Schizofrenia,
depresja, choroba
dwubiegunowa,
zespoły uzależnień

Katarzyna Skowronek

Anna Spalik

Monika Rybol

Dietatyka rok 2

Co to jest depresja???



Depresja w znaczeniu medycznym
oznacza trwające długi czas
(tygodnie, miesiące) chorobowe
obniżenie nastroju, któremu
towarzyszy najczęściej
dezorganizacja aktywności złożonej
człowieka,
przeżywanie niewydolności życiowej
oraz często poczucie choroby.

Typy depresji



Depresja epizodyczna (epizody depresyjne) – trwa krócej niż dwa
lata i charakteryzuje się wyraźnym początkiem;



Zaburzenia depresyjne nawracające– powtarzające się epizody
depresji bez objawów wzmożonego nastroju i zwiększonej energii w
przeszłości



depresja endogenna – uwarunkowana biologicznie, typowa; ostrzejsza w
przebiegu od egzogennej; depresja duża, epizod depresyjny o znacznym
nasileniu;



depresja egzogenna (depresja reaktywna) – poprzedzona stresującym
zdarzeniem.



Niektórzy badacze twierdzą, iż w rzeczywistości jest to ta sama
depresja jednobiegunowa, a powyższy podział tak naprawdę
odzwierciedla podział na depresję ostrą i łagodną. Depresja
przewlekła– trwa co najmniej dwa lata, a remisja nie trwa dłużej niż
dwa miesiące.



Depresja poschizofreniczna– przejawia się w epizodzie depresyjnym
po psychozie schizofrenicznej. Objawy schizofreniczne, występują, lecz
nie dominują już w obrazie klinicznym.

Objawy depresji wg.
Międzynarodowej klasyfikacji chorób
ICD-10

Objawy podstawowe:



obniżenie nastroju (nastrój zawsze określamy w
kategoriach od wzmożonego, euforycznego
przez wyrównany, do obniżonego, a
konsekwencją tego jest depresja



utrata zainteresowań i/lub radości (nic
człowieka nie interesuje, nie cieszy)



zaburzenia napędu psychoruchowego

Do rozpoznania niezbędne jest
stwierdzenie co najmniej dwóch lub wszystkich
objawów, a czas trwania tych objawów - min. 2
tygodnie)

• pogorszenie koncentracji (zaburzenie procesów

w sferze poznawczej - uwagi, koncentracji,
pamięci, procesów myślowych)

• utrata poczucia własnej wartości (nie

nadaję się , nie potrafię, nie dam sobie rady)

• poczucie winy (silnie związane z depresją;

osoby depresyjne oskarżają siebie o wszystko)

• zahamowanie lub niepokój (zahamowanie

czyli wycofywanie się z relacji międzyludzkich,
rezygnacja z wielu obszarów przyjemności;
niepokój psychoruchowy

• zaburzenia snu

• utrata łaknienia (ale też duże

przybieranie na wadze) Do rozpoznania
niezbędne jest rozpoznanie 2-4 objawów. -
człowiek nie może usiedzieć we miejscu)

• próby samobójcze (krańcowa postać

depresji; ale mogą to być też myśli,
tendencje, wypowiedzi o takim charakterze
- wtedy należy starać się o zabezpieczenie
opieki szpitalnej)

Najczęstsze dolegliwości
fizyczne (objawy
wegetatywne) zgłaszane przez
chorych na depresje



Bóle pleców



Duszności



Dolegliwości ze strony układu
krążenie



Dolegliwości ze strony układu
pokarmowego



Zaburzenia miesiączkowania

Depresja jako objaw innych chorób



Zespół depresyjny lub niektóre z jego objawów, mogą być
objawem innych, organicznych schorzeń w organizmie. Obniżenie
nastroju obserwuje się w przebiegu takich chorób jak:



Przewlekłe zapalenie wątroby,



Marskość wątroby,



zespoły przewlekłego uszkodzenie nerek,



zaburzenia hormonalne (zwłaszcza związane z tarczycą),



Niektóre choroby nowotworowe,



niedożywienie, braki witamin, wybrane zaburzenia metaboliczne,



stany związane z nadmiernym wydzielaniem kortyzolu(np.Zespół
Cushinga),



przewlekłe choroby somatyczne powodujące niepełnosprawność i
inwalidztwo jak:cukrzyca,reumatoidalne zapalenie stawów,
stwardnienie rozsiane,schizofrenia, tetraplegia i wiele innych.



Przed podjęciem właściwego leczenia przeciwdepresyjnego lekarz
zazwyczaj zaleca badania ogólne, aby wstępnie wykluczyć inne
przyczyny.

Czynniki ryzyka



Występuje ona 2-3 razy częściej u kobiet niż u
mężczyzn.



Obciążający jest wywiad mówiący o występowaniu
depresji lub prób samobójczych w rodzinie.



Czynnikami ryzyka jest okres porodu i okołoporodowy,
okres przekwitania, występowanie chorób przemiany
materii, zwłaszcza zaburzeń hormonalnych, operacje,
urazy głowy zażywanie leków takich jak: leki
hormonalne, zwłaszcza glikortykosteroidy, oraz żeńskie
hormony płciowe, niektóre leki hipotensyjne, niektóre
leki cholinolityczne i cholinergiczne.



Jako czynniki precypitujące mają też znaczenie stresy
psychologiczne związane ze stratą bliskich osób,
rozwodem, kryzysami rodzinnymi i małżeńskimi,
bezrobociem.

Leczenie depresji



Leczenie depresji powinno odbywać się pod
okiem specjalisty psychiatry, czasem może to
być specjalista neurolog. Najważniejsze jest
zapewnienie bezpieczeństwa chorego, w
tym zapobieżenie ewentualnej próbie
samobójczej. Niektóre leki, działając silniej
aktywizująco (na napęd) mogą spowodować
"odhamowanie" chorego przed wyrównaniem
nastroju i poważne ryzyko targnięcia się chorego
na własne życie. Zatem w wielu przypadkach
depresji zalecana jest hospitalizacja, często nie
dłuższa niż kilkanaście dni, która pomaga też w
doborze leków i wielkości dawki.

Obecnie dostępne formy
leczenia to:



Leki przeciwdepresyjne,



Psychoterapia



Leki normotymiczne, leki
przeciwpadaczkowe,



Fototerapia



Wybrane leki neuroleptyczne,



Elektrowstrząsy,



Deprywacja snu.

Dieta w depresji



W badaniach klinicznych wykazano, że
poziom kwasów omega-3 ma wpływ na
samopoczucie u osób cierpiących na depresję.
Wśród osób leczących się na depresję, które
przyjmowały potrawy bogate w kwasy omega-
3 odnotowano dodatkową poprawę
samopoczucia poza tą, która wynikała z
zastosowania konwencjonalnej terapii.



Według niektórych specjalistów korzystny
wpływ na samopoczucie w depresji mają
witaminy z grupy B: B

6

, B

9

oraz B

12

.

Zaburzenie afektywne

dwubiegunowe



zaburzenie psychiczne
charakteryzujące się cyklicznymi,
naprzemiennymi epizodami depresji,
hipomanii, manii, mieszanych

i stanu

pozornego zdrowia psychicznego.
Obecnie nazwy "psychoza
maniakalno-depresyjna" nie używa
się i powoli się z niej rezygnuje na
rzecz pojęcia "zaburzenia afektywne

Mania



W epizodzie maniakalnym typowy
jest euforyczny nastrój, wzmożona
samoocena, ekspansywność oraz
ogólnie wzmożona aktywność.

Objawy Manii



podwyższenie nastroju, ekspansywność,
nadaktywność



podwyższona samoocena, nastawienie wielkościowe



przyspieszenie mowy, przymus mówienia, słowotok



gonitwa myśli, skojarzenia dziwaczne, dygresje



rozproszenie uwagi, drażliwość



pobudzenie, czasem przechodzące w agresję



wzrost aktywności hedonistycznych



spadek zapotrzebowania na sen, bezsenność, utrata
łaknienia



urojenia lub omamy zgodne z fazą zaburzeń nastroju



zachowania ekspansywne i ryzykowne (finansowe,
hazardowe, hiperseksualizm)



przesadne zaangażowanie, niski poziom tolerancji
frustracji.

Hipomania

Hipomania charakteryzuje się

podobnymi objawami do manii, ale o
słabszym natężeniu min.:



umiarkowanie podwyższony nastrój



zwiększoną energię i aktywność



ogólne

poczucie

dobrego

samopoczucia



zwiększonej

efektywności

psychicznej i fizycznej



zmniejszonego zapotrzebowania na
sen



Osoby cierpiące na zaburzenie dwubiegunowe
bardzo pozytywnie oceniają okresy tego typu
objawów, wręcz oczekują początku epizodu
hipomanii. Jednakże ocena rzeczywistości w
trakcie takiego epizodu jest nierealistyczna:
mają wrażenie, że świat kręci się wokół nich
lub, że nic złego nie może ich spotkać. Co
istotne, najczęściej nie zdają sobie sprawy, że
są to objawy choroby, przekonanie ich zatem
do leczenia jest dość trudne.

Epizod depresyjny



W uproszczeniu depresja jest
przeciwieństwem manii. Typowe
objawy obejmują obniżenie
nastroju: dojmujący smutek,
poczucie beznadziejności własnej
sytuacji, spadek zainteresowań,
niemożność czerpania przyjemności
z czegokolwiek (anhedonia). Często
występują wahania nastroju w ciągu
dnia - względna poprawa nastroju
następuje w godzinach
wieczornych.

Epizody mieszane



Epizod mieszany stanowi połączenie
cech depresji i manii. Jednocześnie
współwystępuje wtedy na przykład
gonitwa myśli, nastawienie wielkościowe,
wzmożona aktywność z elementami
depresji (np. poczuciem beznadziejności,
bezwartościowości, myślami
samobójczymi). Mogą występować
również wspólne cechy depresji i manii,
np. zaburzenia snu lub drażliwość.



Długość trwania epizodów depresji i
manii waha się od kilku dni do kilku
miesięcy. Epizody depresyjne zwykle
trwają dłużej niż maniakalne.
Przeciętna ich ilość to 8-10 w czasie
całego życia pacjenta

Zewnętrzne wyzwalacze



Zaburzenia nastroju w przebiegu choroby
mają charakter endogenny, to znaczy nie
wynikają z przyczyn zewnętrznych, ale z
błędnego funkcjonowania mózgu, zaburzenia
produkcji lub przyswajania
neuroprzekaźników etc. Ponieważ następuje
pełne, dwukierunkowe sprzężenie między
psychiką człowieka i funkcjonowaniem
centralnego układu nerwowego, możliwe jest
pobudzenie faz choroby przez czynniki
zewnętrzne, tzw. wyzwalacze.



Chorzy na zaburzenie afektywne dwubiegunowe są
szczególnie narażeni na długotrwałe fazy depresji
wywołane silnymi negatywnymi bodźcami, takimi
jak: śmierć bliskiej osoby, rozstanie,
niepowodzenia w życiu osobistym czy
zawodowym. Także nadużywanie substancji
psychoaktywnych(alkohol, narkotyki, leki), które u
zdrowego człowieka wywołują kilkudniowy okres
depresji, u chorego na zaburzenie afektywne
dwubiegunowe mogą spowodować pełną,
długotrwałą kliniczną depresję



Odwrotna zależność również istnieje.
Silne pozytywne emocje takie jak
nowa praca, nowa szkoła, nowa
miłość, poważne osiągnięcia
zawodowe, sukcesy w życiu
osobistym, narodziny potomka mogą
spowodować, wyzwolić epizod
hipomanii czy manii, który dalej ma
już normalny przebieg typowy dla
zaburzenia afektywnego
dwubiegunowego.

Leczenie



Terapia choroby dwubiegunowej koncentruje
się na łagodzeniu jej objawów oraz
zapobieganiu nawrotom. Najważniejszą grupą
leków są tzw. leki stabilizujące nastrój (lit,
kwas walproinowy, karbamazepina i inne),
stosowane zarówno w celu łagodzenia
ostrych objawów, jak i zapobiegania
nawrotom. Zastosowanie znalazły również
leki przeciwdepresyjne (głównie w trakcie
epizodów depresyjnych) oraz neuroleptyki i
inne grupy leków.