STRATEGIE ZARZĄDZANIA DZIAŁALNOŚCIĄ PODSTAWOWĄ
DEFINICJA
Podejmowanie decyzji jest aktem wyboru jednego wariantu spośród pewnego ich zestawu.
Proces podejmowania decyzji to rozpoznanie i zdefiniowanie istoty sytuacji decyzyjnej, zidentyfikowanie alternatywnych możliwości, wybór „najlepszej” z nich i wprowadzenie jej w życie.
WARUNKI PODEJMOWANIA DECYZJI
1. stan pewności - sytuacja w, której podejmujący decyzję zna z rozsądnym zakresem pewności dostępne warianty wyboru oraz ich warunki;
2. stan ryzyka - sytuacja, w której dostępność poszczególnych możliwości i związane z każdą z nich potencjalne korzyści i koszty są znane z pewnym szacunkowym prawdopodobieństwem;
3. stan niepewności - sytuacja, w której podejmujący decyzje nie zna wszystkich możliwości wyboru, ryzyka związanego z każdą z nich ani możliwych konsekwencji.
ETAPY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
W procesie podejmowania decyzji (rozwiązywania problemów) wyróżniamy cztery etapy: identyfikacji problemu, tworzenia alternatywnych rozwiązań, wyboru rozwiązania oraz wdrożenia i oceny rozwiązania.
• Identyfikacja problemu - polega przede wszystkim na określeniu rozpiętości pomiędzy stanem faktycznym a sytuacją pożądaną.
• Tworzenie alternatywnych rozwiązań - może polegać na burzy mózgów, rozwiązaniach kreatywnych (praktyczne rozpatrywanie idealistycznych rozwiązań) bądź idealnych charakterystykach (badanie charakterystyk możliwych alternatyw).
• Wybór rozwiązania to etap, w którym następuje ocena zaproponowanych rozwiązań pod kątem ich efektywności i skuteczności oraz właściwe podjęcie decyzji
• Wdrożenie i ocena rozwiązania - jest to realizacja wybranej koncepcji i ocena rezultatów - jeśli wypadnie niezadowalająco, wówczas należy powrócić do etapu 2 (tworzenia alternatywnych rozwiązań).
TYPY DECYZJI
1. Decyzje kierownicze i niekierownicze
a. kierownicze związane są z realizacją funkcji kierowniczych, skierowane są na działanie innych ludzi, podejmowane w normach formalnie przyznanych uprawnień decyzji. Treść decyzji kierowniczych związana jest z:
* wyznaczeniem celów i kierunków działania organizacji (faza planowania),
* wyborem sposobów realizacji celów i kierunków działania oraz tworzenia struktur org. (faza organizowania),
* wyborem sposobów składania uczestników org. do działania w celu realizacji założonych celów (faza motywacyjna),
* wyborem sposobów kontroli realizacji przyjętych celów oraz z sposobu wykorzystania wyników kontroli (faza kontroli).
b. niekierownicze - decyzje, które nie spełniają tych warunków.
2. Kryterium wagi, zasięgu i horyzontu czasowego, pozwala wyróżnić decyzje:
a. strategiczne - związane są z określeniem celów organizacji i metod działania. Przedmiotem związane są skomplikowane problemy występujące w trudnych do przewidzenia sytuacjach. Występuje większy poziom ryzyka, co wiąże się ze stopniem trudności problemu decyzyjnego i długim horyzontem czasowym,
b. taktyczne - różnią się od decyzji strategicznych horyzontem czasowym. Przedmiotem są problemy wynikające ze strategicznych decyzji przedsiębiorstw. Decyzje te dotyczą najbliższej przyszłości,
c. operacyjne - dotyczą najbliższej przyszłości. Polegają na bieżącym doregulowaniu systemu. Do głównych decyzji operacyjnych zalicza się te które wpływają na wykonanie zadań ilościowych przedsiębiorstwa, np. na obrót, dochód, zysk, udział w sprzedaży.
3. Kryterium stopnia powtarzalności, pozwala wyróżnić decyzje:
a. programowe - dotyczą problemów pojawiających się regularnie, są rutynowe i standardowe. Są to zwykłe, codzienne decyzje, podejmowane zazwyczaj według przyjętych w danej organizacji procedur.
1. nieprogramowe - do podejmowania tych decyzji brak jest standardowych wzorców postępowania są bardziej złożone, nierutynowe, przy ich podejmowaniu jest wymagana zdecydowanie większa kreatywność.
MODELE PODEJMOWANIA DECYZJI
1. model klasyczny - normatywne podejście do podejmowania decyzji, określające w jaki sposób menedżerowie powinni podejmować decyzje; zakłada on logiczną i racjonalną naturę menedżerów oraz przyjmuje, że ich decyzje najlepiej służą interesom organizacji. Założenia: podejmujący decyzje mają pełną informację o sytuacji decyzyjnej i możliwych wariantach; są w stanie skutecznie usunąć niepewność, by podjąć decyzję w warunkach pewności; umieją racjonalnie i logicznie ocenić wszelkie aspekty sytuacji decyzyjnej;
2. model administracyjny - model podejmowania decyzji, który zakłada, że podejmujący decyzje:
a. dysponują niepełną i niedoskonałą informacją;
b. są ograniczeni w swej racjonalności;
c. mają skłonność do zadowalania się przy podejmowaniu decyzji pierwszym lepszym dopuszczalnym rozwiązaniem.
GRUPOWE PODEJMOWANIE DECYZJI
• Grupy interaktywne - jest najbardziej rozpowszechnioną formą grupowego podejmowania decyzji, przy czym podjęcie decyzji zleca się już istniejącej lub nowo powołanej grupie. Takimi grupami mogą być wydziały funkcyjne, regularne grupy robocze lub stałe komitety. Członkowie grupy rozmawiają, spierają się, uzgadniają tworzą wewnętrzne koalicje itd. Na koniec po pewnym okresie rozważań podejmowana jest decyzja. Korzyścią z tej metody jest to, że wzajemne oddziaływanie członków grupy często inspiruje nowe pomysły i sprzyja porozumieniu.
• Grupy delfickie - jest wykorzystywana do uzgodnienia wspólnej opinii ekspertów. Zakłada ona zwrócenie się do grupy niezależnych od siebie ekspertów o opinię , wyrażona w ich własnym imieniu. Potem następuje powiązanie i "uśrednienie" otrzymanych poglądów.
• Grupy nominalne - inna pożyteczna technika wykorzystywana do podejmowania decyzji. Są najczęściej wykorzystywane do opracowania twórczych i innowacyjnych rozwiązań i pomysłów. Na początek menadżer tworzy grupę światłych ludzi i przedstawia im ogólny zarys problemu. Członkowie tej grupy są następnie proszeni o indywidualne spisanie możliwie największej liczby rozwiązań. Przedstawiają swoje pomysły. Dyskusja ogranicza się do prostych wyjaśnień. Następnie głosują. Rozwiązanie, które zajęło najwyższe miejsce, stanowi decyzję grupy.
KORZYŚCI grupowego podejmowania decyzji: 1) jest więcej informacji i więcej wiedzy; 2) może powstać więcej wariantów; 3) prawdopodobny jest wyższy stopień akceptacji ostatecznej decyzji; 4) może dojść do poprawy w porozumiewaniu się; 5) pojawiają się lepsze decyzje
WADY grupowego podejmowania decyzji: 1) proces trwa dłużej, a więc jest bardziej kosztowny; 2) mogą pojawić się decyzje kompromisowe wynikające z niezdecydowania; 3) grupa może zostać zdominowana przez jedną osobę; 4) może pojawić się myślenie grupowe wdrożeniem wybranego wariantu.