Relacje interpersonalne

Atrakcyjność interpersonalna i
zachowania społeczne

Od pierwszego wrażenia do
związków uczuciowych

Determinanty atrakcyjności

interpersonalnej:



Cechy sytuacji – np.

pokrewieństwo, powtarzająca się
ekspozycja



Cechy indywidualne – np.

atrakcyjność fizyczna,
podobieństwo, uzupełnianie się



Elementy zachowania – np.

nagradzanie, komunikowanie
sympatii

Osoba z sąsiedztwa: efekt
częstości kontaktów

Determinant zjawiska wzajemnej

atrakcyjności – BLISKOŚĆ

Osoby, które przypadkowo są tymi,

z którymi najczęściej się
spotykamy i nawiązujemy
kontakty, maja największe szanse
zostań naszymi przyjaciółmi i
ukochanymi.

Efekt częstej ekspozycji

Im częściej jesteśmy wystawieni na

ekspozycję bodźca, tym bardziej
jesteśmy skłonni ten bodziec
polubić

Wpływ atrakcyjności fizycznej na
to, czy kogoś lubimy

„Tylko powierzchowni ludzie nie

oceniają po wyglądzie” Oscar

Wilde

Wpływ atrakcyjności fizycznej na
to, czy kogoś lubimy



Założenia przyjmowane w stosunku do ludzi
atrakcyjnych:

Funkcjonowanie stereotypu: „piękne jest

dobre”



Kultowe standardy piękna



Samospełniające się proroctwo: sposób w
jaki taktujemy ludzi wpływa na ich
zachowanie i na to co myślą o sobie; to jak
bardzo lubimy innych, wpływa na ich pojecie
atrakcyjności siebie. Im bardziej kogoś
lubimy, tym przyjemniejszy wydaje nam się
jego wygląd

Podobieństwo: swój ciągnie do
swego



Ludzie podobni dostarczają

społecznego wsparcia dla
naszych własnych cech i wierzeń
– potwierdzają nasze przekonania



Myślimy negatywnie o tych,

którzy nie zgadzaja się z nami w
ważnych kwestiach – prowadzi do
repulsji

Dopełnianie: czy przeciwieństwa
się przyciągają?



Czy osoba uległa może być atrakcyjna dla
tych, którzy lubią wychowywać innych?



Czy gaduła może być atrakcyjna dla osoby
małomównej?



Czy osoba nieśmiałą może być atrakcyjna
dla osoby otwartej?

Trzeba zrobić rozróżnienie na

podobieństwo np. poglądów, opinii,
zainteresowań, ale różnicę
charakterów np. introwertyk,
ekstrawertyk…

Obsypywanie pochwałami

Skuteczne do momentu wyczucia

przez nas ewentualnej
podstępnej metody
manipulacyjnej - ingracjacji
nieszczerej, nieuzasadnionej.

Sądzimy, że osoby wykrywające nasze

wady są inteligentniejsze od
chwalących nas.

Konsekwencje zmian w czyjeś
sympatii do nas: EFEKT ZYSKU-STRATY

Tym bardziej lubimy daną osobę,

im wiecej wysiłku musieliśmy
włożyć w zmianę jej pierwotnej
opinii o nas.

Tym mniej lubimy daną osobę, im

więcej jej pierwotnej sympatii
straciliśmy.

Teoria wymiany społecznej

To co ludzie sądzą o swoim związku

z inna osobą, zależy od tego, jak
postrzegają nagrody, które daje
im ten związek, koszty na jakie
się narażają, na jaki – ich
zdaniem związek zasługują i
jakiej jest – ich zdaniem –
prawdopodobieństwo nawiązania
lepszych stosunków z kimś
innym.



Nagrody – Pozytywne aspekty związku;
cechy indywidualne partnera



Koszty – konieczność znoszenia wad
drugiej osoby



Efekt związku – rachunek nagród i
kosztów (wynik ujemny – związek w słabej
kondycji)



Poziom odniesienia – bilans jakiego
oczekujemy od danego związku.



Porównawczy poziom odniesienia – bilans
jakiego oczekujemy od danego związku w
porównaniu z innym, możliwym
związkiem.

Teoria równości

Przyjmuje, że ludzie czują się

najszczęśliwsi w związkach, w
których zarówno koszty jak i zyski
w przybliżeniu są równe dla
obydwu stron

Związki uczuciowe



Miłość braterska – uczucie

zaangażowania, bliskości w
stosunku do drugiej osoby,
któremu nie towarzyszy
namiętność ani pobudzenie
fizyczne.



Miłość erotyczna – Intensywna

tęsknota za drugą osobą, której
towarzyszy fizjologiczne
pobudzenie np. bicie serca

Trójczynnikowa koncepcja miłości

Miłość – stan składający się z trzech

elementów:



Uczycie bliskości – uczucie związku z

drugą osobą



Namiętność – wyraża się stopniem

pobudzenia wobec partnera



Zaangażowanie – na poziomie decyzji

krótkoterminowej (kochamy partnera)
i długoterminowej ( chcemy
potrzymać miłość i wierność)

Przyczyny miłości



Inwestycyjny model związku –

inwestycje w dany związek,
zależą od satysfakcji jaką im
daje; satysfakcji definiowanej w
kategoriach nagród, kosztów a
także poziomu odniesienia i
porównawczego poziomu
odniesienia oraz inwestycji które
stracą, gdy się z tego związku
wycofają.

Inwestycje

Dobra materialne (np. środki

własności dom), niematerialne
(dobro emocjonalne naszych
dzieci, poczucie integralności)

Im więcej inwestujemy w związek,

tym mniejsze jest
prawdopodobieństwo, że go
opuścimy, mimo że nas nie
satysfakcjonuje, a inne związki
wydają się być bardziej
satysfakcjonujące.

Związku krótkotrwałe

Relacje wymiany
Oparte na potrzebie równości (tj.

na potrzebie wyrównania
stosunku kosztów do zysków).
Dotyczy głownie związków osób
które poznały się niedawno.

Związki długotrwałe

Relacje darowizny
Związki, w których ludzie troszczą

się przede wszystkim o
zaspokojenie potrzeb drugiej
osoby (np. rodzicielstwo)

Style przywiązywania się a
związki uczuciowe



Styl przywiązywania się –

oczekiwania, jakie ludzie formują
co do kontaktów z innymi
osobami; oczekiwania te wynikają
z rodzaju więzi między ich
pierwszymi opiekunami a nimi
jako niemowlętami.



Oparty na poczuciu bezpieczeństwa –
charakteryzuje go zaufanie, brak lęku
przed odrzuceniem i świadomość, że
jest się wartościową i lubianą osobą.



Oparty na unikaniu – charakteryzuje go
tłumienie potrzeby nawiązania
intymnego kontaktu z tą osobą
ponieważ realizacja tej potrzeby jest
zakończyła się nie powodzeniem.



Lękowo-ambiwalentny – charakteryzuje
go nie pokój wynikający z niepewności
czy druga osoba odpowie na potrzebę
nawiązania intymnego kontaktu.

Kłopoty w raju

Ludzie są skłonni do ZDRADY w

bliskich związkach uczuciowych
gdy czują się zagrożeni w
obszarach szczególnie ważnych
dla ich dobrej samooceny, w
ważnej dla nich dziedzinie.

Zerwanie: rozstanie jest zawsze
trudne…

Etapy odchodzenia od drugiej

osoby:



Faza interpersonalna



Faza diady



Faza społeczna



Jeszcze raz faza interpersonalna

Strategie zerwania



Tonu oznajmującego



Werbalnego zmniejszenia

zaangażowania



Ucinania zachowania



Tworzenia negatywnego obrazu

siebie



Usprawiedliwiania

ZACHOWANIA PROSPOŁECZNE

Każde działanie ukierunkowane na

niesienie korzyści innej osobie.

Geneza zachowań prospołecznych:



Socjobiologia



Wymiana społeczna



Empatia i altruizm

Socjobiologia: instynkty i
geny

Z tej perspektywy zjawiska społeczne

tłumaczy się stosując prawa teorii Darwina.

Dobór krewniaczy – zachowania jednostki

mające na celu ochronę życia krewnych są
utrwalone przez mechanizm selekcji
naturalnej.

Norma wzajemności – założenie, że inni będą

nas traktować w ten sam sposób, w jaki my
ich traktujemy. Została uwarunkowana
genetycznie jako ułatwiająca przetrwanie.

Wymiana społeczna: zyski i
koszty związanie z pomaganiem

Teoria wymiany społecznej

wyjaśnia relacje społeczne
zasadą maksymalizacji zysków i
minimalizacji kosztów.

Przeczy ona istnieniu altruizmu,

każdy dba tylko „o własny
interes”.

Empatia i altruizm: pomoc
bezinteresowna

Altruizm – każde działanie

ukierunkowane na niesienie
korzyści drugiej osobie z
pominięciem własnego interesu
(często związane z własnymi
kosztami).

Empatia – zdolność do postawienia

siebie na miejscu drugiej osoby i
odbierania w podobny sposób
zachodzących wydarzeń oraz
odczuwania podobnych emocji.

Hipoteza empatii-
altruizmu

Empatia odczuwana względem

drugiej osoby skłania do
udzielenia jej pomocy bez
względu na konsekwencje
podjętych działań.

Indywidualne przesłanki
zachowań prospołecznych:



Osobowość altruistyczna –

charakteryzuje ją trend do
udzielania pomocy innym



Płeć



Samopoczucie:



„czujesz się dobrze, czynisz
dobrze”



„czujesz się źle, czynisz dobrze”

Sytuacyjne determinanty
zachowania prospołecznego



Miejsce zamieszkania



Hipoteza przeładowania urbanistycznego
– ludzie broniąc się przed nadmiarem
stymulacji, jakich dostarcza miejskie
życie, zamykają się w sobie i unikają
kontaktów z innymi ludźmi.



Liczba świadków



Efekt widza – im więcej świadków nagłego
wypadku, tym mniejsza szansa, że
którykolwiek z nich podejmie interwencję.

Schemat procesów prowadzących do podjęcia
interwencji przez przygodnego świadka:

Etapy wiodące do zaangażowania
się ludzi w pomoc:



Dostrzeżenie zdarzenia



Interpretacja zdarzenia jako

nagłego wypadku



Przyjęcie odpowiedzialności za

podjęcie działania



Wiedza, jak pomóc



Decyzja o interwencji

Konsekwencje udzielenia
pomocy



Może mieć większe znaczenie dla

osoby udzielającej niż
otrzymującej



Jeśli ofiaruje nam ją osoba

podobna do nas czujemy się
bardziej upokorzeni (podkreślenie
niekompetencji)



Ludzie niechętnie proszą o

pomoc – obniżenie samooceny,
poczucie nieadekwatności i
zależności

Sztuka polega więc na tym, aby
pomagać w sposób
niestwarzający zagrożenia dla
cudzej samooceny, zwłaszcza gdy
osoba, której udzielamy pomocy,
ma słabe poczucie kontroli nad
swoimi działaniami.

Dziękuję za uwagę 