Kąpiele

siarczkowo -

siarkowodorowe

Sylwia K

Fizjoterapia SUM,

grupa I

Wody siarczkowo - siarkowodorowe



Do naturalnych wód leczniczych zawierających siarkę zalicza się
wody, które zawierają w odpowiednich ilościach rozpuszczony
gazowy siarkowodór, jon wodorosiarczkowy lub jon siarczkowy.



Obecność tych trzech związków siarki w wodzie zależy od pH. W
wodach źródlanych o pH między 6 i 8 powszechnie występuje
mieszanina siarkowodoru i jonu wodorosiarczkowego .



Wody te nazywa się wodami siarczkowo-siarkowodorowymi.



W zależności od stężenia siarkowodoru rozróżnia się wody o
stężeniu:

- małym (zawierające poniżej 50 mg H2S/dm3)
- średnim (50-100 mg H2S/dm3)
- dużym (ponad 100 mg H2S/dm3)



Do celów leczniczych stosuje się obecnie wyłącznie wody
naturalne.

Kąpiele siarczkowo - siarkowodorowe



Wody siarczkowo – siarkowodorowe stosuje się przeważnie
tylko do kąpieli leczniczych i ewentualnie płukań przyzębia.



Nie stosuje się kuracji pitnej ponieważ nie potwierdzono
dotąd leczniczego działania wód siarkowych stosowanych w
tej formie leczenia.



Nie wykonuje się również inhalacji wodami siarkowymi ze
względu na potwierdzone toksyczne działanie
siarkowodoru.



Kąpiele powinny stanowić część kompleksowego leczenia w
którym uwzględnić należy również elementy usprawniające
narząd ruchu.

Fizjologiczne działanie kąpieli siarczkowo -
siarkowodorowych



Podczas kąpieli siarka przenika przez skórę ludzką w
postaci siarkowodoru, tiosiarczanu lub w postaci
koloidalnej.



Oblicza się, że w czasie godzinnej kąpieli wchłania się około
40 mg siarki w przeliczeniu na siarczki. Przypuszcza się, że
jeszcze w naskórku zachodzi proces przekształcania
dwuwartościowej siarki w siarczany.



Oprócz wchłonięcia siarki przez skórę podczas kąpieli
istnieje możliwość dodatkowego wprowadzenia do
organizmu siarkowodoru w sposób niezamierzony, t.j. drogą
oddechową wraz z powietrzem, co może stać się przyczyną
zatrucia.

Działanie w organizmie



Siarce przypisuje się działanie swoiste i nieswoiste. Trudno
jednak oddzielić od siebie te dwa rodzaje działania. Kąpiele
siarczkowo – siarkowodorowe wywierają wpływ miejscowy na
skórę oraz działają ogólnie.



Kąpiel siarkowa działa pierwotnie na skórę w której zachodzi
utlenianie wnikającej siarki dwuwartościowej. Szczególnie łatwo
wnika do skóry siarkowodór i niektóre związki siarki które
podczas kontaktu ze skórą przekształcają się w siarkowodór.



Działanie na skórę może mieć charakter powierzchowny,
ponieważ wody siarczkowe, które mają odczyn zasadowy,
rozmiękczają naskórek i rozpuszczają substancję
międzykomórkową tym samym rozluźniając połączenia między
komórkami. Jest to działanie keratolityczne, które sprawia, że
skóra po kąpielach staje się miękka i sprężysta.

c.d.



Występuje również działanie keratoplastyczne już przy
zastosowaniu małych dawek.



Odczuwane w czasie kąpieli palenie i swędzenie skóry jest
związane z pobudzeniem odpowiednich receptorów przez siarkę.



Pod wpływem kąpieli siarkowych stwierdzono też pobudzenie
receptorów ciepła i obniżenie progu pobudliwości receptora
zimna.



Miejscowe działanie kąpieli siarczkowo – siarkowodorowej
związane jest przede wszystkim z wpływem siarki na metabolizm
skóry.



Uważa się że wprowadzona przez skórę siarka zostaje użyta do
syntezy kwasu chondroitynosiarkowego wchodzącego w skład
chrząstki i mazi stawowej, jak również do syntezy metioniny i
cysteiny, a więc pośrednio iglutationu odgrywającego dużą role
w ochronie organizmu przed wolnymi rodnikami.

Rumień skóry



Kąpiel siarczkowo – siarkowodorowa powoduje powstanie
rumienia skóry, który ograniczony jest do powierzchnie ciała
stykającej się z wodą. U niektórych osób zanika po kilku
minutach a u innych utrzymuje się po kilka godzin.



Jest on spowodowany rozszerzeniem sieci naczyń włosowatych
skóry i otwarciem naczyń włosowatych dotychczas nieczynnych.



Skutek naczynioruchowy kąpieli jest długotrwały, czego
wyrazem jest m.in. Dłuższe utrzymywanie się podwyższonej
temperatury skóry po zabiegu.



Równocześnie występuje rozszerzenie naczyń podskórnych i
naczyń położonych głębiej. Zmianom tym towarzyszy czynne
przekrwienie narządów.



Przesunięciu dużych objętości krwi krążącej do skóry
towarzyszy spadek ciśnienia krwi.

Działanie ogólne



Stwierdzono przede wszystkim wyraźne działanie
przeciwbólowe i przeciwzapalne kąpieli siarkowych.



Działanie ogólne kąpieli może być m.in. Związane z
pobudzeniem osi przysadkowo-nadnerczowej

Działanie kąpieli siarczkowo -
siarkowodorowych

CZYNNIK

DZIAŁANIE

PIERWOTNE

DZIAŁANIE WTÓRNE

Siarka wchłonięta przez

skórę w postaci

siarkowodoru, tiosiarczanu

lub koloidalnej

Miejscowe: keratolityczne,
keratoplastyczne,
rozszerzenie i otwarcie
kapilarów skóry,
przekrwienie, rumień
skóry, pobudzenie
metabolizmu w skórze.
Działanie ogólne:
pobudzenie osi
podwzgórze-przysadka-
nadnercza. Działa bardzo
bodźcowo

Wpływ na układ
oksydoredukcyjny, wpływ
na procesy enzymatyczne,
odbudowę chrząstek
stawowych. Działanie
przeciwbólowe,
przeciwalergiczne,
przeciwbakteryjne,
przeciwpasożytnicze.
Obniżenie ciśnienia krwi.
Wywołują odczyn
kąpielowy

Temperatura

Jak w zwykłych kąpielach

Jak w zwykłych kąpielach

Ciśnienie hydrostatyczne

wody

Jak w zwykłych kąpielach

Jak w zwykłych kąpielach

Wykonanie kąpieli siarczkowo - siarkowodorowej



Kąpiele siarczkowo – siarkowodorowe należą do silnie
działających zabiegów. Intensywność ich działania zależy
przede wszystkim od stężenia siarkowodoru w wodzie.
Dawkowanie zależy zarówno od wskazań leczniczych, jak i
reaktywności chorego organizmu, która może ulegać
zmianie w przebiegu kuracji. Przed kąpielami konieczne
jest wyleczenie ognisk utajonego zakażenia, ponieważ może
dojść do ich uczynnienia. Kąpiele wywołują często silny
odczyn kąpielowy.



Przy przygotowaniu kąpieli należy pamiętać, że nadmierne
lub zbyt szybkie ogrzanie wody może spowodować
zmorzone uwalnianie się rozpuszczonych w wodzie
składników gazowych. Wannę napełnia się wodą siarczkowo
– siarkowodorową od dołu.



Temperatura kąpieli wynosi 33-38°C a czas jej trwania 8-15 min. Z
reguły zaczyna się od krótkiego czasu trwania kąpieli, potem
stopniowo się go wydłuża w miarę rozwoju przyzwyczajenia, a
wyższą temperaturę w pierwszych zabiegach obniża się w
następnych. Im większe jest stężenie siarki w wodzie, tym krótsze
powinny być w niej kąpiele.



Na jedną kurację przypada 8-12 zabiegów stosowanych co drugi,
trzeci, a nawet czwarty dzień. Po kąpieli w wodzie siarczkowo –
siarkowodorowej konieczny jest co najmniej godzinny wypoczynek
w pozycji leżącej.



Powikłaniem kuracji kąpielami siarczkowo – siarkowodorowymi, i
to zarówno w następstwie powstania w skórze większych ilości
siarkowodoru, jak i wprowadzenia drogą oddechową gazu
uwalnianego z wody kąpielowej, może być zatrucie objawiające się
nudnościami, wymiotami, biegunką, migreną, sennością i bólami
mięśniowymi. Zapobieganie zatruciu podczas kąpieli polega
przede wszystkim na szczelnym zakryciu wanny,
uniemożliwiającym oddychanie siarkowodorem uwalnianym z
wody siarczkowo – siarkowodorowej podczas kąpieli.

Wskazania



reumatoidalne zapalenie stawów przy utrzymywaniu się
stałej temperatury ciała co najmniej przez 2 miesiące;



zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa w okresie bez
zaostrzeń;



dna;



choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa, osteoporoza;



reumatyzm tkanek miękkich: mialgie, zapalenia ścięgien,
zapalenia okołostawowe, zapalenia nadkłykci.



stany pooperacyjne stawów, szczególnie stawów
biodrowych;



stany pourazowe narządu ruchu;



zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze kręgosłupa z różnymi
zespołami towarzyszącymi jak rwa kulszowa i ramienna;



Zaburzenia krążenia obwodowego, owrzodzenia podudzi.

Przeciwwskazania



hipotomia (niskie ciśnienie tętnicze)



nadwrażliwość na związki siarki