Zapalenie rdzenia

kręgowego

Karolina Biskupska

Nr indeksu 1052/S

Grupa 1

Choroba Heinego Medina

(Poliomyelitis)

Zapalenie rogów przednich

rdzenia



Choroba wywołana jest przez wirus należący

do najmniejszych wirusów patogennych dla

ludzi.



Wielkość waha się od 8 do 38 milimikronów.

Wirusy widoczne w mikroskopie

elektronowym są kształtu przeważnie

sferycznego, mogą mieć również kształt

nitkowaty.

Etiologia



Choroby Heineg-Medina jest znacznej mierze chorobą

sezonową, występująca zwłaszcza w miesiącach letnich i

wczesnych jesiennych (lipiec-październik)



Chorują przeważnie dzieci (od kilku miesięcy do 5 lat)



Źródłem zakażenia jest człowiek chory, ozdrowieniec lub

nosiciel wirusa, stykający się z chorym.



Najczęściej wydalany jest wirus z kałem, gdzie może utrzymać

się przez tygodnie, a nawet miesiące, mniej ze śluzem z jamy

nosowo-gardłowej. Toteż zakażenie rzadziej przenosi się drogą

kropelkową, natomiast przeważnie drogą przewodu

pokarmowego, kiedy to wrotami zakażenia jest jama ustna.



Z przewodu pokarmowego wirus przenika do

krwi, wywołując wiremie, występująca we

wczesnym okresie ochrony; z krwi przedostaje

się następnie w warunkach sprzyjających do

ośrodkowego układu nerwowego, gdzie szerzy

się wzdłuż dróg nerwowych



W przebiegu choroby powstają we krwi

przeciwciała swoiste, które szybko narastają i

utrzymują się w stanie czynnym przez wiele,

nieraz dziesiątki lat na dość wysokim poziomie.



Okres wylęgania wirusa od 7 do 14 dni a nawet do kilku tygodni



Początek choroby nagły i gorączkowy

W przebiegu odróżnić można 4 okresy:

1.

Okres zakaźny, wynoszący kilka dni, charakteryzujący się wysoką gorączką

(38-40stopni) z szybkim spadkiem po czym po upływie 6 dni zachodzi często

ponowny wzrost ciepła do 40 stopni (tzw. krzywa dwuwierzchołkowa lub

dwugarbna); wymioty, biegunka lub zaparcia, nieżyt nosa, zapalenia gardła,

bóle głowy, tułowia i kończyn, objawy oponowe, poty, przeczulica; w tym

okresie w pływnie mózgowo-rdzeniowym stwierdza się pleocytozę

wielojądrzastą oraz niewielki wzrost białka; w drugim tygodniu choroby płyn

ulega zwykle zmianie a mianowicie pleocytoza zmniejsza się lub znika, a

zawartość białka nieco wzrasta ( tzw. rozszczepienie białkowo- komórkowe)

Klinika

2.

Okres tzw. porażenny, kiedy to po spadku
gorączki występuje wiotkie porażenie
rozmaitych mięśni, mogą być zajęte
również jądra ruchowe opuszki oraz pnia
mózgu

3.

Okres tzw. zdrowienia, kiedy to porażenie
mięsni zostają ograniczone podczas gdy
inne objawy, również i niektóre porażenia
ustępują

4.

Okres objawów szczątkowych z
pozostałymi i utrwalonymi porażeniami
wraz z towarzyszącymi im zaburzeniami
troficznymi oraz przykurczami

1.

Postać poranna- odpowiada klinicznie okresowi nieżytowemu

choroby, a więc przebiega z gorączką nieraz dwufazową nieżytem

dróg oddechowych i przewodu pokarmowego, niekiedy z objawami

oponowymi oraz męczliwością mięsni, w płynie mózgowo

rdzeniowym może być pleocytoza

2.

Postać oponowa- znamionuje się zmianami w pływnie mózgowo-

rdzeniowym oraz obecnością bardziej znacznych objawów

oponowych

3.

Postać podkliniczna- ujawnia się w braku objawów klinicznych

jedynie wzrostem przeciwciał swoistych lub dodatnim wynikiem

badan wirusologicznych

Postacie bezporażenne:

1.

Postać rdzeniowa- jest najczęstszą postacią

choroby Heinego- Medina. Cechuje się

wiotkimi, asymetrycznymi porażeniami

poszczególnych mięsni lub grup mięśniowych

z następczym ich zanikiem

2.

Postać występująca typu Landry- kiedy to

zajęte zostają coraz to większe odcinki rdzenia,

zdarza się rzadko.

Postacie porażenne:

3.

Postać opuszkowa jest najgroźniejszą odmianą choroby Heinego-

Medina i stanowi częstą przyczynę zejścia śmiertelnego.

Towarzyszą jej następujące zaburzenia:



Porażenia ośrodka oddechowego z pogłębieniem się duszności



Sinica



Przyspieszenie tętna



Wzrost ciśnienia tętniczego



Zamroczenie i senność



Obrzęki płuc



Porażenie połykania z gromadzeniem się śliny w gardle i górnych

drogach oddechowych z towarzyszącym kaszlem i

niebezpieczeństwem zatkania oskrzeli



Porażenie krtani

4.

Postać mózgowa- z zaburzeniem przytomności,

nieraz z drgawkami, porażeniem nerwów czaszkowych,

zwłaszcza nr twarzowych, dyskretnymi objawami

piramidowymi, rzadziej z objawami ze strony między-

lub śródmózgowej.

Napady drgawkowe z zaburzeniami oddechu

występować mogą w ciągu pierwszych 3 miesięcy lub

znacznie później, nawet po kilku latach. Nieraz może

dojść do stanu padaczkowego. Powodem napadów są

zburzenia z regulacji oddechu, co powoduje

zaburzenia naczynioruchowe i niedotlenienie mózgu w

okresie ostrym choroby.



Po wystąpieniu choroby leczenie chorego polega na leżeniu

w łóżku i izolacji chorego aby uniknąć zakażenia się innych

osób. W razie bólów podawane są środki przeciw bólowe. W

celu zapobieganiu odwodnieniu podaje się surowicę i płyny.

Masaże i ćwiczenia wspomagające prowadzone przez

fizjoterapeutę mają także korzystny wpływ. Podobnie jak w

innych chorobach wirusowych nie mamy specjalnego leku,

który byłby rzeczywiście skuteczny i dlatego leczenie zależy

od odporności organizmu.

Leczenie

Rehabilitacja

W ostrym okresie choroby głównym zadaniem zespołu jest wyrównanie

zaburzeni układu oddechowego i krążeniowego oraz ochrona narządu

ruchu. Częsta zmiana pozycji i ścisłe przestrzeganie pielęgnacji

zapobiega odleżyną.



Ćwiczenia bierne plus zastosowanie pomocy ortopedycznych ( łuski,

szyny, podwieszki itp.)- zapobieganie przykurczom oraz

zniekształceniom stawów



Unikać należy nadmiernego przeciążenia chorego jak i ćwiczeń

czynnych oraz ograniczamy do minimum badania i testowanie mięśni.



W okresie podostrym w miarę opadania gorączki wprowadza się

zabiegi cieplne, najczęściej w postaci tzw. kocowania (zawijanie chorego

w wilgotne, nagrzane opatrunki wełniane na 15-20 minut 4 razy

dziennie.



Po ustąpieniu dolegliwości bólowych mięsni stosuje się ciepłe kąpiele

połączone z ćwiczeniami w wodzie.



Pozycje pacjenta: leżenie wygodne na plecach następnie na boku z

kończynami dolnymi lekko zgiętymi w stawach biodrowych i kolanowych, z

podłożonymi małymi poduszkami i ze stopami zgiętymi grzbietowo pod

kątem prostym. Porażoną kończynę górną układa się w odwiedzeniu do

poziomu barków i zgięte w stawie łokciowym pod kątem prostym oraz

nadgarstkami zgiętymi grzbietowo. ( pozycje z okładami)



W przerwie między okładami stosujemy ćwiczenia bierne we wszystkich

stawach od 4 do 6 razy na dobę oraz masaż i galwanostymulację.



W okresie zdrowienia stosujemy ćwiczenia wyrównawcze i rozwijających siłę

oraz wytrzymałość. Szczególną uwagę zwracamy na zapobieganie wadom

postawy i zniekształceniom kręgosłupa.



Wprowadzając ćwiczenia oporowe należy unikać przeciążenia mięśni i

ogólnego zmęczenia , obniżającego odporność chorego .



W wielu przypadkach przy bardziej rozległych porażeniach konieczne jest

stosowanie pionizacji na stole pionizacyjnym by zapobiec zaburzeniom

oddechowo-krążeniowym

Podwieszenie przedramion ułatwiające

czynności życia codziennego

Ostre poprzeczne zapalenie

rdzenia kręgowego

To schorzenie, w którym w wyniku uszkodzenia struktur

rdzenia kręgowego dochodzi do wystąpienia zaburzeń

ruchowych, czuciowych lub autonomicznych o różnym

natężeniu.

Schorzenie to najczęściej występuje w przebiegu choroby

zakaźnej (w niemal połowie przypadków 1-3 tygodnie

wcześniej występuje infekcja, zazwyczaj górnych dróg

oddechowych), procesu alergicznego, demielinizacyjnego

lub zespołu paraneoplazmatycznego.

U 10% chorych trudno jest ustalić przyczynę

W przebiegu zakażeń układu nerwowego różnorodnymi patogenami

procesem chorobowym mogą być objęte opony mózgowo-rdzeniowe,

mózg lub rdzeń kręgowy. W zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych

proces patologiczny obejmuje głównie oponę miękką i pajęczynówkowęj.

W przypadku zajęcia mózgu lub rdzenia kręgowego objawy określa się

jako zapalenie mózgu lub rdzenia. Ostre poprzeczne zapalenie rdzenia

kręgowego jest to postacią choroby, w której dochodzi do poprzecznego

uszkodzenia rdzenia kręgowego. Zakażenia układu nerwowego, w tym

rdzenia kręgowego, stanowią istotny i trudny problem w praktyce

lekarskiej. Składa się na to możliwość ciężkiego przebiegu choroby wraz

z powikłaniami, częste problemy diagnostyczne i trudności

terapeutyczne oraz niebezpieczeństwo trwałego uszkodzenia układu

nerwowego.

Objawy pojawiają się bardzo szybko najczęściej w ciągu

doby- występuje poprzeczne uszkodzenia rdzenia ( całkowite

lub częściowe)

Objawy obejmują:



Zaburzenia czynności nerwów ruchowych, czuciowych i

wegetatywnych oraz dróg nerwowych rdzenia kręgowego o

różnym nasileniu klinicznym.



U około 50% chorych stwierdza się porażenie kończyn

dolnych, a u większości- zaburzenia czynności pęcherza

moczowego i zaburzenia czuciowe

Objawy:

Ostre poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego to choroba znana od dawna;

za typowe objawy kliniczne uważa się:



początek nagły lub podostry (kilka godzin lub dni);



gorączkę;



bóle tułowia lub kończyn;



parestezje w kończynach;



początkowe zatrzymanie moczu i kału, potem nietrzymanie;



przeważnie całkowite, niekiedy niecałkowite, poprzeczne uszkodzenie rdzenia

z porażeniem kończyn i zmniejszeniem czucia wszystkich rodzajów;



porażenie, początkowo wiotkie, z zanikiem wszystkich odruchów, po upływie

kilku dni lub tygodni leczenia - kurczowe; niekiedy trwałe porażenie wiotkie;



porażenie kończyn dolnych wyprostne, nieraz zgięciowe;



w rzadkich przypadkach - tarcze zastoinowe (zwłaszcza gdy patologia jest

umiejscowiona w odcinku szyjnym rdzenia kręgowego).



zebranie bardzo dokładnego wywiadu, zwłaszcza dotyczącego innych

chorób;



wykluczenie ucisku rdzenia (badanie MRI rdzenia z użyciem gadoliny do 4

h od zachorowania); jeżeli stwierdzona patologia wymaga leczenia

operacyjnego



wykluczenie stanu zapalnego rdzenia kręgowego poprzez nakłucie

lędźwiowe i analizę płynu mózgowo-rdzeniowego



ocenę niezapalnych przyczyn mielopatii (niedokrwienie tętnicze, żylne, na

granicy unaczynienia różnych tętnic, związane z malformacją tętniczo-

żylną lub radioterapią);



Ocena zakresu demielinizacji (badanie MRI mózgu)

Diagnostyka:

Badanie MRI wykonane w Zakładzie Medycyny

Nuklearnej i Rezonansu Magnetycznego

Wojewódzkiego Szpitala Bródnowskiego w

Warszawie: nieprawidłowy, podwyższony sygnał

w obrazach T2-zależnych w środkowej i prawej

części rdzenia kręgowego (średnica ok. 6 mm),

na długości około 28 mm od około 3/4 górnej

części trzonu Th10 do około 1/3 górnej części

trzonu Th11, charakteryzujący się

normointensywnym sygnałem w obrazach T1-

zależnych, dyskretnie wzmacniającym się na

obrzeżu zmiany po podaniu środka

kontrastowego; rdzeń kręgowy o prawidłowych

zarysach, bez cech deformacji na poziomie

opisywanej zmiany – do zróżnicowania zmiana

naczyniopochodna i zapalna.

Odróżniamy następujące postacie zapleń rdzenia:

1.

Zapalenie rdzenia wstępujące- rozprzestrzeniające się do odcinków

lędźwiowych na odcinki wyże. Postać szczególnie ostra z szybkim zejściem

śmiertelnym zaliczamy do porażeń Landry’ego.

2.

Ostre zaplenie nerwów wzrokowych i rdzenia, postać Devica- jest to ostro

występujący zespół chorobowy, na który składa się z jednej strony zapalenia

nerwów wzrokowych z dużym osłabieniem wzroku aż do ślepoty, a z drugiej strony

poprzeczne zapalenie rdzenia zazwyczaj dość wysoko umiejscowione

3.

Zapalenie rdzenia wędrujące- postać rzadka opisana przez Binga; przebieg

jest stopniowy, etapami: najpierw zajęte zostają odcinki dolne rdzenia. Kiedy

sprawa w tych odcinkach klinicznie wygasa, powstaje nowy rzut z gorączką, w

czasie którego dotknięte zostają dalsze wyżej leżące odcinki piersiowe

4.

Porażenie rdzenia wstępujące na skutrek zapalenia twardówki- czyli tzw.

zespół Spillera. Naśladuje porażenie wstępujące Landry. Jest to san zapalny

twardówki rdzenia połączony z zapaleniem żył w przestrzeni podpajęczynówkowej