

spełnić wszystkich warunków dobrego
oceniania,
a niekiedy nawet są ich zaprzeczeniem. Nie
spełniają także przypisywanych im funkcji:
informacyjnej, korekcyjnej i motywacyjnej”.

K. Rau