ZARZĄDZANIE

DZIAŁALNOŚCIĄ

PODSTAWOWĄ, A

ZARZĄDZANIE

FINANSOWE

Patrycja Strykowska

Paulina Sworobowicz

Budżety operacyjne i ich

sporządzanie

Budżet

jest to zestawienie planowanych
na dany okres (np. tydzień, miesiąc,
najczęściej rok) dochodów i wydatków
jednostki gospodarującej. Celem
sporządzania budżetu jest
racjonalizacja wydatków. Budżet
stanowi podstawę finansowego
planowania przedsięwzięć
oraz dostarcza najważniejszych
informacji potrzebnych do kontroli
prowadzonej działalności.

Jedna z metod przygotowania
budżetu:

1.

Na podstawie prognozy można oszacować:

a)

zużycie materiałów,

b)

robociznę bezpośrednią wyrażaną w
roboczogodzinach.

2.

Na podstawie szacunku robocizny bezpośredniej
można oszacować:

a)

zapotrzebowanie na środki dla każdego z działów,

b)

środki potrzebne do kontrolowania pracowników
bezpośrednio produkcyjnych w każdym dziale,

c)

środki pomocnicze do prowadzenia prac w
każdym dziale.

3.

Na podstawie powyższych szacunków i prognozy
należy oszacować wielkość personelu
wymaganego do realizacji prognozy.

4.

Na podstawie prognozy długoterminowej oraz ogólnej
strategii i celów organizacji należy oszacować wielkość
personelu pośredniego, który może być zatrudniony w
bieżącym roku finansowym.

5.

Należy przeprowadzić obliczenie kosztów ogólnych
(dzierżawa, odsetki, ubezpieczenia, ogrzewanie, oświetlenie
itp.).

6.

Wszystkie powyższe elementy są następne wykorzystane do
oszacowania całkowitych nakładów w rozpatrywanym
okresie finansowym.

7.

Różnica pomiędzy całkowitymi oszacowanymi nakładami a
całkowitymi przychodami jest możliwym do osiągnięcia
zyskiem.

8.

Ten zysk dodany do oszacowanych nakładów, daje nam
budżet działalności organizacyjnej w danym roku
finansowym.

Wykres granicznego punktu

rentowności

Margines bezpieczeństwa

Przykład:

Przychód przewidziany w budżecie = 200.000 zł

Wielkość przychodu powyżej punktu granicznego =

160.000 zł

Im większy margines bezpieczeństwa tym lepsza

jest sytuacja przedsiębiorstwa.

NAKŁADY

(KOSZT CAŁKOWITY)

KOSZTY STAŁE



Dzierżawa,



Podatki od
nieruchomości.

KOSZTY ZMIENNE



Koszty
materiałowe i
robocizny,



Ubezpieczenia,



Koszty
zarządzania itp.

KOSZTY CAŁKOWITE = KOSZTY STAŁE + KOSZTY ZMIENNE

MARŻA POKRYCIA = PRZYCHODY – KOSZTY ZMIENNE

Wykres zysku

Wartość dodana

WARTOŚĆ DODANA = PRZYCHÓD – WYDATKI NA MATERIAŁY I USŁUGI

Tak więc wartość dodana jest to kwota
będąca w dyspozycji organizacji, która
musi pokryć wszystkie wewnętrznie
poniesione koszty, takie jak:



Dzierżawę,



Odsetki,



Podatki od nieruchomości,



Ubezpieczenia,



Amortyzację,



Koszty projektowania,



Podatki,



Zysk netto,



Robociznę bezpośrednią.

Metody obliczania amortyzacji:

1.

Amortyzacja równomierna lub
liniowa:

Wartość = Cena –

PRZYKŁAD: Jeśli pewne urządzenie amortyzuje się przez okres

pięciu lat, to jego wartość zmniejsza się
(procentowo) i w poszczególnych latach wynosi:
100, 80, 60, 20, a od szóstego roku nie ma
wartości księgowej.

Cena (Rok obliczeniowy – 1)

Długość okresu amortyzacji

2.

Metoda amortyzacji degresywnej:

Wartość = Cena (1- Stawka amortyzacyjna)

PRZYKŁAD: Jeśli stawka amortyzacyjna wynosi 50% pozostałej wartości

księgowej, to wartość każdego roku (określona jako procent

początkowej wartości księgowej) będzie wynosić: 100; 50;
25;

12,5; 6,25.

Wartość ta nigdy nie osiągnie zera.

Rok obliczeniowy - 1

Zdyskontowane przepływy

pieniężne

Technika oceny uwzględniająca
korzyści osiągnięte ze
stosowania wyposażenia i czas
w którym zostały one
uzyskane.

Tak więc metoda ta uwzględnia
fakt, że 1zł dzisiaj i 1zł w
przyszłym roku mają różną
wartość.

Wartość bieżąca

Inwestując 1zł w celu uzyskania dochodu w wysokości
10% rocznie (w przeciągu 4 lat) otrzymalibyśmy
następujący wzrost kapitału:

zł zł zł

Początek roku 1 1
Koniec roku 1 1 + 0,1 = 1,1
Koniec roku 2 1,1 + 0,11 = 1,21
Koniec roku 3 1,21 + 0,121 = 1,331
Koniec roku 4 1,331 + 0,1331 = 1,464

Tak więc można powiedzieć, że 1,464zł po czterech latach
przy stopie 10% ma wartość bieżącą 1zł, ponieważ
wartość 1,464zł nie jest zbyt wygodna do operowania
poddawana jest redukcji do 1zł, co w rezultacie daje
wartość bieżącą: 1/1,464 = 0,683zł

Dyskontowanie

Dyskontowaniem nazywamy obliczenie wartości
bieżącej kapitału końcowego przy przyjęciu pewnej
stopy procentowej. Jeśli istnieje stały dopływ 1zł
rocznie możemy wtedy powiedzieć o występowaniu
zdyskontowanych przepływów pieniężnych o
wartości bieżącej 3,169zł przy stopie 10%.

Wartość bieżąca 1zł otrzymywanej co roku

Pierwszy rok 1/1,1

= 0,909

Drugi rok 0,909 + 1/1,21 = 1,735

Trzeci rok 1,735 + 1/1,331 = 2,486
Czwarty rok 2,486 + 1/1,464 = 3,169

Sterowanie budżetem

Cechy sterowania budżetem:

1.

Planowanie, tzn. przygotowanie budżetu.

2.

Dokumentowanie, tzn. informowanie
każdego kierownika o jego obowiązkach.

3.

Mierzenie rezultatów.

4.

Porównanie uzyskanych wyników z
budżetem.

5.

Opisanie powyższych działań.

6.

Korygowanie zachowania się systemu
lub samego planu.

Zasady przygotowania raportów

budżetowych

1.

Informacje powinny być dokładny.

2.

Informacje powinny być trafne.

3.

Informacje powinny być rzeczowe.

4.

Informacje powinny być aktualne.

O czym należy pamiętać przy
korzystaniu z systemu sterowania
budżetem:



Budżety są użyteczne tylko wtedy,
kiedy kierownictwo czuje się
zobowiązane do ich wykonania;



Budżety i wynikające z nich
dokumenty są instrumentami
zarządzania, a nie bronią;



Budżet nigdy nie powinien być
traktowany jako stały i niezmienny.

Typy kalkulacji kosztów

Wynikowa kalkulacja

kosztów

Koszty są zbierane i

analizowane po

dokonaniu wydatku.

Kalkulacja kosztów

normatywnych

Porównuje się

występujące koszty

z uprzednio

określonymi

kosztami

przewidywanymi

Osoby rozliczające koszty pracy

powinny znać:



Koszty zasobów ludzkich –
zużycie czasu i przez kogo



Koszty materiałowe –
wykorzystane materiały



Koszty ogólne – poniesione
ogólne wydatki

Podział wydatków handlowych

1.

Bezpośrednie koszty zasobów ludzkich, które
mogą być przypisane konkretnym
zamówieniom.

2.

Bezpośrednie koszty materiałowe, które
także mogą być przypisane konkretnym
zamówieniom.

3.

Pozostałe koszty, które nie mogą być
przypisane konkretnym zamówieniom, tzn.
pośrednie koszty materiałowe, zasobów
ludzkich i wydatki pośrednie (suma tych
kosztów pośrednich jest określana kosztami
ogólnymi).

Zalety kalkulacji kosztów

normatywnych:



Pozwala na określenie
ceny przy osiągalnych
kosztach;



Umożliwia zwrócenie
uwagi kierownictwa na
te miejsca, gdzie
występują różnice
pomiędzy przyjętym
planem, a wynikiem
jego realizacji.

Piramida odchyleń od kosztów

Podsumowanie



Menager ds. produkcji powinien rozumieć takie pojęcia
jak stosunek zysku do obrotu, zwrot z kapitału, systemy
kalkulacji kosztów, a także umieć tworzyć i zarządzać
budżetem nakładów kapitałowych i budżetem
operacyjnym.



Budżet jest pożytecznym narzędziem planowania i
sterowania; może pomóc w wyrażeniu wszystkich działań
we wspólnym i zrozumiałym dla wszystkich języku.



Budżet, który jest złożonym dokumentem, musi zaczynać
się od prognozy przewidywanych działań (może on
później ulec zmianie). Na podstawie prognozy określa się
przybliżone zapotrzebowanie na zasoby materiałowe,
bezpośrednie i pośrednie zasoby ludzkie, koszty ogólne i
„możliwy” zysk.



Na podstawie budżetu można uzyskać wykresy
granicznego punktu rentowności i szybko
oszacować efekty różnych działań. Graniczny
punkt rentowności jest punktem, w którym nie
osiąga się zysku, ani nie ponosi strat. Margines
bezpieczeństwa jest miarą zdolności
przyjmowania zmian.



Koszty całkowite dzielą się na koszty stałe i
zmienne. Marża pokrycia to jest różnica
pomiędzy dochodem a kosztami zmiennymi.



Wykres zysku przedstawia zależność zysku od
wielkości produkcji. Wzrost zysku w stosunku
do jednostkowego wzrostu produkcji określany
jest stosunkiem zysku do obrotu. Koszt
krańcowy jest to stosunek wzrostu kosztów
zmiennych do jednostkowego wzrostu
produkcji.



Wartość dodana jest to dochód pomniejszony
o wydatki na materiały i usługi. Możliwe do
określenia są również wskaźniki wartości
dodanej, np. wartość dodana w stosunku do
pracownika, wartość dodana w stosunku do
bezpośredniego wynagrodzenia itd.



Nakłady kapitałowe są wykorzystywane do
zakupu nowego wyposażenia. Amortyzacja
jest jednym z ważniejszych czynników i może
być obliczona na kilka sposobów, m.in.
metodą liniową lub degresywną.



Zdyskontowane przepływy pieniężne
uwzględniają dochody uzyskane z
wyposażenia i czas, w którym zostały one
osiągnięte. Obejmują także takie pojęcia, jak
wartość bieżąca i dyskontowanie.



Wewnętrzna stopa procentowa służy do
bilansowania wartości bieżącej netto
wpływów i wydatków. Pozwala to na
porównanie konkurencyjnych przedsięwzięć.



Sterowanie budżetem polega na porównaniu
rzeczywistych działań z zaplanowanymi w
budżecie; zasadnicze elementy sterowania
budżetem to planowanie, dokumentowanie,
mierzenie, porównanie, opisanie i
korygowanie.



Przygotowując raporty budżetowe należy
dopilnować, żeby informacje
wykorzystywane w systemie kontroli
budżetu były dokładne, trafne, rzeczowe i
aktualne.



Budżet jest tylko wtedy użyteczny, kiedy
kierownictwo czuje się zobowiązanie do jego
realizacji, gdy wynikające z niego dokumenty są
instrumentami zarządzania, a nie bronią, oraz
nigdy nie powinien być traktowany jako stały i
niezmienny.



Kalkulacja kosztów jest stwierdzeniem wielkości
wydatków poniesionych na wyroby lub usługi.
Istnieją dwa różne typy kalkulacji kosztów:
kalkulacja wynikowa oraz kalkulacja kosztów
normatywnych. Jednym z podstawowych wymagań
systemów kalkulacji kosztów jest posiadanie dobrej
informacji.



Koszty ogólne to koszty, które nie mogą być
przypisane konkretnym zamówieniom i zawierają
w sobie pośrednie wydatki na materiały, zasoby
ludzkie i inne. Zawsze musi istnieć metoda
pokrycia tych kosztów.