POMIAR

Y

CEL

OGÓLNY



Student wykona poprawnie pomiar
temperatury ciała, tętna, ciśnienia
tętniczego krwi, oddechów, masy ciała,
wzrostu, obwodu głowy i klatki
piersiowej, obrzęków, bilansu płynów w
warunkach pracowni pielęgniarskiej.

CELE

SZCZEGÓŁOWE



Student:

- przedstawi definicję i cel pomiaru oddechu, ciśnienia

tętniczego krwi, temperatury, tętna, masy ciała, wzrostu,

obwodów antropometrycznych, bilansu płynów, obrzęków

- przedstawi wskazania do wykonania pomiarów oddechu,

ciśnienia tętniczego krwi, temperatury, tętna, masy ciała,

wzrostu, obwodów antropometrycznych, bilansu płynów,

obrzęków

- wymieni przeciwwskazania do wykonania pomiarów

oddechu, ciśnienia tętniczego krwi, temperatury, tętna,

masy ciała, wzrostu, obwodów antropometrycznych,

bilansu płynów, obrzęków

- omówi zasady wykonywania pomiarów oddechu, ciśnienia

tętniczego krwi, temperatury, tętna, masy ciała, wzrostu,

obwodów antropometrycznych, bilansu płynów, obrzęków

- wymieni możliwe trudności/powikłania

w trakcie wykonywania pomiarów
oddechu, ciśnienia tętniczego krwi,
temperatury, tętna, masy ciała, wzrostu,
obwodów antropometrycznych, bilansu
płynów, obrzęków

- wymieni prawidłowe wartości

oddechu, ciśnienia tętniczego krwi,
temperatury, tętna, masy ciała, wzrostu,
obwodów antropometrycznych, bilansu
płynów, obrzęków

- określi czynniki zaburzające wartości

oddechu, ciśnienia tętniczego krwi,
temperatury, tętna, masy ciała, wzrostu,
obwodów antropometrycznych, bilansu
płynów, obrzęków

- Przedstawi prawidłowy przebieg

pomiaru oddechu, ciśnienia tętniczego
krwi, temperatury, tętna, masy ciała,
wzrostu, obwodów
antropometrycznych, bilansu płynów,
obrzęków



oceni wyniki wykonanych pomiarów oddechu,
ciśnienia tętniczego krwi, temperatury, tętna,
masy ciała, wzrostu, obwodów
antropometrycznych, bilansu płynów,
obrzęków

- udokumentuje wyniki pomiarów oddechu,

ciśnienia tętniczego krwi, temperatury, tętna,
masy ciała, wzrostu, obwodów
antropometrycznych, bilansu płynów,
obrzęków

- odczyta wyniki pomiarów oddechu, ciśnienia

tętniczego krwi, temperatury, tętna, masy
ciała, wzrostu, obwodów antropometrycznych,
bilansu płynów, obrzęków

- zinterpretuje wyniki pomiarów

oddechu, ciśnienia tętniczego krwi,
temperatury, tętna, masy ciała, wzrostu,
obwodów antropometrycznych, bilansu
płynów, obrzęków

- wykaże zainteresowanie tematem i

chęć pogłębiania własnej wiedzy

- wykaże odpowiedzialność za

planowanie i podejmowanie działań

POMIAR



Definicja

- czynność podejmowana w

celu ilościowego opisu cechy lub

wartości występującej u podmiotu

opieki, porównywana z przyjętymi

normami
Jest to jedna z metod pozyskiwania

danych o podmiocie opieki.



Metody pomiaru:



Bezpośrednia-

porównywana z

normą( pewien przedział, CTK, tętno,

temperatura)



Pośrednia

- przeniesiona na odpowiedni

wzorzec( rozwój, BMI)

ODDECH

ODDECH

ODDECH



Definicja-

oddech(eupnoe) to

czynność, w czasie której

organizm ludzki wciąga do płuc

16x/min średnio ok.500 ml

powietrza i tyle samo wydala.

Składa się ona z fazy

wdechu(czynny) oraz

wydechu(bierny).



Pomiar oddechu

polega na

liczeniu liczby oddechów w ciągu

1 minuty u chorego w spoczynku,

przez obserwację klatki

piersiowej lub położenie ręki na

klatce piersiowej.

NORMY



Dorosły: 12-16 oddechów/minutę



Dziecko: 18-25 oddechów/minutę



Noworodek: 40-50
oddechów/minutę



Oddech prawidłowy :

miarowy, regularny, średnio

głęboki, wykonywany bez wysiłku,
bezwonny, niesłyszalny, wydech
nieco dłuższy niż wdech

UWAGA!



Liczba oddechów

powyżej 35/min

lub poniżej 8/min

jest wskazaniem

do sztucznej

wentylacji

PATOLOGIA ODDECHU



Tachypnoe

– oddech przyspieszony i

powierzchowny, występujący u osób
gorączkujących, ze zmniejszona ilością
hemoglobiny, w chorobach
restrykcyjnych płuc, urazach klatki
piersiowej. Oddech powyżej 35 na
minutę jest wskazaniem do podjęcia
sztucznej wentylacji płuc.



Hyperpnoe

– oddech przyspieszony i

głeboki, występuje w kwasicy
metabolicznej, zawale mózgu i
hipoglikemii



Bradypnoe

– oddech zwolniony, występuje

w chorobach ośrodkowego układu
nerwowego, w zatruciach środkami
nasennymi

i morfiną, mocznica, śpiączka

cukrzycowa,

w hipotermii. Zwolnienie

poniżej 8-10/min jest wskazaniem do
podjęcia sztucznej wentylacji płuc.



Oddech Cheyne’a- Stokesa-

polegający

na występowaniu bezdechów trwających
kilkanaście sekund, po których pojawia się
oddech, który jest coraz szybszy i głębszy,
następnie po osiągnięciu maksimum - ulega
stopniowemu zwolnieniu i spłyceniu, aż do
kolejnego epizodu bezdechu. Cykle te
powtarzają się. Występuje w niewydolność LK
serca, często po udarach mózgu.



Oddech Kussmaula-

oddech

„gonionego psa”, polega na
przyśpieszeniu i pogłębieniu
oddechów - kwasica ustrojowa,



Oddech Biota-

seria szybkich

oddechów, następnie bezdech
-zwiększenie ciśnienia
wewnątrzczaszkowego, uszkodzenie
OUN na poziomie rdzenia
przedłużonego,



Oddech spłycony z bezdechami w
czasie snu-

np. w obturacyjnym

bezdechu sennym, zespole otyłości,
hipowentylacji



Oddech spłycony-

spowodowany

bólem opłucnej



Oddech świszczący-

tzw. Stridor, w

skurczu głośni



Oddychanie przez usta-

katar,

skrzywienie przegrody nosowej,

polipy w nosie, przerost trzeciego

migdałka



Wydech wydłużony i utrudniony-

dychawica oskrzelowa



Zapach acetonu z ust-

kwasica

cukrzycowa



Oddech charczący,

- głęboki, przez

otwarte usta, z odrzuceniem głowy

ku tyłowi- w agonii



Oddech utrudniony-

przeszkoda

mechaniczna w drogach

oddechowych, zmniejszona

wydolność układu oddechowego,

towarzyszy mu lęk, chory oddycha ze

wzmożonym wysiłkiem, często „łapie

powietrze” ustami, włącza

dodatkowe mięśnie oddechowe,

napinają się skrzydełka nosa,

obserwowalne zaciąganie dołków

nadobojczykowych, nadmostkowych,

podmostkowych, międzyżebrowych.

PATOLOGIA ODDECHU



Paradoksalne ruchy klatki
piersiowej-

polegaja na zapadaniu się

klatki piersiowej podczas wdechu, np.
po urazie ze złamaniem przednich
odcinków żeber, mostka



Jednostronne osłabienie ruchów
klatki piersiowej-

odma opłucnowa



Piersiowy tor oddychania-

znaczne

wodobrzusze



Brzuszny tor oddychania-

zesztywniające zapalenie stawów
kręgosłupa

CEL POMIARU



Diagnostyczny



Ocena częstości, charakteru,
zapachu, słyszalności, proporcji
czasu trwania wdechu i wydechu



Ocena wydolności oddechowej
pacjenta

WSKAZANIA



Ciężki stan chorego



Monitorowanie stanu chorego w
przebiegu chorób układu oddechowego,
krążenia i innych, np. ośrodkowego
układu nerwowego

WYKONAWCA



Lekarz, pielęgniarka, położna, ratownik
medyczny, opiekun medyczny

PRZYGOTOWANIE
SPRZĘTU



Zegarek z sekundnikiem

ZASADY POMIARU



Dyskretna obserwacja oddechu!



Mierzymy oddech bez wiedzy
pacjenta



Wdech+ wydech= 1 pełny oddech



Oceniamy rytm i jakość oddechów



Zwracamy uwagę czy aktywowane są
dodatkowe mięśnie oddechowe



Słuchamy odgłosów wdechu i
wydechu

PRZYGOTOWANIE
PACJENTA



Poinformowanie pacjenta o
nierozmawianiu w trakcie badania



Pacjent powinien być w spoczynku



Nie możemy tuż przed pomiarem
narazić badanego na wysiłek
fizyczny lub inny czynnik mający
wpływ na oddech

WYKONANIE POMIARU



Zapewnienie ciszy na sali



Poinformowanie pacjenta o zachowaniu

spokoju i nie mówieniu w czasie badania



Obserwowanie ruchów klatki piersiowej

badanego w pozycji siedzącej lub leżącej

(wskazane aby klatka piersiowa była

odsłonięta)

Pozostawienie ręki na nadgarstku chorego

po zbadaniu tętna i dyskretna obserwacja

ruchów klatki piersiowej



Liczenie ruchów oddechowych przez 1 min,

obserwowanie innych cech oddechu



Udokumentowanie pomiaru



Zgłoszenie odchyleń od normy lekarzowi

CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI

CIŚNIENIE TĘTNICZE KRWI

CIŚNIENIE TĘTNICZE
KRWI(CTK)



Definicja

- Ciśnienie krwi to siła z

jaką krew uderza o ściany naczyń
krwionośnych. Ciśnienie zmienia się
w zależności od skurczu i rozkurczu
serca.



Metody pomiaru:



Bezpośrednia(inwazyjna)



Pośrednia(palpacyjna, osłuchowa)

METODY POMIARU



Pionierem pośredniej metody jest

Riva-Rocci, który skonstruował

pierwszy sfignomanometr



Metoda palpacyjna określa tylko

CTK skurczowe



Metoda bezpośrednia polega na

pomiarze CTK za pomocą cewnika

umieszczonego wewnątrz

naczynia i monitora

Pomiaru CTK metodą
pośrednią dokonuje się za
pomocą:



aparatów rtęciowych,



sprężynowych,



połautomatycznych,



automatycznych



lub przy użyciu
ultradżwięków( Doppler,
Holter)

TECHNIKI POMIARU CD.

•

Ultradźwięki z wykorzystaniem zasady
Dopplera (tzw. Echosondy),

•

Metoda Holtera.

RODZAJE MANKIETÓW:

Mankiety mają różną szerokość
dostosowaną do wieku pacjenta.

•

Dla dzieci do 2 lat – 6 cm

•

Dla dzieci do 4 lat – 8 cm

•

Dla dzieci do 9 lat – 11 cm

•

Dla dorosłych – 12 -14 cm

METODA OSŁUCHOWA
KOROTKOWA



Osłuchiwanie tonów pojawiających się w

uciśniętej z zewnątrz przez mankiet tętnicy

ramiennej lub tętnicy promieniowej, a

później tonów znikających, w miarę

oniżania tego ucisku poprzez zmniejszanie

ciśnienia w mankiecie



Korotkow wyodrębnił 5 faz:



I-pierwsze tony o charakterze stuków-

ciśnienie skurczowe



II-tony ciche, stłumione



III-ponowny wzrost głośności tonów



IV-ściszenie tonów-rzadko ciśnienie

rozkurczowe(osoby z krążeniem

hiperkinetycznym)



V-zniknięcie tonów-ciśnienie rozkurczowe

NORMY CTK



Noworodek(skurczowe)- 60-80
mmHg



Małe dzieci(skurczowe)- 80-100
mmHg



Nastolatki- 120/80 mmHg



Dorośli- optymalne poniżej 120/80
mmHg, prawidłowe poniżej 130/85
mmHg, prawidłowe wysokie 130-
139/85-89 mmHg



W warunkach szpitalnych CTK
mierzy się raz dziennie

PATOLOGIA CTK



Nadciśnienie(hypertonia):



Łagodne-140-159/90-99 mmHg



Umiarkowane- 160-179/100-109 mmHg



Ciężkie- 180/110 mmHg i wyższe



Pierwotne, wtórne



Choroby nerek, krążenia, zaburzenia

hormonalne



Niedociśnienie(hipotonia):



Zapaść ortostatyczna- przejściowe

obniżenie się CTK poniżęj norm



Stałe obniżenie CTK poniżęj 100

mmHg



Pierwotne, wtórne



Zaburzenia hormonalne,leki, spadek

objętości krwi krążącej

CZYNNIKI OBNIŻAJĄCE
CTK



Związane z:



Pacjentem:

ciche tony Korotkowa,

niedawno spożyty posiłek, przeoczona

przerwa osłuchowa, wstrząs



Otoczeniem i sprzętem:

hałas,

niesprawny sprzęt, niski poziom rtęci,

nieszczelna gruszka, baterie



Pomiarem:

hałas, odpoczynek przed

badaniem powyżej 25 min, łokieć

ułożony za wysoko, za szybkie

wypuszczenie powietrza, za mocne

przyciskanie lejka stetoskopu



Osobą wykonującą pomiar:

zaokrąglanie wyniku, niedosłuch, brak

kompetencji

CZYNNIKI
PODWYŻSZAJĄCE CTK



Związane z:



Pacjentem:

ciche tony Korotkowa,

przeoczona przerwa osłuchowa, reakcja

białego fartucha, pomiar na ramieniu

porażonym, ból, lęk, wypalenie

papierosa, wypicie alkoholu,

wypełniony pęcherz moczowy, rozmowa



Otoczeniem i sprzętem:

hałas,

nieszczelna gruszka, zablokowane

wentyle manometru, zimne ręce

badającego, zimny stetoskop



Osobą wykonującą pomiar:

niedosłuch



Pomiarem:

za wąski mankiet, założony

nierówno, za rękaw, łokieć ułożony za

nisko, za krótki odpoczynek przed

pomiarem, niepodparte plecy i ramię,

za wolne wypuszczanie powietrza,

rejestrowanie IV fazy, za krótka

przerwa miedzy pomiarami, chłodna

pora roku

CELE ZABIEGU



Rozpoznanie nadciśnienia i
niedociśnienia



Kontrola skuteczności nadcisnienia



Diagnostyka stanów, w których zmiany
ciśnienia mogą być przyczyna
odczuwanych przez pacjenta
dolegliwości



Ocena stanu chorego

WSKAZANIA



U każdego chorgeo hospitalizowaneg



W przebiegu ścisłego nadzoru chorego,
np. zapaść naczyniowa, ciężko chory



U chorych otrzymujących leki
obniżające ciśnienie



U chorych z chorobami serca

PRZECIWWSKAZANIA



Brak przeciwwskazań ogólnych



Nie należy mierzyć ciśnienia na
ramieniu porażonym, na kończynie z
wyłoniona przetoką tętniczo-żylną, po
świeżym pobraniu krwi, na kończynie z
założonym wkłuciem
dożylnym/dotętniczym

WYKONAWCA



Lekarz, pielęgniarka, położna, ratownik
medyczny, opiekun medyczny

PRZYGOTOWANIE
SPRZĘTU



Aparat do mierzenia ciśnienia (mankiet
ciśnieniomierza dostosowany do
pacjenta)



Stetoskop

ZASADY POMIARU CTK



Przygotowanie pacjenta:



Poinformowanie chorego o badaniu,

uzyskanie zgody



Pomiar:



Na ramieniu wolnym od cewnika żylnego,

przetoki dializacyjnej



O stałej porze, w tej samej pozycji,

temperaturze pokojowej



Wygodne ułożenie chorego



Poinformowanie pacjenta, że badanie nie

daje powikłań i można je powtarzać, może

wystąpić niewielki ból w miejscu założenia

mankietu – w czasie jego napełniania

ZASADY POMIARU CTK



Zdjęcie ubrana z ręki, Ułożenie ręki, tak aby

tętnica ramienna lub promieniowa była na

poziomie serca, odwrócenie ręki stroną

zgięciową do góry, w lekkim odwiedzeniu, dłoń

niezaciśnięta



Można mierzyć na stojąco u osób

przyjmujących niektóre leki obniżające

ciśnienie, aby określić stopień hipotonii

ortostatycznej



Można mierzyć na kończynach dolnych u osób,

u których podejrzewa się zmiany naczyniowe

poniżej odejścia od aorty tętnicy

podobojczykowej i pnia ramienno-głowowego



Przed pomiarem-5 min odpoczynku, 15-30 min

nie pić mocnej kawy, herbaty, denerwować się,

wykonywać wysiłku fizycznego, śpieszyć się

ZASADY POMIARU CTK



Przygotowanie sprzętu:



Mankiet: komora powietrzna

powinna stanowić 80% u

dorosłych, 100% u dzieci,

szerokość mankietu: 6 cm-do 2

lat; 8 cm- do 4 lat; 11 cm-do 9 lat;

12-14 cm- dorośli(1/3 długości

ramienia)



Manometr sprężynowy powinien

być kalibrowany co 3-6 miesięcy

PRZEBIEG POMIARU



Umycie rąk



Zapewnienie ciszy( wyłączyć radio, zaprzestać rozmów)



Sprawdzenie i przygotowanie sprzętu



Ułożenie chorego (ramię w lekkim odwiedzeniu, podparte, na

wysokości serca)



Mankiet zakładamy równo, tak by nie uciskał, ok. 2 -3 cm

powyżej zgięcia łokciowego, zakręcamy zawór pompki



Umocowanie manometru



Odszukanie tętna na tętnicy promieniowej lub ramiennej



Powietrze do mankietu wtłaczamy szybko, gdy nie wyczuwamy

już tętna nad tętnicą promieniową, dopompowujemy mankiet o

30 mmHg

PRZEBIEG POMIARU



Stetoskop umieszczamy nad tętnicą

promieniową lub ramienną



Powietrze z mankietu wypuszczamy powoli: 2-3

mmHg/s, delikatnie odkręcając zawór pompki



Odczytujemy wynik ciśnienia skurczowego przy

pierwszym słyszalnym tonie



Dalsze obniżanie ciśnienia w mankiecie



Odczytanie wartości ciśnienia rozkurczowego



Wypuszczenie reszty powietrza z manometru

przez całkowite odkręcenie zaworu pompki

PRZEBIEG POMIARU



Nie zaokrąglamy wyniku do 5 mmHg



Powtórny pomiar możemy wykonać po upływie

1-2 minut, minimum 30 s



Gdy tony Korotkowa są ciche, prosimy

pacjenta o uniesienie ramienia, kilkakrotne

zaciśnięcie pięści



Zdjęcie mankietu z ramienia lub pozostawienie

go przy powtarzanych pomiarach



Udokumentowanie pomiaru

PRZEBIEG POMIARU



Zgłoszenie odchyleń od normy lekarzowi



Uporządkowanie sprzętu



Umycie rąk



Mankiet i stetoskop przed kolejnym

pomiarem dezynfekujemy



FILMIK ZE STRONY:

http://www.youtube.com/watch?v=A_XmEC6N1s0

UWAGA

Należy dokonać pierwszego

pomiaru ciśnienia na obu

kończynach górnych, potem na

kończynie, na której ciśnienie

było wyższe

CIŚNIENIOMIERZE

CIŚNIENIOMIERZE

TEMPERATURA CIAŁA

TEMPERATURA CIAŁA

TEMPERATURA

CIAŁA



Definicja

–wielkośc fizyczna ciała odczytywana

za pomocą termometru na skali Celsjusza lub
Fahrenheita.



Metody pomiaru:



-zewnętrzne – pod pachą i w pachwinie



-wewnętrzne – w odbycie, pochwie, ustach,
przewodzie słuchowym zewnętrznym

NORMY



Prawidłowa temperatura ciała jest różna w
zależności od miejsca pomiaru:



-Pod pachą i w pachwinie 

36 – 37°C



-W odbycie 

wyższa o 0,5°C

niż pod pachą



-W jamie ustnej 

wyższa o 0,3°C

niż pod

pachą



-W pochwie 

wyższa o 0,3°C -1°C

niż pod

pachą (w zależności od fazy cyklu
miesiączkowego)

W przewodzie słuchowym różna w

zależności od wieku:

0-2 r.ż. 36,4 – 38°C;
3-10 r.ż.  36,1 – 37,8°C;
11-65 r.ż. 35,9 – 37,6°C;
powyżej 65 r.ż. 35,8 – 37,5°C

INTERPRETACJA

TEMPERATURY



Uwzględniamy wiek badanego, płeć, porę
dnia, miejsce badania temperatury,
rodzaj termometru.

Poniżej 26°C  temperatura krytyczna

(może prowadzić do zejścia śmiertelnego)

Poniżej 36°C  temperatura subnormalna
36-37°C  temperatura normalna
37,1-38°C  stan podgorączkowy
38,1-39°C  gorączka umiarkowana
39,1-40°C  gorączka wysoka

TYPY GORĄCZKI



Przebieg gorączki stanowi ważny moment

diagnostyczny i prognostyczny w chorobach

zakaźnych. Rozróżnia się kilka rodzajów gorączki:

1) gorączka ciągła

: o jednostajnej wysokości, różnice

w ciągu dnia powyżej 1°.

2) gorączka powrotna:

nawroty gorączki.

3) gorączka przepuszczająca:

w ciągu dnia zmieniają

się okresy gorączki wysokiej i interwały

bezgorączkowe.

4) gorączka zwalniająca:

o różnicach w ciągu dnia nie

przekraczających 1,5°,

5) gorączka falująca:

gorączka w postaci fal.

Czynniki powodujące wzrost temperatury



Fizjologiczne: wzmożony wysiłek
fizyczny, stany emocjonalne,
owulacja i II faza cyklu
miesiączkowego.



Patologiczne: drobnoustroje
chorobotwórcze, choroby
zwiększające przemianę materii,
urazy OUN (ośrodka
termoregulacji), aktywność ruchowa



Fizjologiczne: brak,



Patologiczne: wstrząs,
wyniszczenie organizmu,
odwodnienie.



Fizyczne: zimna kąpiel.

Czynniki powodujące

obniżenie temperatury

CEL POMIARU:



Ustalenie aktualnej temperatury
ciała

WSKAZANIA



U każdego chorego hospitalizowanego 2
razy dziennie



U chorego z subiektywnymi bądź
obiektywnymi objawami gorączki



Po podaniu środków
przeciwgorączkowych lub wykonaniu
zabiegów fizykalnych



W czasie obserwacji chorego
gorączkującego



Po zabiegu operacyjnym w hipotermii, w
ciężkim stanie zdrowia, po toczeniu krwi

PRZECIWWSKAZANIA



Brak przeciwwskazań

WYKONAWCA



Lekarz, pielęgniarka, położna, ratownik
medyczny, każdy pacjent po
przeszkoleniu

PRZYGOTOWANIE

SPRZĘTU



Termometr alkoholowy (rtęciowy)



Termometr elektroniczny (do ucha, do
odbytu, pod pachę, do jamy ustnej,
bezdotykowy)



Wazelina (przy pomiarze w odbycie)



Płatki ligniny



Miska nerkowata



Taca



Rękawiczki



sprzęt do dezynfekcji

PRZYGOTOWANIE

PACJENTA



Poinformowanie o celu i sposobie
wykonania pomiaru



Uzyskanie zgody pacjenta i pozyskanie go
do współpracy



Zapewnienie wygodnej pozycji



Poinformowanie o konieczności unikania
gwałtownych ruchów podczas pomiaru;
nieprzyjmowaniu zbyt ciepłych lub zbyt
zimnych płynów przed pomiarem w ustach;
niewkładaniu gwałtownym ruchem
termometru do ucha

PRZEBIEG POMIARU

1.Przygotowanie pielęgniarki:



Higieniczne mycie rąk; założenie
rękawiczek.

2.Przygotowanie zestawu:
- Termometr rtęciowy lub elektroniczny,

70-80% alkohol, waciki miska nerkowata,
sprzęt do dezynfekcji, sprawdzenie stanu
technicznego termometru



Czynności właściwe:

-

Pomiar w dole pachowym

– zapewnienie

dostępu do miejsca pomiaru, dezynfekcja
termometru, osuszenie dołu pachowego,
włożenie termometru, przyciśnięcie
ramienia pacjenta do klatki piersiowej,
pozostawienie termometru na ok. 10 min,
wyjęcie termometru, ocena i
udokumentowanie wyniku

PRZEBIEG

POMIARU

PRZEBIEG

POMIARU

-

Pomiar w odbycie

– nałożenie

czystej osłonki na termometr,

pokrycie cienką warstwą wazeliny

końcówki termometru, ułożenie

pacjenta w pozycji bocznej,

odsłonięcie pośladków, rozchylenie

fałdów pośladkowych, włożenie

termometru na głębokość 2,5 cm do

odbytu, pozostawienie na okres ok.

3 min., wyjęcie termometru, zdjęcie

osłonki, ocena i udokumentowanie

pomiaru

PRZEBIEG

POMIARU

-

Pomiar w jamie ustnej

– nałożenie czystej

osłonki na termometr, włożenie
termometru do ust chorego pod język,
poproszenie chorego by lekko zamknął
usta, pozostawienie termometru na okres
ok. 5 min., wyjęcie termometru, zdjęcie
osłonki, ocena i udokumentowanie
wyniku

PRZEBIEG

POMIARU



Pomiar w pochwie

– indywidualny

termometr, pomiar dokonywany rano
przed wstaniem z łóżka



Włożenie termometru do pochwy,
pozostawienie na okres ok. 3 min, wyjęcie
termometru, ocena i udokumentowanie
wyniku pomiaru.

POMIAR

TERMOMETREM

ELEKTRONICZNYM



Przed pierwszym użyciem zapoznanie się z
instrukcją obsługi  postępowanie zgodne
z zaleceniami producenta.



Włączenie przycisku uruchamiającego
zasilanie termometru, oczekiwanie na
pojawienie się sygnału gotowości,
nałożenie osłonki na termometr (ucho),
włożenie termometru w miejsce badania
(ucho, pod pachę), pojawienie się sygnału
oznacza zakończenie pomiaru  ocena i
udokumentowanie wyniku

UWAGA

W przypadku używania termometrów

elektronicznych pojawienie się na

wyświetlaczu symbolu L świadczy o

temperaturze niższej niż 32°C.

Natomiast pojawienie się symbolu H

świadczy o temperaturze wyższej niż 42

°C

TERMOMETRY

TERMOMETRY

TĘTNO

TĘTNO

TĘTNO



Definicja

– to rytmiczne rozciąganie naczyń

krwionośnych wywołane nagłymi zmianami

ciśnienia krwi w następstwie skurczów i

rozkurczów komór serca. Pomiar tętna to

badanie wyczuwalnych, spowodowanych przez

skurcz serca uderzeń o ścianę naczynia, fali krwi

przepływającej przez układ tętniczy.



Miejsca pomiaru:



Najczęściej – t. promieniowa



W stanach nagłych na dużych tętnicach – t.

szyjna, t. udowa, nad koniuszkiem serca ( u

dzieci na t. ramiennej)



W zaburzeniach krążenia obwodowego – t.

grzbietowa stopy, t. podkolanowa, t. piszczelowa

tylna

NORMY

Wiek

Średnia wartość

uderzeń/min

Zakres (2

odchylenia
standardowe)

Noworodek

140

90 - 190

1 – 6 m.ż.

130

80 - 180

6 – 12 m.ż.

115

75 – 155

1 – 2 r.ż.

110

70 - 150

2 – 6 r.ż.

103

68 - 138

6 – 10 r.ż.

95

65 - 125

10 – 14 r.ż

85

55 - 115

Dorośli

64 – 72

50 - 100

Wiek geriatryczny

Ok.60 ale może ulec

przyspieszeniu do 90-

95

50 - 100

Czynniki
powodujące wzrost
szybkości tętna



Fizjologiczne: wiek (tabela),
stany emocjonalne, wysiłek fiz.,
spożycie alkoholu, nikotyny u
ludzi młodych



Patologiczne: choroby
gorączkowe, choroby serca,
hipowolemia, krwotoki,
nadczynność tarczycy



Fizjologiczne: sen, pozycja
leżąca, u sportowców



Patologiczne: wzmożone
ciśnienie śródczaszkowe,
zatrucia pochodzenia
wewnętrznego i zewnętrznego,
hipotermia,

Czynniki powodujące

zwolnienie tętna

INTERPRETACJA WYNIKU



bradykardia

 Zwolnienie czynności serca

poniżej 60 uderzeń/min (względna 40-60;
bezwzględna <40)



tachykardia

 Przyspieszenie czynności serca

powyżej 100 uderzeń/min



Ocena miarowości tętna (badamy przez 1
min). Tętno niemiarowe  arytmia



Bradyarytmia –

tętno zwolnione i niemiarowe



Tachyarytmia

– tętno przyspieszone i

niemiarowe

NIEMIAROWOŚĆ



ekstrasystoliczna

(skurcze dodatkowe

serca, zanim skończy się faza rozkurczu
serca. Mogą one powtarzać się np. po
każdym drugim skurczu serca jako tętno
bliźniacze- w zatruciu naparstnicą lub
nieregularnie);



oddechowa

(okresowe przyspieszanie i

zwalnianie akcji serca zależnie od faz
oddychania);



całkowita

(zupełnie niemiarowe tętno,

występujące w migotaniu przedsionków
wskutek wad mitralnych, chns, wad
wrodzonych serca, po zawale).

PATOLOGIE

TĘTNA



tętno twarde, małe i leniwe

(pulsus tardus,

parvus, mollis) –charakteryzuje się mala

ampitudą,występuje w zwężeniu zastawki

aortalnej. Najlepiej oceniać je na tętnicy

szyjnej



tętno chybkie, twarde i duże

(pulsus celer,

altus, durus)- charakteryzuje się bardzo

krótkim okresem wyczuwalności pod

palcami, pojawia się przy dużej różnicy

między ciś. Skurczowym a rozkurczowym.

Występuje w niedomykalności aortalnej (tzw.

tętno taranowe lub tętno Corrigana).

Najlepiej oceniać je na tętnicy promieniowej.

 tętno dwubitne

– tętno z dwoma falami

dodatnimi w czasie skurczu, wywołane
dodatkową falą przepływu krwi.

 tętno dykrotyczne

– tętno w którym jedna

fala przypada na okres skurczu, a druga na
początek rozkurczu. Występuje w
kardiomiopatii przerostowej ze zwężeniem
drogi odpływu, w nirdomykalności i
zwężeniu zastawki aorty.

 tętno nitkowate

(szybkie, małe, miękkie;

pulsus filiformis, pulsus parvus, frequens,
mollis) – jest szybkie, słabo wypełnione,
słabo napięte, ledwo wyczuwalne pod
palcami. Występuje we wstrząsie, czasem w
gorączce

PATOLOGIE

TĘTNA

PATOLOGIE

TĘTNA



tętno dziwaczne

(paradoksalne), tętno przy

nadmiernym obniżeniu skurczowego ciśnienia

tętniczego podczas wdechu (więcej niż o 10 mm Hg),

występuje w tamponadzie serca, zaciskającym

zapaleniu osierdzia, masywnej zatorowości płucnej,

wstrząsie, astmie, ciężkiej POChP



tętno naprzemienne

– cechuje się naprzemiennym

okresem tętna lepiej i gorzej wypełnionego, siła

skurczu lewej komory serca wacha się w czasie, jest

zbyt słaba, aby skutecznie adaptować się do

zmiennych warunków jej czynności. Występuje w

niewydolności lewokomorowej



zjawisko deficytu tętna –

częstośc tętna w ciągu

minuty jest mniejsza niż liczona w tym czasie częstość

pracy serca, co wynika z braku efektu mechanicznego

niektórych skurczów. Występuje w szybkim migotaniu

przedsionków lub licznych dodatkowych pobudzeniach

komorowych (pulsus intermittens)

CEL POMIARU



Wykrycie zaburzeń w zakresie liczby
(częstotliwości), rytmu (miarowości) i
napięcia (siły) tętna.

WSKAZANIA DO

POMIARU



U każdego chorego hospitalizowanego
2 razy dziennie, równocześnie z
pomiarem temperatury



Przy zmianie stanu chorego



Przed podaniem niektórych leków (np.
glikozydów nasercowych)



W czasie szczególnej obserwacji
chorego (co 15 min, 30 min, 1 h)

PRZECIWWSKAZANIA



Brak przeciwwskazań

WYKONAWCA



Lekarz, pielęgniarka, położna, ratownik
medyczny, opiekun medyczny

PRZYGOTOWANIE

SPRZĘTU



Zegarek z sekundnikiem



Słuchawki lekarskie



Rękawiczki

PRZYGOTOWANIE

PACJENTA



Poinformowanie pacjenta o sposobie
wykonania pomiaru



Uzyskanie zgody i pozyskanie do
współpracy



Zapewnienie pacjentowi wygodnej
pozycji



Zalecenie pacjentowi 15-minutowego
odpoczynku przed badaniem

WYKONANIE POMIARU



Higieniczne umycie rąk



Opuszkami palców 2,3,4 lekko uciskamy tętnicę
(kciuk poza polem badanej tętnicy)



Jeżeli tętno jest dobrze wyczuwalne i miarowe
liczymy uderzenia przez 15 sekund (uzyskany
wynik mnożymy przez 4)



Jeżeli wykryto zaburzenia rytmu  1 minuta



Podczas pomiaru określamy szybkość, napięcie
oraz typ niemiarowości (o ile występuje)



Ocena i udokumentowanie wyniku pomiaru



Higieniczne umycie rąk



Zgłoszenie lekarzowi odchyleń od normy

MASA CIAŁA

MASA CIAŁA

POMIAR MASY

CIAŁA



Definicja

– określenie masy ciała z

wykorzystaniem przeznaczonych do tego celu
przyrządów pomiarowych

WSKAŹNIK BMI

BMI

– ang. Body Mass Index; wskaźnik

masy ciała; jest współczynnikiem
powstałym przez podzielenie masy ciała
(kg) przez kwadrat wzrostu (m).

NORMY

BMI

Dla osób dorosłych wartość BMI wskazuje na:



< 15 – wygłodzenie



15,0–17,4 – wychudzenie



17,5–18,4 – niedowagę



18,5–24,9 – wartość prawidłową



25,0–29,9 – nadwagę



30,0–34,9 I stopień otyłości



35,0–39,9 II stopień otyłości



>= 40,0 III stopień otyłości (otyłość skrajna)

WSKAŹNIK WHR

WHR

– ang. Waist to Hip Ratio; stosunek

obwodu talii do obwodu bioder; jest
współczynnikiem powstałym przez
podzielenie obwodu talii przez obwód
bioder (ta sama jednostka miar).



Wskaźnik dystrybucji tkanki tłuszczowej



Wyznacznik określający rodzaj sylwetki
oraz typ otyłości

NORMY WHR

Wskaźnik WHR jako kryterium typu

otyłości

Płeć

Otyłość

brzuszna

Otyłość

biodrowo -
udowa

Mężczyźni

WHR>1

WHR<0,5

Kobiety

WHR>0,8

WHR<0,8

TYPY OTYŁOŚCI

Rozmieszczenie tkanki tłuszczowej w
organizmie warunkuje 2 typy otyłości:



typu jabłka

(androidalna, brzuszna,

centralna) - nagromadzenie tkanki
tłuszczowej w okolicach karku, ramion i
jamy brzusznej



typu gruszki

(gynoidalna, pośladkowo-

udowa, obwodowa) - nagromadzenie
tkanki tłuszczowej głównie na udach i
pośladkach oraz w okolicy bioder.

CEL POMIARU



Określenie masy ciała noworodka



Ocena rozwoju somatycznego u
niemowląt i dzieci starszych



Rutynowe badania bilansowe



U chorych hospitalizowanych przy
przyjęciu, a następnie raz w tyg.
lub częściej



U chorych z nadwagą, otyłych i (lub)
wyniszczonych



Przed nakłuciem odbarczającym jamy
brzusznej i po nim



Przed zabiegiem operacyjnym



Przed dializą i po niej



U chorych żywionych pozajelitowo

WSKAZANIA



Ustalenie aktualnej masy ciała



Ocena stopnia odżywienia



Ocena rozwoju somatycznego dzieci i
młodzieży



Prowadzenie bilansu płynów



Ocena stanu klinicznego (stopnia
nawodnienia organizmu)

PRZECIWWSKAZANIA



Brak przeciwwskazań

WYKONAWCA



Pielęgniarka i położna

PRZYGOTOWANIE
SPRZĘTU



Waga w zależności od stanu i wieku
chorego: waga niemowlęca, stojąca,
siedząca, łóżkowa, lekarska z
wzrostomierzem, elektroniczna



Płyn odkażający



Jednorazowy podkład fizelinowy, lignina



Podnośnik dla chorych leżących

ZASADY POMIARU MASY

CIAŁA



Czas wykonania pomiaru – ta sama
pora dnia, na czczo, z
odnotowaniem faktu oddania stolca



Sprawdzenie sprawności działania
urządzeń pomiarowych,
wytarowanie, ustawienie wagi w
pozycji 0



Dezynfekcja urządzenia
pomiarowego



Poinformowanie chorego i
uzyskanie zgody na
przeprowadzenie pomiaru



Higieniczny umycie rąk



Na wadze niemowlęcej: dziecko
powinno być rozebrane do naga i leżeć
na wytarowanej podkładce



Na wadze stojącej: osoba ważona
powinna być rozebrana do bielizny
(ewentualnie należy oszacować i
odnotować wagę ubrania) i stać boso na
środku wytarowanej wagi- na
podkładzie z ligniny



Na wadze w pozycji siedzącej: osoba
ważona powinna być rozebrana do
bielizny (ewentualnie należy oszacować
i odnotować wagę ubrania) , siedzieć
oparta głęboko na wytarowanej
podkładce wagi



Na wadze w pozycji leżącej: osoba
ważona powinna być rozebrana do
bielizny (ewentualnie należy oszacować
i odnotować wagę ubrania), położony za
pomocą podnośnika na wytarowanej
podkładce wagi



Dokonanie pomiaru, precyzyjne
odczytanie wyniku



Zinterpretowanie otrzymanego wyniku
pomiaru zgodnie z obowiązującymi
normami



Odnotowanie pomiaru



Uporządkowanie sprzętu



Dezynfekcja sprzętu



Mycie higieniczne rąk

WAGI

WAGI

WZROST

WZROST

POMIAR WZROSTU



Definicja

– pomiar antropometryczny

mierzący odległość szczytu głowy do
płaszczyzny podeszwowej stóp
ustawionych prostopadle do podudzi.

CEL POMIARU



Śledzenie dynamiki procesów
rozwojowych



Obliczenie powierzchni ciała dla
potrzeb dawkowania leków

WSKAZANIA



ocena stopnia rozwoju



uzyskanie informacji na temat przebiegu
rozwoju i oddziaływania różnych
czynników (np. chorób przewlekłych,
stosowanych diet eliminacyjnych,
żywieniowych niedoborów jakościowych i
ilościowych oraz stresu psychicznego)



ocena efektu stosowanego leczenia

PRZECIWWSKAZANIA



Bral przeciwwskazań

WYKONAWCA



Pielęgniarka, położna

PRZYRZĄDY

SŁUŻĄCE DO

POMIARU



Liberometr

–służy do pomiaru długości

ciała i cech długościowych niemowląt w
pozycji leżącej. Składa się z metalowego
statywu na którym poziomo umieszczona
jest metalowa rura z podziałką
milimetrową. Do rury przytwierdzone sa
dwie łopatki- jedna nieruchoma, druga
ruchoma i przesuwa się ona wzdłuz
podziałki. Miejsce odczytu znajduje się w
okienku przy ruchomej lopatce.

LIBEROMETR



Antropometr typu Martina

– sluży

do pomiary wysokości ciała i cech w
pozycji stojącej.



Ławeczka Epsteina

– pozwala tylko

na zmierzenie długości całkowitej
ciała niemowlęcia



Ekierka i taśma krawiecka



Wzrostomierz

(przy wadze

lekarskiej)

ANTROPOMETR TYPU
MARTINA

PRZEBIEG POMIARU



Dziecko ponizej 15-18 miesiąca –ułożenie na
liberometrze lub ławeczce Epsteina w pozycji
leżącej, swobodnej an plecach, wyprostowane.



Dziecko powyżej 18 miesiąca lub gdy u młodszego
dziecka długość ciała wykracza poza skale
liberometru lub ławeczki i potrafi ono przyjąć
pozycje pionową, pomiar odbywa się w pozycji
stojącej za pomocą antropometru. Dziecko powinno
stać swobodnie, bez obuwia, bez nadmiernego
naprężenia ciała, barki rozluznione, kończyny górne
i dolne swobodnie wyprostowane, stopy złączone
piętami i równomiernie obciążone, a głowa
ustawiona w płaszczyźnie oczno-usznej.
Antropometr ustawia się z przodu badanego. Szczyt
iglicy lub dolna jej krawędź powinna dotykać
szczytu głowy. Należy zwrócić uwagę na pionowe
ustawienie antropometru.

PRZEBIEG POMIARU



W przypadku braku antropometru
pomiaru dokonujemy przy pomocy
przyklejonej do ściany taśmy
krawieckiej oraz ekierki

OBWÓD

GŁOWY

OBWÓD

GŁOWY

POMIAR OBWODU

GŁOWY



Definicja

– pomiar

antropometryczny obwodu
głowy pozwala na ocenę
rozwoju fiz. w odniesieniu do
przyjętej normy.

CEL POMIARU



Monitorowanie rozwoju
fizycznego



Wczesne wykrycie
nieprawidłowości i zaburzeń w
rozwoju fiz.



Ocena skuteczności podjętych
działań terapeutycznych

WSKAZANIA



profilaktyczna ocena wzrostu czaszki
u dziecka do 1 r.ż.



podejrzenie zaburzeń w rozwoju
fizycznym dziecka – odchylenia od
normy dla wieku i płci



Wady rozwojowe, np. wodogłowie,
małogłowie, ścieniona czaszka

PRZECIWWSKAZANIA



Bral przeciwwskazań

WYKONAWCA



Pielęgniarka, położna

PRZYGOTOWANIE
SPRZĘTU



Taśma z podziałka centymetrową,
nierozciągana



Aktualne siatki centylowe



Tabele norm dla danej cechy właściwej
populacji płci i wieku



Długopis i linijka do obliczeń

ZASADY POMIARU



Poinformowanie matki i dziecka o istocie
pomiaru



Umycie rąk ciepłą wodą



Taśmę krawiecką przeprowadzamy przez
największą wypukłość potyliczną oraz przez
punkt metopion, położony na czole między
guzami czołowymi



Naniesienie bieżącego pomiaru na siatkę
centylową, ocena i udokumentowanie wyniku,
poinformowanie lekarza o nieprawidłowościach



Umycie higieniczne rąk

OBWÓD KLATKI

PIERSIOWEJ

OBWÓD KLATKI

PIERSIOWEJ

POMIAR OBWODU KLATKI

PIERSIOWEJ



Definicja

– pomiar

antropometryczny klatki
piersiowej pozwala na ocenę
rozwoju fizycznego w odniesieniu
do przyjętej normy.

CEL POMIARU



ocena rozwoju somatycznego
dziecka



Ocena skuteczności podjętych
działań terapeutcznych

WSKAZANIA



Monitorowanie rozwoju
somatycznego dziecka



Wady rozwojowe klatki piersiowej

PRZECIWWSKAZANIA



Bral przeciwwskazań

WYKONAWCA



Pielęgniarka, położna

PRZYGOTOWANIE
SPRZĘTU



Taśma z podziałka centymetrową,
nierozciągana



Aktualne siatki centylowe



Tabele norm dla danej cechy właściwej
populacji płci i wieku



Długopis i linijka do obliczeń

ZASADY POMIARU



Poinformowanie matki i dziecka o celach i
zasadach pomiaru, zapewnienie przyjaznego,
bezpiecznego klimatu



Umycie rąk ciepłą wodą



Taśmę pomiarową przeprowadzamy na
granicy trzonu mostka i wyrostka
mieczykowatego oraz przez dolne kąty
łopatek



Naniesienie bieżącego pomiaru na siatkę
centylową, ocena i udokumentowanie
wyniku, poinformowanie lekarza o
nieprawidłowościach



Umycie higieniczne rąk

BILANS

PŁYNÓW

BILANS

PŁYNÓW

BILANS PŁYNÓW



Definicja

-

jest to zapisywanie ilości

przyjętych i wydalonych przez

pacjenta płynów, prowadzone

przez okres 24 godzin, którego

celem jest pomiar i ocena

funkcjonowania gospodarki

wodnej chorego

BILANS:



Zerowy-

płyny przyjęte= płyny

wydalone



Dodatni-

płyny przyjęte> płyny

wydalone



Ujemny

- płyny przyjęte< płyny

wydalone

PŁYNY PRZYJĘTE



Dożylnie( i.v):



Wlew kroplowy: 250, 500 ml 0,9%

NaCl, 5%, 10% Glukoza, krew,

osocze



Doustnie( p.o.):



1 szklanka= 250 ml



1 łyżka stołowa= 10 ml



1 łyżeczka= 5 ml



1 talerz= 300 ml

PŁYNY WYDALONE



Drogi utraty płynów:



Nerki- mocz= 1500 ml



Płuca- para wodna= 500 ml



Skóra- pot= 300 ml



Przewód pokarmowy- stolec=200 ml



Suma: 2400 ml/24 h

PŁYNY WYDALONE



Czynniki zwiększające ilość

wydalanych płynów:



Wysoka temperatura otoczenia



Wysoka wilgotność otoczenia



Gorączka- wzrost temperatury o 1

stopień C powyżej 37 stopni C=

250 ml/24 h



Częste oddechy- 30

oddechów/min= 500 ml/24h



Wymioty, biegunka( miska

nerkowata: mała= 200 ml; duża=

400 ml)

ZADANIA PIELĘGNIARKI



Przygotowanie naczyń do pomiaru

objętości moczu, jeżeli pacjent ma

założony cewnik-odczyt z podziałki

worka



Przygotowanie karty bilansu płynów



Poinformowanie pacjenta o

konieczności pomiaru każdej ilości

oddanego moczu i przyjmowanych

płynów



Po 24 h dokonanie zestawienia ilości

płynów dostarczonych i

wydalonych( zbilansowanie)



Udokumentowanie bilansu



Przygotowanie pacjenta do

prowadzenia bilansu płynów w

warunkach domowych

DOBOWA ZBIÓRKA
MOCZU



Zbieramy wydalony przez pacjenta
mocz, tak jak przy prowadzeniu
bilansu płynów



Mocz jest zbierany w ciągu całej
doby do 1 pojemnika odpowiednio
oznaczonego nazwiskiem pacjenta

OBRZĘKI

OBRZĘKI

OBRZĘKI



Definicja

- obrzęk to nagromadzenie

nadmiernej ilości wody w tkance

śródmiąższowej.



Ze względu na miejsce występowania

dzielimy je na:



Obrzęki uogólnione:

najczęściej

występują w przebiegu zaburzeń

gospodarki wodno-elektrolitowej

organizmu, zaburzeniach

endokrynnych, w niewydolności

krążenia, stanach niedoboru białka,

alergii



Obrzęki miejscowe:

charakterystyczne

dla zastoju żylnego, zastoju chłonki,

mogą występować także w przedbiegu

niewydolności krążenia oraz

miejscowego procesu zapalnego

OBRZĘKI MOGĄ BYĆ

POCHODZENIA:



Sercowego:

umiejscawiają się

najczęściej w najniżej położonych

częściach ciała( stopy, kostki,

podudzia), w nasilonej

niewydolności krążenia pojawiają

się na udach, brzuchu, dolnych

częściach klatki piersiowej, okolicy

lędźwiowo-krzyżowej.



Nerkowego:

pojawiają się i nasilają

w ciągu nocy, tzn. uwydatniają się

szczególnie rano na twarzy, w

okolicach powiek, a następnie

stopniowo ustępują w ciągu dnia

ZADANIA PIELĘGNIARKI



Poznanie wskazań do systematycznej lub

okresowej oceny obrzęków



Rozpoznanie stanu pacjenta (z

ukierunkowaniem na funkcję układu

krążenia, moczowego, stan skóry, alergie,

zaburzenia gospodarki wodno-

elektrolitowej, stany zapalne)



Analiza diety pacjenta pod kątem ilości

dziennego spożycia soli kuchennej



Obserwacja tkanki podskórnej (okolic

najniżej położonych części ciała, okolic

luźnej tkanki łącznej podskórnej, np.

wokół oczu)



Badanie palpacyjne okolic, w których

można oczekiwać występowanie

obrzęków (ucisk kciukiem nad twardą

podstawą np. w okolicy kości

krzyżowej, nad kością piszczelową)



Codzienne ważenie pacjenta i ocena

różnicy masy ciała w kolejnych dniach;



Dokonywanie pomiarów obwodów

części ciała objętych obrzękiem np.

kończyn (zawsze na tej samej

wysokości);



Prowadzenie bilansu płynów u pacjenta

(płyny dostarczone drogą dojelitową i

pozajelitową oraz wydalone różnymi

drogami - z moczem, potem, stolcem,

wydzielinami z przetok, drenów, ran

oraz inne płyny uzyskane z nakłuć np.

wodobrzusza, opłucnej, płukania,

krwawienia)



Dokumentowanie wyników obserwacji,

pomiarów, badań palpacyjnych i

bilansu płynów



Interpretowanie wyników oceny i

udzielanie pacjentowi wskazówek

zależnie od dokonanej oceny

DZIĘKUJEMY ZA

UWAGĘ