ROŚLINY MOTYLKOWATE
STOSOWANE
NA UŻYTKI ZIELONE

Systematyka botaniczna – rośliny

motylkowate drobnonasienne

Rodzina motylkowate (bobowate) –

Fabaceae Lindl. (Papilionaceae Hall.,

Leguminosae Juss.)

Znaczenie roślin motylkowatych
na użytkach zielonych



Niezbędny składnik roślinności łąk i pastwisk
racjonalnie użytkowanych



Kilkakrotny, duży plon zielonej masy w okresie
wegetacji



Symbioza z bakteriami brodawkowymi (Rhizobium) -
wiązanie N atmosferycznego (1% udziału w runi =
2,5-3 kg związanego N)



Uruchamianie trudnodostępnych dla innych roślin
składników pokarmowych z głębszych warstw gleby
(związki fosforu, wapnia i potasu)



Zwiększanie żyzności gleby (próchnica) - dobry
przedplon dla wielu gatunków (zaw. N w resztkach
1,6-2,2%)

Duża wartość paszowa;



wysoka zawartość białka (18-25%)
(korzystny skład aminokwasowy)



niższa zawartość włókna (szczególnie
ligniny i hemicelulozy)



dobra strawność i wolniejsze tempo
starzenia się roślin



wysoka zawartość Ca, P, i K oraz
mikroelementów i witamin: B, C, D i K
oraz prowitaminy A (karotenu).



dobra smakowitość



Dobre zacienianie gleby przeciwdziałające
rozwojowi chwastów



Korzystny wpływ na strukturę gleby (długie
korzenie palowe, zacienianie gleby)



Ochrona gleby przed erozją



Wykorzystanie w zagospodarowaniu terenów
trudnych



Wykorzystanie w systemie agro-leśnym –
poprawa wartości paszy ograniczenie
pożarów

Wady roślin motylkowatych



Nadmierne przesuszanie gleb



Duże wymagania pH gleby



Możliwe duże straty podczas

konserwacji

zielonki

Charakterystyka

morfologiczna

roślin motylkowatych

Korzeń



Korzeń palowy z licznymi korzeniami bocznymi (u koniczyny
białej krótki)



Wytwarzanie szyjki korzeniowej z pąkami (zgrubiała część
łodygi przechodząca w korzeń)



Różowe zabarwienie brodawek świadczy o procesie wiązania
azotu



Największa intensywność wiązania występuje przed
kwitnieniem

Łodyga



Pędy wyprostowane,wzniesione, półleżące lub leżące,
rozgałęzione, owłosione lub gładkie

Kwiatostany

W formie główki (koniczyny, komonice, lucerna nerkowata)

Rośliny motylkowate

stosowane na użytki

zielone

B. Rutkowska

Atlas roślin łąkowych

i pastwiskowych

PWR i L

Warszawa 1984

KONICZYNA ŁĄKOWA
Trifolium pratense L.

• Występuje na

glebach

żyznych,

umiarkowanie

wilgotnych.
• Wysiewana
w mieszankach

z trawami

na łąki trwałe i

przemienne

KONICZYNA BIAŁORÓŻOWA
(SZWEDZKA)
Trifolium hybridum L.

• Występuje na glebach
średnio wilgotnych
i wilgotnych, żyznych.
Wysiewana
w mieszankach z trawami
• na wilgotne łąki i

pastwiska

trwałe
• na użytki przemienne,
w uprawie polowej

KONICZYNA BIAŁA
Trifolium repens L.

• Roślina o małych
wymaganiach

siedliskowych.

• Wysiewana w

mieszankach

na pastwiska trwałe,
użytki przemienne
oraz w uprawie polowej.

KOMONICA ZWYCZAJNA
Lotus corniculatus L.

• Występuje w

siedliskach

okresowo

posusznych, gl.

mineralne, zasobne w

wapń.

• Wysiewana w

mieszankach

na łąki trwałe,
w uprawie polowej,
czasem na pastwiska.

KOMONICA BŁOTNA
Lotus uliginosus L.

• Występuje na

wilgotnych

łąkach, gl. torfowe i
mineralne
• Wysiewana

sporadycznie

na łąkach trwałych

(brak

nasion).

LUCERNA NERKOWATA
Medicago lupulina L.

• Występuje
na glebach mineralnych,
zasobnych w wapń,
suchych i średnio

wilgotnych,

ciepłych i przewiewnych.
• Stosowana w

mieszankach

na łąki i pastwiska trwałe
(niskie plony).

Użytki przemienne

LUCERNA
SIEWNA

LUCERNA
MIESZAŃCOWA

LUCERNA
SIERPOWATA

Rośliny motylkowate

dziko

rosnące

Koniczyna rozdęta

• Występuje na mało
żyznych pastwiskach,
na glebach zasolonych
•Bardzo niskie plony,
słabo odrasta

Koniczyna
drobnogłówkowa

• Występuje na łąkach
ekstensywnie

użytkowanych

• bardzo niskie plony,
•słabo odrasta,
• ustępuje pod wpływem
nawożenia

Groszek żółty

• Występuje na

łąkach

ekstensywnie

użytkowanych

• niskie plony,
• wymaga rośliny
podporowej,
• ma gorzki smak

Wyka ptasia

• Występuje na

łąkach

ekstensywnie

użytkowanych

• niskie plony,
• wymaga rośliny
podporowej,

Wilżyna bezbronna

• Występuje na

ekstensywnych

pastwiskach,
gl. mineralne, suche i mało
żyzne, zasobne w wapń
•Roślina bezwartościowa
• Ograniczanie

występowania:

częste i niskie koszenie
intensywne nawożenie
racjonalny wypas

kwaterowy

Dziękuje za uwagę