PIERWSI
KRÓLO
WIE
ELEKCYJ
NI

INTERREGNUM



1572 – śmierć Zygmunta II Augusta-
bezkrólewie (interregnum)



Interrex-sprawował władzę w okresie
bezkrólewia-abp gnieźnieński Jakub Uchański,
miał przygotować elekcję



I 1573r. – sejm konwokacyjny (przedelekcyjny),
zatwierdził m.in.konfederację warszawską



Wolna elekcja-wybór króla przez przez całą
szlachtę – viritim, „mąż w męża”, pod wsią
Kamień niedaleko Warszawy



Sejm koronacyjny

Pierwsza wolna elekcja.

Kamień pod Warszawą.

J.Matejko

Pierwsza wolna elekcja



Kandydaci: Ernest Habsburg (syn ces.
Maksymiliana II), Henryk Walezy (brat
króla francuskiego Karola IX), car Iwan
IV Groźny, Jan Waza (król szwedzki, mąż
Katarzyny Jagiellonki, siostry Zygmunta
Augusta)



1573 – Henryk Walezy, pierwszy król
elekcyjny Polski. Przed koronacją musiał
zatwierdzić artykuły henrykowskie i
pacta conventa

Henryk Walezy 1573-74

Artykuły henrykowskie



Nazwa od imienia pierwszego władcy
elekcyjnego



Były to uprawnienia i zobowiązania, które
musiał podpisać każdy nowy władca elekcyjny
(takie same dla wszystkich)



Postanowienia: brak dziedziczności tronu,
zwoływanie sejmu, tolerancja religijna,
kontrola podatków przez sejm, prawo
wypowiedzenia posłuszeństwa władcy jeśli
złamie któreś z postanowień.



Gwarantowały utrzymanie dużej roli sejmu

Pacta conventa



Osobiste zobowiązania króla



Postanowienia: ślub z Anną Jagiellonką,
siostrą Zygmunta Augusta (30 lat
starsza), warunki na jakich otrzymywał
koronę, sprowadzenie francuskich wojsk
do obrony Polski, odnowienie Akademii
Krakowskiej, kontynuowanie wojny z
Moskwą.

Pacta conventa

Anna Jagiellonka



Walezy dotarł do Polski w I 1574



W VI 1574 otrzymał wiadomość o śmierci brata.
Potajemnie, w przebraniu kobiety, w nocy
opuścił Kraków i udał się do Francji. Pogoń nie
przekonała go do powrotu. Obiecał, że wróci za
kilka miesięcy. Sejm wyznaczył mu termin
powrotu na maj 1575, w razie nie dotrzymania
terminu miał utracić tron. Nie powrócił.



Tron uznano za opróżniony i zapowiedziano
nową elekcję - zaistniała konieczność
znalezienia innego męża dla Anny Jagiellonki.



Dzięki działaniom cieszącego się zaufaniem
sekretarza królewskiego Jana Zamoyskiego
większość szlachty poparła Stefana Batorego
księcia Siedmiogrodu (Węgry).